Raki szyjki macicy, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, Wywiad + badanie fizykalne, Interna abstrakty


Raki szyjki macicy:

Definicja

     Zdecydowaną większość złośliwych nowotworów szyjki macicy stanowią raki płasko-nabłonkowe - około 95%. Rak gruczołowy stanowi 3 - 5%; reszta to postaci mieszane. Rzadko szyjka macicy jest miejscem przerzutów raka innych narządów.

Etiologia, patogeneza i epidemiologia

      Etiologia raka szyjki macicy nie jest do końca poznana. Analiza czynników ryzyaka wskazuje na znaczenie zakażenia przenoszonego drogą kontaktów płciowych. Wiele badań z ostatnich lat sugeruje udział wirusa brodawczaka (HPV) w procesie karcinogenezy.

      Badania epidemiologiczne wykazały, że najważniejszymi czynnikami ryzyka wydaje się wczesne rozpoczęcie życia płciowego, a także duża aktywność seksualna połączona ze zmianą wielu partnerów. Młody wiek w chwili zajścia w pierwszą ciążę oraz liczne ciąże przy krótkich przerwach między nimi, spotykane częściej u kobiet chorujących na nowotwory szyjki macicy, zwracają uwagę na tzw. zachowanie reprodukcyjne jako czynnika ryzyka. Znaczenie antykoncepcji doustnej jest nadal kontrowersyjne, z reguły jednak bywa ono kwestionowane. Stosowanie natomiast antykoncepcji berierowej uważane jest za czynnik ochronny. Podkreśla się, że schorzenie dotyczy kobiet młodych o gorszym statusie socjoekonomicznym. Wśród czynników ryzyka wymienia się też palenie tytoniu.

      Zwiększona zachorowalność na inwazyjne postaci raka szyjki macicy dotyczy kobiet w piątej i szóstej dekadzie życia. Współczynnik zachorowalności na raka szyjki macicy w Polsce wynosi 15,0 zaś współczynnik umieralności 7,2 ( na 100 tys. ).

      Czas przechodzenia nowotworu w proces inwazyjny z reguły jest długi ( do 20 lat ).

Symptomatologia i przebieg kliniczny

      Objawy kliniczne raka szyjki macicy zależą od stopnia zaawansowania nowotworu. Postacie mikroinwazyjne z reguły nie dają żadnych objawów. Tak jak w przypadku raka przedinwazyjnego można go wykryć jedynie drogą kontrolnych badań profilaktycznych.

      Do najwcześniejszych objawów klinicznych należą krwawienia, tzw. kontaktowe po stosunkach płciowych, oraz upławy i krwawienia pozamiesiączkowe; mogą im towarzyszyć niezbyt charakterystyczne pobolewania w okolicy krzyżowej oraz określane mianem "dyskomfortu" - objawy w okolicy podbrzusza i pochwy.

      Objawami występującymi w późnym okresie zaawansowania choroby są bóle w dole brzucha, krzyżowej części kręgosłupa, bóle i obrzęk kończyny dolnej. Objawy związane z naciekaniem sąsiadujących z szyjką macicy narządów dotyczą głównie układu moczowego i odbytniczy ( zaburzenia oddawania moczu, bolesne parcie na stolce, krwawienie przy defekacji itp.)

      Nowotwór może szerzyć się przez ciągłość lub dawać przerzuty drogą naczyń krwionośnych lub limfatycznych. Zasadniczym kierunkiem szerzenia się raka szyjki są przymacicza boczne.

Rozpoznanie i badanie dodatkowe

      Podstawą rozpoznania jest badanie histologiczne wycinka celowego, pobranego ze zmiany części pochwowej szyjki macicy. Kolposkopia jest metodą umożliwiającą wskazanie właściwego miejsca pobrania wycinka. Stopień zaawansowania klinicznego określa się na podstawie badania klinicznego, które oprócz badania przez pochwę powinno obejmować badanie per rectum w celu oceny przymacicz, a także we wzierniku dla oceny rozległości procesu w sklepieniach pochwy.

      Oprócz dodatkowych badań rutynowych powinno być prowadzone postępowanie diagnostyczne, wykluczające obecność przerzutówdo płuc (rtg), układu moczowego (USG, renografia izotopowa, urografia ) i wątroby ( badanie biochemiczne ). W zależności od objawów klinicznych przydatne może być badanie cystoskopowe lub rektoskopowe.

Klasyfikacja, różnicowanie i leczenie

      W ostatnich latach coraz częściej stosuje się chemioterapię pomocniczą (jako leczenie zwiększające wrażliwość na napromieniowanie ) z równoczesną radioterapią. U chorych na zaawansowane postacie choroby takie leczenie jest stosowane przed radioterapią w celu zmniejszenia rozmazów guza.

       U chorych w zaawansowanej lub terminalnej fazie choroby leczenie objawowe ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz poprawę stanu ogólnego (anaboliczne leki hormonalne, glikokortykosteroidy, witaminy). Lekarz opiekujący się kobietą powinien zwracać uwagę również na inne dolegliwości somatyczne, jak: wymioty, zaparcia stolca itd., a także na problemy natury psychicznej.

      Leczenie stanów przednowotworowych oraz raków szyjki macicy w zależności od ich histologicznego zaawansowania podano w tabeli poniżej.

Postępowanie kontrolne

      Badanie kontrolne powinny być przeprowadzone co trzy miesiące badanie kliniczne, cytologiczne, niekiedy kolposkopowe, podstawowe badania laboratoryjne (morfologia, mocz, OB, ewentualnie oznaczanie markerów nowotworowych), a rutynowo raz w roku prześwietlenie klatki piersiowej; inne badania w razie potrzeby lub w przypadku podejrzenia wznowienia procesu nowotworowego, w warunkach szpitalnych.

Objawy uboczne leczenia

      Objawy uboczne związane są najczęściej z powikłaniami po leczeniu onkologicznym i dotyczą tak wcześniejszych, jak i późnych uszkodzeń układu krwiotwórczego (niedokrwistość, leukopenia, agranulocytoza, małopłytkowość), popromiennego zapalenia pęcherza moczowego i odbytnicy (krwiomocz, częstomocz, biegunki, zaparcia itd.), owrzodzeń troficznych, przewężeń i zarośnięć pochwy.

Rokowanie

       Podstawowe znaczenie dla wyleczenia raka szyjki macicy ma wczesne rozpoznanie nowotworu. Rokowanie zaś zależy od stopnia zaawansowania. Ciążą pogarsza rokowanie.

Stopnie klinicznego zaawansowania raka szyjki macicy wg FIGO 1995

Stopień

Rozprzestrzenienie nowotworu

Leczenie

I - Rak ograniczony wyłącznie do szyjki macicy

IA

Rak inwazyjny rozpoznawany wyłącznie mikroskopowo. Każda zmiana makroskopowa nawet z inwazją powierzchowną, kwalifikuje się jako stopień IB. Ognisko inwazji nie przekracza 5mm grubości i 7mm szerokości

 

IA1

Zmierzone ognisko inwazji nie przekracza 3mm grubości i 7mm szerokości

u kobiet młodych metody oszczędzające - konizacja lub odparowanie za pomocą lasera, LLETZ
leczenie chirurgiczne: proste wycięcie macicy

IA2

Zmierzone ognisko inwazji wynosi 3-5mm grubości i 7mm szerokości

postępowanie indywidualne, z reguły preferowane usunięcie całej macicy, zabieg operacyjny: proste lub rozszerzone wycięcie macicy skojarzone z radioterapią (teleradioterapia oraz brachyterapia ); rzadziej stosuje się (równie skuteczną) wyłącznie radioterapię

IB

Zmiana stwierdzana klinicznie lub zmiany rozpoznawane mikroskopowo o wymiarach większych niż w stopniu IA

IB1

Nowotwór nie przekracza wielkości 4cm

IB2

Nowotwór przekracza wielkości 4cm

II – Rak nacieka struktury poza szyjką macicy, jednak nie dochodzi do ścian kostnych miednicy. Rak nacieka pochwę nie przekraczając do dolnej 1/3 części

IIA

Rak zajmuje 2/3 górne pochwy, nie nacieka przymacicz

leczenie skojarzone lub wyłącznie radioterapia

WYŁĄCZNIE RADIOTERAPIA

IIB

Rak nacieka przymacicz, jednak nie dochodzi do ścian kostnych miednicy

 

III – Rak nacieka przymacicza dochodząc do ścian kostnych miednicy. Zajmuje pochwę przekraczając 1/3 dolnej części. Wszystkie przypadki z nerką niewydzielającą lub wodonerczem

IIIA

Rak nacieka pochwę przekraczając jej 1/3 dolnej części. Rak nacieka przymacicza nie dochodząc do ścian kostnych

 

IIIB

Rak nacieka przymacicza dochodząc do ścian kostnych miednicy, lub wszystkie przypadki z nerką niewydzielającą lub wodonerczem

LECZENIE PALIATYWNE LUB OBJAWOWE

IV – Rak przekracza granicę miednicy małej lub nacieka błonę śluzową pęcherza moczowego i/lub odbytnicy

IVA

Nacieczenie narządów miednicy małej (rak nacieka błonę śluzową pęcherza moczowego i/lub odbytnicy)

 

IVB

Odległe przerzuty

 

Odsetek przeżyć pięcioletnich w poszczególnych stadiach wynosi ( wg Radiumhemet, Szwecja, 1988 );

Stan

Ilość przeżyć 5-letnich

0

100%

I

75,7%

II

54,6%

III

30,6%

IV

7,3%

średnio 53,5%

 



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Groźne i niegroźne pałeczki Klebsiella, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, Wywiad + badanie fizyka
Mikroangiopatia cukrzycowa, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, Wywiad + badanie fizykalne, Interna
Rak płuca, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, Wywiad + badanie fizykalne, Interna abstrakty
KOMPENDIUM ONKOLOGII DZIECIĘCEJ, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, Wywiad + badanie fizykalne, In
granulocytopeniaa, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, Wywiad + badanie fizykalne, Interna abstrakt
Wyklad-NO, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, KARDIOLOGIA
Cukrzyca w wieku podeszłym, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, GERIATRIA
Rola tlenku azotu, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, KARDIOLOGIA
INTERNA tomek diag roz 21-24, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, KARDIOLOGIA
Maska geriatryczna, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, GERIATRIA
Zawal serca, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, KARDIOLOGIA
kardiologia 1-29, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, KARDIOLOGIA
Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, KARDIOLOGIA
KARDIOLOGIA TEST, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, KARDIOLOGIA
choroby metaboliczne, MEDYCYNA VI rok, Medycyna rodzinna, medycyna rodzinna
1506, V ROK, Choroby Wewnętrzne
32. Małopłytkowość, MEDYCYNA VI rok, Pediatria, PEDIATRIA CAŁOŚĆ, Ustny PEDIATRIA Balwierz
31. Zespół złego wchłaniania, MEDYCYNA VI rok, Pediatria, PEDIATRIA CAŁOŚĆ, Ustny PEDIATRIA Balwierz
BIEGUNKA, MEDYCYNA VI rok, Medycyna rodzinna, medycyna rodzinna, 2011, medycyna rodzinna

więcej podobnych podstron