PODSTAWY FINANSÓW- ĆWICZENIA

TEMAT: WYSTĘPOWANIE PIENIADZA.

1.Forma gotówkowa:

- banknot

- bilon

- moneta

2. BILON- mamy stale w obiegu jest w dużych ilościach ( jedna str. w nominałach , druga orzełek- robiona z metali pospolitych)

3.MONETA- mają charakter okazjonalny ( numizmatyczny) produkowane z małych ilościach( metale szlachetne, złoto miedź)

4. BANKNOT- pieniądz wykonany z papieru przez NBP, wydawane przez Bank Centralny

BILON I MONETY emitowane są przez BANK CENTRALNY

MENNICA- jest tylko miejscem wytworzenia bilonu

Producenci mogą być krajowi i zagraniczni.

5. RÓŻNICE MIĘDZY MEDALEM A MONETĄ

MEDAL- nie ma wartości nominalnej

MONETA- można nią płacić

6.BANK- instytucja finansowa, która działa na podstawie prawa bankowego która wykonuje przynajmniej trzy zadania:

• Przyjmuje środki na rachunek bankowy ( operacje bierne)

• Udzielanie kredytu ( operacje aktywne)

• Dokonuje rozliczeń wszelkiego rodzaju.

7. SYSTEM BANKOWY- uporządkowany układ podmiotów działających na tych samych zasadach określonych przez Bank Centralny ( te same reguły gry)

8. CECHY SYSTEMU BANKOWEGO

• Kształtowany jest przez prawa rynku przy współudziale interwencjonizmu państwa

• Tworzywem zjawisk i procesów pieniężnych w danej gospodarce jest pieniądz kierowany zw. PIENIĄDZEM URZĘDOWYM ( całkowicie oderwany od kruszcu)

• Parlament prowadzi kontrolę działalności Banku Centralnego

9.INSTYTUCJE DZIAŁAJĄCE W RAMACH SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE:

• Bankowy Fundusz Gwarancyjny ( BFG)

• Komisja Nadzoru Finansowego ( KNF)

• Krajowa Izba Rozrachunkowa (KIR)

10. PODMIOTY SYSTEMU BANKOWEGO

a) stabilizacyjny

• NBP

• BFG

• KNF

b) pomocnicze

• Konta kredytowe

• Instytucje ubezpieczające kredyty

• Instytucje rozliczeniowe (KIR)

• Związek Banków Polskich (ZBP)

Instytucje tworzące rynek- przede wszystkim BANK CENTRALNY.

11. KRYTERIUM PODZIAŁU BANKU

a) formy właśności

• Banki państwowe( 648 banków w Polsce)

• Banki współdzielcze (570)

• Banki prywatne ( niepubliczne)

• Banki mieszane ( BGŻ, PKO, POCZTA)

b) rodzaju prowadzone działalności

• BANKI DETALICZNE- obsługa osób fizycznych, duży udział obrotu gotówkowego, dobrze rozwinięta sieć bankowa ( BANK PKO S.A)

• BANKI INWESTYCYJNE- przede wszystkim mają charakter długoterminowy, stosunkowo nie wielki obrót gotówkowy, sieć banków niezbyt rozbudowana, i zajmuje się : obsługą papierów wartościowych, obligacjami, budową lub wnoszeniem majątku trwałego.

• BANKI UNIWERSALNE- łączą funkcje dwóch poprzednich( banki detaliczne i inwestycyjne)

• BANKI SPECJALISTYCZNE- zajmują się daną dziedziną (np. banki samochodowe)

• Banki hipoteczne- budownictwo mieszkaniowe

• Banki komunalne- zajmują się obsługą banków terytorialnych( gmina, powiat)

• Banki internetowe- wszelkie transakcje odbywają się przez sieć

c) holdingi bankowe- grupa kapitałowa posiadająca jeden bank w grupie kapitałowej (np. SYGMA)

d) konglomerat finansowy- który oprócz banku posiada w swoich strukturach inne instytucje finansowe ( np. towarzystwa leasingowe ubezpieczenia, biura maklerskie)

e) para banki – spółdzielcze kasy kredytowe oraz pośrednicy.

12.FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO ( 3 funkcje)

• Bank Centralny- jest bankiem emisyjnym ( wprowadza pieniądz do obiegu a także tworzy centralny pieniądz rezerwowy)

• Bank Centralny- jest tzw. Bankiem banków polega na tym że bank centralny realizuje założenia polityki monetarnej.

ROLA BANKU CENTRALNEGO:

• Dbałość poziomu kursu

• Dbałość o utrzymanie stabilności cen

• Wspieranie polityki gospod. rządu

• Organizacja rozliczeń pieniężnych

• Regulowanie płynności banków

• Tworzenie warunków do rozwoju systemy bankowego

• Bank Państwa- kasjer rządu- dokonuje kasowej obsługi budżetu.

TEMAT: KATEGORIE PRZYCHODOWE

1. CENA- wartość towaru wyrażona w pieniądzu

2. PODZIAŁ CEN- np. rynkowa, sugerowana.

3.PODATEK- jest głównym źródłem dochodów państwa, pobieranym w celu pokrycia jego wydatków. Podatek, to pieniężne, przymusowe, ogólne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa, które jest ustalane na podstawie prawa, określającego warunki, wysokość i terminy płatności.

4. CECHY PODATKU:

• Bezzwrotne

• Przymusowe

• Nieodpłatne

• Powszechne

• Pieniężne

5. FUNKCJE PODATKU:

a) FINANSOWA- po to aby dostarczać dochód osobie która je nakłada aby finansować zadania

b) POZAFINANSOWA- cele

• Redystrybucyjna- ponowny podział

• Alokacyjna- państwa

• Stabilizacyjna

• Bodźcowe( stymulująca)

Elementy techniki podatkowej ( elementy konstrukcji podatku) to elementy dzięki którym możemy określić podatek.

a)PODMIOT OPODATKOWANIA- strony

• PODMIOT CZYNNY OPODATKOWANIA- państwo

• PODMIOT BIERNY OPODATKOWANIA- podatnik

( PODATNIK- na którym ciąży obowiązek podatkowy

PŁATNIK- obliczenie podatku i odprowadzenie do US)

b) PRZEDMIOT OPODATKOWANIA- zjawisko, zdarzenie rzeczy z istnienia bądź zaistnienia których ustawodawca związał obowiązek podatkowy( za co podatek)

c) PODSTAWA OPODATKOWANIA- wyrażony wymiennie( ilościowo, wartościowo)

– przedmiot opodatkowania

d) STAWKA PODATKOWA-określa jaką część podstawy opodatkowania uiczamy w postaci podatku stosunek – należności podat/ podst. Opodatkowania

e) SKALA PODATKOWA- to zbiór podstaw opodatkowania i odpowiadających im stawek podatkowych

• STAŁA- ( proporcjonalna, liniowa)- należności zmniejszające się z podstawą proporcjonalnie

• ZMIENNA- należność rośnie szybciej lub wolniej niż podstawa opodatkowania.

• Progresywna- należność rośnie szybciej niż skala

• Progresywna ciągła- (szczeblowa)- progi podatkowe

• REGRESYWNA- należność podatkowa rośnie wolniej niż podstawa

• DEGRESYWNA- skala zmienna( połączenie skali proporcjonalnej i progresywnej)

TEMAT: BANK CENTRALNY

1.INSTRUMENTY ODDZIAŁYWANIA BANKU CENTRALNEGO NA POZOSTAŁE BANKI ( KOMERCYJNE)

• Stopa minimalnych rezerw( stopa rezerw obowiązkowych)- polega na tym że część środków z lokat terminowych i bieżących są wpłacane na rachunek banku centralnego

• Operacje otwartego rynku- polegają one na sprzedaży bankom komercyjnym przez bank centralny papierów wartościowych ( charakter ekonomiczny)

• Stopa redyskontowa- stopa, po której bank centralny odkupuje weksle od banków komercyjnych ( handlowa- 4,25%)

• Limit redyskontowy- stosuje bank centralny gdy wysoka stopa redyskontowa nie zniechęca banku komercyjnego do realizacji weksli.

• Stopa lombardowa- (5,5%)- określa ona cenę jaką pobiera bank centrany z tyt. przyjęcia w zastaw pap. Wartościowych

• Bank centralny określa górna granicę oprocentowania wkładów na rachunki terminowych banków komercyjnych( handlowe)

2. CELE ZARZĄDZANIA BANKIEM

• Utrzymanie płynności finansowej ( wypłacalność)

• Minimalizacja ryzyka prowadzonej działalności poprzez instrumenty( np. weksle) formalne

• Adekwatność kapitałowa- utrzymanie określonej struktury bilansowej aktywów jak i pasywów

• Maksymalizacja zysków

3. KLASYFIKACJA PODMIOTOWA- rodzaj jednostki gospodarczej dokonującej określonych transakcji.

• Finanse przedsiębiorstw( f. prywatne)- wpływają na wytworzenie PKB( pożyczki, kredyty)

• Finanse gospodarstw domowych- emerytury, zasiłki, stypendia

• Finanse publiczne( związki publiczno- prawne)- ( ZUS, KRUS)

• Finanse celowe( para budżetowe) – FP, FGŚP, PFRON

• Finanse związków wyznaniowych

• Finanse banków i instytucji kredytowych

• Finanse rynków finansowych( Finanse emerytalne) – domy dyskontowe, lombardy, giełdy, kantory)

4. SEGMENTY RYNKU FINANSOWEGO

• Rynek wymiany walut

• Rynek pieniężny- zajmuje się on funduszami pożyczkowymi oraz papierami wartościowymi o terminie zapadalności do 12 m-cy

• Rynek kapitałowy- długoterminowe fundusze pieniężne

• Rynek pochodzących instrumentów finansowych( transakcje- opcje walutowe)

5. KLASYFIKACJA Z PUNKTU WIDZENIA STATYSTYKI I DYNAMIKI ZJAWISK FINANSOWYCH

• Zjawiska przychodowe

• Zjawiska rozchodowe

• -//- przychodowe

• -//- wydatkowe

• -//- kosztowe

• -//- kredytowe

• -//- pożyczkowe

• -//- gotówkowe

• -//- bezgotówkowe

• -//- transferowe zw. Redystrybucyjnymi

• -//- oszczędnościowe

• -//- ubezpieczeniowe

TEMAT: UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

1.UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE- ogół instytucji i urządzeń zapewniających człowiekowi ochronę przed niedostatkiem , czyli tzw. BEZPIECZEŃSTWO SOCJALNE poprzez zapewnienie świadczeń społ. na minimalnym poziomie odpowiadającym godności ludzkiej.

2.PRZYCZYNY NIEDOSTATKU( ryzyka socjalnego, ryzyka zabezpieczeń społecznych)

• Starość- mniejsze możliwości zarobkowania

• Choroba- traci zdolność do zarobkowania

• Macierzyństwo- zabezpiecza środki do zarobkowania w okresie przedporodowym, poporodowym i porodowym

• Całkowita lub nie pewna zdolność do pracy ( niepełnosprawność, inwalictwo)

KRYTERIA INWALICTWA:

• Biologiczne- naruszenie sprawności organizmu

• Ekonomiczne- czyli ograniczona zdolność do zarobkowania

• Czasowe- lekarz orzecznik stwierdza czasową niezdolność do pracy

• Trwałe- brak poprawności w zdrowiu

• Zawodowe- dotyczy sytuacji, zdarzenia w wyniku czego jest niezdolny do pracy

• Ogólne- nie ma możliwości wykonywania pracy

• Profilaktyczne- świadomość tego , czego nie powinno się robić

• Kwestie rehabilitacyjne

• Rehabilitacja społeczna, medyczna, zawodowa

• Śmierć żywiciela rodziny

PRZYCZYNY NIESTANDARDOWE:

• Alkoholizm

• Narkomania

• Wielodzietność

• Brak pracy( bezrobocie)

• Wypadki w pracy

• Choroba zawodowa

3.METODY, TECHNIKI ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO:

a) metoda ubezpieczenia ( metoda składkowa)

b) metoda zaopatrzeniowa ( bezskładkowa, podatkowa)

c) metoda opiekuńcza

DWIE ODMIANY METOD UBEZPIECZEŃ:

• Odmiana klasyczna- występuje wiele alternatywnych funduszy powiązanych z określonymi ryzykami (opłacenie składki i jej kapitalizacji- gromadzenie środków)

• Odmiana współczesna- polega na tym , że występuje jeden ogólnokrajowy fundusz ubezpieczeń dostosowany do całego zakresu ryzyka i w tej odmianie przewiduje się partycypację, czyli udział państwa i samorządu terytorialnego tego systemu.

W tej drugiej odmianie instytucje ubezpieczeniowe mają charakter niezarobkowy i działają pod nadzorem państwa.

Wysokość świadczeń jest powiązana albo z wysokością wynagrodzenia albo z kosztami utrzymania.

SYSTEM ZAOPATRZENIOWY- dotyczy ogół ludności kraju ( wszystkich), natomiast świadczenia są realizowane z budżetu państwa lub budżetu terytorialnego państwa.

DWIE ODMIANY METODY ZAOPATRZENIOWEJ:

• Według kryterium zasługi, służby i ofiary- urzędnicy, policja, sędziowie.

W tej odmianie wysokość świadczeń uzależniona jest od wynagrodzenia

• Charakter powszechny- dotyczy pozostałych grup zawodowych ludności, wysokość świadczenia jest ściśle powiązana z kosztami utrzymania ( przyjęte, że na poziomie min. kosztów utrzymania)

PRAWO DO ŚWIADCZEŃ- ma charakter podmiotowy a także roszczeniowy, poziom oraz ilość świadczeń jest ustalona ustawowo. Organizacją świadczeń wypłaconych w tej metodzie zajmują się ograny państwowe lub samorządowe.

METODA OPIEKUŃCZA- ma charakter uznaniowości świadczeń. Kto i w jakim zakresie uzyskuje świadczenia decyduje organ państwa. Metoda ta opiera się albo na środkach budżetowych albo na dobrowolnych ofiarach.

ODMIANA METODY OPIEKUŃCZEJ- jest funkcjonowanie funduszy i organów charytatywnych.

4. CECHY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH:

• Pieniężny charakter

• Obowiązkowy charakter płacenia składek ( wynika z ustawy)

• Bezzwrotność

• Przymusowość- czyli prawna możliwość wyegzekwowania zapłaty

• Celowość składki

• Ubezpieczenia społeczne są gwarantowane przez państwo

• Prawo do świadczenia ma charakter podmiotowy i roszczeniowy

• Powszechność- oznacza, że każda osoba zatrudniona o umowę o pracę ma obowiązek opłacania składki

• Rozłożenie ciężaru na pracownika i pracodawcę

• Funkcja redystrybucyjna ubezpieczeń społecznych- opiera się na tzw SOLIDARYŹMIE POKOLENIOWYM LUB SPOŁECZNYM, co oznacza, że składki są płacone przez podmioty aktywne, natomiast z funduszy korzystają osoby które aktywność zawodową i gospodarczą mają za sobą

Analizując wpływ ubezpieczeń społecznych na mechanizm alokacji zasobów wyróżnia się DWA ASPEKTY:

a) ASPEKT EKONOMICZNY:

po 1: wyprowadzenie części dochodu poza obiekt gospodarczy

po 2: podwyższenie kosztów zaangażowania siły roboczej

po 3: zmiany w strukturze popytu

po 4: obciążenie ludności aktywnej kosztami utrzymania niepracujących

b) ASPEKT PRAWNY- co oznacza ze wnoszący składki zachowują prawo do przyszłych świadczeń emerytalno-rentowo-zasiłkowych.

5.REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE SYSTEMÓW UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH:

a) ustawa o systemie ubezpieczeń społ. z 13 października 1998

b) ustawa o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych(FUS) 17 grudnia 1998

6.ZAŁOŻENIA REFORMY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

a) usankcjonowanie prawne ( FUSU)

b) usankcjonowano ZUS jako organizacja zajmująca się całym systemem

c) WPROWADZONO:

• System mieszany ( kapitałowo- repartycyjny)- opiera się na 3 fazach:

• Ubezpieczenia społeczne ( składki gromadzone)

• Fundusze emerytalne ( otwarte OFE)

• Indywidualne ubezpieczenia społeczne ( IKE)

d) przeniesienie ciężaru odpowiednich składek z państwa na pracownika

WYSOKOŚC SKŁADEK:

SKŁADKI	PRACODAWCA	PRACOWNIK
Emerytalna	9,76%	9,76%
Rentowna	4,5%	1,5%
Chorobowa	-------------------------------------	2,45%
Wypadkowa	1-1,33%( w zależności od warunków pracy, fundusz pracy- 2,45%, świadczenia pracownicze-0,1%)	-------------------------------------------