1.Zakres przedmiotowy k.p.a., sprawy wyłączone spod obowiązywania k.p.a.

KPA stosuje się:

- w sprawie załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych;

- w sprawie wydawania zaświadczeń (nie dotyczy to zaświadczeń wydawanych przez

organy skarbowe, bo te zaświadczenia są wydawane w oparciu o przepisy ordynacji podatkowej);

- w sprawach skarg i wniosków;

- w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami administracji publicznej rządowej i samorządowej itp.

KPA nie stosuje się:

- w sprawach karnych skarbowych;

- w sprawach uregulowanych przepisami ordynacji podatkowej ( z wyjątkiem

rozdziałów 4,5 i 8);

- w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych

i organów konsularnych (chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej);

- w sprawach nadrzędności i podległości organizacyjnej pomiędzy organami

państwowymi a innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi;

- w sprawach nadrzędności i podległości służbowej pomiędzy pracownikami organów

państwowych a innych państwowych jednostek organizacyjnych;

2.Podstawowe reguły postępowania zaświadczeniowego.

Zaświadczenie to dokument potwierdzający określony fakt lub stan prawny. Zaświadczenie nie jest aktem administracyjnym, stanowi samoistną formę załatwienia sprawy poprzez podjęcie czynności faktycznych. Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o wydanie zaświadczenia, jeżeli :

- wydanego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,

- osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

Organ administracji publicznej jest zobowiązany wydać zaświadczenie gdy chodzi o potwierdzenie faktów lub stanu prawnego wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Procedurę rozpoczyna wpływ wniosku o wydanie stosownego zaświadczenia. Każdy wniosek zostaje następnie sprawdzony, przez wyznaczonego pracownika wydziału, pod względem merytorycznym i formalnym. W przypadku stwierdzenia przez pracownika braku podstaw do wydania zaświadczenia – wydane zostaje postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia, na które służy zażalenie. W momencie stwierdzenia jakichkolwiek braków we wniosku lub w dołączonych do niego dokumentach wzywa się wnioskodawcę telefonicznie lub listownie do ich uzupełnienia z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków w terminie siedmiu dni spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania. Wniosek pozostawia się bez rozpoznania także wtedy, gdy w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możliwości ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych.

Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, jeżeli znane są one organowi z urzędu, oraz w przypadku gdy organ może ustalić na podstawie posiadanych ewidencji, rejestrów lub innych danych. Organ administracji publicznej musi wskazać przepis prawa wymagający urzędowego potwierdzenia tych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia. Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, w terminie 7 dni.

3.Pojęcie organu administracji publicznej w rozumieniu k.p.a.

Podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje. Rozstrzygnięcie sprawy odbywa się w drodze decyzji administracyjnych. W KPA: organami administracji publicznej są ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty, które są powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych.

4.Właściwość organu, rodzaje właściwości, skutki jej naruszenia i reguły rozstrzygania sporów o właściwość i kompetencyjnych.

Właściwość organu to zdolność prawna organu do rozpoznania i rozstrzygania, czyli załatwiania określonego rodzaju spraw w postępowaniu administracyjnym (wg prawa materialnego). W zależności od tego, na jakiej podstawie organ administracji publicznej nabywa zdolność do załatwiania spraw, wyróżniamy:

1) właściwość ustawową – wynikającą wprost z przepisów ustawy;

2) właściwość delegacyjną – powstaje w przypadku wyłączenia organu administracji publicznej od załatwienia sprawy; sprawę załatwia organ wyższego stopnia, który może jednak wyznaczyć podległy sobie organ do załatwienia sprawy.

3) rzeczową – ustalana wg przepisów o zakresie działania organu administracji;

4) miejscową – zdolność organu do realizowania swojej właściwości rzeczowej na określonym obszarze, np. na terenie gminy, powiatu, województwa czy całego państwa;

5) instancyjną (funkcjonalna) – określa, który z organów w danym pionie (resorcie) jest właściwy w I instancji.

Art. 156 stanowi, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów o właściwości jest decyzją nieważną.

Spór o właściwość - pomiędzy organami administracji publicznej tj. rządowej i samorządowej, rozstrzyga wspólny organ wyższego stopnia lub w przypadku braku - SKO. Pozytywny, następuje w przypadku, gdy dwa lub więcej organów administracyjnych uważają się za właściwe do załatwienia danej sprawy. Negatywny, występuje wtedy, gdy żaden organ nie uważa się za właściwy do załatwienia sprawy.

Spór kompetencyjny – pomiędzy organami administracji rządowej a organami jednostek samorządu terytorialnego. Rozstrzyga sąd administracyjny. Z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego mogą wystąpić: strona, organ w sporze, minister właściwy ds. administracji publicznej, minister właściwy ds. sprawiedliwości, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich. Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego obszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu.

5.Wyłączenie pracownika i organu wg k.p.a. Skutki naruszenia przepisów o wyłączeniu.

Wyłączenie pracownika:

Wyłączenie organu z postępowania jest tylko obowiązkowe:

jeżeli sprawa dotyczy interesów majątkowych kierownika organu, jego małżonka, krewnych i powinowatych do 2 stopnia, osób z nim związanych przysposobieniem, opieką lub kuratelą;

jeżeli sprawa dotyczy osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia, a także osób pozostających z nią w takich stosunkach prawnych jak wyżej wymienione;

Naruszenie przepisów o wyłączeniu skutkuje możliwością uchylenia przez sąd wydanej decyzji oraz jest przesłanką do wznowienia postępowania.

6.Pojęcie strony, teorie strony, zasada czynnego udziału strony w postępowaniu, wyjątki od tej zasady, czynny udział w postępowaniu wyjaśniającym.

Strona jest podstawowym podmiotem postępowania. Jest nią każdy, czyjego interesu prawnego bądź obowiązku sprawa dotyczy, albo kto ze względu na swój interes prawny lub obowiązek żąda czynności organu.

Jeżeli osoba ma pełną zdolność do czynności prawnych może działać osobiście lub ustanowić pełnomocnika (nie można ustanowić pełnomocnika, jeżeli czynność należy wykonać osobiście). Pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwa można udzielić na piśmie bądź ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo nie wymaga szczególnej formy. Do akt postępowania można załączyć oryginał lub uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa.

Teoria subiektywna (pr. procesowe) – każdy ma prawo do złożenia podania do organu i z tym momentem staje się stroną postępowania. Organ wszczyna postępowanie, w którego trakcie sprawdza czy strona ma interes prawny i czy może być stroną. Jeżeli nie, organ umarza postępowanie.

Teoria obiektywna (pr. materialne) – organ przed wszczęciem postępowania sprawdza, czy dana osoba ma interes prawny. Jeżeli tak, to organ wszczyna postępowanie, jeżeli nie ma interesu prawnego, postępowania się nie wszczyna (Zimmerman).

Teoria mieszana (Adamiak) – wszczęcie postępowania z urzędu (TS) – sprawdzenie kto ma interes prawny, wszczęcie postępowania na wniosek (TO) – kto ma prawo do procesu.

Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu - zgodnie z art.10 kpa “organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań”.

Organ jest zobowiązany do zawiadomienia wszystkich osób będących stronami w sprawie o wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron, czy o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin, o terminie rozprawy administracyjnej. W niektórych sprawach zawiadamia się strony, iż w określonym czasie mogą one zapoznać się z zebranymi materiałami i zająć co do nich stanowisko. Strona może, ale nie musi z tego prawa skorzystać. Uniemożliwienie stronie wzięcia udziału w postępowaniu pociąga za sobą kwalifikowaną wadliwość tegoż postępowania.

WYJĄTEK: Od zasady czynnego udziału strony w postępowaniu (zasada wysłuchania stron), organy administracyjne mogą odstępować tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. W takim przypadku organ obowiązany jest utrwalić w katach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady czynnego udziału strony.

W postępowaniu wyjaśniającym zasada ta zapewnia stronie wpływ na ustalenie stanu faktycznego. Strona może przeglądać akta, zgłaszać dowody, czynnie uczestniczyć w postępowaniu dowodowym przez zadawanie pytań świadkom, biegłym oraz stronom.

7.Organizacja społeczna w postępowaniu administracyjnym.

Organizacja społeczna może uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym jako:

• strona – czyli podmiot, którego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie lub który żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek;

• podmiot na prawach strony – czyli podmiot, który nie ma interesu prawnego w postępowaniu, nie dotyczy ono też jego obowiązku, a jego udział w postępowaniu jest możliwy gdy ustawa tak stanowi.

Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby wystąpić z żądaniem:

• wszczęcia postępowania z urzędu,

• dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

Jeżeli organ administracji publicznej, uznaje żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. W przypadku, gdy brak jest podstaw do udziału organizacji społecznej w postępowaniu, organ wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub odmowie dopuszczenia organizacji do postępowania. Na takie postanowienia służy zażalenie. Postanowienie może być zaskarżone do organu wyższego stopnia, a postanowienie tego ostatniego – do sądu administracyjnego w terminie 30-dni od dnia doręczenia organizacji społecznej decyzji administracyjnej.

Organizacja społeczna, która uczestniczy w postępowaniu na prawach strony ma takie uprawnienia, jak strona postępowania, w szczególności:

• czynnego udziału w każdym stadium postępowania, zapoznawania się z aktami sprawy, wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań;

• złożenia odwołania;

• składania zażaleń;

• złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

8.Zasady udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym.

Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem, może przyłączyć się do toczącego postępowania jeżeli uznaje swój udział za konieczny. W sprawach o szerszym wydźwięku społecznym jest powiadamiany przez organ, w innych sprawach – przez strony. Może też powziąć informację z urzędu. Prokurator może działać w interesie strony albo wbrew jej interesowi. Jeżeli prokurator poinformuje organ, że przyłącza się do postępowania, to przysługuje mu prawo do:

składania wniosków dowodowych;

może brać udział w czynnościach procesowych;

może wnosić środki zaskarżenia;

Organ przesyła prokuratorowi odpisy wszystkich dokumentów, które sporządził w sprawie. Prokurator może wnieść sprzeciw do każdej decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub innej ustawy przewidują uchylenie, zmianę lub stwierdzenie nieważności decyzji albo wznowienie postępowania. Sprzeciw może być wniesiony w każdym czasie, chyba, że przepis wyznacza termin. Sprzeciw, w którym prokurator precyzuje żądanie, powinien być rozpatrzony przez organ w terminie 30 dni. O wniesionym sprzeciwie organ informuje stronę. Organ nie jest związany żądaniem prokuratora. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, jeżeli organ uzna żądanie prokuratora za zasadne, uchyla lub zmienia decyzję. Jeżeli uzna, że rozstrzygnięcie jest słuszne odmawia uchylenia lub zmiany rozstrzygnięcia. Od tej decyzji służy odwołanie.

9.Reguły dokonywania doręczeń w postępowaniu administracyjnym.

Organy administracyjne doręczają pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez upoważnione osoby albo organy. Na pokwitowanie składa się data doręczenia i podpis odbiorcy. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo i przyczynę braku jej podpisu.

Doręczenia właściwe – polegają na doręczeniu pisma tej osobie, dla której było przeznaczone. Obowiązkiem strony jest poinformowanie organu o zmianie adresu pod rygorem wywołania skutków prawnych przez doręczenie pisma na dotychczasowy adres. Pisma można doręczać przez Pocztę Polską za pośrednictwem pracowników organu, za pośrednictwem innych instytucji lub osób upoważnionych z mocy ustawy lub w drodze umowy z Pocztą Polską. Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy, lub lokalu administracji publicznej. W razie niemożności doręczenia pisma w taki sposób, można je doręczyć w każdym miejscu, gdzie można adresata zastać. Jednostkom organizacyjnym pisma doręcza się w lokalu ich siedziby do rąk osób upoważnionych do odbioru pism.

Doręczenie zastępcze – jeżeli adresat chwilowo nie przebywa w miejscu zamieszkania pismo można pozostawić dorosłemu domownikowi za pokwitowaniem, jeżeli ten zobowiąże się do doręczenia pisma, a także dozorcy domu bądź u sąsiadowi, jeżeli zobowiąże się do doręczenia pisma, ale w skrzynce na korespondencję adresata należy umieścić pismo informujące, gdzie przesyłkę złożono.

Jeżeli adresat nie przebywa w miejscu zamieszkania, pismo pozostawia się w urzędzie pocztowym lub w siedzibie organu, a na drzwiach adresata lub w skrzynce pocztowej umieszcza się pismo, gdzie przesyłka została złożona. Powyższą czynność należy powtórzyć po upływie 7 dni. Po upływie 14 dni uważa się, że pismo zostało doręczone adresatowi. Jeżeli osoba odmówi odbioru pisma, zwraca się je nadawcy z adnotacją o odmowie przyjęcia. Pismo wpływa do akt sprawy i po 14 dnach uważa się je za przyjęte.

Za niezastosowanie się do wezwania organ w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, może ukarać osobę grzywną 50 złotych, a następnie – 200 zł.

10.Reguły dokonywania wezwań.

Kpa upoważnia organy administracyjne do wzywania osób (nie tylko stron), do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych. Wezwanie do osobistego stawienia się należy ograniczyć do przypadków niezbędnych, tak by nie było ono uciążliwe dla wzywanej osoby. Jeśli osoba wezwana nie może się stawić z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwana w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba.

Do osobistego stawienia się wezwany jest zobowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym on mieszka lub przebywa, a nadto gdy mieszka lub przebywa w sąsiedniej gminie lub mieście. W pozostałych przypadkach organ administracyjny prowadzący postępowanie winien skorzystać z pomocy prawnej innego organu administracyjnego.

Pomoc prawna polega na tym, że organ prowadzący postępowanie zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej, w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności związanych z toczącym się postępowaniem. Wezwanie powinno wskazać:

1) nazwę i adres organu wzywającego;

2) imię i nazwisko wzywanego;

3) w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany;

4) czy wezwany powinien stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, czy może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie;

5) termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika;

6) skutki prawne niezastosowania się do wezwania.

Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.

W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać telegraficznie, telefonicznie lub przy użyciu innych środków łączności. Musi ono zawierać te same elementy co wezwanie pisemne. Powoduje ono skutki prawne tylko wówczas, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszty podróży i inne należności wg przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracyjnemu, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia.

Osoba, która mimo prawidłowego wezwania nie stawiła się bez uzasadnionej przyczyny, może być ukarana przez organ wzywający grzywną do 50 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania – grzywną do 200 zł. Na postanowienie o ukaraniu służy zażalenie. Ukaranie grzywną nie wyklucza możliwości zastosowania do opornego świadka środków przymusu. W przypadku żołnierza w służbie czynnej nie stosuje się kary grzywny, lecz występuje do dowódcy JW, w której pełni on służbę, z wnioskiem o ukaranie dyscyplinarne.

11.Reguły sporządzania protokołów, adnotacji oraz metryczki” akt.

1. Protokoły - utrwalają fakty i okoliczności mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli są sporządzone w odpowiedniej formie są dokumentami urzędowymi i posiadają walor dowodowy. Czynności, z których wykonania konieczne jest sporządzenie protokołu:

   1. wniesione ustne podanie;

   2. przesłuchanie strony, świadka, biegłego;

   3. oględziny i ekspertyzy dokonywane z udziałem pracownika organu;

   4. przebieg rozprawy administracyjnej;

   5. ustne ogłoszenie decyzji lub postanowienia;

   6. zawarcie ugody administracyjnej;

Protokół jest sformalizowany i powinien zawierać:

• kto, gdzie i kiedy dokonał czynności;

• jakiej czynności dokonano;

• względem kogo lub czego dokonano czynności;

• kto był obecny przy czynności i w jakim charakterze;

• przebieg czynności;

• co w wyniku czynności ustalono lub czego nie ustalono;

• wzmianka o tym, że protokół odczytano;

• ewentualne uwagi i poprawki;

• podpisy uczestników czynności (wszystkich);

Przy czynnościach może brać udział strona, biegły, świadkowie tejże czynności. Jeżeli któryś z uczestników czynności nie chce podpisać protokołu, to sporządzający protokół umieszcza w nim adnotację o tej odmowie i podpisuje owa adnotację. Protokół można zilustrować zdjęciami fotograficznymi, szkicami, planami, wycinkami mapy. Nie można zastępować protokołów adnotacjami. Poprawki nakładane są przez przekreślenie wzdłuż linii i czytelne napisanie wyrazu nowego, tak by oba wyrazy (przekreślony i poprawiony) były widoczne wraz z podpisem.

1. Adnotacje - jeżeli czynność nie wymaga formy protokolarnej może być utrwalona w formie adnotacji, która jest najczęściej nazywana notatką służbową lub urzędową. Adnotacje sporządza się z czynności, które nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy ale wyjaśniają określone fakty.

2. Metryczka akt - metryka sprawy (prowadzona w formie pisemnej lub elektronicznej) wraz z dokumentami, do których odsyła, stanowi obowiązkową część akt sprawy i powinna być na bieżąco aktualizowana. Sposób prowadzenia danej metryki uzależniony jest od metody prowadzenia dokumentacji w sprawie. W treści metryki wskazuje się wszystkie osoby, które uczestniczyły w podejmowaniu czynności w postępowaniu administracyjnym oraz określa się wszystkie podejmowane przez te osoby czynności wraz z odpowiednim odesłaniem do dokumentów.

12.Prawo wglądu w akta sprawy administracyjnej.

W każdym stadium postępowania organ jest zobowiązany umożliwić stronie wgląd do akt oraz sporządzanie notatek i odpisów. Należy stworzyć takie warunki w których strona może spokojnie i swobodnie przeglądać akta. Jednocześnie istnieć musi pełna kontrola nad aktami ze strony pracownika organu, tak by wyeliminować możliwość kradzieży i wnoszenia przez stronę poprawek w dokumentacji. Stąd najczęściej udostępnianie akt ma miejsce w siedzibie organu. Organ ma obowiązek udostępnienia akt stronie za wyjątkiem:

1. akt objętych tajemnicą państwową

Tajemnica państwowa to rodzaj informacji, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne zagrożenie dla podstawowych interesów RP dotyczących porządku publicznego, obronności, bezpieczeństwa, stosunków międzynarodowych lub gospodarczych państwa.

1. akt, które organ wyłączył ze względu na ważny interes państwowy

Ważny interes państwowy to termin nieostry. Jest znaczeniowo węższy od ważnego interesy społecznego i od interesu państwowego. W razie wątpliwości należy akta udostępnić. Odmowa udostępniania akt następuje w drodze postanowienia na które służy zażalenie.

13.Obliczanie terminów wg k.p.a. Zasada ogólna szybkości i prostoty postępowania. Terminy załatwiania spraw, środki prawne w razie bezczynności i przewlekłości.

Termin – można rozumieć bądź jako ściśle określoną datę, bądź jako pewien okres.

Obliczanie terminów:

1) określone w dniach – upływ ostatniego z wyznaczonej liczny dni uważa się za koniec terminu, z tym, że jeśli początkiem terminu jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło;

2) określone w tygodniach – kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu, np. jeśli bieg terminu dwutygodniowego rozpoczął się w piątek 1 września, to końcowym dniem tego terminu jest piątek 15 września;

3) określone w miesiącach – kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu miesiąca.

Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

Termin uważa się za zachowany jeżeli:

1. pismo zostanie nadane w polskiej placówce pocztowej listem poleconym;

2. żołnierz służby czynnej składa pismo w kancelarii dowódcy jednostki;

3. osoba pozbawiona wolności składa pismo w kancelarii naczelnika zakładu;

4. za granicą pismo zostanie złożone w polskim konsulacie;

5. jeżeli na ostatni dzień terminu przypada dzień ustawowo wolny od pracy, to czynności można dokonać do 24:00 następnego dnia roboczego;

Zasada szybkości i prostoty postępowania

• organ ma działać wnikliwie i szybko posługując się najprostszymi środkami;

• organ nie powinien prowadzić postępowania wyjaśniającego, jeżeli rozstrzygnięcie może wydąć na podstawie zabezpieczonych materiałów;

• organ powinien rozwiązać sprawę niezwłocznie o ile sprawa nie wymaga zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień;

szybkość postępowania uregulowana jest terminami załatwiania spraw.

Terminy załatwiania spraw

Według artykułu 35 KPA wyróżniamy 3 terminy załatwienia spraw:

• termin niezwłoczny – najczęściej regulowane jest to przepisami wewnętrznymi; 7 lub 14 dni; dotyczy spraw, które mogą być załatwione na podstawie materiałów posiadanych przez organ bądź wystarczą dowody posiadane przez stronę;

• termin 1 miesiąca – jeżeli sprawa nie jest skomplikowana ale należy prowadzić postępowanie wyjaśniające (o tym czy sprawa jest skomplikowana decyduje organ);

• termin 2 miesięcy – jeżeli sprawa jest skomplikowana i należy prowadzić postępowanie wyjaśniające;

Nie wlicza się do biegu terminów załatwienia spraw:

1. okresów zawieszenia postępowania;

2. terminów przewidzianych w przepisach prawa na dokonanie określonych czynności;

3. okresów opóźnień spowodowanych z winy strony;

4. okresów opóźnień spowodowanych z przyczyn niezależnych od organu;

Rodzaje terminów:

- zwykłe – ich przekroczenie nie powoduje negatywnych konsekwencji ani dla czynności procesowej, ani dla podmiotu który dopuścił się tego uchybienia. Terminu ustawowe nigdy nie są terminami zwykłymi.

- prekluzyjne - ich naruszenie powoduje, iż czynność jest nieważna, nie wywołuje żadnych skutków prawnych. W jest to nieważność wzruszalna, albowiem w przypadkach wskazanych w ustawie termin zawity może zostać przywrócony.

- zawite - ich niezachowanie powoduje, że czynność jest nieważna, ustawa nie przewiduje możliwość przywrócenia terminu prekluzyjnego w żadnym przypadku.

Środki prawne w razie bezczynności i przewlekłości

Jeżeli organ nie może dotrzymać terminu informuje o tym stronę, wyjaśnia przyczyny niedotrzymania terminu, wyznacza prawdopodobny termin załatwienia sprawy. Jeżeli i ten termin nie zostaje dotrzymany, to strona może wnieść zażalenie do organu wyższego stopnia na tzw. milczenie władzy. Organ wyższego stopnia uznając zażalenie za uzasadnione wyznacza dodatkowy termin do załatwienia sprawy. Jeżeli i ten termin nie zostanie dotrzymany, to stronie służy skarga do sądu administracyjnego. Sąd wyznacza termin do załatwienia sprawy, a jeżeli i ten termin nie zostanie dotrzymany, to sąd na wniosek strony może nałożyć na zaskarżony organ grzywnę w wysokości 10 średnich krajowych dochodów.

14.Instytucja przywrócenia terminu – przesłanki, forma, właściwość organu do przywrócenia terminu.

Termin może być przywrócony, gdy jego niezachowanie nastąpiło bez winy osoby zainteresowanej. Prośbę (podanie) o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7-dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu, dopełniając jednocześnie czynności, dla której określony był termin.

Warunki przywrócenia terminu:

1) brak winy po stronie zainteresowanego;

2) uprawdopodobnienie, że uchybienie nastąpiło bez winy zainteresowanego

3) wniesienie podania (prośby) o przywrócenie terminu w ciągu 7-dni od dnia ustania przyczyny uchybienia – przyczyna uchybienia musi wystąpić przed upływem określonego terminu, zaś złożenie prośby o przywrócenie terminu w okresie 7-dni od ustania tej przyczyny

4) równoczesne dopełnienie czynności, dla której termin był określony.

Właściwy w sprawie organ w wyniku rozpatrzenia prośby wydaje postanowienie o przywróceniu bądź odmowie przywrócenia terminu. W razie odmowy służy zainteresowanemu zażalenie.

Prośbę o przywrócenie terminu rozpatruje organ właściwy do rozpatrzenia odwołania (to samo dotyczy zażalenia). Jego decyzja jest ostateczna. Na postanowienia kończące postępowanie przysługuje skarga do NSA.

Skutkiem prawnym przywrócenia terminu jest traktowanie czynności, dla której termin był określony, jako dochowanej w terminie.

15.Wymagania formalne podania, uzupełnienia jego braków, pozostawienie podania bez rozpatrzenia, odmowa wszczęcia postępowania – przesłanki i forma.

Podanie można wnieść albo na piśmie, za pomocą środków technicznych tj. telefaksem, telegraficznie, w formie elektronicznej – [NIE telefonicznie], albo ustnie do protokołu.

Podanie jest pismem względnie sformalizowanym i powinno zawierać:

• oznaczenie wnoszącego podanie wraz z adresem;

• datę i miejscowość;

• oznaczenie organu do którego jest skierowane;

• przedmiot sprawy;

• czego strona żąda;

• podpis (z ewentualnym podaniem stanowiska)

• ewentualnie – załączniki;

Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możliwości ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie 7-dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Odmowa wszczęcia postępowania - gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, to organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania [np. takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania].

Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania służy zażalenie, a jeśli i jego rozstrzygnięcie będzie dla wnioskującego podmiotu niesatysfakcjonujące, istnieje możliwość skierowania w tym zakresie skargi do sądu administracyjnego.

16.Pojęcie dowodu, inicjatywa dowodowa, reguły postępowania dowodowego.

Dowód – jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opnie biegłych oraz oględzin. Dowód to środek, za pomocą którego dokonuje się dowodzenia w postępowaniu, a więc stwierdza się prawdziwość twierdzeń o pewnych faktach, będących właśnie przedmiotem dowodu.

Inicjatywa dowodowa należy do organu administracji publicznej, który jest zobligowany do wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego. Ciężar dowodu spoczywa na organie administracyjnym. Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem. Strona może formułować stosowne wnioski dowodowe i ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia.

Postępowanie dowodowe

• organ jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć całokształt materiału dowodowego;

• dowody mogą być przeprowadzone na wniosek strony bądź przez organ z urzędu;

• strona prawo brać czynny udział w postępowaniu dowodowym, ma prawo być obecna przy czynnościach procesowych i do nich się ustosunkować;

• organ prowadzący postępowanie w drodze postanowienia dopuszcza dowód bądź odmawia jego dopuszczenia (jeżeli dowód nie był zgłoszony w toku przeprowadzania dowodów lub jeżeli dowód dotyczy okoliczności stwierdzonych już innymi dowodami) – na to postanowienie nie służy zażalenie;

• okoliczność uważa się za udowodnioną jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do niej;

• organ kieruje się zasadą swobodnej oceny dowodów – na podstawie całokształtu materiałów, stad od sędziego domaga się wiedzy i doświadczenia życiowego;

• fakty powszechnie znane oraz znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu;

• strona powinna być zawiadamiana o miejscu i terminie przeprowadzenia postępowania dowodowego minimum 7 dni przed terminem;

• kto nie stawia się bez uzasadnionej przyczyny i mimo prawidłowego wezwania jako świadek lub biegły – podlega karze grzywny w wysokości 200 zł (na to postanowienie służy zażalenie);

• kto bezzasadnie odmawia złożenia zeznań, wydania opinii lub okazania przedmiotu podlega karze grzywny w wysokości 50 zł (również służy zażalenie);

• zwolnienie od kary następuje gdy ukarany w ciągu 7 dni od zawiadomienia
  o grzywnie uprawdopodobni, że zachowanie było usprawiedliwione;

• można zastosować jednocześnie inne środki przymusu – np. odebranie rzeczy;

• Domniemanie

• Faktyczne – opiera się na doświadczeniu życiowym. Polega na tym, że na podstawie jednego faktu danego w doświadczeniu wnioskuje się o istnieniu faktu poszukiwanego;

• Prawne – polega na tym, że przepis prawny nakazuje przyjęcie faktu poszukiwanego na podstawie innego wskazanego faktu: wzruszalne – można obalić przeciwdowodem; oraz niewzruszalne – przeciwdowód jest niedopuszczalny;

• Uprawdopodobnienie – czynności związane z uzyskiwaniem informacji podlegają odformalizowaniu. Organ administracji publicznej musi kierować się zasadą prawdy obiektywnej. Instytucja uprawdopodobnienia służy szybkiemu załatwianiu kwestii wpadkowych, mogących spowodować przewlekłość postępowania.

17.Szczególne reguły przeprowadzania dowodu ze świadków, biegłych i oględzin.

1. Dowód ze świadka.

Świadek to osoba posiadająca informacje interesujące organ, osoba zdolna do dokonywania spostrzeżeń i komunikowania o tych zastrzeżeniach.

Ograniczenia dowodowe względem świadka:

1. zakaz przesłuchiwania osoby w charakterze świadka;

2. prawo do odmowy zeznań;

3. prawo odpowiedzi odmowy na pytanie;

Nie przesłuchuje się osoby:

1. która nie jest zdolna do dokonywania spostrzeżeń i komunikowania o nich. Przyczyną może być:

wiek – żadna procedura nie wskazuje dolnej granicy wieku, ale przepisy wieku 15 lat;

niedorozwój umysłowy;

choroba psychiczna;

inne zakłócenie czynności psychicznych (np. upojenie alkoholowe);

1. która jest zobowiązana do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej (jeżeli nie zostały zwolnione od obowiązku zachowania tajemnicy);

2. duchownej, co do faktów objętych tajemnica spowiedzi;

3. która jest adwokatem, radcą prawnych, doradca podatkowym, jeżeli prowadzi ona sprawę bądź udzieliła porady prawnej w tej sprawie;

Prawo do odmowy zeznań ma tylko małżonek strony, konkubent, krewny i powinowaty I stopnia, osoby związane węzłem przysposobienia, kurateli lub opieki ze stroną. W przypadku małżeństwa i związku przysposobienia, kurateli lub opieki mimo ustania tego stosunku prawnego prawo do odmowy zeznań istnieje.

Organ prowadzący czynność ma obowiązek ustalić, kim świadek jest dla stron i pouczyć go o prawie do odmowy składania zeznań oraz spytać, czy osoba chce z niego skorzystać. Jeżeli osoba skorzysta z tej drogi następuje koniec czynności, jeżeli nie skorzysta – organ informuje osobę o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz o prawie do odmowy odpowiedzi na pytanie (odmówić odpowiedzi może każdy świadek i nie musi udowadniać dlaczego odmawia tej odpowiedzi). Świadek może odmówić odpowiedzi na pytanie, jeżeli odpowiedź naraziłaby jego samego, jego małżonka a także krewnych i powinowatych I stopnia oraz związanych węzłem kurateli, przysposobienia, opieki na odpowiedzialność karną, bezpośrednią szkodę majątkową, hańbę bądź spowodowała by ujawnienie/naruszenie chronionej prawem tajemnicy zawodowej. Osoba taka nie musi uzasadniać, czemu nie odmawia odpowiedzi na pytanie.

1. Opinia biegłego.

Gdy w sprawie wymagane są umiejętności specjalne organ może zwrócić się do biegłego o wydanie opinii. Biegłym jest osoba posiadająca wiadomości specjalne w wyniku kształcenia lub wykonywania zawodu. Powołuje się go w drodze postanowienia na które nie służy zażalenie. Wojewoda prowadzi listę biegłych na terenie swojego województwa, listę biegłych prowadzi również sąd okręgowy, a poszczególni ministrowie prowadza listę biegłych dla swoich potrzeb.

Biegły składa opinię na piśmie lub ustnie do protokołu, a strona może się do tej opinii ustosunkować. Biegły ponosi odpowiedzialność za wydaną opinię. Organ może kierować postępowaniem biegłego przez zadawanie pytań, na które biegły powinien odpowiedzieć. Biegłemu za sporządzenie opinii przysługuje wynagrodzenie wedle przepisów szczegółowych. Względem biegłego stosuje się te same ograniczenia co do wyłączenia pracownika organu. Biegły nie może odmówić przyjęcia funkcji biegłego (prócz sytuacji wyłączających).

1. Oględziny.

Oględziny – bezpośrednie badanie jakiegoś przedmiotu przez organ administracji publicznej, celem dokonania spostrzeżeń o jego stanie i właściwościach. Przedmiotem oględzin mogą być rzeczy ruchome, jak i nieruchomości (np. samochód, maszyny, budynek, lokal, uprawy). Oględziny wymagają często pewnych wiadomości specjalnych, np. z zakresu techniki, medycyny, rolnictwa itp. Wówczas oględziny można przeprowadzić z udziałem biegłego, aby swym fachowym doświadczeniem i wiedzą uzupełniał znajomość rzeczy przez organ administracji publicznej, a dokładniej – jego pracowników. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na wezwanie organu do okazania przedmiotu oględzin. Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia oględzin, przynajmniej na 7-dni przed terminem. Z przeprowadzonych oględzin sporządza się protokół.

18.Zawieszenie fakultatywne i obligatoryjne. Forma i skutki zawieszenia. Obowiązki organu przy zawieszeniu postępowania.

Postępowanie administracyjne może być zawieszone:

Obligatoryjnie:

a) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe lub w przypadku spraw dotyczących spadków nie objętych brak jest osób sprawujących zarząd majątkiem masy spadkowej lub kuratora wyznaczonego przez sąd, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe;

b) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony;

c) w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych;

d) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Organ administracji państwowej, który z przyczyn określonych w pkt a-c [śmierć strony, jednej ze stron, przedstawiciela ustawowego] zawiesił postępowanie wszczęte z urzędu, jest zobowiązany uczynić równocześnie niezbędne kroki w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania. Tak samo winien postąpić w razie zawieszenia z tej samej przyczyny postępowania wszczętego na żądanie strony, jeżeli interes społeczny przemawia za załatwieniem sprawy.

Fakultatywnie – może nastąpić wówczas, gdy wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

Wszystkie postanowienia w sprawie zawieszenia postępowania mogą być zaskarżone w drodze zażalenia.

Jeżeli w okresie 3-lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane. Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w kpa i trwa do dnia podjęcia zawieszonego postępowania.

Organ, mimo zawieszenia postępowania, podejmuje następujące czynności:

1. dąży do usunięcia przeszkód, z powodu których postępowanie zostało zawieszone;

2. może dokonywać czynności procesowych (przesłuchiwanie świadków, powołanie biegłego);

3. może wydać decyzję ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, ważny interes społeczny lub ważny interes stron;

4. podobnie gdy istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, ze względu na ważny interes społeczny lub ważny interes stron, to organ zagadnienie wstępne rozstrzyga we własnym zakresie (jeżeli ze względu na ważny interes strony – organ może żądać stosowanego zabezpieczenia finansowego).

19.Umorzenie postępowania administracyjnego – przyczyny i rodzaje umorzenia.

Umorzenie postępowania kończy sprawę w danej instancji i dlatego następuje w formie decyzji administracyjnej ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami w zakresie kontroli takiej decyzji w administracyjnym toku instancji i kontroli sądu administracyjnego.

Umorzenie postępowania następuje:

obligatoryjnie – gdy postępowanie stało się z jakiejkolwiek przyczyny bezprzedmiotowe lub było takie od początku (np. śmierć strony, zniknięcie przedmiotu sprawy) lub gdy o umorzeniu postępowania stanowi wyraźnie przepis ustawy;

fakultatywnie – jeśli wystąpiła o to strona, która zażądała wszczęcia postępowania i nie sprzeciwiają się temu ani inne strony ani interes społeczny;

Jeżeli postępowanie zostało wszczęte na żądanie strony – to może ona uznać, iż dalsze postępowanie stało się dla niej bezprzedmiotowe i wystąpić o jego umorzenie. Organ prowadzący postępowanie nie jest związany tym wystąpieniem. Jeżeli uzna podanie strony – wyda decyzję o umorzeniu postępowania, lub gdy go nie uzna – wyda postanowienie, na które nie służy zażalenie. Strona będzie mogła je zaskarżyć dopiero w odwołaniu od decyzji rozstrzygającej sprawę co do jej istoty.

Istnieje możliwość umorzenia postępowania odwoławczego, gdy to postępowanie stało się bezprzedmiotowe. Może to nastąpić, gdy strona cofnie odwołanie, a organ uwzględni to cofnięcie. W takim przypadku umarza się postępowanie w drugiej instancji, a decyzja organu pierwszej instancji jest ostateczna.

20.Współdziałanie z innym organem przy załatwieniu sprawy.

Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenie opinii albo zgody lub wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin. W przypadku niezachowania terminu do zajęcia stanowiska organ zobowiązany do jego zajęcia ma obowiązek zawiadomić o tym strony i organ prowadzący postępowanie, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin zajęcia stanowiska. Za niedopełnienie tego obowiązku grozi odpowiedzialność porządkowa, dyscyplinarna lub inna przewidziana w przepisach prawa. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. Zajęcie stanowiska następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

21.Pojęcie i rodzaje decyzji (uznaniowa, związana, deklaratoryjna, konstytutywna, ostateczna i nieostateczna).

Decyzja jest oświadczeniem woli organu administracji publicznej wydanym w imieniu państwa, jest aktem administracyjnym rozstrzygającym sprawę - nałożenie obowiązku lub przyznanie uprawnienia [każda decyzja jest aktem administracyjnym, ale nie każdy akt administracyjny jest decyzją – może być np. postanowieniem]. Występuje pod różnymi nazwami: koncesja, prawo jazdy, licencja, dowód osobisty, akt urodzenia itp. Decyzja jest aktem jednostronnym, władczym rozstrzygnięciem sprawy. Dotyczy to także ugody.

Rodzaje decyzji:

1) nieostateczne – gdy przysługuje zwykły środek prawny do zmiany lub uchylenia, czyli odwołanie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

2) ostateczne – wydane przez organ II instancji, decyzję ministra i SKO, decyzje nie zaskarżone przez wniesienie odwołania i decyzje, od których z mocy prawa nie przysługuje odwołanie.

3) deklaratoryjna – tworzące prawa dla stron;

4) konstytutywna – nie tworzące prawa dla stron;

5) decyzje swobodne – oparte na uznaniu administracyjnym

6) decyzje związane – gdy nie ma pojęć nieostrych ani luzu interpretacyjnego

7) wadliwe – niezgodne z prawem;

8) niewadliwe – zgodne z prawem;

9) nieważne – dotknięte szczególnie ciężkimi wadami.

22.Elementy decyzji administracyjnej, składniki dodatkowe.

Decyzja administracyjne powinna zawierać: (art. 107.1 KPA)

1) oznaczenie organu administracyjnego – wiadomo dzięki temu, kto wydał decyzję i czy był to organ właściwy;

2) datę wydania – data ma znaczenie porządkowe;

3) oznaczenie strony lub stron – umożliwia to ocenę, czy decyzja skierowana została do osób będących stronami w sprawie;

4) powołanie podstawy prawnej – może to być tylko przepis ustawy lub przepis prawa wydany z upoważnienia ustawy przez organ administracji rządowej, bądź organ

jednostki samorządu terytorialnego;

5) rozstrzygnięcie – stanowi odpowiednik sentencji o orzeczeniu sądowym, rozstrzygnięcie o istocie sprawy;

6) uzasadnienie faktyczne i prawne:

Uzasadnienie faktyczne – powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

7) pouczenie o środkach prawnych – w jakim trybie służy od decyzji odwołanie;

8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

Elementy dodatkowe decyzji:

- termin do którego decyzja wywiera skutki prawne;

- warunek – czynność bądź zespół czynności, które mogą być dokonane w dłuższym okresie;

- zlecenie – czynności, która może być wykonana jednorazowo bądź w krótkim okresie np. wpis sądowy.

- klauzula odwołalności – stwierdzenie wygaśnięcia decyzji w razie niespełnienia warunku zawartego w decyzji.

[p.25] - rygor natychmiastowej wykonalności – nadaje się decyzji nieostatecznej (czyli służy do niej odwołanie). Mimo prawa do odwołania, strona musi wykonać decyzję. Rygor może być nadany z mocy prawa lub decyzją organu. Organ może nadać taki rygor:

1. ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego,

2. ze względu na zagrożenie interesu gospodarczego kraju,

3. ze względu na ważny interes społeczny,

4. ze względu na ważny interes strony (w tym wypadku organ może zażądać zabezpieczenia finansowego, a o jego wysokości rozstrzyga w drodze postanowienia na które nie służy zażalenie).

Rygor nadaje się w samej decyzji, a jeżeli decyzję doręczono stronie – rygor nadaje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (7 dni), lecz wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji.

23.Związanie doręczoną decyzją, odstępstwa od tej reguły. Uzupełnienie decyzji (rektyfikacja).

Decyzję doręcza się stronie na piśmie. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej. Organ nie może zmienić lub uchylić takiej decyzji przed upływem terminu do wniesienia odwołania. Po wniesieniu odwołania decyzję może zmienić.

Wyjątki:

- strona może w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia żądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia lub co do prawa odwołania lub sprostowania zamieszczonego pouczenia. Termin biegnie wtedy od daty doręczenia stronie odpowiedzi; [uzupełnienie decyzji (retyfikacja)]

- organ może z urzędu lub na żądanie strony sprostować w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste pomyłki. Niedopuszczalne jest sprostowanie prowadzące do odmiennego rozstrzygnięcia sprawy.

24.Sprostosowanie błędów, wyjaśnienie treści decyzji.

Decyzje mogą zawierać niekiedy pewne uchybienia, błędy i oczywiste omyłki. Kpa przewiduje dla strony, w terminie 14 dni od dnia doręczenia/ ogłoszenia decyzji prawo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia, w sprawach: (art. 112 KPA)

1) pouczenia o środkach prawnych;

2) rozstrzygnięcia.

Organ administracyjny ma prawo z urzędu lub na żądanie strony prostować – w drodze postanowienia – błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez siebie decyzjach administracyjnych.

Gdy treść decyzji nie jest jasna, to na żądanie organ, który wydał decyzję powinien wyjaśnić – w drodze postanowienia – wątpliwości co do treści decyzji. Na postanowienia w sprawie sprostowania i wyjaśnienia treści decyzji służy zażalenie. ( art. 113.2 KPA)

25.Rygor natychmiastowej wykonalności. (22)

26.Reguły zawierania ugody administracyjnej.

W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub II instancji w postępowaniu odwoławczym, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.

Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub niedotrzymania przez strony wyznaczonego terminu, organ administracji publicznej załatwia sprawę w drodze decyzji.

Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym została zawarta. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ, ugoda następuje po zajęciu stanowiska tego organu. Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nie uwzględniającej stanowiska innego organu albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu 7 dni od dnia zawarcia ugody. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody.

Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody.

Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

27.Opłaty i koszty postępowania.

Opłaty i koszty postępowania nazwane są w KPA należnościami. Określa je dokładnie oddzielna ustawa o opłacie skarbowej.

Opłaty to należności, które są wnoszone w związku z dokonaniem przez organ określonej czynności urzędowej. Dopuszczone jest wnoszenie podań drogą elektroniczną. W przypadku prośby o wydanie zaświadczenia opłatę uiszcza się z góry.

Koszty to należności związane z dokonywaniem czynności. Wyjątkowo na poczet kosztów organ może zażądać zaliczki. Jeżeli dokonanie czynności jest uzależnione od wniesienia opłaty, a strona mimo wezwania nie wniosła opłaty, organ nie rozpatruje sprawy. Na postanowienie w sprawie zwrotu podania służy zażalenie.

Organ powinien załatwić podanie mimo nie uiszczenia należności:

1. jeżeli za niezwłocznym załatwieniem przemawiają względy społeczne lub wzgląd na ważny interes strony,

2. jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity,

3. jeżeli podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.

Koszty postępowania ponosi organ. Stronę obciążają tylko te koszty postępowania, które:

• wynikły z winy strony,

• zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają
  z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie.

• w uzasadnionych przypadkach organ administracji publicznej może zażądać od strony złożenia zaliczki w określonej wysokości na pokrycie kosztów postępowania;

Do kosztów postępowania zalicza się:

• koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron;

• koszty spowodowane oględzinami na miejscu,

• koszty doręczenia stronom pism urzędowych

• także inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy.

Z wydaniem decyzji organ administracji publicznej ustali w drodze postanowienia wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia. Na postanowienie w sprawie kosztów postępowania osobie zobowiązanej do ich poniesienia służy zażalenie. Wszelkie nie uiszczone w terminie opłaty i koszty postępowania oraz inne należności wynikłe z tego postępowania podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych. Pracownik organu administracji publicznej winny błędnego wezwania strony obowiązany jest do zwrotu wynikłych stąd kosztów. Orzekanie i ściąganie należności od tego pracownika następuje w trybie administracyjnym. W razie niewątpliwej niemożności poniesienia przez stronę opłat, kosztów i należności związanych z tokiem postępowania organ administracji publicznej może ją zwolnić w całości lub w części od ponoszenia tych opłat, kosztów i należności. Zwolnienie od opłat skarbowych następuje z zachowaniem przepisów o tych opłatach.

28.Warunki formalne wniesienia odwołania. Badanie odwołania pod względem formalnym. Skutek wniesienia odwołania (suspensywność i dewolutywność).

Odwołanie przysługuje stronie od każdej decyzji wydanej w I instancji do organu II instancji. Powinno być wniesione w ustawowym terminie i z zachowaniem obowiązującego trybu, tzn. za pośrednictwem organu I instancji do organu właściwego do rozpoznania odwołania. Jeżeli decyzja została wydana w I instancji przez prezesa SKO albo właściwego w sprawie ministra, to od takiej decyzji nie służy odwołanie, ale wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Odwołanie nie jest aktem sformalizowanym, wystarczy, że z treści wynika iż strona nie jest zadowolona z rozstrzygnięcia, jednak odwołanie powinno spełniać wymogi podania. W postępowaniu administracyjnym odwołanie nie musi być uzasadnione.

Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni do organu wyższego stopnia za pośrednictwem tego organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Organ I instancji po wpłynięciu odwołania może w terminie 7 dni zmienić lub uchylić swoją decyzję, ale nawet jeżeli zmieni ją lub uchyli to tę decyzję też można zaskarżyć. Jeżeli organ I instancji uzna, że jego decyzja była słuszna to odwołanie wraz z aktami sprawy przesyła do organu II instancji w terminie 7 dni.

Suspensywność – wniesienie środka zaskarżenia powoduje wstrzymanie prawomocności decyzji, wykonalności decyzji, które może mieć charakter bezwzględny (wniesienie apelacji) lub względny (wniesienie odwołania)

Dewolutywność – zaskarżenie powoduje przesunięcie sprawy do wyższej instancji w celu jej rozpoznania [wyjątek: samokontrola organu]

29.Instytucja samokontroli w postępowaniu odwoławczym.

Samokontrola to prawo do wykonywania przez organ oceny swojego postępowania.

1. jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ, który wydał decyzję uzna, że to odwołanie zasługuje na uwzględnienie, może wydać decyzję, w której zmieni lub uchyli zaskarżoną decyzję.

2. Gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a pozostałe wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji, organ również może wydać decyzję, w której zmieni lub uchyli zaskarżoną decyzję. Od nowej decyzji służy stroną zażalenie.

Samokontrola decyzji trwa co najwyżej 7 dni, od dnia w którym organ otrzymał odwołanie.

30.Decyzje zapadające w postępowaniu odwoławczym.

Decyzja organu odwoławczego:

1. utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji;

2. uchylenie decyzji w całości lub w części:

• orzeczenie odmiennie niż w I instancji, co do istoty sprawy, w zakresie w jakim została uchylona;

• umorzenie postępowania I instancji;

• przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia w I instancji, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego postępowania wyjaśniającego w całości lub znacznej części (tzw. kasacja administracyjna);

1. umorzenie postępowania odwoławczego;

31.Zakaz reformatio in peius w postępowaniu odwoławczym i zażaleniowym.

Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść odwołującego się, chyba że decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny, a decyzja na niekorzyść podmiotu odwołującego jest niezbędna dla usunięcia takiego stanu rzeczy.

32. Reguły dot. wydawania postanowień wg k.p.a. oraz wnoszenia zażalenia na postanowienie.

Wydawanie postanowień

W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

Postanowienie powinno zawierać:

1) oznaczenie organu administracji publicznej,

2) datę jego wydania,

3) oznaczenie strony lub stron biorących udział w postępowaniu

4) powołanie podstawy prawnej,

5) rozstrzygnięcie,

6) pouczenie – czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego,

7) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.

Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy zostało wydane na skutek zażalenia na postanowienie. Postanowienia zaskarżalne doręcza się stronom na piśmie. Może ono być ogłoszone ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie (powinno być utrwalone w formie protokołu).

Wnoszenie zażalenia na postanowienie

Zażalenie jest środkiem zaskarżenia postanowienia. Służy ono wówczas, gdy KPA tak stanowi – jeżeli przepis tego nie reguluje, zażalenie nie przysługuje. Jeżeli na postanowienie nie służy zażalenie może ono być zaskarżone w drodze odwołania od decyzji.

Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia bądź ogłoszenia postanowienia, do organu wyższego stopnia, za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie.

Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, ale organ, który je wydał, może wstrzymać wykonanie postępowania, o ile uzna to za stosowne.

Organ I instancji może w terminie 7 dni od wniesienia zażalenia zmienić swoje postanowienie, jeżeli w całości przychyla się do żądania wnoszącego. Jeżeli tego nie zrobi – organ II instancji ma 1 miesiąc na rozpatrzenie zażalenia.

33.Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej na podstawie art.154 i 155 k.p.a.

Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej jest możliwe jeżeli:

1. na mocy decyzji żadna ze stron nie nabyła prawa a organ, który ją wydał lub organ wyższego stopnia uzna, że za uchyleniem lub zmianą takiej decyzji przemawiają interes społeczny lub słuszny interes strony;

2. strona nabyła prawo lub nałożono na nią obowiązek, a organ który wydał decyzję lub organ wyższego stopnia nie widzi przeszkód w uchyleniu lub zmianie decyzji, za zgodą strony, o ile nie sprzeciwiają się temu przepisy prawa, a za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia ważny interes społeczny lub słuszny interes strony;

Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej następuje z drodze decyzji, która to decyzja jest nową decyzją w nowym postępowaniu i co do której strona dysponuje pełnym zakresem środków odwoławczych oraz poza odwoławczych.

34.Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej w stanie tzw. wyższej konieczności (art.161 k.p.a.).

Art. 161 § 1 kpa stanowi, że „minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa”.

Uprawnienia takie w stosunku do decyzji wydanych przez organu jst. w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również wojewodzie.

Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, przysługuje odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił tę decyzję. Roszczenie przedawnia się z upływem 3-lat od dnia, w którym stała ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca.

35.Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji.

Organ, który wydał decyzję w I instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, gdy:

1. decyzja stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenia jej wygaśnięcia wymaga przepis prawa, interes społeczny lub interes strony;

2. decyzja została wydana z zastrzeżeniem warunku, którego strona nie spełniła.

Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji następuje w drodze decyzji.

Skutki prawne wygaśnięcia decyzji to jej nieważność od momentu orzeczenia i brak obowiązku restytucji.

36.Przesłanki formalne i podstawy do wznowienia postępowania administracyjnego.

Przyczyny wznowienia postępowania: (art. 145 – przesłanki 1-8)

1) gdy dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

2) gdy decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;

3) decyzja została wydana przez pracownika lub organ administracyjny, który podlega wyłączeniu;

4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu; (tylko na żądanie strony)

5) wyjście na jaw istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję;

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji;

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione;

9) art. 145a. - gdy TK3 orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. (tylko na żądanie strony)

37.Orzeczenia zapadające w wyniku wniesienia podania o wznowienie postępowania.

Organ administracji publicznej po przeprowadzeniu postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy wydaje decyzję, w której:

• odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia (z art. 145)

• uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

• w przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa wyżej, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat (fałszywe dowody, decyzja wydana w wyniku przestępstwa) lub 5 lat (pozostałe przesłanki wznowienia postępowania), organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

38.Przesłanki i właściwość organu do stwierdzenia nieważności decyzji. Orzeczenia zapadające w wyniku postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji i postanowień.

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji:

1. została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości;

2. została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;

3. dotyczy sprawy rozstrzygniętej wcześniej decyzją ostateczną;

4. została skierowana do osoby, która nie jest stroną w sprawie;

5. jest trwale niewykonalna i taka już była w chwili jej wydania;

6. wykonanie decyzji wywołałoby czyn zagrożony karą;

7. zawiera wadę, z którą przepis prawa powoduje jej nieważność z mocy prawa;

Nie można stwierdzić nieważności decyzji jeżeli od jej doręczenia minęło 10 lat (przedawnienie stwierdzenia nieważności) lub decyzja wywołała już nieodwracalne skutki.

Właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji jest co do zasady organ wyższego stopnia, co do tego organu, który wydał decyzję, a w odniesieniu do decyzji ministra i SKO – organ, który decyzję wydał.

Załatwienie sprawy dotyczącej stwierdzenia nieważności decyzji następuje przez wydanie decyzji (odmownej lub pozytywnej). Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek upływu czasu (10 lat), bądź wywołania nieodwracalnych skutków prawnych, organ administracyjny ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji. Organ stwierdzający nieważność ma obowiązek wstrzymać z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta wadą z art.145 § 1. Na postanowienie wstrzymujące wykonanie decyzji z ww. przyczyn służy stronie zażalenie.

39.Roszczenie odszkodowawcze w wyniku uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej nieważności (niezgodności z prawem.)

Stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji nieważnej, służy roszczenie o poniesioną rzeczywistą szkodę, od organu, który zmienił lub uchylił decyzję, chyba że winę za powstanie takich okoliczności ponosi inna strona postępowania, w którym zapadła decyzja nieważna. Wówczas odszkodowanie przysługuje od strony winnej powstania tych okoliczności. O odszkodowaniu przysługującym od organu orzeka organ administracyjny, który stwierdził nieważność decyzji. Strona niezadowolona z przyznanego odszkodowania może, w terminie 30-dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie – wnieść powództwo do sądu powszechnego.

Roszczenie odszkodowawcze przedawnia się z upływem 3-lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji, albo stwierdzono decyzję dotkniętą wadami.

40.Podstawowe reguły postępowania w sprawach skarg i wniosków (właściwość organów, forma załatwienia skargi, kwalifikacja skargi w warunkach określonych w art.233-235 k.p.a.).

Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw. Wynika z tego, że przedmiotem skargi ma być krytyka działalności określonych organów i ich pracowników.

Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy, zapobiegania nadużyciom itp. Wniosek ma stanowić przejaw inicjatywy obywatelskiej, zmierzającej do poprawy, ulepszenia czy usprawnienia działalności organów.

Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy organizacji społecznych – rozpatrują oraz załatwiają skargi i wnioski w ramach swojej właściwości.

Skarg anonimowych się nie rozpatruje. Organ administracji publicznej, organy jst. oraz instytucje i organizacje społeczne zobowiązane są przyjmować obywateli w sprawie skarg i wniosków w ustalonych dniach i godzinach.

1) Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania administracyjnego – powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby – może spowodować wszczęcie postępowania z urzędu (chyba, że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony)

2) W sprawie, w której toczy się postępowanie administracyjne – skarga złożona przez stronę podlega rozpatrzeniu w toku postępowania, zgodnie z k.p.a.

3) Skargę w sprawie, w której w toku postępowania administracyjnego została wydana decyzja ostateczna - uważa się zależnie od jej treści za żądanie wznowienia postępowania lub za żądanie stwierdzenia jej nieważności albo jej uchylenia lub zmiany z urzędu.

41. Dodatkowe

Zasada dwuinstancyjności

Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne – od każdej decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji służy odwołanie do instancji drugiej (organu odwoławczego) – tylko raz(!); odwołanie wnosi się do organu niezwiązanego bezpośrednio ze sprawą. W przypadku wniosku odwołanie wnosi się do tego samego organu (osoby), który zaskarżoną decyzję wydał;

Wyjątek: jeżeli decyzję w I instancji wyda SKO lub właściwy w sprawie minister, to od tej decyzji nie służy odwołanie, ale wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Zasada szybkości i prostoty postępowania

• organ ma działać wnikliwie i szybko posługując się najprostszymi środkami;

• organ nie powinien prowadzić postępowania wyjaśniającego, jeżeli rozstrzygnięcie może wydąć na podstawie zabezpieczonych materiałów;

• jeżeli czynności procesowej czy też innej urząd nie może dokonać szybciej w trybie urzędowym tok ten czynności nie powinien obciążać stron;

• organ powinien rozwiązać sprawę niezwłocznie o ile sprawa nie wymaga zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień;

• szybkość postępowania uregulowana jest terminami załatwiania spraw;

Zasada praworządności

• organy administracji publicznej działają na podstawie i w granicach prawa

• organy administracji publicznej w sferę życia obywatela w sposób władczy (nakazy i zakazy) mogą ingerować, jeżeli prawo tak stanowi; jeżeli nie, ingerencja jest bezprawna;

• nie ma zastosowania reguła „co nie jest zabronione – jest dozwolone”;

• zasad praworządności kierowana jest przede wszystkim do organów administracji, ponieważ administracja dysponuje środkami przymusu państwowego;

Zasada prawdy obiektywnej

• organ prowadzący postępowanie ma dążyć do ustalenia stanu faktycznego tak, jak się on miał w momencie zdarzenia prawnego lub zdarzenia faktycznego i ma w tym celu podjąć wszelkie niezbędne kroki;

• do ustalenia tej prawdy służą środki dowodowe – dowód z dokumentu, dowód ze świadków itp.;

• ustalenie prawdy nie jest utrudnione ze względu na zasadę pisemności (utrwalanie wszelkich czynności dowodowych w formie pisemnej);