• KLASYFIKACJA ZJAWISK FINANSOWYCH

• Ogół zjawisk finansowych (faktów empirycznych o charakterze pieniężnym, stanów rzeczy o charakterze pieniężnym poddających się poznaniu naukowemu) można pogrupować ze względu na różne kryteria

• W literaturze przedmiotu spotyka się dwie klasyfikacje finansów:

1. PRZEDMIOTOWĄ

2. PODMIOTOWĄ

• KLASYFIKACJA PODMIOTOWA

• Dzieli zjawiska finansowe ze względu na specyficzne zachowania różnych podmiotów gospodarczych w stosunku do strumieni i zasobów pieniężnych.

• Zachowania te wynikają z ról, jakie te podmioty mają pełnić w gospodarce i społeczeństwie oraz ze zmieniających się sposobów ich postępowania.

• KLASYFIKACJA PODMIOTOWA

1. Finanse gospodarstw domowych

2. Finanse przedsiębiorstw

3. Finanse banków i innych pośredników finansowych

4. Finanse ubezpieczeń zarobkowych

5. Finanse publiczne

6. Finanse instytucji niekomercyjnych

7. Finanse międzynarodowe

8. Finanse gospodarstw domowych

• Podstawowym, zwykle dominującym źródłem przychodów gospodarstw domowych jest sprzedaż zasobów pracy.

• Inne źródła przychodów…

• Wydatki dotyczą przede wszystkim bieżącej konsumpcji…

• 2. Finanse przedsiębiorstw (biznesowe)

• Często określane są mianem finansów sektora zarobkowego (obejmującego podmioty gospodarcze uczestniczące w procesie produkcji i wymiany dóbr w celach zarobkowych)

• Obok finansów przedsiębiorstw komercyjnych, sektor ten obejmuje również finanse spółdzielni.

• 2. Finanse przedsiębiorstw (biznesowe)

• Wśród przychodów można wymienić

1. Przychody ze sprzedaży dóbr i usług

2. Przychody zwrotne

3. Transfery pozabudżetowe (np. z rynku kapitałowego)

4. Transfery budżetowe (np. subwencje)

• 2. Finanse przedsiębiorstw (biznesowe)

• Wśród wydatków można wymienić wydatki:

1. związane z bieżącą działalnością

2. związane ze spłatą kredytów bankowych wraz z należnymi odsetkami

3. daniny publiczne

4. wypłaty dywidend

• 3. Finanse banków i innych pośredników finansowych

• Rodzaj zjawisk i strumieni finansowych w sektorze banków jest odzwierciedleniem dwuszczeblowej struktury systemu bankowego

• Bank centralny – emitujący pieniądz gotówkowy

• Banki komercyjne – emitujące wyłącznie pieniądz bezgotówkowy

• 3. Finanse banków i innych pośredników finansowych

• Do tego ogniwa finansów zalicza się również finanse niebanków, a więc podmiotów gospodarczych, które nie mogą kreować pieniądza w żadnej postaci, ale w stosunku do pozostałych elementów strumieni finansowych zachowują się podobnie jak banki.

• Dotyczy to procesu gromadzenia zasobów pieniężnych w celu ich użyczenia w formie pożyczek pieniężnych.

• 3. Finanse banków i innych pośredników finansowych

• Podstawowa część przychodów tych podmiotów ma charakter zwrotny (depozyty, lokaty, wkłady).

• 3. Finanse banków i innych pośredników finansowych

• Wśród rozchodów całego sektora dominują elementy o charakterze zwrotnym.

• Inne grupy rozchodów związane są z kosztami działalności bieżącej i inwestycyjnej.

• Należy również wymienić daniny publiczne oraz wypłaty dywidend i składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia rzeczowe.

• 4. Finanse ubezpieczeń zarobkowych

(bez ubezpieczeń społecznych)

• Obejmują one zjawiska związane z gromadzeniem i wydatkowaniem zasobów pieniężnych przez ubezpieczycieli.

• 4. Finanse ubezpieczeń zarobkowych

Podstawowym źródłem przychodu są ubezpieczenia wartości materialnych, jak i składki na ubezpieczenia osobowe klientów.

• 4. Finanse ubezpieczeń zarobkowych

Wśród kierunków wydatków należy wyróżnić przede wszystkim:

• wypłaty odszkodowań

• pokrycie kosztów funkcjonowania

• prewencję

• daniny publiczne

• 5. Finanse publiczne

• Dotyczą finansów państwa oraz finansów jednostek samorządu terytorialnego.

• Cechą finansów publicznych jest przymusowy charakter świadczeń stanowiących ich przychody, tj. danin publicznych.

• Po stronie dochodów znajdują się również dochody zwrotne.

• 5. Finanse publiczne

• Wydatki sektora finansów publicznych mają charakter transferów dokonywanych na rzecz ludności lub podmiotów gospodarujących.

• Są to również koszty działania tego sektora (zarówno bieżące, jak i inwestycyjne)

• 6. Finanse instytucji niekomercyjnych

• Obejmują zjawiska zachodzące w zasobach pieniężnych instytucji non-profit (fundacje, stowarzyszenia, agencje itp.)

• Podstawowym źródłem przychodów są darowizny, składki i dochody majątkowe.

• Główne kierunki wydatków – to różnego rodzaju transfery na rzecz społeczeństwa.

• 7. Finanse międzynarodowe

• Finanse międzynarodowe są wynikiem postępującego procesu globalizacji i umiędzynarodowienia procesów gospodarczych.

• Przepływy finansowe w ujęciu międzynarodowym, jako należności i zobowiązania zagraniczne, są rejestrowane w bilansie płatniczym danego kraju.

• 7. Finanse międzynarodowe

• W bilansie płatniczym państwa ujęte są wszystkie rodzaje zagranicznych transakcji, czyli rejestrowane są wszelkie przepływy kapitału przez granicę

• KLASYFIKACJA PRZEDMIOTOWA

• Jest to podział poszczególnych elementów strumieni pieniężnych według kryterium ich charakteru.

• Wyodrębnia się określone kategorie zdarzeń pieniężnych bez względu na podmioty biorące w nich udział.

• KLASYFIKACJA PRZEDMIOTOWA

• Trzy rodzaje strumieni pieniężnych

1. Przychody i wydatki ekwiwalentne (rynkowe)

2. Przychody i wydatki pieniężne redystrybucyjne (transfery)

3. Przychody i wydatki pieniężne kredytowe