Ciśnienie osmotyczne jako wartosc koligatywna- tak samo jak wzrost temp wrz i obnizenie temp krzep należy do wl r-ru, które zaleza od liczby czast subst rozpuszczonej w r-rze a nie zaleza od natury chemicznej ukladu ΔTk=-Kk*m (m-stezenie molarne)

1 Osm-cisnienie osmotyczne jakie wywiera r-r 1 mola niezdys subst rozp w 1 kg wody.

Ms=ms*R*T/π*v (w przypadku rozc r-r wodnych) normalnie Ms=ms*R*T/ π*mr

Współczynnik izotoniczny van’t Hoffa (i)-ile razy wartosci cisnienia osmotycznego zmienionego (πobs) sa wieksze od wartosci tego cisnienia obliczonego ze wzoru van’t Hoffa (πteor) i= πobs/ πteor

W rozc r-rach elektrolitow mocnych, gdzie α=1 to i=n, czyli liczbie jonow na które dysocjuje czasteczka α=i-1/n-1

W sr lub st r-r mimo calkowitej dys l<n ze wg na oddzialywania miedzy jonami

W elektrolitach slabych: i nie rowna się n – niecalkowita dys

Doprowadzanie do izotonicznosci leku(sposoby):

1.Zwiekszyc st. (dodanie obliczonej ilosci NaCl lub glukozy)

r-ry izotoniczne maja ident Tk x=0,52-ΔT1/ΔT2 (x-ilosc g NaCl jaka należy dod do r-ru leku o masie 100g; ΔT1-obnizenie temp k wody przez dodany lek; ΔT2-obnizenie Tk wody przez NaCl)

2.Roznica cisnienia osmotycznego krwi (πkrwi= 7,7*10⁵Pa w temp 37stC)

Πkrwi-πr-ru leku = iCRT (wyliczyc C a nastepnie mase)

3.Wykorzystanie Rownowaznika NaCl (E-ilosc g NaCl która po rozp wywiera π identyczne z π 1 g subst leczniczej w v=vNaCl

Aby znalezc E mierzymy obnizenie Tk bad r-ru i obliczamy za pomoca wzoru (ΔT=3,4*E/58,45)

Osmometr-zautomatyzowany cyfrowy przyrzad umoziwiajacy mierzenie π metoda pomiaru obnizenia Tk. Obnizenie Tk r-ru wg Tk czystego rozpuszczalnika jest proporcjonalna do osmolarnosci r-ru. Dzialanie: 1-spadek temp->uzyskanie cieczy przechlodzonej(ok 7st C); 2-uruchomienie mieszadla-gwaltowna krystalizacja; 3-wzrost Q przemiany fazowej powoduje ustalenie się temp przejscia fazowego; 4-otrzymana wartosc obnizenia Tk r-ru względem rozp jest przeliczana na mOsm na kg wody.

Prawo Snelliusa-stosunek sin kata padania do sin kata zalamania jest dla danej pary osrodkow wielkoscia stala, zwana wspolczynnikiem zalamania i rowna stosunkowi predkosci swiatla w obydwu osrodkach. Zaleznosc ta jest okreslona rownaniem sinα/sinβ=n1,2=c1/c2, gdzie n1,2 jest wspol zalamania osrodka drugiego wzgl 1 a c1 i c2 to predkosci swiatla w obydwu osrodkach. Jeżeli katα>β to drugi osrodek jest gestszy niż pierwszy

Kat graniczny(βg)- gdy promien swietlny przechodzac z osrodka optycznie rzadszego do gestszego pada na pow graniczna pod katem 90st, wtedy rownanie wyglada: n1,2=sin90/sinβ=1/sinβ

W stalej temp n jest wielkoscia charakter dla okres subst. Ze wzrostem T maleje n. Ze wzrostem dl fal n maleje, przy krotszych dl fal n rosnie.

Refrakcja molowa(R_M)- można ja obliczyc znajac wartosc n. Jest wielkoscia charakt i stala dla danego zw chem, nie zalezy od temp, cisnienia i od stanu skupienia subst. Ma na nia wplyw: dl fali swiatla stosowanego przy wyznaczaniu n. R_M=(n²-1)*M/(n²+2)*d [m3/mol]; wiaze się gl z polaryzacja elektronowa w czast, wystepujaca przy przejsciu sw przez materie. Polaryzacja ta wynika z zaburzenia rozkladu d elektornowej wokół jader at. Pod wplyw pola elektrycznego indukowany jest w kazdym at moment dipolowy, proporcjonalny do natez pola.

Właściwości addytywne RM- suma udzialow refrakcji at i refrakcji wiazan wystepujacych w czast okresl zw R_M=Σni*Ra+Σni*Rw (Ra i Rw- refrakcje at i wiazan; ni-liczba okresl at i wiazan) na podst tego wzoru bliczamy refrakcje molowa zw, gdy znana jest jego budowa. Możemy tez wyznaczyc RM doswiadczalnie, mierzac n i d subst. Znajac doswiadczalna wartosc RM, można ustalic rozmieszcze nie at i wiazan wyst w czast zw

RM r-ru także wykazuje wl addytywne i rowna się sumie udzialow refrakcji molowych poszczegol sklad r-ru. Dla r-row dwuskladnikowych wielkosc te można wyrazic wzorem: Rroztw+x1R1 + x2R2 (x1,x2-ulamki molowe subst 1 i 2 w r-rze; R1,R2-refrakcje molowe czystych subst)

Światlo- wiazka prom o czestosci (ν)/ni/ to strumien fotonow, z których każdy ,ma energie. E kwantu=h*ν; foton o wysokim ν i niskiej λ ma wyzsza energie; im wyzsze natezenie prom tym wieksza liczba fotonow; ν prom decyduje o barwie swiatla, gdyz rozne receptory wzrokowe reaguja na fotony o roznej energii.

Promieniowanie elektromagnetyczne- podobne do fali, oscylujace pole elektr € i magnetyczne (H) rozchodzace się w przestrzeni ze stala predk c (c-swiatla); Fale prom el-mag to fale poprzeczne- w każdy, punkcie pola wektor natezenia pola elektr E i wektor indukcji mag (H) sa prostopadle do kierunku rozchodzenia się fali(propagacji) i do siebie. Pola el i mag zmieniaja się sinusoidalnie w sposób okresl przez ν i λ ν*λ=c

Liczba falowa (ΰ)-okresla liczbe dl fal mieszczace się w 1 cm. [1/cm] E=h*ν; c=λ*ν; ν=c/λ; ΰ=1/λ lub E=h*ΰ*c

Swiatlo niekoherentne-spotykamy się z nim na codzien, sklada się z duzej liczby fal, z których kazda znajduje się w innej fazie

Swiatlo koherentne- swiatlo laserowe, gdzie wszystkie fale tworzace strumien znajduja się w tej samej fazie

Swiatlo spolaryzowane-gdy strumien sklada się tylko z takich fal, których wektory elektryczne leza w tej samej plaszczyznie

LASER-wzmocnenie swiatla przez wymuszona emisje prom;

Emisja wymuszona- czastka(stan)wzbudzony emituje prom pod wplywem fotonow o tej samej czestosci; im wieksza d fotonow tym wieksze prawdopodob emisji

Wzmocnienie(zwiekszenie intensywnosci)-im wiecej fotonow o odp czestosci, tym wiecej wzbudzonych czastek będzie zmuszonych do emisji fotonu i w ten sposób osrodek, gdzie zachodzi akcja laserowa wypelnia się fotonami.

Warunki akcji laserowej:

-dostatecznie dlugi czas zycia stanu wzbudzonego

-obsadzeie wyzszego stanu energet było wieksze niż mniejszego(inaczej przewaga absorpcji nad emisja)

-w stanie r-cji termicznej obsadzenie nizszych stanow jest wieksze, konieczne jest wytworzenie inwersji obsadzen

Inwersja-wzbudzenie czast od st X do I(pompowanie optyczne)- wywolane impulsem swiatla o duzym natezeniu wyladowane w ksenonie; w stanie I oddaje bezpromieniscie czesc swej energi(przez osc otoczenia) i przechodzi do nizszego stanu B; przejscie od stanu B do stanu o nizszej energii A to przejscie laserowe od A do X (st. Podst)-relaksacja

Cechy prom laserowego:

-wysoce monochromatyczne

-emisja w postaci bardzo krotkotrwalych impulsow

-b. duze natezenie

Zjawisko fotoelektryczne-polega na emitowaniu e przez pow metalu pod wplywem swiatla; swiatlo oddzialowuje z e jako poj czastki-fotony o E=h*ν aby wyrwac e->wykonac prace, zalezna od rodzaju metalu (foton o E<W-brak zjawiska fotoelek; foton o E>W-zachodzi zjawisko f.e.) foton wyrywa elektron z metalu i daje mu swoja E. Praca wyjscia e W, E fotonu h*ν, to Ek elektr: mv2/2=h*ν-W

Zjawisko Comptona-gdy foton zderzy się ze swobodnym elektr, pojawia się w nastepstwie zderzenia w miejsce dawnego inny mniejszy foton. Obserwuje się tez zmiane ruchu elektronu. Ped fotonu= h*ν/c

Interakcje swiatla z materia-swiatlo jest absorobowane przez jedne materialy, przez drugie nie.

Warunki adsorpcji(E naswietlanej prom czast wzrasta):

-promien musi mieć czestosc identyczna z czestoscia rotacji i oscylacji czast

-czast musi być pernamentnym dipolem lub ew dipolem indukowalnym (na 1 koncu czastk lad+ na 2-)

Zdolnosc do absorpcji cykolheksanu, benzenu i wit A:

-zd do abs wyk zw aromat i niearomat posiadajace sprzezone wiazanie podwojne(cykolheksan-brak=nie absorb, nie fluoryzuje; benzen-sa-aromat, fluozyzuje slabo, absorb; wit A-sa-niearomat, fluoryzuje mocno, absorb)

W benzenie i wit A wystepuja wiazania pi- e sa tu slabiej zwiazane niż w sigma z at C; takie e latwo ulegaja przejsciom E pod wplywem swiatla; nastepuje wzrost Eelektronu i powstanie stanu wzbudzonego; e powraca do stanu podstawowego wmitujac weczesniej zaabsorbowana energie(fluorescencja) DEZAKTYWACJA

Zwiazek pomiedzy stopniem swobody e z wiazania pi a fluorescencja:

-podstawienie do benzenu grupy NH2->anilina-> wzrost swobody e ->silna fluoresc

-podstawienie do benzenu gr NO2->nitrobenzen->stabilizacja elekt->brak fluoresc

Przejscia energetyczne:

-stan singletowy( wszytskie pary e w czast maja sparowane, przeciwne spiny; to podstaw stan energet wszystkich czast; czast ma najnizsza E)

-stan tripletowy(wtedy gdy w czast wystepuje jedna para e, która ma identyczne spiny

Zaabs E jest zwykle zamieniana na E cieplna lub uwalniana jest w postaci swiatla->luminescencja

Diagram Jablonskiego-Eel i Eel’-dwa rozne poziomy elektronowe(po lewej 0-3-podpoziomy oscylacyjne; po prawej- podpoziomy rotacyjne) Dostarcza informacji jakie prom ma być pochl przez czast by doszlo do roznego rodzaju przejsc.

Fotochemia-przedmiotem badan sa reakcje zachodzace pod wplywem pr el-mag powodujacego elektronowe wzbudzenie czast albo atomow; wzbudzone czast maja inne wl fiz-chem niż czast stanu podstwow, uczestnicza w r-cjach fotochem. Powoduje to przede wszystkim jonizacje czast i at. Zachodza na reakcj, które w stanie podstawow e by nie zachodzily, np. podczas fotozyntezy synteza weglowodorow z CO2 i H2O

Prawo Grotthosa i Drapera-podst prawo fotochem; przemiane fotochem w ukladzie reagujacym może wywolac tylko prom zaabsorobowane przez ten uklad; prom wyw r-cje lub przez czast innej subst tzw. Sensybilizatora, czyli uczulacza, który przekazjue energie wzbudzenia reagentom.

Prawo rownowaznosci fotochem Einsteina-Starka-drugie podst prwao fotochem; absorbcja jednego fotonu powoduje zajscie pierwotnego procesu fiz lub chem w jednej tylko czast absorbujacej subst; wydajnosc kwantowa φi pierwotnego procesu fotochem: φi=liczba czast A ulegajacych proces pierwotnemu/liczba fotonow zaabsorbowanych przez czast A (ta sama v i t); teoretycznie φi ≤1 le praktycznie φi<1 to czesc wzbudzona czast dezaktywuje się. Ale z tego prawa uwzg wszystkie pierwotne procesy fotochem i fotofiz jakim ulegaja wzbudz czast A: Σφ,=1

Wydajnosc kwantowa ostatecznego prod P r-cji fotochem: φp=liczba pozost czast prod p/ liczba fotonow zaabs przez substraty reakcji (const v i t)

Promienista i bezprom dezaktywacja wzbudzonych czastek-dezaktywacja może b, szybko przepr czast w stan podst uniemozliwiajac zajscie reakcji fotochem; dezaktywacja może także przepr czast w stan wzbudzony o nizszej energii, gdzie czast ma inne właściwości niż w pierw stanie wzbudz i reaguje inaczej

Bezpromienista utrata energii elektronowej zachodzi dzieki procesowi wewczastecz albo bezpromieniste przekazanie tej energii innym czast, np. zamiana energ wzbudzenia na E oscylacji w stanie niewzbudzonym, potem E ta odprowadzona przez zderzenie z innym czasteczkami w procesie relaksacji oscylacyjnej i zam na Ek czasteczek ->Q

Prawo Kirchhoffa-stosunek widmoej zdolnosci emisyjnej [W(λ,T)] do widmowej zdolnosci absorpcyjnej [A (λ,T)] dla kazdej dl fali i w kazdej temp T jest jednakowy dla wszystkich cial. [W(λ,T)]/ [A (λ,T)]=E(λ,T) kazde cialo może emitowac tylko tyle energii ile jej zaabsorbuje

Fotoluminescencja-prom emitowane przez at albo czasteczki powracajace do stanu podst z el stanu wzbudzonego, w którym znalazly się dzieki absorpcji fotonow o odp E

Fluorescencja-rodzaj fotoluminescencji powstajacej dzieki przejsciom pomiedzy stanami elekt o jednakowej krotnosci (s1,-so na diagramie jablonskiego); wykazuja jednoat pary niektórych metali, no Hg, Jn, Tl, Na, gazy dwuatomowe(czast tlenowcow), gazy wieloat (NH3, NO2 w r-rach i stanie krystalicznym), zw aromatyczne, zw org w r-rach o wiaz podwojnych

Fosforescencja-rodzaj fotoluminescencji polegajacej na emisji prom przez at lub czast w wyniku przejsc elektr pomiedzy stanami o roznej krotnosci; przejscie z najnizszego stanu tripletowego T1 do stanu singletowego s0; wyst stan metastabilny dzieki czemu fosforescencja trwa dluzej. Procesy fluorescencji i fosforescencji to procesy dezaktywacji promienistej.

Absorbcjometria-pomiar ilosci swiatla absorbowanego przez materie; za pomoca kalorymetrow, spektrofotometrow; oparta na prawie Lamberta-Beera A=log(Io/I)=εcl (ε-molowy wspolczynnik absorbcji; l-grubosc warstwy r-ru przez który przechodzi swiatlo; posredni sposób pomiaru ilosc absorobowanego swiatla

Fluorymetria-bezposrednia metoda pomiaru ilosci swiatla absorbowanego emitowanego przez badana probke. F=Io*A*c*d*φ (F-calkowita ilosc kwantow emitowanych przez naswietlona probke we wszystkich kieunkach i przy wszystkich wart λ; Io-ilosc fotonow/sek wchodzacych do probki; d-efektywne dlugosci drogi jaka pokonuje sw w probce; φ-wydajnosc kwantowa (0-1)). Fluorymetr ma taka sama bud jak spektrofotometrr, roznica polega na konfiguracji poszczeg element

Niestabilnosc lekow->powstawanie toksycznych prod->szkodliwe dzialanie. Przyczyna jest hydroliza lekow np. Aspiryna-> kwas salicylowy +kwas octowy; K reakcji zalezy od stezenia tylko 1 reagenta tu:ASA; wykres kinetyki degradaji aspiryny C/t – degradajca ASA może być kontrolowana spektrofotometrycznie przez wzrost st kwasu salicylowego, degradacja 1 mola ASA=powstanie 1 mola kw salicylowego.

Okreslanie stabilnosci leku- wspolczynnik T90- czas w którym produkt zachowuje 90% wyjsciowej sily dzialania; K zalezy od temp, rozklad ASA w pH7,5 w temp pokojowej zachodzi powoli, szybkosc rosnie w temp 50 st i powyzej