JAMA USTNA

Położenie: jest początkowym odcinkiem przewodu pokarmowego otwartym od przodu szparą ust, którą ograniczają wargi.

Budowa:

-przedsionek jamy ustnej- podkowiasta, pionowa szpara, znajdująca się pomiędzy policzkami i wargami (od zewnątrz) a dziąsłami i zębami (od wewnątrz). Do przedsionka jamy ustnej uchodzi na brodawce próchniczej większej, gruczoł ślinowy - ślinianka przyuszna (na wysokości drugiego zęba trzonowego górnego) i szereg drobnych gruczołów ślinowych.

-jama ustna właściwa- w niej znajdują się ujścia dwóch gruczołów ślinowych: ślinianki podżuchwowej i podjęzykowej (na fałdzie podjęzykowym i między językowym).

Połączenie miedzy przedsionkiem a jama ustna właściwą znajduje się miedzy ostatnimi zębami a gałęzią żuchwy przez przestrzeń zazębową.

Unaczynienie: t. szyjna wewn., t. podjęzykowa, t. językowa…

Unerwienie: n. językowo-gardłowy IX

Język- trzon, wierzchołek i nasada (unerwiona czuciowo IX)

ruchowo-XII podjęzykowy; czuciowo-III gałąź trójdzielnego V

Przejście jamy ustnej w j. gardła stanowi cieśń gardzieli (,która ogranicza od góry wolny brzeg podniebienia miękkiego, z boków po dwa fałdy błony śluzowej: luk podniebienno- językowy i podniebienno- gradowy, od dołu zaś nasada języka).

PRZEŁYK

Położenie: leży pomiędzy kręgosłupem a tchawicą. Przełyk rozpoczyna się na wysokości dolnego brzegu chrząstki pierścieniowatej na wysokości C6, leży w linii pośrodkowej, na szyi przesuwa się w stronę lewą, biegnie do przodu od kręgosłupa ku dołowi, w śródpiersiu tylnym oddalając się od kręgosłupa, wchodzi przez otwór górny klatki piersiowej do klatki piersiowej. W jamie brzusznej wewnątrzotrzewnowo uchodzi do żołądka w miejscu wpustu.

Budowa: Ściana boczna i ściany tylne są gładkie, za wyjątkiem górnej części ściany bocznej – ujścia gardłowego trąbki słuchowej.

Zwężenia przełyku: na wysokości C6 na poziomie chrząstki pierścieniowatej krtani, w miejscu połączenia z gardłem- zwężenie krtaniowe, Th4 w miejscu przejścia miedzy aorta i oskrzelem lewym- zwężenie aortowe, Th10 w miejscu przejścia przełyku przez przeponę.

Unaczynienie: gałązki tętnicze od t. tarczowatej dolnej, aorty zstępującej, t. żołądkowej lewej i t. przeponowej dolnej lewej; żyły uchodzą do ż. tarczowatej dolnej, ż. nieparzystej i ż. nieparzystej krótkiej do ż. głównej górnej i do ż. żołądkowej lewej.

Unerwienie: mięsnie poprzecznie prążkowane- n. błędny za pośrednictwem n. krtaniowego wstecznego. włókna przywspółczulne n. błędnego wytwarzają splot przełykowy i zaopatrują m. gładkie.

ŻOŁĄDEK

Położenie: leży w jamie brzusznej podprzeponowo, w piętrze górnym gruczołowym, wewnątrzotrzewnowo, w nadbrzuszu właściwym i podżebrzu lewym.

Budowa: duży zbiornik, w którym pokarm zostaje poddany procesom mechanicznym i chemicznym. rozróżniamy w nim 2 otwory: górny- ujście wpustowe (wpust) łączące przełyk z żołądkiem, następnie najwyżej położona część żołądka zwrócona wypukłością ku górze- dno żołądka, poniżej leży trzon żołądka, i dolny- ujście odźwiernikowe, łączące jamę żołądka z dwunastnicą, leżący w okolicy odźwiernika;

-ściany: przednia i tylną,

-krzywizny: mniejsza żołądka, większa żołądka,

Unaczynienie: krew biegnie z aorty brzusznej, następnie t. przeponowymi dolnymi, przechodzącymi w pień trzewny, dzielący się na t. śledzionowa, t. żołądkowa lewa i t. wątrobowa wspólna. odpływa do serca prawego przez żyły żołądkowe tworzące ż. wrotna uchodząca do wątroby

Unerwienie: ukł. autonomiczny; n. błędny X

JELITO CIENKIE

jest to najdłuższa część przewodu pokarmowego (4-5 m), zachodzi w nim trawienie białek, tłuszczów i węglowodanów pod wpływem enzymów wytwarzanych głównie przez trzustkę. Jelito cienkie dzielimy na: dwunastnicę jelito krezkowe, które z kolei dzieli się na jelito czcze i kręte.

Dwunastnica- pierwszy odcinek j. cienkiego, zachodzą w niej procesy trawienia chemicznego, rozpoczyna się od odźwiernika, leży pozaotrzewnowo, ma kształt podkowy, dzieli się na 4 części

-górną- biegnie od str. lewej, początkowy jej odcinek- opuszka dwunastnicy jest rozszerzony. Na wys. L1 tworzy zgięcie górne dwunastnicy, od którego zaczyna się kolejna część

-zstępującą- biegnie pionowo po prawej stronie kręgosłupa, przykrywając pośrodkowy brzeg prawej nerki. Na wys. L3 tworzy zgięcie dolne dwunastnicy, które daje początek kolejnej.

-poziomą (dolną)- po krótkim przebiegu ku stronie lewej po poprzedniej stronie kręgosłupa przechodzi w cześć wstępującą.

-wstępującą- biegnie po stronie lewej i ku górze dochodzi do wysokości L2, gdzie tworzy zgięcie dwunastniczo-czcze, od którego zaczyna się jelito krezkowe.

Unaczynienie: t. trzustkowo-dwunastnicza górna z pnia trzewnego i t. trzustkowo-dwunastnicza dolna od t. krezkowej górnej, żyły uchodzą do ukł ż. wrotnej.

Jelito krezkowe- zachodzi w nim wchłanianie produktów trawienia, dł. ok. 5m. Powierzchnia wewn. zawiera fałdy okrężne, biegną one spiralnie, zanikając w połowie długości j. krętego. Zwiększają one pow. wewn. jelita o ok. 35%. Znajdują się na nich kosmki jelitowe- wypustki błony śluzowej o 0,3-1 mm wys., jest ich ok. 10 mln, lecz ich gęstość zmniejsza się w kierunku końca j. cienkiego. Dzięki nim pow. chłonna zw. się o 600%. Kosmki pokryte są nabłonkiem walcowatym jednowarstwowym.

Dzieli się na:

-j. czcze- początkowe 2/5 części

-j. kręte- uchodzi do j. grubego

Unaczynienie: t. jelita czczego i t. jelita krętego od t. krezkowej,

Unerwienie: n. błędny X,

JELITO GRUBE

końcowy odcinek przewodu pokarmowego, odwadnia treść jelita i formuje kał,

Położenie: okala jamę brzuszną, zaczynając się w prawym dole biodrowym i kończąc w miednicy mniejszej,

Budowa: 135-150 cm dł. Błona śluzowa nie posiada kosmyków, ale znajdują się fałdy półksiężycowate. Jelito posiada również liczne otworki, stanowiące ujścia gruczołów jelitowych. Dzieli się na:

*jelito ślepe (kątnica)- jest to ślepy uchyłek jelita grubego w miejscu ujścia j. cienkiego do grubego, leży na talerzu biodrowym prawym. Unaczyniony przez t. kątniczą przednią i tylną, krew odprowadza żyła krezkowa górna.

Z dolnego końca j. ślepego wewnątrzotrzewnowo uchodzi do miednicy ślepo zakończony silnie zwężony odcinek jelita- wyrostek robaczkowy. Jest to narząd szczątkowy. Unaczyniony przez t. wyrostka robaczkowego, a krew odprowadza ż. wyrostka robaczkowego.

*okrężnicę- dalszy odcinek j. grubego, dzieli się na część:

-wstępująca- dł. 15-20cm, leży po prawej stronie jamy brzusznej, pozaotrzewnowo, wstępuje do pow. trzewnej wątroby, gdzie kieruje się w stronę lewą, tworząc zgięcie prawe okrężnicy

-poprzeczną- kieruje się ku ścianie przedniej brzucha do krzywizny większej żołądka, zataczając łuk skierowany wypukłością ku przodowi i dołowi, biegnie w kierunku końca przedniego śledziony, gdzie tworzy zgięcie lewe okrężnicy (leży wyżej od prawego)

-zstępująca- przylega do mięśnia czworobocznego lędźwi i poprzecznego brzucha, na poziomie grzebienia biodrowego lewego przechodzi w ostatni odcinek okrężnicy

-esowatą- koniec krezki esowatej określa granice dolna okrężnicy

*odbytnicę- rozpoczyna się na wys. S2 i przylegając do pow. miedniczej kości krzyżowej tworzy zgięcie krzyżowe. Po dojściu do wierzchołka kości guziczne zawraca ku tyłowi i dołowi, tworząc zgięcie kroczowe, leży pozaotrzewnowo.

WĄTROBA

Położenie: W jamie brzusznej wewnątrzotrzewnowo, w piętrze górnym gruczołowym, pod przepona po stronie prawej, w nadbrzuszu właściwym, częściowo w lewym podżebrzu, sięgając po lewą linię śr-obojczykowa.

Budowa:

-powierzchnie: przeponowa, trzewna, tylna

-płaty: prawy, lewy, ogoniasty, czworoboczny;

-wyciski narządów: przełyk, żołądek, dwunastnica, pęcherzyk żółciowy, okrężnica, nerka, nadnercza

-wewn: zrazili, wewnątrz pośrodkowo żyła środzrazikowa, zatoki wątrobowe, do których uchodzą żyły środzrazikowe, hepatocyty leżą pomiędzy zatokami

-siec mniejsza: więzadło wątrobowo- przełykowe, w. w- żołądkowe, w. w-dwunastnicze

Unaczynienie: odżywcze, t. wątrobowa wspólna od pnia trzewnego od aorty brzusznej

Trzustka, gruczoł trawienny i gruczoł dokrewny o budowie zrazikowej, u człowieka składający się z głowy, objętej pętlą dwunastnicy, trzonu i ogona odchodzącego w sąsiedztwo śledziony i nerki lewej, położony w przestrzeni pozaotrzewnowej. Przewód trzustkowym, uchodzi do dwunastnicy razem z przewodem żółciowym (powstały z połączenia przewodu pęcherzykowego i przewodu wątrobowego wspólnego). Częścią dokrewną trzustki są zgrupowania komórkowe zwane wyspami trzustkowymi Langerhansa, wytwarzające hormony: insulinę i glukagon. Część zewnątrz wydzielnicza trzustki wytwarza sok trzustkowy z licznymi enzymami proteolitycznymi (trypsyna, chymotrypsyna i erepsyna,nukleazy: rybonukleaza i dezoksyrybonukleaza), lipazę i karbohydrazy (rozkładające cukry).

OTRZEWNA

błona surowicza wyściełająca jamę brzucha, zbudowana z tkanki łącznej włóknistej, zawierajęcej liczne włókna sprężyste, jest rozciągliwa i przesuwalna, pokryta niewielka il. płynu otrzewnowego, który zmniejsza tarcie miedzy narządami jamy brzusznej.

-ścienna- blaszka pokrywająca ściany jamy brzusznej

-trzewna- otaczająca narządy

-krezkowa- przytrzymuje przy ścianie j. brzusznej wpuklone do niej narządy, składa się z 2 blaszek otrzewnej

jama otrzewnej - to przestrzeń ograniczona otrzewną ścienną, trzewną i krezkową, zawierająca niewielką ilość płynu. U mężczyzn przestrzeń ta jest hermetycznie zamknięta, a u kobiet jest otwarta przez światło jajowodów, macicy i pochwy, znajdują się w niej jajniki.

zachyłki:

-torba sieciowa

-dolny torby sieciowej

-śledzionowy

-dwunastniczy górny

-dwunastniczy dolny

-zakątniczy

Śledziona, narząd limfatyczny (układ limfatyczny) zbudowany z miazgi białej (grudek limfatycznych zwanych ciałkami śledzionowymi) i z miazgi czerwonej (zatok kapilarnych i sznurów Billrotha), powiązanych beleczkami śledzionowymi, otoczony torebką, położony w jamie otrzewnej w lewym podżebrzu. Śledziona jest miejscem wytwarzania immunoglobulin i obumierania krwinek czerwonych.

MOCZOWODY:
Moczowód jest to parzysty cienki przewód o długości około 30 cm, od­prowadzający mocz z miedniczki nerkowej do pęcherza moczowego. Po­dobnie jak wszystkie części układu moczowego leży zewnątrzotrzewnowo, przylega do mięśnia lędźwiowego większego. Wyróżniamy w nim dłuższy odcinek początkowy, zwany częścią brzuszną (pars abdominalis) oraz krót­szą część miedniczną (pars pelvyna), która biegnie od wysokości stawu krzyżowo-biodrowego do pęcherza moczowego. Oba moczowody kierują się zbieżnie w dół do tylnej ściany pęcherza moczowego.
W moczowodzie wyróżnia się trzy łukowate zgięcia. Pierwsze z nich znajduje się w miejscu przejścia miedniczki nerkowej w moczowód i nosi nazwę zgięcia nerkowego (flexura renalis), drugie to zgięcie brzeżne (flexnra marginalis), występuje na granicy części brzusznej i części miednicznej oraz zgięcie trzecie (flexura tertia), odpowiadające krzywiźnie ściany miednicy mniejszej. Części miedniczne obu moczowodów kierują się przyśrodkowo i przebijają skośnie ścianę pęcherza moczowego, uchodząc ujściem moczo­wodu (oslitim ureteris) w tylno-bocznych kątach pęcherza. Ten końcowy odcinek moczowodu jest zwany częścią śródścienną.
Ściana moczowodu składa się z trzech warstw. Błona zewnętrzna (hinica adventitia) łączy moczowód z otoczeniem. Środkowa warstwa, czyli błona mięśniowa, jest zbudowana z włókien mięśni gładkich, które układają się w trzy warstwy: zewnętrzną podłużną, środkową okrężną i wewnętrzną pod­łużną. Skurcze mięśniówki wywołują ruchy perystaltyczne moczowodu, dzięki czemu mocz rytmicznie spływa do pęcherza moczowego. Trzecią wewnę­trzną warstwę stanowi błona śluzowa, pokryta nabłonkiem przejściowym, odpornym na drażniące działanie moczu. Błona śluzowa wytwarza $y moczo­wodzie podłużne fałdy.
NERKI:
Nerka jest narządem parzystym o zabarwieniu brązowo-czerwonym, kształ­tem zbliżonym do ziarna fasoli. W każdej nerce wyróżnia się koniec górny i dolny (extremitas superior et inferior), powierzchnię przednią i tylną (facies anterior et posterior) oraz dłuższy, wypukły brzeg boczny (wargo lateralis) i wklęsły brzeg przyśrodkowy (marga medialis). Największe zagłębie­nie brzegu przyśrodkowego nosi nazwę wnęki nerkowej (hilus renalis), która prowadzi w głąb nerki do zatoki nerkowej (sinus renalis), wypełnionej miedniczką nerkową.
Przez wnękę nerki wchodzi do jej wnętrza t. nerkowa (odgałęzienie aorty brzusznej), a wraz z nią splot nerkowy, który zawiera włókna nerwowe współczulne (od pnia współczulnego) i przywspółczulne (od n. błędnego X). Przez wnękę nerki wychodzi żyła nerkowa wpadająca do żyły głównej dolnej, naczynia chłonne oraz przewód wyprowadzający mocz z miedniczki nerkowej, zwany moczowodem.
Długość nerki wynosi około 12 cm, szerokość - 6 cm, a grubość około 4 cm. Ciężar waha się w granicach 125-175 g; u kobiet nerka jest nieco mniejsza powierzchnia nerki jest gładka, pokrywają mało rozciągliwa osło­nka, zwana torebką włóknistą (capsula fibrosa). Drugą zewnętrzną osłonę stanowi torebka tłuszczowa (capsula adiposa), która wytwarza miękkie pod­łoże dla nerki i nadnercza oraz zabezpiecza ją przed utratą ciepła. Na zew­nątrz torebka tłuszczowa jest objęta łącznotkankową błoną, zwaną powięzią nerkową (fascia renalis). Za pośrednictwem powięzi nerka przymocowuje się do otoczenia, przy czym najsilniej - do przepony. Od strony dolnej worek powięziowy jest otwarty. W związku z tym nerka może przesunąć się w kierunku dolnym, co następuje często w wyniku rozluźnienia lub zaniku torebki tłuszczowej.
Do innych czynników umocowujących nerki należą: pnie naczyń nerko­wych, przylegająca do jej przedniej ściany otrzewna ścienna, a także napięcie powłok brzucha. Mimo to nerka zachowuje pewną prawidłową ruchomość i opuszcza się podczas wdechu a unosi w trakcie wydechu. Może również zmieniać położenie w zależności od postawy ciała, przy czym różnica poło­żenia w prawidłowych warunkach nie przekracza zazwyczaj 1-3 cm.
Nerki leżą zaotrzewnowo na tylnej ścianie jamy brzucha po obu stronach kręgosłupa. Długa oś nerki biegnie nieco skośnie od góry i strony przyśrod-kowej ku dołowi i w bok. W związku z tym dolne końce są bardziej oddalo­ne od siebie niż końce górne. Koniec górny nerki prawej sięga XI kręgu pier­siowego, zaś koniec dolny III kręgu lędźwiowego. Nerka lewa leży nieco wyżej (o połowę trzonu kręgowego) od nerki prawej. Górna część powierz­chni tylnej nerki spoczywa na XI i XII żebrze. Tylna powierzchnia obu nerek przylega od góry do przepony, niżej do m. lędźwiowego większego, m. czworobocznego lędźwi oraz do rozcięgna m. poprzecznego brzucha.
Topografia przedniej ściany różni się w nerce prawej i lewej. Powierz­chnia przednia nerki prawej w górnej części pokryta jest nadnerczem, poni­żej przylega do prawego płata wątroby, części zstępującej dwunastnicy, a u dołu do prawego zgięcia okrężnicy. Do przedniej powierzchni nerki le­wej u góry przylega nadnercze, poniżej żołądek, śledziona, trzustka i zgięcie lewe okrężnicy.
W miąższu nerki nawet gołym okiem można wyróżnić dwie zasadnicze substancje: warstwę położoną obwodowo, zwaną korą nerki oraz wewnętrz­nie leżący rdzeń nerki. Kora ma zabarwienie jaśniejsze, żółtawoczerwone, podczas gdy rdzeń jest koloru niebieskawo-czerwonego.
DROGI WYPROWADZAJĄCE MOCZ:
Mocz bezustannie jest wydalany przez nerki i gromadzi się okresowo w pęcherzu moczowym. Dorosły człowiek wydala przeciętnie około 1,5 litra moczu na dobę. Mocz jest płynem klarownym, barwy żółtej o ciężarze wła­ściwym 1,015-1,020 g/cm3. Odczyn moczu jest słabo kwaśny i zawiera prócz wody, azotowe produkty końcowe białkowej przemiany materii oraz wiele innych składników organicznych i nieorganicznych.
Miedniczka i kielichy nerkowe. Drogi wyprowadzające mocz rozpoczynają się węwna tzr nerki w tzw. piramidach nerkowych. Są to cewki zbiorcze, które uchodzą otworkami bro­dawkowymi do kielichów nerkowych mniejszych (calices renales minores) na szczycie piramid. Kilka kielichów nerkowych mniejszych łącząc się ze sobą tworzy dwa lub trzy kielichy nerkowe większe (calices renales majores) uchodzące do miedniczki nerkowej (pelvis renalis), wypełniające zatokę nerkową.
Miedniczka nerkowa ma kształt lejkowaty, jest spłaszczona w kierunku przednio-tylnym a jej wierzchołek skierowany do wnęki bezpośrednio prze­dłuża się w moczowód. Ściany kielichów i miedniczki nerkowej są zbudo­wane podobnie do ścian dalszych odcinków dróg wyprowadzających mocz. Zewnętrzną warstwę stanowi łącznotkankowa błona, warstwę środkową Błona mięśniowa, zaś od strony światła miedniczka i kielichy nerkowe są wy­słane błoną śluzową, pokrytą nabłonkiem przejściowym. Kształt kielichów i miedniczki jest bardzo zmienny.
PĘCHERZ MOCZOWY
Pęcherz moczowy jest okresowym zbiornikiem moczu. Leży w miednicy mniejszej za spojeniem łonowym. Opróżniony pęcherz jest podobny pod względem kształtu i wielkości do małej cytryny. Pojemność pęcherza jest osobniczo bardzo zmienna. W pęcherzu wyróżniamy szczyt (apex vesicae) skierowany ku górze i do przodu. Poniżej szczytu znajduje się trzon
(corpus vesicae), który ku dołowi poszerza się przechodząc w dno pęcherza; (fundus resicae).
W wypełnionym pęcherzu wyróżnia się ponadto powierzchnię przednią i tylną.
Ściana przednia jest skierowana do spojenia łonowego, natomiast ściana tylna sąsiaduje u mężczyzn z przednią ścianą odbytnicy, zaś u kobiet z przednią ścianą macicy. Otrzewna ścienna przedniej ściany jamy brzucha przechodzi na górno-tylną powierzchnię pęcherza, nie dochodząc jednak do jego dna, i przerzuca się na przednią ścianę odbytnicy u mężczyzn, a u kobiet na przednią ścianę macicy, wytwarzając odpowiednio: zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe i zagłębienie pęcherzowo-maciczne (excavtatio rectovesicałis etvesicouteritia). Pęcherz leży zewnątrzotrzewnowo, bowiem tylko częścio­wo pokryty jest otrzewną.
Do dna pęcherza moczowego u mężczyzny przylega gruczoł krokowy, pęcherzyki nasienne i bańki nasieniowodowe. U kobiet dno pęcherza spoczywa na przedniej ścianie pochwy i przeponie moczowo-płciowej
CEWKA MOCZOWA:
Cewka moczowa żeńska (urethra feminina) jest krótka, jej długość wy­nosi około 3-5 cm. Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym cewki moczowej (osthim urethrae inlermim) w pęcherzu moczowym, a kończy w przedsionku pochwy ujściem zewnętrznym cewki moczowej (osliwu urethrae extermim). Ściana cewki moczowej jest zbudowana tylko z dwóch warstw, błony śluzowej i błony mięśniowej. Błona śluzowa układa się w podłużne fałdy. Na tylnej ścianie wytwarza wyraźny fałd, zwany grzebieniem cewki moczowej (crista urethralis), będący przedłużeniem języczka cewki z trójkąta pęche­rza. Błonę śluzową górnego odcinka cewki pokrywa nabłonek przejściowy, który przechodzi stopniowo ku dołowi w wielorzędowy nabłonek cylin­dryczny, a dalej w wielowarstwowy nabłonek płaski niezrogowaciały.
Jednostką czynnościową jest nefron, zbud. z ciałka n. i kanalików n. Ciałko n. stanowi cz. wydzielniczą nefronu - skł. się z kłębuszka otoczonego torebką kłębuszka. Kłębuszek powst. z pętli naczyń krwionośnych włosowatych tworz. sieć dziwną tętniczo-tętniczą. Zbud. jest z 2 blaszek, przechodzi w kanalik wyprowadzający (biegun kanalikowy). Kanaliki n. są drogami odprowadzającymi mocz pierwotny z ciałka n. do kanalików n. zbiorczych. W kanalikach n. wyróżnia się: kanalik kręty I rzędu, pętlę nefronu (Henlego), kanalik kręty II rzędu.Kanalik n. zbiorczy biegnie wzdłuż piramidy n. i uchodzi na polu sitowym brodawki piramidy do kielichów mniejszych, nast. do kielichów większych, wreszcie do miedniczki n. Tętnica n. wnika do n. przez wnękę, a potem w zatoce n. ulega podziałowi na tętnice międzypłatowe. Biegną one słupami n. i dzielą się na tętnice łukowate, od których odchodzą tętniczki międzyzrazikowe. Kłębuszek ciałka n. łączy się z tętniczkami międzyzrazikowymi poprzez naczynie doprowadzające. Tętniczka odprowadzająca rozgałęzia się w sieć naczyń włosowatych wokół kanalików n., po czym krew jest odprowadzana naczyniami żylnymi (ż. międzyzrazikowa, łukowata, międzypłatowa, nerkowa). Nerka jest narządem, w którym następuje oczyszczanie krwi ze składników szkodliwych dla organizmu.
Narządy płciowe męskie
Jądro (testis) - umieszczone w mosznie. Wytw. gamety męskie, pełni rolę gruczołu dokrewnego. Okryte błoną białawą, która wnika w miąższ jądra tworząc śródjądrze. Od śródjądrza odchodzą łącznotkankowe przegródki jądra dzielące je na stożkowate płaciki. Płaciki te zawierają kanaliki nasienne kręte. Wyróżnia się w nich dwa rodzaje kom. - płciowe i podporowe. Kom. płciowe prod. plemniki, podporowe odżywiają kom. płciowe. Wyst. kom. śródmiąższowe (Leydinga), prod. hormony androgenne. Z każdego płacika wychodzi 1 kanalik nasienny prosty. Cewki nasienne proste podążają do śródjądrza, gdzie wytw. sieć jądra. Od sieci jądra odchodzi 10-20 przewodzików odprowadzających jądra, które uchodzą do przewodu najądrza.
Moszna (scrotum) - ściana worka mosznowego zbud. z kilku warstw, które tworzą: skóra, błona kurczliwa, powięź nasienna zew., m. dźwigacz jądra, powięź nasienna wew. i osłonka pochwowa jądra. W mosznie znajd. się przegroda moszny oddzielająca od siebie jądra.
Najądrze (epididymis) - przylega do jądra. Dzieli się na głowę, trzon i ogon. Ogon przechodzi w nasieniowód. Najądrze podzielone jest przez łącznotkankowe przegrody na płaciki (stożki najądrza). Te są utw. z przewodzików odprowadzających jądra, które wnikają do najądrza. W głowie najądrza łączą się tworząc przewód najądrza, który biegnie aż do ogona najądrza, a potem przechodzi w nasieniowód. Przewód najądrza jest głównym magazynem plemników.
Nasieniowód (ductus deferent) - łączy najądrze z cewką moczowo-płciową. Rozpocz. się jako przedłuż. przewodu najądrza, osiąga kanał pachwinowy i wnika do miednicy. W końcowym odc. nasieniowód rozszerza się tworząc bańkę nasieniowodu, dalej łączy się z przewodem wydalającym pęcherzyka nasiennego i wnika do cz. sterczowej cewki moczowej. Ściana nasieniowodu jest zbud. z trójwarstwowej błony mięśniowej i błony włóknistej.
Gruczoł krokowy (prostata) - leży na przeponie moczowo-płciowej, za spojeniem łonowym, pod pęcherzem moczowym. Jest gruczołem cewkowo-pęcherzykowym zbud. z 30-50 gruczołów tego typu. Przewody wyprowadzając łączą się w przewodziki gruczołu krokowego, które uchodzą na wzgórku nasiennym cewki moczowej. Wydzielina prostaty nadaje nasieniu charak. zapach i neutralizuje kwaśną wydzielinę pochwy. Brak wydzieliny prowadzi do niepłodności. W obrębie prostaty nast. połącz. dróg moczowej i płciowej, tworz. wspólną drogę moczowo-płciową.
Prącie (penis) - skł. się z nasady, trzonu i żołędzi. Zbud. jest z 2 ciał jamistych i ciała gąbczastego, które zaw. wspólny przewód wyprowadzający nasienie i mocz. W przedniej cz. ciało gąbczaste przechodzi w żołądź, a w cz. tylnej grubieje tworząc opuszkę prącia. Ciała jamiste i gąbczaste okryte są błoną białawą, któraoddziela ciała jamiste od siebie tworząc przegrodę prącia, a ponadto wnika do ciał jamistych i gąbczastych tworząc liczne przestrzenie zwane jamkami ciała jamistego i gąbczastego. Jamki te podczas erekcji wypełniają się krwią. Trzon prącia jest pokryty cienką skórką, która na granicy i żołędzi tworzy napletek. Napletek zrasta się z błoną białawą żołędzia wytw. wędzidełko napletka.
Narządy płciowe żeńskie
Jajnik (ovarium)  - wytw. gamety żeńskie (jaja) oraz pełni f. gruczołu dokrewnego. Leży w miednicy małej wewnątrzotrzewnowo, w dołku jajnikowym. Jest zawieszony za pomocą krezki jajnika na więz. szerokim macicy oraz utrzymywany przez więz. wieszadłowe jajnika i właściwe jajnika. Jajnik ma koniec górny (jajowody) i dolny (maciczny). Ma pow. boczną i przyśrod. oraz brzeg wolny i krezkowy. Na brzegu krezkowym jest wnęka jajnika. Jajnik jest otoczony błoną białawą. W przekroju podłużnym ma część korową i rdzenną. Kora jajnika wytw. właściwe kom. płciowe i wydziela hormony estrogenne. Zbud. jest ze zrębu jajnika, pośród którego leżą pęcherzyki jajnikowe. Rdzeń jajnika tworzy luźna tkanka łączna włóknista.
Jajowód (tuba uterina) - łączy jajnik z macicą. Leży wewotrzewnowo. Rozpocz. się ujściem brzusznym jajowodu, które tworzy lejek. Od lejka odchodzą wypustki - strzępki jajowodu. Pośrodkowo od ujścia brzusznego znajd. się rozszerzenie - bańka jajowodu. W jej obrębie nast. zapłodnienie. Za bańką jajowód zwęża się tworząc cieśń jajowodu, po czym łączy się z macicą ujściem macicznym. Ściana jajowodu składa się z warstwy śluzowej, mięśniowej i włóknistej. Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem migawkowym. Błona włóknista jest utw. przez otrzewną trzewną, a błona mięśniowa jest trójwarstwowa.
Macica Ma część górna, szerszą (trzon) i dolną (szyjka). Trzon u góry jest zaokrąglony i tworzy dno macicy. Na granicy między trzonem a szyjką wyst. cieśń macicy. Wew. trzonu jest jama macicy. Ściana macicy skł. się z 3 warstw. Warstwa wew. (śluzowa) jest pokryta nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym. Macica jest utrzymywana przez więzadło szerokie macicy oraz więzadła: obłe macicy, pęcherzowo-maciczne, odbytniczo-maciczne, maciczno-krzyżowe. Więzadło obłe macicy łączy trzon z tkanką tłuszczową warg sromowych większych.
Pochwa Łączy macicę ze sromem niewieścim. Leży w miednicy mniejszej, między pęcherzem i cewką moczową a odbytnicą. Rozpocz. się przedsionkiem pochwy w sromie niewieścim, po czym górna część tworzy sklepienie pochwy. Błona śluzowa jest pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. Warstwa mięśniowa jest zbud. z dwuwarstwowej mięśniówki gładkiej. Warstwę zewn. stanowi tkanka łączna łącz. pochwę z sąsiednimi narządami.
Narządy płciowe zewnętrzne W skład sromu niewieściego wchodzą: wzgórek łonowy, wargi sromowe większe i mniejsze, przedsionek pochwy, łechtaczka, opuszki przedsionka, gruczoły przedsionkowe większe. Wzgórek łonowy stanowi wyniosłość przed spojeniem łonowym, utw. przez nagromadzenie tkanki tłuszczowej. Wargi sromowe większe są to fałdy skórne ograniczające szparę sromu. Wargi sromowe mniejsze są to fałdy skórne biegnące od łechtaczki skośnie w dół i ku tyłowi. Obejmują przedsionek pochwy i żołądź łechtaczki. Przedsionek pochwy zaw. ujście pochwy oraz ujście zewn. cewki moczowej. Łechtaczka zbud. jest z 2 odnóg biegnących wzdłuż gałęzi dolnych k. łonowych, łącz. się w trzon, który leży pod spojeniem łonowym. Trzon zakończ. jest żołędzią łechtaczki. Opuszki przedsionka są to parzyste twory wielkości migdała, wyst. w ścianie sromu. Gruczoły przedsionkowe większe znajd. się w obrębie warg sromowych większych, w tylnej ich części. Wydzielina tych gruczołów zwilża srom niewieści.