1. Jakie podstawowe kryteria (dobroci psychometrycznej) powinien spełniać test psychologiczny – wymień i krótko scharakteryzuj.

Test powinien być:

• rzetelny – test powinien być dokładny, a więc wyniki powinny być powtarzalne; związana jest z precyzją formalną pomiaru testowego; związany jest z nią błąd standardowy; model klasyczny Gulliksena! [miara dokładności pomiaru dokonywanego za pomocą testu; im wyższa rzetelność testu, tym większa dokładność, z jaką mierzy on jakąś zmienną i mniejszy błąd standardowy]

• trafny – określa jak dokładnie test mierzy to, co powinien mierzyć, test powinien mierzyć cechę, którą określamy w oparciu o teorię; odnosi się do pytania o to, co jest mierzone przez test; dotyczy poprawności wniosków wyprowadzanych na podstawie wyników testowych/innych form badania; związana z aspektem treściowym pomiaru; [jak dokładnie test mierzy to, do pomiaru czego został skonstruowany]

• wystandaryzowany – procedura postępowania z badanym powinna być ściśle określona, tak by warunki badania były zawsze możliwie zbliżone; [postępowanie w ściśle określony sposób, wobec każdej osoby badanej]

• obiektywny – obliczenie wyników i ich interpretacja powinny być niezależne od badacza, osiąga się to przez ścisłe określenie sposobu punktacji, obliczania wyników i ich interpretacji; [sposób punktowania odpowiedzi testowych, ilościowej interpretacji wyniku (normy) – niezależnie od tego, kto i kiedy przeprowadza tę punktację oraz ilościową interpretację]

• znormalizowany – powinien posiadać zestaw norm umożliwiających odniesienie wyniku surowego do reprezentatywnej grupy odniesienia; [procedura tworzenia zbiorów, w specjalny sposób przetworzonych, wyników testu dla osób o określonych właściwościach zdefiniowanych za pomocą kryterium zewnętrznego; osoby te stanowią reprezentatywną, w sensie statystycznym, próbę]

• pozycje testowe musi cechować wysoka moc dyskryminacyjna – tzn. że poszczególne pozycje testu muszą różnicować osoby o niskim i wysokim natężeniu cechy, do pomiaru której został przeznaczony test!

2. Opis skal C, T, WP i IQ.

• centylowa – określa pozycję jednostki w próbie - ile osób osiąga wynik niższy lub równy jej wynikowi (skumulowane procenty).

• tenowa (T) – przekształcenie skali z tak by uniknąć wartości ujemnych T=10z+50 –
  średnia 50, odchylenie 10.

• skala wyników standaryzowanych (z) – przeliczenie wyniku surowego na skalę rozkładu normalnego (0,1)- średnia 0, odchylenie standardowe 1.

• skala zastosowana przez Wechslera – standaryzowana skala o średniej 100 i odchyleniu 15.

• skala wyników przeliczonych (nie wiem czy gdziekolwiek pada określenie skala w tym kontekście, ale jak by na to nie patrzeć jest to skala) – średnia jest zapewne 10 ale nie wiem jakie jest odchylenie, a trochę za późno by szukać teraz...

3. Podstawy teoretyczne Testu Matryc Ravena.

• ogólny czynnik inteligencji g przejawiający się w zdolnościach edukcyjnych i reprodukcyjnych - test Ravena skonstruowano tak, by mierzył głównie zdolności edukcyjne.

4. Co bada Test Matryc Ravena?

• zdolności edukcyjne (obok reprodukcyjnych stanowiące składnik czynnika g Spearmana) – czyli zdolność do:

  • dostrzegania sieci informacji i budowania ich schematu

  • wnioskowania o relacjach

  • tworzenia pojęć wyższego rzędu (edukcja korelatu)

5. Jak rozumiał inteligencję Wechsler i jak przekładało się to na jego test?

• inteligencja jest to zagregowana (ogólna) zdolność jednostki do:

  • racjonalnego myślenia

  • podejmowania działań celowych

  • efektywnego funkcjonowania w środowisku

  • przejawia się w różnego rodzaju czynnościach, dlatego też test Wechslera składa się zarówno ze skali słownej, jak i bezsłownej, umożliwia analizę jakościową zdolności intelektualnych
    

• inteligencja – zagregowana (ogólna) zdolność jednostki do:

  • podejmowania działań celowych

  • racjonalnego myślenia

  • efektywnego radzenia sobie we własnym środowisku

• jest globalna – charakteryzuje zachowanie jednostki jako całości

• jest zagregowana – składa się z elementów (zdolności), które chociaż nie są całkowicie niezależne, są jakościowo odróżniane

• dokonując pomiaru tych zdolności dokonujemy w efekcie oszacowania poziomu inteligencji

• inteligencja nie jest tożsama z prostą sumą owych zdolności z 3 powodów:

  • efekty końcowe zachowań inteligentnych nie są wyłącznie funkcją liczby zdolności/ich poziomu, lecz również sposobu ich kombinacji, a więc zależą od ich konfiguracji

  • czynniki inne niż zdolności intelektualne (np. popęd/podniety) są także składową inteligentnych zachowań

  • gdy różne klasy inteligentnych zachowań mogą wymagać zdolności intelektualnych o różnym poziomie, to nadwyżka każdej ze zdolności może stosunkowo niewiele przyczyniać się do zwiększenia efektywności zachowania jako całości

! tak długo, jak długo mówimy o inteligencji ogólnej, zdolności intelektualne jako takie stanowią jedynie konieczne minimum!

• jedynym sposobem ilościowego oszacowania inteligencji jest pomiar różnych aspektów zdolności (nie utożsamiamy inteligencji ogólnej i zdolności intelektualnych!)

• inteligencję poznajemy po tym, co dzięki niej możemy zrobić

Thorndike – jako pierwszy rozwinął ideę pomiaru inteligencji:

• pomiar inteligencji – polega na szacowaniu wybranych jakościowych i ilościowych wytworów umysłu, w terminach ich liczby oraz doskonałości czy szybkości, z jaką się one pojawiają.

! jest to jedyna funkcja, jaką pełnić może każda miara inteligencji!

• zdolności – są wytworami umysłu pogrupowanymi w różne klasy/typy operacji:

• uczenie się:

  • celowe wiązanie jednego faktu z drugim

  • przypominanie sobie jednego z nich/obu we właściwym czasie

• wnioskowanie:

  • wyprowadzanie wniosków

  • tworzenie relacji między nimi

• pamięć:

  • przechowywanie informacji

• zaproponował podział inteligencji na 3 podstawowe typy:

  • inteligencję abstrakcyjną/werbalną

    • łatwość w posługiwaniu się symbolami

  • inteligencję praktyczną

    • łatwość w posługiwaniu się obiektami

  • inteligencję społeczną

    • łatwość w kontaktach z innymi ludźmi

! istotą tej klasyfikacji jest jednakowo silne podkreślanie tego, „co” dana osoba może zrobić, jak i tego, „w jaki sposób” może ona to zrobić

! rozróżnienie pomiędzy samym działaniem a treścią tego działania poparte zostało wieloma dowodami empirycznymi

• ocena danej osoby często zależy od rodzaju zastosowanego testu inteligencji, jednocześnie wyniki wskazują na coś przeciwnego:

  • kiedy os. uzyskuje wysoki wynik w jednym teście, będzie uzyskiwać wysokie wyniki również w pozostałych testach (podobnie w przypadku wyników niskich i przeciętnych)

• dwoisty charakter ludzkich zdolności – niezależność i współzależność

Spearman – rozwiązał powyższy problem i pokazał, przeprowadzając rygorystyczny dowód matematyczny, że:

• wszystkie intelektualne zdolności mogą zostać wyrażone jako:

  • funkcja dwóch czynników:

    • ogólnego/wspólnego czynnika intelektualnego dla wszystkich zdolności

    • czynnika specyficznego odrębnego dla każdej zdolności i „w każdym przypadku różnego od wszystkich innych”

• dowód ten stał się źródłem licznych dyskusji, szerokiej krytyki i wielu eksperymentalnych poszukiwań

• przeprowadzony przez Spearmana uogólniony dowód dwuczynnikowej teorii ludzkich zdolności stanowi jedno z największych osiągnięć psychologii

• odkąd psychologowie zaczęli używać testów do pomiaru inteligencji, zaczęli zakładać istnienie jakiegoś czynnika ogólnego/wspólnego

• rzeczywista treść testów inteligencji:

  • różne zadania intelektualne, które tworzą testy wymagające od os. bad.:

    • definiowania słów

    • odtwarzania faktów z pamięci

    • rozwiązywania problemów arytmetycznych

    • rozpoznawania podobieństw i różnic

• różnorodność zastosowanych zadań, ich trudność i sposób prezentacji różnią się w zależności od rodzaju użytej skali

• specyficzne zadania są jedynie środkiem prowadzącym do celu – ich zadaniem jest pomiar czegoś, co wynika z ogólnej sumy wykonań osoby badanej, tj. jej inteligencji ogólnej

Binet – jednym z jego najważniejszych osiągnięć było założenie, że:

• przy doborze testów rodzaj zastosowanych zadań nie ma większego znaczenia, pod warunkiem, że w jakimkolwiek sensie są one miarą inteligencji ogólnej dziecka

  • różnorodność zadań, jakie znalazły się w oryginalnej Skali Bineta

  • zadania, które okazały się użyteczne w danym poziomie wiekowym, nie musiały być wykorzystywane na innym

• dla wszystkich celów praktycznych łączenie danych z różnorodnych testów w pojedynczą miarę inteligencji zakłada istnienie pewnej funkcjonalnej jedności czy ich ekwiwalencji

6. Historia pojęcia ilorazu inteligencji.

• iloraz inteligencji zastosował po raz pierwszy Stern w 1912 roku, korzystając z proponowanego przez Bineta wieku umysłowego. Iloraz inteligencji obliczał dzieląc wiek umysłowy (WU) przez wiek życia (WŻ) (dla uniknięcia ułamków mnożył przez 100):

  • II = ( WU / WŻ ) * 100

• umożliwiło to porównanie poziomu inteligencji osób w różnym wieku.

• jednakże od 16 rż WU wzrasta nieznacznie lub wcale, a WŻ wciąż rośnie, co sprawia że II z wiekiem spada.

• w 1939 roku Wechsler wprowadził dewiacyjny iloraz inteligencji - surowy wynik badanego jest w nim odnoszony do reprezentatywnej grupy odniesienia (czyli ludzi w danym wieku), a II obliczany jako odchylenie (dewiacja) wyniku danej osoby od średniego wyniku osób w jego wieku.

7. Wybierz dwa z testów i scharakteryzuj co mierzą i na co są wrażliwe: rozumienie, podobieństwa, symbole cyfr, braki w obrazkach (nie było wszystkich tylko wybrane )

(odpowiedz w tabeli s 110 tekst Hornowskiej na zajęcia 5)

8. O co chodzi z prywatnością i poufnością wyników badań?

• prawo do prywatności:

  • „prawo jednostki do decydowania, w jakim stopniu dzielić się będzie z innymi osobami swoimi myślami, uczuciami i faktami ze swego życia.” Dlatego podczas badania testowego konieczne jest:

    • uzyskanie świadomej zgody badanego – musi zostać poinformowany o celu badania i sposobie wykorzystania wyników i musi się na nie zgodzić

    • zachowanie stosowności pozyskiwanych informacji – muszą mieć związek z podanym celem

• poufność wyników badań:

  • prawo badanego do posiadania dostępu do swoich wyników oraz prawo do wyjaśnienia i skorygowania faktów

  • niemożność ujawnienia wyników badanego bez jego zgody (za wyjątkiem sytuacji, gdy jest to w sposób uzasadniony konieczne lub dopuszczonych prawem)
    

9. Jakie są rodzaje zadań - krótka charakterystyka.

• ze względu na materiał:

  • werbalny

  • figuralny

  • symboliczny

  • liczbowy

  • behawioralny

• ze względu na rodzaj wymaganych przez zadanie operacji umysłowych:

  • rozumowanie indukcyjne

  • dedukcyjne

  • reprodukcja

  • rozpoznawanie

10. Typy testów – scharakteryzuj.

• ze względu na sposób badania:

  • indywidualne – jednocześnie bada się 1 osobę, możliwe jest dokładne obserwowanie zachowania

  • grupowe – jednoczesne badanie większej liczby osób

• ze względu na mierzone cechy:

  • mierzące cechy osobowości

  • mierzące właściwości poznawcze i zdolności:

    • zdolności ogólne

    • zdolności specjalne

    • testy wiadomości i umiejętności
      

• ze względu na sposób udzielania odpowiedzi:

  • słowne – ustnie lub pisemnie, wymagają od badanego znajomości języka

  • bezsłowne (wykonaniowe) – badany musi wykonać jakieś działanie, nie jest konieczna znajomość języka

• ze względu wskaźniki stosowane przy ocenie:

  • mocy – są trudne, bez limitu czasowego; badają zdolność intelektualną (maksymalny poziom osiągalny przez badanego)

  • szybkości – są łatwe, z limitem czasowym; badają sprawność intelektualną (jak szybko badany przeprowadza operacje intelektualne)

• ze względu na formę zadań:

  • zamknięte – badany wybiera odpowiedź z podanych

  • otwarte – badany sam formułuje odpowiedź

11. Czym jest test psychologiczny i jakie jest jego zastosowanie?

• test psychologiczny – jest narzędziem diagnostycznym służącym do ilościowej charakterystyki psychicznych właściwości człowieka, o których wnioskujemy na podstawie pomiaru wykonywanych czynności lub też wyniku zadania rozwiązywanego w ściśle określonej sytuacji; ma następujące cechy charakterystyczne:

  • jest zbiorem różnorakich pozycji (zadań, pytań, rysunków, słów, symboli)

  • te pozycje stanowią próbkę umożliwiającą wnioskowanie o zachowaniu się osoby badanej w sytuacjach pozatekstowych

  • procedura jego zastosowania jest wystandaryzowana i zobiektywizowana

  • spełnia on określone kryteria dobroci psychometrycznej – jest rzetelny i trafny

• funkcje testu psychologicznego:

  • funkcja diagnostyczna wyniku testowego – aktualne zachowanie osoby badanej

  • funkcja prognostyczna wyniku testowego – przyszłe zachowanie osoby badanej

• zbiór pozycji testowych powinien być próbką reprezentatywną dla zbioru zachowań osoby badanej w realnych sytuacjach życiowych!

• postępowanie wg. ściśle określonych reguł [pkt 4-7 – zebrane w podr. testowym dla psychologa]:

  • ujednolicony zestaw pozycji

  • instrukcja dla osoby badanej

  • arkusz odpowiedzi

  • klucz

  • zestaw norm

  • spisane zasady

  • zebrane informacje o psychometrycznych walorach testu

12. Co oznacza wynik 5 uzyskany na skali centylowej? Czy skala centylowa jest skala standaryzowaną?

• wynik taki oznacza, że 5% osób uzyskało taki sam lub gorszy wynik niż osoba badana, a 95% uzyskało wynik lepszy od niej

13. Osoba uzyskała wynik w teście WAIS-R w ramach czynnika organizacja percepcyjna = 79; przedstaw analizę jakościową i ilościowa osoby.

14. Zasady tworzenia norm.

15. Czy test Ravena mierzy inteligencję ogólną?

16. Edukcja i jej podstawy teoretyczne.

17. Co to jest błąd pomiaru i jak się ma do rzetelności testu?

• Błąd standardowy pomiaru:

gdzie:

SEM – błąd standardowy pomiaru

SD_t – odchylenie standardowe rozkładu wyników (X_t) w badanej próbie

r_tt – współczynnik rzetelności testu

18. Założenia teorii Gulliksena.

• Model klasyczny: wynik otrzymany = wynik prawdziwy + składnik błędu

  • podstawowe równanie:

X_t = X_∞ + X_e

gdzie:
X_t: wynik otrzymany

X_∞: wynik prawdziwy

X_e: składnik błędu

• wynik prawdziwy:

  • wynik os. bad. otrzymany w idealnych warunkach/za pomocą idealnego narzędzia pomiarowego

  • średni wynik danej os. uzyskany w nieskończenie wielu niezależnych badaniach tym samym testem

• składnik błędu:

  • wartość dodatnia/ujemna będąca funkcją warunków testowania konkretnej os. w konkretnym badaniu

• Założenia teorii Gulliksena:

1. średnia arytmetyczna błędów wynosi 0.

2. korelacja wyniku prawdziwego i składnika błędu jest zerowa.

3. korelacja składników błędu dwóch równoległych testów jest zerowa.

• Rzetelność (r_tt) – jest to stosunek wariancji prawdziwej do wariancji otrzymanej:

gdzie:

r_tt - rzetelność

s ²_∞ - wariancja wyników prawdziwych

s²_t - wariancja wyników otrzymanych

• Metody ustalania (szacowania) rzetelności testu:

  • porównanie dwukrotnego badania tym samym testem (test-retest)

  • porównanie form alternatywnych (równoległych) testu

  • porównanie części (połówek) tego samego testu

  • analiza właściwości statystycznych pozycji testowych

  • analiza związku pozycji testowych z ogólnym wynikiem testu

  • badanie stopnia zgodności sędziów kompetentnych oceniających odpowiedzi testowe

19. Opis czynnika rozumowanie werbalne.

20. Iloraz czynnikowy – jakie są czynniki i jakie zadania wchodzą w skład poszczególnych czynników?

21. W jaki sposób bada się trafność testu?

• za pomocą 4 metod mierzących:

  • trafność diagnostyczną trafność

  • trafność prognostyczną kryterialna aspekt zbieżny i różnicowy

! obliczenie współczynnika korelacji między wynikiem testu i jakimś kryterium zewnętrznym

• trafność treściową (wewnętrzną)

• trafność teoretyczną