Ekonomia 06.12.08r.

BANK CENTRALNY

Powstanie banków

• Najstarsza forma operacji finansowych

• Pożyczanie pieniędzy lub towarów

• Przechowywanie złota

• Wymiana monety miejscowych na zagraniczne

• Udzielenie pożyczek i przyjmowanie depozytów

• Pierwsze pod koniec XVI w. W północnych Włoszech

• Potem w północnej Europie

• Bilety bankowe ( banknoty ) – zaświadczenia depozytowe zawierające zobowiązanie banków do wypłaty na żądanie określonej ilości złota lub złotych monet

SYSTEM BANKOWY

Dostęp do działalności bankowej jest ograniczony gdyż wymaga się spełnienia pewnych kryteriów:

1. Kryterium ekonomiczno – finansowe

2. Kryterium formy organizacyjno prawne danego podmiotu

3. Wymogi stawiane osobą zarządzającym

Grupy, rodzaje banków tworzący system bankowy:

1. Bank Centralny ( Narodowy Bank Polski )

2. Banki operacyjne, handlowe, komercyjne

3. Banki specjalne ( specjalizacja terytorialna, branżowa … ) // w Polsce nie występuje

4. Kasy oszczędnościowe

5. Spółdzielczość kredytowa

Funkcje systemu bankowego

- Tworzenie pieniądza centralnego

- Pośredniczenie pomiędzy posiadaczami spadków pieniężnych i ich użytkownikami

- Tworzenie pieniądza zdecentralizowanego jako narzędzia kredytowego i środka zapłaty

Rodzaje operacji bankowych

BIERNE	CZYNNE	POŚREDNICZA
Emisja pieniądza	Udzielanie kredytów	Wynajem skrytek
Gromadzenia wkładów pieniężnych ludności przedsiębiorstw ( depozyty		Przeprowadzanie rozliczeń miedzy podmiotami
		Skup i sprzedaż walut obcych

Kreacja pieniądza bezgotówkowego

Faza	Wkłady	Rezerwy obowiązkowe	Udzielone kredyty
1	1 000 000	200 000	800 000
2	800 000	160 000	640 000
3	640 000	128 000	512 000
4	512 000	102 400	409 000

SUMA WKŁADÓW S = a₁ * [ 1 / 1-q ]

Gdzie:

A₁ = 1 000 000

Q = 0,8

Jeżeli :

1 – q = r to r = 0,2

Mnożnik wkładowy, depozytowy ( odwrotności stopy rezerwowych ) - 1/r = 5

SUMA WKŁADÓW S = a₁* 1/[1-(1-r)*(1-g)]

S= 1 000 000 * 1/[1-(1-0,2)*(1-0,25)]=2 500 000

g – współczynnik rozkruszu gotówki ( ta część środków finansowych która jest wypłacana w formie gotówki czyli nie bierze udziału w kreacji pieniądze przez system bankowy )

Zadanie pośrednie

• Kontrola stopy procentowej

• Kontrola przyrostu podaży pieniądza

• Stabilizacja poziomu kursu walutowego

Funkcje Banku Centralnego

BANK EMISYJNY

• Emisja znaków pieniężnych(banknotów, monet a także centralnego pieniądza, rezerwowego )

Bank Banków

• Bank dla banków komercyjnych które mają w nim swoje rachunki wprowadzają na nie rezerwy obowiązkowe

  • Bank rezerwowy dla banków komercyjnych

  • Stwarzane warunków do zapewniania prawidłowego obrotu płatniczego w kraju i zagranicą

  • Wpływ na potencjał kredytowy banków komercyjnych poprzez instrumenty polityki pieniężnej

  • Regulacja wielkości tworzonego przez banki komercyjne pieniądza oraz płynność systemu bankowego

  • Przechowywania papierów wartościowych innych banków i zarządzanie nimi

BANK PAŃSTWA

• Oddziaływanie na system bankowy przez instrumenty polityki pieniężnej i kredytowej

• Doradca koordynator rządku oraz jednostek organizacyjnych

• Agent rządku w zakresie długu państwowego

• Depozytariusz rządu i jego agenta

• Administracja rezerwami dewizowymi państwa

• Realizacja polityki kursu walutowego

Niezależność banku centralnego

• Nie podlega instrukcją rządku

• Zakaz bezpośredniego finansowania sektora publicznego

• Suwerenność w zakresie prowadzenia polityki kursu walutowego

Organy Władzy w NBP

Prezes / Rada Polityki pieniężnej / Zarząd

Instrumenty Banku Centralnego

Stopa procentowa

• Określa poziom stóp procentowych kredytu lombardowego oraz redyskontowego

Rezerwa obowiązkowa

• Polega na ustaleniu minimalnego stosunku rezerw w gotówce w kasie banku i rezerw banku centralnym do ogólnej sumy wkładów zgromadzonych w banku

Operacja otwartego rynku

• Kupno lub sprzedaż papierów przez Bank Centralny papierów wartościowych bankom komercyjnym

Polityka kursowa

• Kurs ustalony w stosunku do koszyka obejmującego dwie waluty ( 45 % $, 55 % € )

Operacje refinansowe

• Udzielanie kredytów bankom komercyjnym

PUŁAPY KREDYTOWE I INNE METODY ADMINISTRACYJNE

Polityka Banku Centralnego

ESKPANSYWNA

• Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych

• Obniżenie stopy redyskontowej

• Skup papierów wartościowych przez bank centralny

RESTRYKCYJNA

• Podniesienie stopy rezerw obowiązkowych

• Podniesienie stopy redyskontowej

• Sprzedaż papierów wartościowych przez bank centralny

Kredyt redyskontowy

• Przez stopę dyskontową rozumienie się cenę po której banki komercyjne przyjmują do dyskonta weksle przedłużone BC przez banki komercyjne

• Stopa redyskontowa jest uznawana za podstawową cenę pieniądza w gospodarcze

• Na wysokość stopy redyskontowej wpływa poziom inflacji

• Od wysokości stopy redyskontowej zależy ogólno kwota kredytów zaciągnięty przez banki komercyjne w banku centralnym