Unia Europejska to wielka rodzina państw demokratycznych, których celem jest praca na rzecz wspólnego dobrobytu i pokoju.
Na początku Unia składała się jedynie z sześciu krajów: Belgii, Niemiec, Francji, Włoch, Luksemburga i Holandii. Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystąpiły do UE w 1973 roku, Grecja w 1981 roku, Hiszpania i Portugalia w 1986 roku, a Austria, Finlandia i Szwecja w 1995 roku. W 2004 roku Unia została poszerzona o największą jak dotąd liczbę państw. Dnia 1 maja 2004 roku do Unii Europejskiej przystąpiło 10 nowych krajów, między innymi Polska.
Historia pomysłu na stworzenie Unii Europejskiej sięga okresu II Wojny Światowej. Pomysł taki narodził się po to, by zapobiec na zawsze podobnym zbrodniom i zniszczeniu. Pierwszy jej projekt przedstawił minister spraw zagranicznych Francji, Robert Schuman, w dniu 9 maja 1950 roku. Data ta została uznana za dzień narodzin obecnej Unii Europejskiej i co roku 9 maja jest obchodzony jako Dzień Europy.
Od chwili upadku systemu komunistycznego w 1989 roku , wszystkie demokratyczne rządy Rzeczypospolitej Polskiej dążyły do włączenia kraju do struktur gospodarczych i prawnych Unii Europejskiej. Dzisiaj możemy z satysfakcją stwierdzić, że najważniejszy cel naszej polityki zagranicznej został osiągnięty: podpisanie przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego traktatu dotyczącego przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i od 1 maja 2004 Polska jest pełnoprawnym członkiem UE.
Włączenie się do procesów integracyjnych Europy Zachodniej stało się jednym ze strategicznych celów Polski od momentu uzyskania pełnej suwerenności kraju w roku 1989.
Pierwszym krokiem było podpisanie 16 grudnia 1991 r. Traktatu Europejskiego, który przyznał Polsce status państwa stowarzyszonego ze Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi.
Zaraz po wejściu w życie Traktatu (1 lutego 1994), Rada Ministrów RP zaaprobowała program dostosowujący polska gospodarkę i system prawny do wymogów Unii Europejskiej. Przedstawienie w dniu 8 kwietnia 1994 oficjalnego wniosku o przyjęcie do UE otworzyło formalnie proces negocjacyjny. Polska rozpoczęła okres intensywnych przygotowań ukierunkowanych na przyszłe członkostwo w UE.
Podczas szczytu Rady Europejskiej w Luksemburgu 13 grudnia 1997 zostały wyłonione kraje, które miały stanowić pierwszą grupę państw zaproszonych do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych. W tej grupie znalazła się również Polska.
Wszystkie rządy RP, niezależnie od swojej orientacji politycznej, dążyły do realizacji priorytetów polskiej polityki zagranicznej, wśród których szczególne miejsce zajmowała kwestia negocjacji w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej.
Negocjacje zakończyły się sukcesem w grudniu 2002 r. 16 kwietnia 2003 w Atenach podpisano Traktat o Przystąpieniu RP (i innych państw kandydujących) do UE. Natomiast w referendum które zostało przeprowadzone w dniach 7 i 8 czerwca 2003, większość obywateli polskich uczestniczących w glosowaniu wypowiedziała się za przystąpieniem RP do Unii Europejskiej.
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej zamknęło na zawsze okres niesprawiedliwego podziału Europy, wprowadzonego w wyniku układu w Jałcie. Przyczyni się również do rozszerzenia na Wschód tej strefy bezpieczeństwa, stabilności i dobrosąsiedzkich stosunków, jaką jest Unia Europejska. Są to wiec korzyści, które odpowiadają interesom całej Europy.
Większość Polaków uważa, iż członkostwo w UE umożliwi przyspieszenie rozwoju gospodarczego kraju i jego modernizacje, jak również przyczyni się do zlikwidowania zapóźnień i "luki cywilizacyjnej", która dzieli Polskę od krajów zachodnich.
W sferze politycznej członkostwo w UE zapewni trwały charakter przemian ustrojowych - poprzez konsolidację wartości łączących Polskę z krajami Unii Europejskiej i z zachodnim systemem politycznym, gospodarczym i obronnym, takich jak: demokracja, państwo prawa, poszanowanie praw obywatelskich oraz praw mniejszości, jak również gospodarka rynkowa.
Członkostwo w Unii powinno także wzmocnić pozycję Polski na arenie międzynarodowej i jednocześnie dać naszemu krajowi nowe miejsce w Europie. Chodzi o przynależność do najważniejszej europejskiej organizacji międzynarodowej, która osiągnęła znaczące sukcesy w swoim funkcjonowaniu i która charakteryzuje się wysoka skutecznością w osiąganiu swoich celów. Podobnie jak czynią to obecnie małe i średnie państwa członkowskie, Polska będzie mogła przedstawiać swoje inicjatywy i uczestniczyć w procesie podejmowania decyzji o fundamentalnym znaczeniu dla stosunków międzynarodowych i interesów narodowych. Pozostając poza UE, Polska miałaby o wiele mniejsze możliwości wpływu na te kwestie.
Niemniej jednak, wstąpienie do Unii Europejskiej oznacza dla Polski konieczność przystosowania się do warunków gospodarczych, politycznych i społecznych, które obowiązują we Wspólnocie.
Polska uczyniła znaczny wysiłek w celu wprowadzenia w życie polityki wspólnotowej w dziedzinie konkurencji, pomocy państwa i zamówień rządowych, liberalizacji zasad przepływu towarów, usług i kapitałów. W znacznym stopniu zreformowane zostało prawo bankowe w celu przystosowania go do norm wspólnotowych. Zostały również przyjęte ustawy dotyczące konsumentów i norm przemysłowych. Z każdym rokiem daje się zaobserwować postęp w reformowaniu polskiego rolnictwa zgodnie ze Wspólną Polityką Rolną. Przyspieszona została prywatyzacja i przekształcenia w przemyśle, zwłaszcza w takich gałęziach jak hutnictwo, górnictwo i przemysł odzieżowy. Wprowadzono także wiele norm dotyczących poprawy ochrony środowiska.
Polska wynegocjowała okresy przejściowe w 43 obszarach ( stopniowe dochodzenie do obowiązujących norm), uzyskała także najdłuższy spośród państw kandydujących okres przejściowy w odniesieniu do przyznawania prawa do własności rolnej i leśnej w Polsce obywatelom innych państw UE.
Istniały obawy co do zagwarantowania Polsce pozycji „beneficjenta netto”, to znaczy kraju, który więcej otrzymuje z unijnego budżetu niż do niego wnosi. Uzyskaliśmy to i jest to duży sukces w tych negocjacjach. Ponadto Polska otrzymała istotną pomoc finansową w celu przystosowania granic do wymogów „systemu Schengen " Uzyskała najlepszy z możliwych rezultatów w kwestii finansowania bezpośredniego. Na początku negocjacji dofinansowanie miało wynosić 0%. Później pojawiła się propozycja Komisji Europejskiej finansowania w wysokości 25% w pierwszym roku członkostwa. Ostatecznie Polska uzyskała obietnice finansowania bezpośredniego na poziomie 60% przez pierwsze trzy lata.
Polska posiada w instytucjach europejskich pozycję zbliżoną do pozycji Hiszpanii. Język polski jest jednym z języków oficjalnych Unii. Oznacza to, ze wszelkie unijne dokumenty prawne są wydawane również po polsku.
Kolejnym etapem dochodzenia do pełnej integracji gospodarczej z Unią Europejską będzie wprowadzenie w Polsce wspólnej polityki monetarnej - euro.
Prognozowane korzyści oraz koszty z przynależności do Unii Europejskiej:
w sferze gospodarczej Polska przewiduje szybki rozwój i modernizację, swobodny przepływ towarów, oraz usług, umożliwi z jednej strony nieograniczony rozwój firm i zdobywanie nowych, kolejnych rynków zbytu, z drugiej strony zmobilizuje wszystkie przedsiębiorstwa do maksymalnej wydajności oraz utrzymania jakości na najwyższym poziomie przy najniższej cenie, a dla naszego kraju oznacza zwiększenie siły nabywczej naszych pieniędzy.
na płaszczyźnie politycznej Polski nastąpiło zwiększenie bezpieczeństwa, oraz pozycji kraju na arenie globalnej. Wstąpienie do UE pozwoliło Polsce na wejście do obszarów pokojowych, ustabilizowanych i partnerskich stosunków pomiędzy krajami. Zdaniem Polski oraz reszty krajów Europy Wschodniej i Środkowej rozszerzenie UE na wschód ma znaczenie dla bezpieczeństwa całego kontynentu. Istniejące podziały będą przezwyciężone a stworzone nowe więzi będą służyły wzbogaceniu się niemałej liczby państw. Zablokuje to również reaktywowanie się stref wpływów oraz ograniczy sposobności zniewalania krajów.
Przymus dostosowania aparatu sądowniczego oraz prawa do standardów Unii Europejskiej może poprawić dochodzenie praw obywateli w sądach. Wstąpienie do UE pozwoliło na poruszanie się po całym terytorium UE bez posiadania paszportu, a jedynie z prawem jazdy czy dowodem osobistym. Polska, przystępując do Unii, zobowiązała się do wprowadzania określonych standardów - dotyczących czy to przestrzegania dość szerokiego zakresu praw człowieka, czy też ustawienia dość wysoko poprzeczki dla administracji, sądownictwa - ogólnie dla wszelkich struktur państwa.
Na poziomie nauki i pracy każdy z obywateli UE będzie mógł szukać pracy i kształcić się na całym terytorium UE, bez względu na kraj z którego pochodzi. Wybór pracownika odbywać się będzie na podstawie kryteriów merytorycznych. W ten sam sposób aktywność studentów i uczniów, będzie decydowała o tym jaką i gdzie w UE skończą uczelnię. Drzwi do unijnego rynku pracy zostały dla Polaków otwarte, jesteśmy tanią siłą roboczą, pracujemy więcej i ciężej niż inni, za mniejsze pieniądze. Jednak pamiętając o wysokim bezrobociu w Polsce i porównując zarobki Polaków za granicą nawet na niskich stanowiskach, a nasze zarobki w Polsce, możemy od razu powiedzieć, że praca na terenie Unii jest dla nas opłacalna, gdyż możemy zarobić więcej niż w Polsce. Równocześnie za każdym z obywateli powędrowały prawa wyborcze, socjalne i zdrowotne, kraj zamieszkania nie będzie miał znaczenia. Wejście do Unii stworzyło wielu Polakom szansę na lepszą pracę i lepsze zarobki poza granicami naszego kraju. Po otwarciu rynków pracy między innymi w Wielkiej Brytanii, Irlandii, czy Szwecji, wielu rodaków skorzystało z szansy budowania swej przyszłości poza Polską, w Europie. W efekcie polscy pracodawcy chcąc zatrzymać pracowników w kraju podnoszą pensje, co dodatkowo wpływa na wzrost gospodarczy.
Ochrona środowiska była jednym z najistotniejszych zadań stawianych Polsce przed przystąpieniem do UE. W efekcie można Polaków zmobilizować do dużego wysiłku, tak by uczynić zdrowe środowisko do życia dla nas i kolejnych pokoleń. Chodzi także o przepisy w zakresie ochrony środowiska i utylizacji odpadów nakładające na wielu przedsiębiorców nowe obowiązki i wymagające nakładów inwestycyjnych, ale są one oceniane jako korzystne dla całego społeczeństwa europejskiego, ponieważ konieczna jest poprawa środowiska, a najlepiej doprowadzić do tego wspólnie. Niektóre z tych wymogów Polska wypełniła z nadwyżką, np. w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych, Większe postępy odnotować można w gospodarce odpadami przemysłowymi, mniejsze odpadami komunalnymi.
Polska stała się krajem, którego eksport rośnie najszybciej w Europie. A polskie produkty, ponieważ są zdrowe i dobre, są chętnie kupowane na terenie Unii. Rozwój eksportu oraz towarzysząca mu sprzyjająca koniunktura gospodarcza, świadczą także o prawidłowym przygotowaniu polskich przedsiębiorców do kooperacji oraz współpracy z Unią.
Wzrosły również dochody rolników, spowodowane było to stopniowym objęciem polskich rolników Wspólną Polityką Rolną, w tym przede wszystkim systemem dopłat bezpośrednich. Paleta instrumentów finansowych, jakie polskim rolnikom proponuje Unia Europejska, jest ogromna i obejmuje: dopłaty bezpośrednie, fundusze na rozwój poszczególnych obszarów wiejskich, fundusze strukturalne na modernizowanie rolnictwa, oraz dopłaty do eksportu oraz skupu interwencyjnego.
1. Cudzoziemcy chcący nabyć grunty w Polsce muszą występować o specjalne zezwolenia, które nie obowiązują w większości obywateli polskich. Zezwolenia wydaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Nie muszą się o nie ubiegać zainteresowani kupnem gruntów pod cele inwestycyjne.
2. W przypadku nieruchomości rolnych i leśnych, występować o zezwolenia muszą wszyscy obywatele państw Unii Europejskiej zainteresowani nabyciem takich terenów w Polsce. Taki stan rzeczy utrzyma się przez 12 lat od chwili przystąpienia Polski do UE w województwach zachodnich.
3. Z wymogu występowania o zezwolenie w celu nabycia gruntów rolnych lub leśnych, wyłączeni są rolnicy indywidualni, osiedlający się i prowadzący działalność w Polsce na zasadzie samozatrudnienia, pod warunkiem dzierżawy i korzystania z gruntu przez okres 3 lat. Niektórych województw (warmińsko - mazurskie, pomorskie, kujawsko - pomorskie, zachodniopomorskie, lubuskie, wielkopolskie, dolnośląskie, opolskie) dotyczy okres przejściowy w wysokości 7 lat.
Mówiąc o zaletach członkostwa Polski we Wspólnocie, nie powinniśmy także zapominać zwiększającym się napływie inwestycji zagranicznych w naszym kraju. Rosnąca liczba inwestycji zagranicznych, rzutuje w sposób bezpośredni na malejące bezrobocie.
Na wejściu do struktur unijnych, Polska skorzystała na przykład poprzez nawiązywanie nici współpracy społeczno-gospodarczej z krajami sąsiednimi, nie będącymi członkami tejże Wspólnoty, od roku 2004 wzrósł polski eksport w kierunku wschodnim, a więc w kierunku Rosji oraz Ukrainy.
Usprawniona została także działalność rodzimych firm transportowych. Zniesienie szeregu kontroli, wyeliminowanie szeregu utrudnień administracyjnych oraz celnych, zmniejszenie kosztów związanych z pozyskiwaniem stosownych pozwoleń, pozwoliły polskim firmom transportowym nie tylko na zwiększenie palety oferowanych przez nie usług, ale także poprawiły ich kondycję finansową.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej pozwala lepiej promować nasz kraj poza jego granicami, i jest to zapewne kolejny pozytywny aspekt naszego członkostwa we Wspólnocie. Wzrasta liczba turystów odwiedzających nasz kraj.
Wstąpienie do Unii przez Polskę niesie również koszty:
w gospodarce trzeba się liczyć ze wzrostem konkurencji na rynku krajowym co spowoduje upadek niekonkurencyjnych przedsiębiorstw,
niektóre z firm będą musiały ograniczyć wielkość produkcji,
może wystąpić przejściowy przyrost bezrobotnych,
będąc członkiem UE, konieczne jest współfinansowanie jej budżetu,
dla licznych środowisk oraz grup istotne będą koszty polityczne. Należy przekazać szereg narodowych kompetencji na rzecz organów wspólnoty, co może być odbierane jako utrata czy ograniczenie suwerenności.
wejście Polski do Unii Europejskiej przyniosło też pewne rzeczywiste negatywne efekty, jak np. wzrost cen towarów i usług. Wzrósł również podatek VAT oraz akcyza, co było spowodowane wprowadzeniem Wspólnej Taryfy Celnej.
przewidywany jest wzrost cen i usług po wprowadzeniu wspólnej polityki monetarnej.
niepokoi rosnąca liczba emigrujących dobrze wykwalifikowanych pracowników oraz młodych, odważnych i otwartych na nowe wyzwania ludzi. W wielu branżach przedsiębiorcy sygnalizują trudności w znalezieniu odpowiednio wykwalifikowanych pracowników. Ludzie wyjeżdżający z Polski wskazują na brak możliwości rozwoju w kraju, na wysokie bezrobocie i brak perspektyw.
Bibliografia:
„Podstawy przedsiębiorczości” - Małgorzata Biernacka, Jarosław Korba, Zbigniew Smutek
„Korzyści wstąpienia Polski do Unii Europejskiej” - Bogusław Łokuciejewski
Makroekonomiczne skutki przystąpienia Polski do Unii Europejskiej - informacja prasowa - Ministerstwo Gospodarki i Pracy -Biuro Prasowe
artykuł „ Polska w Unii Europejskiej 2004-2006” e- gospodarka.pl
artykuł „Ochrona środowiska w Polsce 2000 - 2007” e- gospodarka.pl