Abstrakcjonizm – kierunek we współczesnych sztukach plastycznych, który charakteryzuje się wyeliminowaniem wszelkich przedstawień mających bezpośrednie odniesienie do form lub przedmiotów obserwowanych w rzeczywistości. Jest to sztuka abstrakcyjna, bezprzedmiotowa. Malarze abstrakcyjni szukali nowych form tj.: linia – plama, pion – poziom, odrzucając figuratywność na rzecz wewnętrznej konstrukcji obrazu układu linii barwnych plam, prostych form geometrycznych. Malarstwo to pragnęło wyzwolić się od tematu, odejść od rzeczywistości, zrezygnować z naśladowania natury. Prekursorem abstrakcjonizmu byli: Wassily Kandinsky, Edward Munch.

Za ojca abstrakcjonizmu uważa się Rosjanina, Wassily'ego Kandinsky'ego. Artysta tworzący w niemieckim Monachium stał się również pierwszym teoretykiem nowego nurtu. Za pierwszy obraz abstrakcyjny uważa się dzieło Wassily'ego Kandinsky'ego, "Akwarelę abstrakcyjną".

Abstrakcyjny znaczy oderwany, ogólny. W sztuce oznacza niepodobny do żadnego tworu natury. Dzieło abstrakcjonizmu jest więc "nieprzedstawiające". Forma dzieła ma zależeć tylko od osobowości artysty.

Przedstawicielami tego nurtu byli: Roger Bissière, Theo van Doesburg, Lucio Fontana, Sam Francis, Nahum Gabo, Vilmos Huszár, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Yves Klein,František Kupka, El Lissitzky, Kazimierz Malewicz, Piet Mondrian, Jackson Pollock, Sophie Taeuber-Arp, Victor Vasarely, Enrico Accatino.

Abstrakcjonizm to jeden z awangardowych kierunków w sztukach plastycznych, który zrodził się w Rosji na początku XX wieku. Jego największy rozkwit miał miejsce po I wojnie światowej – jako swoista reakcja na okrucieństwo europejskiej cywilizacji.

Tendencja ta, podobnie jak wszystkie inne awangardy, opierała się na całkowitej kontestacji rzeczywistości i tradycji, a narzędziem buntu okazało się w przypadku abstrakcjonizmu odejście od przedstawiania świata. Abstrakcjonizm zrezygnował zatem z wszelkiej figuratywności na rzecz zupełnie nowej estetyki, mianowicie – budowania dzieła plastycznego z jakości takich jak: kolor i jego różnorodne odcienie, linie czy geometryczne kształty.

U podstaw abstrakcjonizmu leżało pragnienie stworzenie uniwersalnego języka sztuki, pokonującej bariery narodowe i polityczne. Abstrakcjonizm, operujący – jak sama nazwa wskazuje – abstrakcją, miał poruszać ludzkie emocje i zmysły. Sztuka ta wywoływała określone wrażenia: harmonii, spokoju lub przeciwnie – dysonansu i konsternacji. Liczyła się tu faktura obrazu, wzajemny stosunek proporcji, pionu i poziomu, kształt...

Wassily Kandinsky „ Akwarela abstrakcyjna”

Wassily Kandinsky „ Kompozycja VII”

Edward Munch „Krzyk”

Roger Bissière „ Composition In blue”

Kazimierz Malewicz „ Dziewczęta w polu”