2. koszty i decyzje producenta
2.1. koszty ekonomiczne
pytania producenta przed dokonaniem wyborów produkcji
Jakie dobra lub usługi wytwarzać ma przedsiębiorstwo? (co)
Ile jednostek każdego z nich wytworzy? (ile)
Jaką kombinację czynników wytwórczych zastosować w procesie produkcyjnym? (jak)
W odpowiedziach przedsiębiorca jest skrępowany decyzjami inwestycyjnymi podjętymi w przeszłości, których rezultatem jest dana wielkość i rodzaj majątku i pracowników
okres krótki w działaniu przedsiębiorstwa
Przedział czasowym, w którym zużycie w przedsiębiorstwie przynajmniej jednego z czynników wytwórczych nie ulega zmianie
okres długi w działaniu przedsiębiorstwa
Przedział czasowy, w którym możliwa jest zmiana wielkości i struktury wszystkich zaangażowanych w przedsiębiorstwie zasobów czynników wytwórczych. Jest to horyzont czasowy przydatny w procesie planowania
kategorie kosztów alternatywnych
Suma tych kosztów nazywana kosztem ekonomicznym przedsiębiorstwa
koszty jawne (księgowe)
Wszystkie wydatki dokonywane na rzecz dostawców czynników produkcji
Odnotowywane przez system księgowości
Płace pracowników, wydatki na surowce, materiały i półprodukty
Kwoty zapłacone za maszyny i urządzenia użytkowane w procesie produkcyjnym
Wydatki te wskazują, ile za wykorzystane zasoby zapłacić musi przedsiębiorca by nadal móc je użytkować
koszty ukryte
Nie znajdują odzwierciedlenia w rachunku kosztów sporządzonym przez księgowego
SÄ… mniej konkretne i trudniej uchwytne
Przykładem jest wynagrodzenie, które przedsiębiorca mógłby otrzymać jako pracownik najemny, ale utracone na skute wykorzystania sił w prowadzenie własnej firmy
zysk księgowy
Różnica między utargiem a poniesionymi kosztami jawnymi – odnotowanymi w księgach rachunkowych firmy AP = TR – TEC (zysk księgowy = utarg całkowity – koszty jawne)
zysk ekonomiczny
Różnica między utargiem a całkowitym kosztem alternatywnym (TC) – EP = TR – TC
Jest zyskiem księgowym pomniejszonym o koszty ukryte: EP = AP – TIC
Może być dodatni, gdy kosztu ukryty jest mniejszy od zysku księgowego, zerowy gdy utarg pokrywa koszty całkowite, ujemny gdy koszty przewyższają utarg – strata
zysk normalny (fair)
Gdy utarg całkowicie pokrywa poniesione koszty – EP=0
Traktowany jako element kosztu
elementy analizy kosztów w przedsiębiorstwie – okres krótki
Wysokość zysku podstawowym kryterium wyborów na pytania przedstawione powyżej
analiza kosztów produkcji (strona podaży)
Zależność wielkości produkcji od wysokości kosztów w ujęciach: całościowym, przeciętnym (jednostkowym) i krańcowym – jak zmienia się koszt, gdy produkcja zmienia się o jednostkę
koszty całkowite (TC)
Na nie składają się koszty stałe ( nie zmieniają się wraz ze wzrostem produkcji, związane ze stałymi zasobami, które nie ulegają zmianą, np. budynki) (TFC) i koszty zmienne (wzrastają w miarę wzrostu produkcji, związane z zasobami zmiennymi) (TVC). TC=TFC+TVC
W przypadku, gdy wzrost kosztu zmiennego był proporcjonalny do wzrostu produkcji:
Całkowite krótkookresowe koszty zmienne:
Początkowo koszty całkowite wzrastają mniej niż proporcjonalnie w porównaniu ze wzrostem produkcji
Dalsze zwiększanie ilości angażowanych czynników zmiennych powodować będzie wyczerpywanie się rezerw zdolności wytwórczych, wzrost produkcji będzie coraz mniejszy, mógłby nastąpić jej spadek (np. przedawkowanie nawozów sztucznych w rolnictwie) = zaczyna działać prawo malejących przychodów krańcowych (tam gdzie krzywa TC pnie się ostro w górę) – jeśli kolejne jednostki jednego zasobu zużywane są wraz ze stałą ilością innego zasobu, to w pewnym momencie dodatkowa produkcja otrzymana z kolejnej jednostki zasobu zmiennego, a więc produkt krańcowy, zacznie maleć
Koszt krańcowy jako dodatkowy koszt ponoszony w związku z produkcją kolejnej jednostki dobra zaczyna wzrastać a przychody krańcowe maleć
koszty przeciętne
Przeciętny krótkookresowy koszt stały (AFC) jest ilorazem całkowitych kosztów stałych i wielkości produkcji przedsiębiorstwa: AFC=TFC/Q, spada, kiedy produkcja wzrasta – rozkładanie się kosztu stałego na coraz większą ilość wyrobów
Przeciętny krótkookresowy koszt zmienny (AVC) jest ilorazem całkowitych kosztów zmiennych i wielkości produkcji przedsiębiorstwa: AVC=TVC/Q, przy wzroście produkcji początkowo będą także spadać, tak długo jak produkcyjność zasobów rośnie, jednak od pewnego poziomu produkcji zaczyna działać prawo malejących przychodów krańcowych (spadek produkcyjności kolejnych jednostek zasobów wytwórczych)
Przeciętny krótkookresowy koszt całkowity (ATC) jest ilorazem kosztów całkowitych i wielkości produkcji przedsiębiorstwa: ATC=AFC+AVC=TC/Q
Przebieg krzywej przeciętnego kosztu całkowitego wskazuje, że przy poziomie Q0 jest on najniższy
koszty krańcowe (marginalne) (MC)
Jak kształtuje się poziom kosztu całkowitego przy zmianie poziomu produkcji o jednostkę
Inaczej: zmiana kosztu zmiennego, gdy wielkość produkcji zmienia się o jednostkę
$\mathbf{MC =}\frac{\mathbf{\text{zmiana\ TC}}}{\mathbf{zmiana\ wielkosci\ produkcji\ ( = 1)}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{\text{zmiana\ TVC}}}{\mathbf{zmiana\ wielkosci\ produkcji\ ( = 1)}}$
Nie dotyczy kosztów produkcji przeciętnego produktu tylko kosztów produktu dodatkowego: pierwszego, drugiego, trzeciego, itd. Np. koszt krańcowy wyrobu nr 7 = koszt całkowity ponoszony przy produkcji na poziomie 7 sztuk – koszt całkowity ponoszony przy produkcji na poziomie 6 sztuk
Jest przyrostem kosztów całkowitych, gdy produkcja wzrasta o jednostkę
ATC (AVC) spada, gdy MC < ATC
ATC (AVC) rośnie, gdy MC > ATC
Przebieg kosztu krańcowego:
analiza utargów uzyskanych ze sprzedaży (strona popytu)
Utarg jako iloczyn ceny a ilości sprzedanej (obrazem utargu będzie linia prosta, ponieważ każda kolejna jednostka wyrobu może być sprzedana za tę samą cenę – utarg krańcowy jest równy cenie)
Zrównanie kosztu krańcowego z utargiem krańcowym limituje opłacalność dalszego zwiększania produkcji
Przykład: producent dobra A sprzedaje je za 400 jednostek (tyle samo wynosi utarg końcowy). Jeśli koszt krańcowy wytworzenia danego dnia ósmej jednostki wyniesie 420, a koszt krańcowy siódmej 390, to należałoby ograniczyć produkcję do poziomu Q0 równego siedmiu jednostkom dobra A, inaczej poniosłoby się stratę i niepotrzebną rezygnację z części zysku.
W warunkach konkurencji doskonałej nie występuje bariera popytu, a utarg krańcowy jest równy cenie
Optymalny poziom produkcji: P=MC
Zysk zrealizowany przez firmę w ujęciu całościowym: YEP = TR – TC
Czasem przy niskich poziomach produkcji zysk nie występuje z powodu wysokich przeciętnych kosztów stałych. Zysk pojawia się po przekroczeniu pewnego poziomu produkcji:
Mnożąc wielkość zysku jednostkowego przez ilość sprzedanych produktów Q0 otrzymamy zysk całkowity przedsiębiorstwa: EP = AEP x Q0 = (P – ATC) x Q0, jego obrazem jest prostokąt PQCC1
Poziomy produkcji Q1 i Q2 to punkty wyjścia na swoje, w których przedsiębiorstwo uzyskuje ze sprzedaży tyle, ile wynoszą całkowite koszty produkcji
Jak wielkie straty może przedsiębiorca ponosić w pewnym okresie, aby opłacało się kontynuować produkcję?
W przypadku likwidacji firmy zazwyczaj tylko niewielką część kosztów stałych udaje się odzyskać. Gdy produkcja zostaje zatrzymana, koszty zmienne przestają istnieć
Granicę maksymalnych racjonalnych strat wyznacza poziom przeciętnych kosztów zmiennych AVC. Jeżeli cena pokrywa te koszty, to produkcja nie powinna zostać zatrzymana
Rozważania te dotyczą modelu konkurencji doskonałej
W modelu konkurencji niedoskonałej firma staje w obliczy pytania czy obniżyć cenę i sprzedać więcej, czy podnieść cenę i sprzedać mniej. Linia przedstawiająca popyt na jego produkcję przybiera kształt krzywej opadającej (zamiast prostej poziomej)
Dwie przeciwstawne siły: z jednej strony utarg maleje z powodu spadku ceny, z drugiej strony utarg wzrasta, gdyż obniżenie ceny zwiększa popyt. Od tego, która tendencja w danym okresie jest silniejsza zależy czy utarg całkowity będzie wzrastał czy malał. Wysoka cena sprzedanych produktów sprawia, że utarg najpierw rośnie i osiąga maksimum, ale potem maleje gdy efekt obniżenia ceny staje się silniejszy od efektu zwiększenia ilości sprzedanej po niższej cenie
Kształt krzywej rosnącej/malejącej w konkurencji niedoskonałej zależy od kształtu krzywej popytu – elastyczności popytu względem ceny. Przy niskiej elastyczności wpływ podwyższenia ceny na obniżenie popytu jest mniejszy, popyt elastyczny oznacza silną reakcję popytu na zmianę ceny
zestawienie podaży z popytem
Dostosowanie warunków techniczno-ekonomicznych do sytuacji na rynku i ustalenia poziomu produkcji przynoszącego firmie maksymalny zysk całkowity
elementy analizy kosztów w przedsiębiorstwie – okres długi, korzyści i niekorzyści skali działania przedsiębiorstwa
W długim okresie wszystkie zasoby i koszty są zmienne
Pojawia się dylemat, czy zwiększać skalę działania poprzez realizację zamierzeń inwestycyjnych (np. kupić nowe maszyny) czy ograniczać działalność wykorzystując do końca istniejące zasoby czynników produkcji
Zwiększenie produkcji z poziomu Q0 do Q1 przy dotychczasowym wyposażeniu odbywałoby się po wysokich kosztach. W tej sytuacji przedsiębiorca ma motyw do inwestowania.
Postęp techniczny – wzrost wydajności (spadek pracochłonności) przy danym poziomie kapitałochłonności.
Przedsiębiorca wybiera takie poziomy produkcji, gdzie koszt jest minimalizowany – punkty przecięcia się krzywych ATC i MC. Z połączenia tych punktów powstaje krzywa – długookresowa krzywa przędnych kosztów całkowitych LRAC. Pokazuje minimum przeciętnych kosztów całkowitych dla każdego poziomu produkcji, podczas gdy wszystkie zasoby przedsiębiorstwa są zmienne. Przy danej technologii i aktualnych cenach czynników produkcji nie można wytwarzać po kosztach niższych niż wyznaczane przez LRAC. Nazywana jest krzywą planowania. Punkty powyżej jej wskazują na realne alternatywy poziomu produkcji i kosztów. Przedsiębiorstwa chcące maksymalizować zysk powinny wybrać te kombinacje zasobów i poziomów produkcji, gdzie koszt jest najniższy, a granicę tę tworzy LRAC
Na kształt LRAC wpływają korzyści (ekonomie) i niekorzyści (dyzekonomie) skali działania przedsiębiorstwa
W dziedzinie produkcji, gdzie występują korzyści skali, produkowanie na wysokim poziomie ilościowym jest korzystne, zwiększanie wielkości produkcji owocuje wyższą efektywnością, a przeciętne koszty maleją
Podstawowe przyczyny występowania zjawiska ekonomii skali:
Specjalizacja pracowników – powoduje wzrost wydajności pracy
Specjalizacja maszyn i urządzeń
Przesunięcie granicy niepodzielności zasobów
Korzyści skali nie trwają w nieskończoność – przedsiębiorca nie może nieograniczenie zwiększać zużycie zasobów i spodziewać się ciągłego spadania przeciętnego kosztu całkowitego
Niekorzyści skali pojawią się, gdy powiększaniu w przedsiębiorstwie wszystkich zasobów czynników wytwórczych towarzyszą mniejsze przyrosty produkcji
Przyczynami niekorzyści skali są trudności w zarządzaniu dużym przedsiębiorstwem (menedżerskie niekorzyści skali), następuje biurokratyzacja firmy, udrożnienie kanałów przepływu informacji wymaga nakładów i ponoszenia kosztów
Kształt LRAC zależy od tego, jak długo utrzymują się korzyści skali i jak szybko pojawią się niekorzyści skali przy wzroście produkcji
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
koszty i decyzje producenta, KOSZTY
materialy do kolosa z mikro u bogackiego, Folie do Analizy kosztˇw, Koszty prywatne producenta - są
07 Rynek korzysci i koszty (market failures) government failures Nadwyzka konsumenta i producenta
dla studentów-producent,koszty, PODSTAWY EKONOMICZNYCH ZACHOWAŃ PRODUCENTA
07 Rynek korzysci i koszty (market failures) government failures Nadwyzka konsumenta i producenta
07 Rynek korzysci i koszty (market failures) government failures Nadwyzka konsumenta i producenta
Product presentation XC100FC
~$Production Of Speech Part 2
Szkol Okres Pracodawcy 07 Koszty wypadków
W 7 Koszty jakości
4 Koszty Logistyki w sieci dystrybucji
Product presentation easyControl
Wykład nr 5 podstawy decyzji producenta
więcej podobnych podstron