ZADŁAWIENIE W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM
Podczas przeprowadzania zabiegów stomatologicznych może dojść do wielu niespodziewanych wypadków. Jednym z najbardziej niebezpiecznych jest zadławienie się pacjenta. Zarówno lekarz, jak i asystentka stomatologiczna powinni znać zasady pierwszej pomocy w takich sytuacjach.
Zadławienie pacjenta to jeden z najbardziej niebezpiecznych stanów nagłych, do których może dojść w gabinecie stomatologicznym. Grozi on bowiem niedrożnością dróg oddechowych, która w przypadku niepodjęcia pierwszej pomocy w ciągu 5 minut może doprowadzić do śmierci pacjenta. W literaturze stomatologicznej opisuje się przypadki, kiedy pacjent podczas zabiegu stomatologicznego zadławił się wypełnieniem, wiertłem, igłami, usuwanym zębem, a nawet protezą czy elementem aparatu ortodontycznego.
Do zadławienia dochodzi nagle. Objawy tego stanu są dość charakterystyczne: pacjent ma problemy z nabraniem powietrza do płuc i wykonaniem wdechu, nie może mówić, chwyta się za gardło, zaczyna charczeć i kaszleć. Pierwszą czynnością wykonywaną w takiej sytuacji powinno być usunięcie wszystkich ciał obcych znajdujących się w jamie ustnej pacjenta, takich jak wałki ligniny czy protezy. Przy próbach złapania oddechu może bowiem dojść do kolejnego zadławienia.
Jeśli jest to możliwe, pacjenta należy zachęcać do kaszlu – w większości przypadków silne odkasływanie wystarcza do usunięcia ciała obcego. Ważne jest to, żeby kasłanie odbywało się w pozycji jak najmocniej wychylonej do przodu. Odkasływanie można ułatwić, lekko uderzając pacjenta dłonią ułożoną w tzw. łódkę w okolice między łopatkami. Uwaga! Uderzania nie wolno wykonywać, jeśli osoba poszkodowana stoi lub siedzi wyprostowana – wówczas ciało obce mogłoby przesunąć się głębiej do oskrzeli.
Jeżeli procedura ta nie przynosi rezultatów, konieczne jest wykonanie tzw. rękoczynu Heimlicha. Mówiąc w skrócie, polega on na wywarciu nacisku na przeponę, dzięki czemu sprężone powietrze z dróg oddechowych wypycha na zewnątrz znajdujące się w tchawicy ciało obce. Rękoczyn Heimlicha należy wykonywać na zmianę z uderzeniami w okolice między łopatkami do momentu odkrztuszenia ciała obcego lub utraty przez poszkodowanego przytomności.
W przypadku utraty przytomności, należy niezwłocznie rozpocząć resuscytację, jednocześnie wzywając pogotowie. Pacjenta trzeba ułożyć bezpiecznie na ziemi, odchylić jego głowę do tyłu i sprawdzić, czy zalegające ciało obce można bezpiecznie usunąć np. przy pomocy dłoni. Jeśli nie jest to możliwe, należy przeprowadzać resuscytację, zaczynając od 30 ucisków na klatkę piersiową. Być może spowodują one wypchnięcie ciała obcego do jamy ustnej. Gdy pacjent nie oddycha, wykonuje się mu 2 wdechy i kontynuuje resuscytację (30 uciśnięć, 2 wdechy) aż do momentu przyjazdu pogotowia.
W trakcie pierwszej pomocy przy zadławieniu oraz innych stanach nagłych, ważne jest zachowanie spokoju i opanowania. Jeśli wiedza i umiejętności zespołu stomatologicznego w tym zakresie nie są wystarczające, warto rozważyć wzięcie udziału w profesjonalnym kursie z pierwszej pomocy.