4. Modele organizacji kultury w Europie (Niemcy, Austria)
Niemcy – model decentralistyczny, federalistyczny
Zagraniczna polityka kulturalna i polityka oświatowa stanowi obok klasycznej dyplomacji i zagranicznej polityki gospodarczej trzeci filar niemieckiej polityki zagranicznej. Jej celem jest promocja niemieckich interesów w zakresie polityki kulturalnej i oświatowej, przekazywanie aktualnego obrazu Niemiec oraz współpraca nad procesem integracji europejskiej i porozumieniem między narodami. Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych realizuje samodzielnie jedynie niewielką część swojej polityki kulturalnej, zlecając w przeważającej mierze to zadanie organizacjom pośredniczącym, takim jak Instytut im. Goethego, DAAD, Fundacja im. Alexandra von Humboldta lub Instytut Stosunków z Zagranicą (ifa). Instytut im. Goethego posiada 136 instytutów i 10 biur łącznikowych w 91 krajach. Oferują one kursy języka niemieckiego, wspierają zagranicznych nauczycieli języka niemieckiego, organizują imprezy kulturalne i dyskusje. Działalność ifa koncentruje się przede wszystkim na dialogu międzykulturowym. Olbrzymie znaczenie mają niemieckie szkoły za granicą, których liczba sięga 135. Uczęszcza do nich 80 tys. uczniów (w tym 60 tys. narodowości nieniemieckiej). W ramach powołanej do życia inicjatywy „Szkoły – partnerzy przyszłości" Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych zamierza planowo wspierać niemiecką działalność w szkołach za granicą – także poza istniejącym już kręgiem partnerów. Założeniem inicjatywy jest stworzenie sieci szkół partnerskich, w których nauka języka niemieckiego i przekazywanie kultury niemieckiej sprzyjać będzie zacieśnianiu więzi uczniów z Niemcami.
Decentralizacja - UZASADNIONA WZGLĘDAMI HISTORYCZNYMI ORAZ USTROJOWO-ADMINISTRACYJNYMI - Landy
- sprawa teatru narodowego – zasadniczy jego brak (z powodu braku jedności narodowej)
Niemiecki Teatr Narodowy wraz z Orkiestrą Państwową wywarł na rozwój kultury niemieckiej ogromne znaczenie. Działalność Goethego, Schillera, Liszta i Richarda Straussa jak również uchwalenie tutaj Konstytucji Weimarskiej sprawiło, że teatr ten stał się pomnikiem kulturalnym Niemiec. Dzisiejszy repertuar tego centrum kulturalnego jest również bardzo bogaty. Od widowisk artystycznych poprzez operę, występy międzynarodowych grup tanecznych, aż po koncerty Weimarskiej Opery Państwowej - każdy miłośnik imprez kulturalnych znajdzie tu cos dla siebie. Teatr ten tworzy historyczne, kulturalne, artystyczne i towarzyskie centrum Weimaru. Przed tym budynkiem znajduje się pomnik symbol miasta przedstawiający dwóch słynnych pisarzy Goethego i Schillera.
zjednoczenie w 1871 -> brak wiodącego centrum kulturalnego (Teatr w Berlinie- przez długi czas w rękach prywatnych – nie był jednak narodowym)
Republika Weimarska – okres międzywojenny, brak centralnej sztuki
Instrumentalizacja kultury w III Rzeszy-centralizm, Ministerstwo Oświecenia Narodowego i Propagandy – jedyny okres w dziejach Niemiec, kiedy sztuka była organizowana centralnie
Sytuacja po II wojnie światowej
podział na dwa państwa w 1949r
NRD polityka tego państwa podlegała ogólnie obowiązującej ideologii komunistycznej i propagandzie
po ponownym zjednoczeniu 3.10. 1990r.
Federalizm kulturalny
16 Landów, każdy ma swój program kulturalny – 16 ministerstw kultury
Niemiecka Rada Kultury – przedstawiciele 16 Landów
Federalna Fundacja ds. Kultury – sprawy ponadregionalne
Poziom Centralny
Rząd Federalny (Bundestag)
Komisja ds. Kultury i Mediów (w Bundestagu)
Pełnomocnik Rządu ds. Kultury i Mediów
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
BIAŁA KSIĘGA-wpisane są w nią ogólno niemieckie instytucje kultury, ważne dla całego kraju
Komercyjna kultura/Instytucje Powolnie Rozwijające Się
Wygrywa kultura komercyjna (Zachodnich Niemiec) – model upaństwowionej kultury zniknął bardzo szybko
Stała Konferencja Ministrów Kultury Landów- co 2 lata zbierają się ministrowie wszystkich 16 Landów
Zakres obowiązków
| Federacja | Kraje Związkowe | Gminy |
|---|---|---|
| Prawodawstwo ogólne – polityka zagraniczna | Prawodawstwo w pojedynczych dziedzinach | Prawo do regulowania miejscowej wspólnoty |
| Współfinansowanie wsparcia dla Berlina;nowe Landy | Finansowanie muzeów, teatrów, zabytków, festiwali | Planowanie rozwoju; finansowanie szkół muzycznych, teatrów i muzeów miejskich |
| 10% (wkładu w finansowanie kultury?) | 50% | 40% |
KULTURSTAAT – „państwo kultury”
Państwo kultury – przychylne artystom rozwiązania prawne
- federacja wspiera kulturę poprzez dodatkowe korzystne rozwiązania podatkowe
Instytut Goethego
działa na zlecenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec jako stowarzyszenie pożytku publicznego z Centralą w Monachium (Niemcy). Instytut Goethego, noszący imię wybitnego niemieckiego poety Johanna Wolfganga von Goethe (1749-1832), pełni za granicą rolę niemieckiego instytutu kultury. Celem założonej w 1951 roku instytucji jest popularyzacja języka niemieckiego, wspieranie międzynarodowej współpracy kulturalnej, jak również prezentowanie nowoczesnego obrazu Niemiec. Obecnie Instytut Goethego posiada 136 instytutów i 11 biur kontaktowych w 92 krajach.
Działalność i cele
Nauczanie i nauka języka niemieckiego
Jednym z głównych celów działalności Instytutu Goethego jest kształcenie w zakresie języka niemieckiego. We wszystkich instytutach na całym świecie regularnie oferowane są kursy języka niemieckiego, po ukończeniu których można zdawać egzamin na międzynarodowy certyfikat językowy. Program kursów dostosowany jest do ujednoliconych poziomów biegłości opisanych w Europejskim Systemie Opisu Kształcenia Językowego (A1, A2, B1, B2, C1, C2).
Ponadto Instytut Goethego oferuje możliwość doskonalenia zawodowego dla nauczycieli języka niemieckiego za granicą. Instytuty Goethego współpracują z państwowymi instytucjami doszkalającymi nauczycieli języka niemieckiego, np. ze stowarzyszeniami nauczycieli języka niemieckiego czy wydziałami germanistyki na wyższych uczelniach. Często wspólnie z nimi organizują konferencje, seminaria, a także projekty popularyzujące język niemiecki bezpośrednio w szkołach i przedszkolach.
Kultura
Obok popularyzacji języka niemieckiego kolejnym celem działalności Instytutu Goethego jest wspieranie międzynarodowej współpracy kulturalnej, przede wszystkim w dziedzinie architektury, sztuk plastycznych, wzornictwa i mody, literatury, muzyki, filmu, teatru, tańca i wystaw. Instytuty Goethego współpracują na zasadach partnerskich z instytucjami w kraju gospodarza, organizując imprezy kulturalne, uczestnicząc w festiwalach, itp.
Biblioteka i informacja
Trzecim istotnym zadaniem Instytutów Goethego jest pokazywanie współczesnych Niemiec, dlatego też wiele z nich posiada biblioteki, w których znaleźć można informacje o ważnych toczących się w Niemczech dyskusjach i tendencjach. Oferta bibliotek obejmuje korzystanie z Internetu, wypożyczanie książek, płyt CD, filmów, umożliwia również dostęp do wybranych baz danych oraz aktualnych gazet i czasopism. Niemieckojęzyczne zbiory posiadają także biblioteki partnerskie działające przede wszystkim w Europie Środkowej i Wschodniej.
Promuje naukę(język) a także kulturę niemiecką od 1951
W 2001 r. przyłączono do przyłączono do GI Inter Nationes
Sieć GI obejmuje 126 placówek w 77 Państwach
Promocja Niemieckiej Kultury za granicą
Fundacje polityczne-
Konrad – Adenauer – Stifiung
Friedrich-Eber-Stifung
Friedrich-Naumann-Stifun
DAAD – Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej
Austria- model na wpół decentralistyczny oparty na federacji
- władza wykonawcza prezydent federalny i rząd, Rada Federalna
- 9 samodzielnych rządów federalnych; władza wykonawcza: prezydent federalny, rząd, Rada Federalna
Organy centralne odpowiedzialne za politykę kulturalną
Urząd Kanclerza(Sekretarz Stanu ds. Sztuki i Mediów) – finansowanie tylko sztuki współczesnej!!!!!!!!
Ministerstwo Oświaty i Kultury
Ministerstwo Komunikacji i Innowacji i Technologii
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Organy Federalne
- Sekretarz Stanu ds. Sztuki i Mediów
[Bundertheater Holding sp.z o.o. – zrzesza kilka teatrów, spółka skarbu państwa, przynosząca stały dochód]
KulturKontrakt Austria
- stowarzyszenie pośredniczące między artystami, społecznością lokalną sponsorami i ministerstwem; Austriackie stowarzyszenie kulturalne. Ma ogromne doświadczenie w organizacji i sponsoringu corocznych konkursów dla artystów z krajów Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo – Wschodniej.
Kraje związkowe
ODPOWIEDZIALNE SĄ ZA SWOJE ZABYTKI, DZIEDZICTWO KULTUROWE, OCHRONĘ ZABYTKÓW
promocja aktywności kulturalnej regionu(styrska jesień)
rządy związkowe wskazują także zainteresowanie dla filmu(Wiedeń, Dolna Austria)
Mecenat
modny jest mecenat np. banków, instytucji finansowych w sztuce współczesnej
od lat 80tych istnieje ordynacja sponsorska gwarantująca zwolnienia podatkowe
System Abonamentowy
W Wiedeńskim Burgtheater istnieje możliwość wykupienia tzw. abonamentu, czyli karnetu na określone sztuki w określonym przedziale czasowym. W każdym sezonie starannie przygotowywane są różne wersje karnetów, dobierane dla różnych grup odbiorców (młodzież, starsi, kobiety, mężczyźni itd.)
Do ciekawostek, należy fakt, że posiadacz karnetu może bezpośrednio przed i po każdym spektaklu podróżować komunikacją miejską za darmo.