Temat : Zróżnicowanie regionalne Polski.

1. Region

Region - to obszar, który odróżnia się od innych pod pewnymi względami (przyrodniczymi, społeczno-gospodaczymi). Regiony są oryginalne, niepowtarzalne. Niepowtarzalny charakter ich przestrzeni powstaje jako efekt różnorodnych oddziaływań w środowisku geograficznym, z których najważniejszą rolę odgrywają relacje człowiek-przyroda.

2. Geneza zróżnicowania regionalnego Polski

Obecne zróżnicowanie regionalne Polski jest efektem wielowiekowych procesów społecznych, gospodarczych, politycznych i uwarunkowań przyrodniczych. W kształtowaniu się regionów kraju można wyróżnić kilka etapów związanych z rosnącymi zdolnościami ludzi do opanowywania i przekształcania środowiska przyrodniczego a także rozwojem społeczno-gospodarczym oraz kulturalnym.

2. Wpływ środowiska przyrodniczego na kształtowanie się regionów

Najważniejszym czynnikiem, który zadecydował o pierwszym podziale kraju na regiony, było zróżnicowanie środowiska przyrodniczego. Średniowieczne sposoby gospodarowania i przemieszczania ludzi były silnie uzależnione od układu elementów środowiska przyrodniczego.

Czynniki :

• Ukształtowanie terenu

• Sieć rzeczna

• Gleby

• Zasoby naturalne

2. Główne regiony Polski przedstawia poniższa mapka

Pomorze – powstało w dolnych częściach dorzeczy Odry, Wisły oraz rzek uchodzących bezpośrednio do Bałtyku. Dwa główne miasta Gdańsk i Szczecin zlokalizowane są przy ujściu największych rzek. Z biegiem czasu Pomorze podzieliło się na Pomorze Zachodnie oraz Pomorze Gdańskie.

Mazury i Warmia – pierwotnie zamieszkane przez ludność napoleońską, następnie obszary zajęte były przez zakon Krzyżacki. Warmia należała do Polski w latach 1466-1772, Mazury stały się częścią naszego kraju pierwszy raz po II wojnie światowej.

Kujawy, Podlasie – te mniejsze regiony rozwinęły się w obszarach pogranicznych.

Mazowsze – powstało w środkowej części dorzecza Wisły. Główne historyczne ośrodki znajdują się nad Wisłą.

Małopolska – powstała w górnej części dorzecza Wisły. Główne historyczne ośrodki regionu to Sandomierz i Kraków.

Wielkopolska – powstała w środkowej części dorzecza Odry. Stolica Poznań znajduję się w środkowej części regionu.

Śląsk – powstał w górnej części dorzecza Odry, a główny ośrodek miejski Wrocław zlokalizowany jest w środkowej części obszaru.

2. Wpływ uprzemysłowienia na wytwarzanie się nowych przestrzeni regionalnych

W XIX wieku zaszły rewolucyjne zmiany nie tylko w gospodarce ale i w przestrzeni regionalnej ziem polskich. Wzrost znaczenia surowców energetycznych i metalicznych wpłynął na rozbudowę i wzmocnienie relacji człowiek-przyroda. Również intensywnie rozwijający się przemysł przetwórczy (np. włókienniczy, chemiczny) powodował zmiany w przestrzeni regionalnej kraju. Industrializacja prowadziła do powstania wielkich miast, które tworzyły własne strefy wpływów. Takie strefy to np. Łódź, Opole.

2. Regiony a podział administracyjny

Ogromną rolę w kształtowaniu przestrzeni regionalnych odrywają decyzje polityczno-administracyjne. Wpływ na tworzenie nowych regionów miał nie tylko często zmieniający się układ granic politycznych, ale także zmiany granic jednostek podziału terytorialnego kraju (województw). Trwałość granic administracyjnych ma bardzo duże znaczenie dla tworzenia się związków pomiędzy ludźmi a zamieszkiwanym przez nich terytorium. Trwałość ta, może te związki pogłębić, duża zmienność prowadzi do ich zniszczenia.

Obecny podział administracyjny

Obecny podział administracyjny kraju w duży stopniu odpowiada ukształtowanych w ciągu wieków, pod wpływem różnych czynników, regionom Polski, choć jest jak każde nowe rozwiązanie w tej dziedzinie, sprawą dyskusyjną. Przy wytyczaniu granic brano pod uwagę przede wszystkim:

• Tradycję i historię rozwoju gospodarczego obszarów

• Powiązania gospodarcze

• Tożsamość regionalną mieszkańców