Oznaczenia skrótów:
PP - przyczep początkowy
PK - przyczep końcowy
F - funkcja mięśnia
MIĘŚNIE GŁOWY:
mm żuchwy:
m. skroniowy - wypełnia dół skroniowy czaszki, a jego PK znajduje się na wyrostku dziobiastym żuchwy; unosi żuchwę i pociąga ją do tyłu;
m. żwacz - najmocniejszy z mięśni żuchwy, rozpościera się między łukiem jarzmowym a zewnętrzną powierzchnią kąta żuchwy; unosi żuchwę, przyciska silnie do szczęki i wysuwają ku przodowi;
mm. mimiczne:
m. okrężny oka - skurcz całego mięśnia zaciska powieki i zwęża wejście do oczodołu
m. okrężny ust - część przyśrodkowa mięśnia zwiera wargi, a część obwodowa wysuwa wargi ku przodowi
m. policzkowy - łączy on wyrostki zębodołowe szczęki i żuchwy, wchodzi w skład jamy ustnej, tworząc jej ścianę boczną jego skurcz powoduje przesuwanie pokarmu między zęby, pociąga ku dołowi kąciki ust i zwiększa ciśnienie w jamie ustnej jak przy dmuchaniu.
MIĘŚNIE SZYI:
m. mostkowo obojczykowo sutkowy - jest on najmocniejszym dobrze widocznym przez skórę mięśniem szyi, biegnie skośnie ku górze i ku tyłowi, pochyla głowę w stronę mięśnia, odwraca twarz w stronę przeciwną;
m. szeroki szyi - symetryczny mięsień leżący tuż pod skórą rozpoczyna się w skórze klatki piersiowej, a kończy w okolicy dolnego brzegu żuchwy. Obniża on żuchwę i kąty ust, współdziała przy otwieraniu ust.
mm pochyle - są to mięśnie głębokie, biegnące pomiędzy wyrostkami poprzecznymi kręgów szyjnych a górną powierzchnią I i II żebra.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ
M. czworoboczny
PP - kość potyliczna, więzadło karkowe, wyrostki kolczyste kręgów szyjnych i piersiowych:
PK - koniec barkowy obojczyka, wyrostek barkowy, grzebień łopatki;
F - składa się z trzech aktonów: górny - unosi obręcz barkową, przy ustabilizowanej obręczy odchyla głowę do tyłu; środkowy - ściąga łopatki do kręgosłupa; dolny - obniża obręcz barkową.
M. równoległoboczny
PP - wyrostki kolczyste kręgów szyjnych VI i VII oraz piersiowych I, II;
PK - brzeg po środkowy łopatki;
F - współdziała z aktonem środkowym mięśnia czworobocznego; zbliża łopatkę do kręgosłupa i unosi do góry.
M. dźwigacz łopatki
PP - Wyrostki poprzeczne kręgów szyjnych od I do IV.
PK - górna część brzegu przyśrodkowego łopatki;
F - unosi i zbliża łopatkę do kręgosłupa, przy ustalonej łopatce pochyla głowę do boku i ku tyłowi.
M. zębaty przedni
PP - boczna powierzchnia klatki piersiowej od I do IX żebra
PK - kąt dolny i brzeg przyśrodkowy łopatki
F - odciąga łopatkę od kręgosłupa, odwodzi kończynę ponad poziom.
M. piersiowy mniejszy
PP - przednia powierzchnia od II do V żebra
PK - koniec barkowy obojczyka
F - Obniża łopatkę, przy ustalonej łopatce unosi żebra
M. podobojczykowy
PP - granica chrzęstno - kostna I żebra
PK - koniec barkowy obojczyka
F - Odpowiada za obniżanie obojczyka, przy ustabilizowanej obręcz}' unosi żebra (pomocniczo - wdechowy)
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAW RAMIENNY
M. najszerszy grzbietu
PP - wyrostki kolczyste 6 dolnych kręgów piersiowych, kręgów lędźwiowych, k. krzyżowa;
PK - grzebień guzka mniejszego kości ramiennej;
F - nawraca prostuje przywodzi (pomocniczo wdechowy)
M. podłopatkowy
PP - dół podłopatkowy;
PK - guzek mniejszy kości ramiennej, torebka stawu ramiennego;
F - przywodzi nawraca, napina torebkę stawu ramiennego
M. nadgrzebieniowy
PP - dół nadgrzebieniowy łopatki;
PK - guzek większy kości ramiennej;
F - Zwiera staw ramienny, zapoczątkowuje odwodzenie ramienia.
M. podgrzebieniowy
PP - dół podgrzebieniowy łopatki;
PK - guzek większy kości ramiennej;
F - wspomaga odwodzenia ramienia, odwraca
M. obły większy
PP - dolny kąt łopatki;
PK - grzebień guzka mniejszego k. ramiennej;
F - współdziała z mięśniem najszerszym grzbietu, przywodzi ramię i nawraca
M. obły mniejszy
PP - brzeg boczny łopatki;
PK - guzek większy kości ramiennej;
F - współdziała z mięśniem podgrzebieniowym, odwraca i przywodzi ramię
M. naramienny
PP - boczny odcinek obojczyka, wyrostek barkowy, grzebień łopatki;
PK - guzowatość naramienna k. ramiennej;
F - akton przedni - zgina, nawraca; akton tylny - prostuje, odwraca; akton środkowy - odwodzi ramię
M. piersiowy większy
PP - boczny odcinek obojczyka, wyrostek barkowy, grzebień łopatki;
PK - grzebień guzka większego k. ramiennej;
F - zgina, nawraca przywodzi ramię (pomocniczo - wdechowy)
M. kruczo - ramienny
PP - wyrostek kruczy łopatki;
PK - powierzchnia przyśrodkowa trzonu k. ramiennej;
F W - współdziała z piersiowym większym, zgina i przywodzi ramię
MIĘŚNIE RĘKI:
Mięśnie ręki dzielą się na trzy grupy:
Grupa boczna tworzy tzw. kłąb kciuka (działające na kciuk) – wyniosłość zawierającą mięśnie poruszające kciukiem i I kością śródręcza. Mięśnie kłębu współdziałają z mięśniami przedramienia w ruchach kciuka.
Grupa przyśrodkowa należy do palca małego i tworzy wyniosłość zwaną kłębkiem (działające na palec mały) - kłębik składa się z szeregu drobnych mięśni ułożonych równolegle do V kości śródręcza. Mięśnie rozpoczynają się na kościach nadgarstka. Odwodziciel palca małego i zginacz krótki palca małego kończą się na podstawie bliższego paliczka. Przeciwstawiacz palca małego kończy się na brzegu łokciowym V kości śródręcza. Czynności mięśni są zgodne z ich nazwami.
Grupa środkowa zawiera mięśnie właściwe dłoni (zginają palce w stawach śródręczno - palcowych, prostują w stawach międzypaliczkowych) – zalicza się do nich mięśnie glistowate o drugich i cienkich brzuścach, oraz mięśnie międzykostne, leżące w przestrzeniach między kośćmi śródręcza.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAW ŁOKCIOWY:
M. trójgłowy ramienia
PP - głowa długa – guzek podpanewkowy łopatki; głowa boczna i przyśrodkowa – tylna powierzchnia trzonu k. ramiennej;
PK - wyrostek łokciowy k. łokciowej;
F - Głowa długa - przywodzi i prostuje w stawie ramiennym; wszystkie trzy głowy prostują ramię w stawie łokciowym.
M. dwugłowy ramienia
PP - głowa długa - guzek nad panewkowy łopatki, głowa krótka – wyrostek kruczy łopatki;
PK - guzowatość k. promieniowej;
F - odwraca przedramię; głowa długa - odwodzi i zgina w stawie ramiennym.
M. ramienno – promieniowy
PP - boczny brzeg kości ramiennej;
PK - wyrostek rylcowaty k. promieniowej;
F - zgina przedramię w stawie łokciowym, odwraca lub nawraca przedramię do położenia pośredniego położeń krańcowych.
M. ramienny
PP - dolna część przedniej powierzchni k. ramiennej;
PK - guzowatość k. łokciowej;
F - zgina przedramię w pozycji nawrócenia.
M. nawrotny obły
PP - wyrostek dziobiasty k. łokciowej;
PK - boczna pow. środkowej części k. promieniowej;
F - nawraca przedramię w stawie łokciowym.
M nawrotny czworoboczny
PP - dolna część trzonu kości łokciowej;
PK - dolna część przedniej pow. k. promieniowej;
F - nawraca przedramię w stawie łokciowym
M. odwracacz przedramienia
PP - nadkłykieć boczny k. ramiennej;
PK - boczna i przednia powierzchnia k. promieniowej.
F - odwraca przedramię
M. zginacze stawu nadgarstkowego
przyczepiają się do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej; do mięsni tych należą:
- m. dłoniowy długi
- m. zginacz pow. nadgarstka
- m. zginacz łokciowy nadgarstka
- m. zginacz pow. palców
- m. zginacz głęboki placów
- m. zginacz głęboki kciuka
F - zgięcie dłoniowe
M. prostowniki stawu nadgarstkowego
przyczepiają się do nadkłykcia bocznego kości ramiennej; do mięśni tych należą:
- m. prostownik łokciowy nadgarstka
- m. prostownik palców
- m. prostownik krótki kciuka
- m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka
- m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
F - zgięcie grzbietowe
MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ:
- piersiowy większy;
- piersiowy mniejszy;
- zębaty przedni,
- międzyżebrowe zewnętrzne - unoszą żebra i są mięśniami wdechowymi;
- międzyżebrowe wewnętrzne - opuszczają żebra i są mięśniami wydechowymi;
- przepona - jest najważniejszym mięśniem wdechowym oddzielający jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej, w pozycji spoczynkowej wypukły w stronę klatki piersiowej, w trakcie skurczu spłaszcza się. Na zewnątrz brzusiec w środku ścięgno przebite trzema otworami: aortalnym, żylnym, przełykowym. Przepona bierze udział w tłoczni brzusznej jest to zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej na skutek jednoczesnego skurczu przepony i mięśni brzucha. Bierze również udział w procesie mikcji, defekacji, porodu.
MIĘŚNIE BRZUCHA:
- prosty - obustronny skurcz mięśnia pochyla tułów do przodu, a przy ustabilizowanym tułowiu współdziała z m. biodrowo - lędźwiowym przy unoszeniu kończyn dolnych;
- skośny zewnętrzny brzucha - działając jednostronnie obraca tułów w kierunku przeciwnym, zgina i pochyla go ku bokowi, obustronny skurcz mięśni wzmaga tłocznię brzuszną;
- skośny wewnętrzny brzucha - zgina, pochyła i obraca tułów ku swojej stronie, skurcz obustronny wzmaga tłocznię brzucha;
- poprzeczny brzucha - zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej;
- czworoboczny lędźwi - odpowiada za ruch unoszenia miednicy, zgina bocznie tułów;
Połączenie mięśni dwóch sąsiednich stron tworzy kresę białą, która biegnie między wyrostkiem mieczykowatym mostka a spojeniem łonowym.
MIĘSIEŃ PROSTOWNIK GRZBIETU:
Pod tą nazwą występuje grupa mięśni głęboko położonych przebiegających wzdłuż kręgosłupa, których działanie utrzymuje pionową postawę ciała:
m. biodrowo - żebrowy leżący bocznie m. najdłuższy grzbietu leżący przyśrodkowo.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA OBRĘCZ KOŃCZYNY DOLNEJ:
M. biodrowo - lędźwiowy
Mięsień ten powoduje pogłębienie lordozy w odcinku lędźwiowym, składa się z: mięśnia lędźwiowego większego i mięśnia biodrowego. Główny zginacz stawu biodrowego, przy ustalonym udzie pochyla miednicę ku przodowi (podczas siadania z pozycji leżącej)
M. lędźwiowy większy
PP - trzony i wyrostki poprzeczne od I do IV kręgów lędźwiowych,
PK - krętarz mniejszy kości udowej
F - Zgina i obraca na zewnątrz udo
M. biodrowy
PP - dół biodrowy (wewnętrzna powierzchnia talerza biodrowego)
PK - krętarz mniejszy kości udowej
F - Zgina i obraca na zewnątrz udo
M. pośladkowy wielki
PP - tylna część talerza biodrowego, kość krzyżowa, więzadło krzyżowo guzowe
PK - guzowatość pośladkowa kości udowej, przegroda międzymięśniowa boczna
F - Prostuje, odwodzi i odwraca udo w stawie biodrowym
M. pośladkowy średni
PP - środkowa część zewnętrznej powierzchni talerza biodrowego
PK - krętarz większy kości udowej
F - jest najsilniejszym odwodzicielem, odwraca udo, część przednia nawraca udo, współdziała w utrzymaniu równowagi
M. pośladkowy mały
PP - przednia część powierzchni talerza biodrowego
PK - krętarz większy kości udowej
F - odwodzi udo
M. naprężacz powięzi szerokiej
PP - grzebień biodrowy w sąsiedztwie kolca biodrowego przedniego górnego
PK - kość piszczelowa
F - zgina, odwodzi, odwraca udo, pogłębia zginanie kolana zgiętego i stabilizuje wyprost w stawie kolanowym
M. krawiecki
PP - kolec biodrowy przedni górny
PK - Kość piszczelowa przyśrodkowo od guzowatości piszczeli
F - zgina udo i kolano, odwodzi i odwraca udo w stawie biodrowym
M. czworogłowy uda
Mięsień składający się z 4 mięśni
m. prosty uda PP kolec biodrowy przedni dolny
m. obszerny boczny PP kresa chropawa na kości udowej
m. obszerny pośredni PP przednia pow. trzonu k. udowej
m. obszerny przyśrodkowy PP kresa chropawa na kości udowej
PK - rzepka i za pośrednictwem więzadła właściwego rzepki do guzowatości kości piszczelowej
F - Wszystkie cztery głowy prostują staw kolanowy, ponadto mięsień prosty zgina staw biodrowy
GRUPA PRZYWODZICIELI W STAWIE BIODROWYM:
M. przywodziciel wielki
PP - dolna gałąź kości łonowej i kości kulszowej
PK - dolna część kresy chropawej, kłykieć przyśrodkowy kości udowej
F - Przywodzi i prostuje w stawie biodrowym
M. przywodziciel długi
PP - kość łonowa poniżej guzka łonowego
PK - środkowa część kresy chropawej
F - Zgina i przywodzi udo w stawie biodrowym
M. przywodziciel krótki
(znajduje się pod m. grzebieniowym)
PP - przednia powierzchnia dolnej gałęzi kości łonowej
PK - środkowa część kresy chropawej
F - przywodzi udo
M. grzebieniowy
PP - grzebień k. łonowej
PK - górna część kresy chropawej
F - przywodzi udo
M. smukły
PP - dolna gałąź kości łonowej
PK - przyśrodkowa powierzchnia piszczeli (gęsia stopka)
ROTATORY ZEWNĘTRZNE:
F - wszystkich rotatorów - odwracają udo
M. gruszkowaty
PP - powierzchnia miedniczna k. krzyżowej
PK - przyśrodkowa powierzchnia krętarza większego
M. zasłaniacz wew.
PP - powierzchnia wewnętrzna błony zasłonowej
PK - przyśrodkowa powierzchnia krętarza większego
M. bliżnicze (górny i dolny)
PP - kolec kulszowy, guz kulszowy
PK - przyśrodkowa powierzchnia krętarza większego
M. czworoboczny
PP - guz kulszowy
PK - krętarz większy i grzebień międzykrętarzowy
M. zasłaniacz zew.
PP - zewnętrzna powierzchnia błony zasłonowej
PK - dół krętarzowy, przyśrodkowa strona krętarza większego
GRUPA KULSZOWO- GOLENIOWA:
M. dwugłowy uda
składa się z 2 głów:
1. Głowa krótka PP kresa chropawa
2.Głowa długa PP guz kulszowy
PK głowa strzałki
F - Są silnymi zginaczami stawu kolanowego, przyczepiając się do guza kulszowego prostują również staw biodrowy
M. półścięgnisty
PP guz kulszowy
PK k. piszczelowa poniżej guzowatości k. piszczelowej
F Prostuje, przywodzi w stawie biodrowym, zgina w stawie kolanowym
M. półbłoniasty
PP guz kulszowy
PK k. piszczelowa
F Prostuje, przywodzi w stawie biodrowym, zgina w stawie kolanowym.
Do tej grupy należy również mięsień smukły. Mięśnie pólbłoniasty, półściegnisty wraz z przyczepami mięśnia krawieckiego i smukłego tworzą układ ścięgien, zwany „gęsią stopką"
F Przywodzi i prostuje w stawie biodrowym i zgina staw kolanowy
MIĘŚNIE GOLENI:
grupa prostowników
M. piszczelowy przedni
PP boczna powierzchnia piszczeli, błona międzykostna, powięź goleni
PK k. klinowata przy środkowa, podstawa I kości śródstopia
F Zgina grzbietowo i odwraca stopę
M. prostownik długi palców
PP kłykieć boczny piszczeli, błona międzykostna, strzałka
PK rozcięgna grzbietowe palców II – V
F Zgina grzbietowo, nawraca stopę, prostuje II-V palce
M. prostownik długi palucha
PP błona międzykostna strzałka
PK podstawa dalszego paliczka palucha
F zgina grzbietowo i prostuje paluch mm. piszczelowy przedni, prostownik długi palców, prostownik długi palucha – grupa przednia prostowniki grupa zginaczy
M. trójgłowy łydki
Składa się z 3 głów:
m. brzuchaty łydki (2 głowy)
PP na tylnej powierzchni kłykci k. udowej
F zgina staw kolanowy, zgina podeszwowo i odwraca stopę 2.
m. płaszczkowaty
PP bliższe końce piszczeli i strzałki
F zgina podeszwowo i odwraca stopę
PK 3 głów - guz piętowy poprzez ścięgno piętowe Achillesa
M. podeszwowy
PP kłykieć boczny kości udowej
PK wraz ze ścięgnem piętowym do guza piętowego
F Zgina podeszwowo stopę
M. podkolanowy
PP kłykieć boczny kości udowej
PK k. piszczelowa powyżej przyczepu m. płaszczkowatego
F Zgina staw kolanowy, obraca piszczel do wewnątrz przy zgiętym kolanie, chroni torebkę stawu kolanowego przed wkleszczeniem między kością udową a piszczelową
M. strzałkowy długi
PP głowa i boczna powierzchnia strzałki
PK ścięgno przebiega skośnie pod podeszwą dok. klinowatej przyśrodkowej i I kości śródstopia
F Zgina podeszwowo i nawraca stopę, odwodzi przednią część stopy
M. strzałkowy krótki
PP środkowa i dolna cześć strzałki
PK guzowatość V k. śródstopia
F zgina podeszwowo nawraca stopę
Do grupy zginaczy należą także: mm piszczelowy tylni, zginacz długi palucha i zginacz długi palców