CENTRUM KSZTAŁENIA USTAWICZNEGO

Im. Pokolenia Kolumbów

Klasa Id

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy

PRACA KONTROLNA

Przedmiot:

TECHNICZNE BEZPIECZEŃSTWO PRACY

Temat: Ogólne wymagania BHP w pomieszczeniach pracy.

Wykonała:

Monika Bańka

Nauczyciel prowadzący:

Paweł Wachol

PŁOCK 2009 rok

Pomieszczeniem pracy jest pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca zawodowa. Pracodawca jest zobowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.

POMIESZCZENIA PRACY

Obiekty budowlane, budynki i inne obiekty, w których będą pracować ludzie, muszą spełniać warunki umożliwiające utrzymanie higieny i ochronę zdrowia pracowników oraz innych osób znajdujących się tam. W obiektach nowo budowanych powyższe normy zostają spełnione. Zabiega o to właściciel w fazie projektowej i wykonawczej.

Trudniej jest zapewnić odpowiednie warunki w obiektach już istniejących. Mogą się tam pojawiać zagrożenia wynikające z , niestarannego wybudowania lub źle przeprowadzonego remontu, np.:

• wydzielanie się toksycznych gazów, oparów lub pyłów,

• zatrucia lub zanieczyszczenia wody lub gleby,

• zawilgocenia budynków oraz niebezpieczne promieniowanie,

• hałas i drgania mające wpływ na prawidłową pracę, wypoczynek i sen,

• zagrożenia elektryczne.

W zależności od czasu przebywania pracownika rozróżniamy pomieszczenia na:

• Pomieszczenia pracy stałej – pomieszczenie pracy, w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu 1 doby przekracza 4 godzin.

• Pomieszczenia pracy czasowy – pomieszczenie pracy, w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu 1 doby wynosi od 2 do 4 godzin.

Pomieszczeniem pracy nie są pomieszczenia przeznaczone na pobyt pracowników, w których:

• Łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu 1 zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny a wykonywane czynności maja charakter dorywczy lub praca polega na krótkim przebywaniu związanym z dozorem lub konserwacją urządzeń, albo utrzymaniem porządku i czynności.

• Pomieszczenia, w których zachodzą procesy technologiczne nie pozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi bez zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu pracy.

• Pomieszczenia, w których jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt niezależnie od czasu przebywania w tych pomieszczeniach pracowników zajmujących się obsługą.

Wszystkie te pomieszczenia powinny zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Jest to obowiązek moralny i prawny ciążący na pracodawcy. Do podstawowych wymogów należy dobre oświetlenie, prawidłowa wentylacja, ochrona przed wilgocią, hałasem, drganiami, zapewnienie odpowiednich warunków przestrzennych i higieniczno-sanitarnych.

PODSTAWOWE WARUNKI PRZESTRZENNE POMIESZCZEŃ PRACY

Przyjmuje się, że na jednego pracownika w pomieszczeniach stałego pobytu powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz 2 m2 powierzchni podłogi.

Wysokość pomieszczenia pracy przy stałej pracy nie może być niższa niż:

• (kiedy nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub życia ) – 2,2m

• Dla pomieszczenia w świetle jeżeli są nie więcej niż 4 osoby – 2,5m

• 3m w świetle jeżeli w pomieszczeniach przebywają więcej niż 4 osoby.

Wentylację pomieszczeń należy stosować we wszystkich pomieszczeniach w celu zachowania odpowiedniej czystości powietrza, jego wilgotności i temperatury. Usytuowanie wentylacji nie może powodować przeciągów, wyziębiania lub przegrzewania pomieszczeń.

Nawiewu powietrza z urządzeń wentylacyjnych lub klimatyzacji nie należy kierować bezpośrednio

na pracownika i jego stanowisko pracy. W przypadku wystąpienia zanieczyszczeń powietrza pyłami lub gazami, należy zastosować hermetyzację procesów technologicznych polegającą na szczelnym obudowaniu maszyn lub pomieszczeń technologicznych.

Jeżeli nie jest to możliwe, to zanieczyszczone powietrze należy odprowadzać instalacją wentylacyjną z odciągami miejscowymi, wyposażoną w odpowiednie filtry. Klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy.

Wentylację dzielimy na grawitacyjną (naturalną) i mechaniczną (wymuszoną).

Działanie wentylacji grawitacyjnej polega na ruchu powietrza wywołanym różnicą temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku i wspomaganym wiatrem. Powietrze z zewnątrz dostaje się przez specjalne otwory wentylacyjne nawiewne jak również przez nieszczelne okna i drzwi. Zużyte powietrze natomiast wydostaje się przez otwory wywiewne usytuowane w górnej części pomieszczenia. Wentylację grawitacyjną kontroluje się przy pomocy regulowanych nawiewników.

Wadami wentylacji grawitacyjnej jest niska skuteczność, jej zależność od warunków atmosferycznych, brak możliwości regulacji.

Mankamenty te eliminuje wentylacja mechaniczna. Wentylacja ta może być połączona z odzyskiem ciepła. Świeże powietrze po przejściu przez filtr jest kierowane do wymiennika ciepła, gdzie pobiera

ciepło od powietrza wywiewanego ogrzewając się nawet do 18°C i za pomocą przewodów izolowanych napływa do budynku. Przepływem powietrza sterują dwa wentylatory: nawiewny i wyciągowy.

Pomieszczenia pracy powinny mieć odpowiednią temperaturę powietrza w zależności od rodzaju wykonywanej pracy i wysiłku fizycznego potrzebnego do wykonania tej pracy zgodnie z polskimi normami

• I rodzaj z dopuszczalną temperaturą 5^oC – są to pomieszczenia nie przeznaczone na pobyt ludzi i pomieszczenia przemysłowe podczas działania dyżurnego: chłodzenie, magazyny- bez pracy stałej.

• II rodzaj z dopuszczalną temperaturą 8^oC – SA to pomieszczenia, w których nie występują zyski ciepła a jednorazowy pobyt osób znajdujących się w ruchu i okryciach zewnętrznych nie przekracza 1h lub pomieszczenia, w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych oświetlenia przekraczające 25 W/ 1 m³ kubatury pomieszczenia: (klatki schodowe, hale sprężarek, hartownie, wydział do obróbki cieplnej).

• III rodzaj z dopuszczalną temperaturą 12^oC – są to pomieszczenia, w których nie występują zyski ciepła, ale te pomieszczenia SA przeznaczone do stałego przebywania ludzi znajdujących się w okryciach zewnętrznych lub wykonujących pracę fizyczną: (magazyn, składy-stałe pomieszczenia pracy ma zapewnione środki ochrony indywidualnej, szatnie) oraz dla tych pomieszczeń pracy, w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych, oświetlenia, wynoszące od 10 – 25 W/m³ kubatury pomieszczenia: (hale pracy fizycznej, hale targowe, sklepy rybne, mięsne).

• IV rodzaj z dopuszczalną temperaturą 16^oC – są to pomieszczenia pracy, w których nie występują zyski ciepła a są przeznaczone na pobyt ludzi wykonujących pracę fizyczną nie będących w okryciach zewnętrznych (małe hale produkcyjne). Oraz dla tych pomieszczeń pracy, w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych oświetlenia nie przekraczające 10 W/m3 kubatury pomieszczenia (hale produkcyjne, sale gimnastyczne).

• V rodzaj z dopuszczalną temperaturą 20^oC – są to pomieszczenia, które przeznaczone zostały na stały pobyt ludzi bez okryć zewnętrznych nie wykonujących w sposób ciągły pracy (często też 18^oC)- praca biurowa.

• VI rodzaj z dopuszczalna temperaturą 24oC – pomieszczenia, które są przeznaczone na pobyt ludzi bez odzieży: (prysznice, pływalnie, żłobki, sale niemowląt, gabinet lekarski, sala operacyjna).

W każdym zakładzie pracy zatrudniającym powyżej 10 pracowników na 1 zmianę pracodawca zabezpiecza odpowiednio usytuowane pomieszczenia higieniczno-sanitarne, takie jak szatnie, ubikacje, umywalnie, pokoje śniadań, pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla kobiet, palarnie, a także w zależności od rodzaju występowania narażeń pralnie odzieży roboczej, pomieszczenia do suszenia i odpylania odzieży używanej przy pracy, natryski, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników i pomieszczenia do karmienia niemowląt.

Powinny one spełniać wymogi czystości i bezpieczeństwa. Jeżeli w zakładzie pracy nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia i prace brudzące lub nie ma szczególnych wymagań sanitarnych, a pracodawca zatrudnia nie więcej niż 20 pracowników to pomieszczenie do spożywania posiłków, przechowywania odzieży i mycia może być jedno. Jeżeli wśród zatrudnionych są osoby niepełnosprawne, powyższe pomieszczenia należy dostosować do ich warunków sprawnościowych.

Szatnie są to osobne pomieszczenia przeznaczone do przechowywania odzieży własnej, roboczej oraz

środków ochrony indywidualnej usytuowane w taki sposób, aby umożliwiały szybką i bezpieczną ewakuację oraz spełniały warunki higieniczne. Urządzane są w zależności od rodzaju pracy wykonywanej przez pracowników.

WYMAGANIA DLA SZATNI

• Powinna być urządzona w oddzielnych lub wydzielonych miejscach w zakładzie pracy.

• Pomieszczenia te powinny być suche i w miarę możliwości oświetlane światłem dziennym.

• Szatnie mogą być urządzone w piwnicach przy zastosowaniu materiałów izolujących przed utratą ciepła oraz przy zastosowaniu wentylacji mechanicznych.

• W szatniach należy zapewnić czterokrotną wymianę powietrza na 1h a w tych szatniach, które są wyposażone w okna otwierane przeznaczonych dla nie więcej jak 10 pracowników wymiana nie może być mniejsza jak 2 razy na 1h.

• Szatnie powinny być wyposażone w miejsca siedząca dla min 50 % zmiany, licząc zmianę największą

• Szerokość przejść między dwoma rzędami szaf oraz głównych przejść komunikacyjnych nie może być mniejsza jak 1,5 m także szerokość przejść między szafami a ścianami szatni nie może być mniejsza jak 1,5 m.

• Wyposażenie szatni w szafki powinno spełniać wymagania zawarte w polskich normach.

KLASYFIKACJA SZATNI

1. Szatnia odzieży własnej pracowników- przeznaczona do przechowywania odzieży własnej pracowników; jeżeli ta odzież nie może się stykać z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej powinny być:

• Wyposażone w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku dla każdego pracownika, powinno się znajdować 0,3 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z szatni.

• Szatnia urządzona w formie wieszakowej powinna być osobna dla mężczyzn i kobiet a jeżeli jest na 1 zmianie mniej jak 5 osób to szatnia może być wspólna, ale muszą być urządzone kabiny do przebierania się.

• Stojaki wieszakowe powinny być jednopoziomowe i mieć w dowolnej części siatkowe półki a w górnej części półki na nakrycia głowy.

1. Szatnie odzieży roboczej i ochronnej przeznaczone są do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz odzieży ochronnej, szatnia ta powinna być urządzona niezależnie od szatni odzieży własnej pracowników. Wymagania dla szatni odzieży roboczej i ochronnej:

• Szerokości i przejścia standardowe

• Szafy przeznaczone do indywidualnego użytku

• 0,3 m2 wolnej powierzchni podłogowej na każdego pracownika korzystającego z szatni

• Zapewnione bezpośrednie połączenie z umywalnią, natryskami i szatnią odzieży własnej pracowników.

1. Szatnie podstawowe – przeznaczone do przechowywania odzieży własnej oraz odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej pracowników, szatnia powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią, przeznaczona jest dla prac zwykłych i mało brudzących się. Wymagania:

• Co najmniej 0,5 m2 wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni

• Powinna być wyposażona w dwie szafy pojedyncze lub 1 podwójną na każdego pracownika korzystającego z tej szatni.

• Jedna szafa pojedyncza lub jedna część szafy podwójnej powinna być przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, druga zaś na środki ochrony własnej pracowników.

1. Szatnie przepustowe – składają się z części przeznaczonej na odzież własna oraz części przeznaczonej na odzież roboczą i ochronną a także przepustowego zespołu sanitarnego wyposażonego w natryski łączącego obie te części szatni. Szatnie te powinny być zorganizowane dla pracowników zatrudnionych przy pracach z czynnikami niebezpiecznymi lub przy pracach, przy których występuje intensywne zabrudzenie.

Wymagania:

• 0,3 m2 wolnej powierzchni podłogi na każdego korzystającego pracownika

• Część szatni przeznaczona na odzież własną powinna odpowiadać wymaganiom określonym dla szatni odzieży własnej pracowników.

• Dla pracowników mających kontakt z substancjami trującymi lub zakaźnymi powinna być przeznaczona odrębna szatnia przepustowa.

ZESTAW UMYWALEK

Mogą być instalowane w pomieszczeniach ustępów lub osobno. Jeżeli w pracy pracownicy są narażeni na zabrudzenie nóg, to należy w umywalni zainstalować brodzik.

Pomieszczenia z natryskami przysługują pracownikom wykonującym prace, przy których występuje zabrudzenie całego ciała. Należy je usytuować w ciągu zespołu szatni z łatwym dostępem, nie utrudniającym przejścia dla osób umytych lub przebranych. W pomieszczeniach tych musi być ciepło, powinna być również ubikacja.

DRZWI

• Powinny się otwierać na zewnątrz

• Muszą być dopasowane do pomieszczenia pracy

• Nie powinny być stosowane progi lub nie wyższe jak 20mm

• Szerokość drzwi nie mniejsza niż 0.9 m a wysokośc=2m

• Drzwi łatwo tłukące powinny być osłonięte

OKNA

• W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek okien liczony w swietle ościeżnic do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1 do 8 a w innych pomieszczeniach, w których oświetlenie naturalne jest wymagane ze względu na przeznaczenie tego pomieszczenia powinien wynosić co najmniej 1 -2.

• W pomieszczeniach pracy, w których przebywaja pracownicy a pomieszczenia te znajduja się powyżej 2 kondygnacji i wychodzą na chodniki lub inne powinny mieć skrzydła otwierane do wewnątrz.

• Okna w pomieszczeniach z przeznaczeniem na pobyt osób niepełnosprawnych powinny być wyposażone w urządzenia do ich otwierania umieszczonych nie wyżej niż 1,2 m od poziomu podłogi.

HAŁAS

• Zarówno budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby poziom hałasu na który narażeni są pracownicy nie stanowił zagrożenia dla ich zdrowia, a także umożliwiał im pracę, odpoczynek i sen w zadawalających warunkach.

• Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania wspólnego i użyteczności publicznej należy wprowadzać także rozwiązania technologiczne, które będą chroniły przed hałasem zewnętrznym przenikającym do tych pomieszczeń z poza budynku

ELEMENTY ERGONOMII, FIZJOLOGII I HIGIENY PRACY

Ustępy powinny być usytuowane, w miarę możliwości, jak najbliżej miejsca pracy.

Odległość ustępu od najdalszego stanowiska pracy nie powinna większa niż 75 m, a w przypadku pracowników pracujących na otwartej przestrzeni maksymalnie 125 m. W budynkach wskazane jest, aby ustępy byty urządzone na każdej kondygnacji. Ustęp powinien być poprzedzony izolującym pomieszczeniem z umywalką. Drzwi tych pomieszczeń powinny zamykać się samoczynnie.

Na budowach, przestrzeniach otwartych, w budynkach, gdzie nie ma instalacji wodociągowej i kanalizacji, można zastosować ustępy ze zbiornikami nieczystości szczelnie zamkniętymi.

Pomieszczenia do spożywania posiłku przyniesionego przez pracownika do pracy powinny być wyposażone w stoli ki i krzesła oraz umywalki z dopływem zimnej i ciepłej wody. Należy również udostępnić szafki do przechowywania, w warunkach higienicznych, posiłku pracownika i urządzenia do jego podgrzania. W razie potrzeby należy udostępnić pomieszczenie dodatkowe z możliwością wydawania napojów lub posiłków regeneracyjnych.

Dla osób pracujących w warunkach wyjątkowo szkodliwych, np. gdy występują czynniki chemiczne, zakaźne itp., trzeba zapewnić oddzielną jadalnię w taki sposób, aby pracownik mógł przed spożywaniem posiłku pozostawić odzież ochronną i umyć się.

Należy również zorganizować pomieszczenie sanitarne dla kobiet (powinna to być kabina wyposażona w umywalkę z dopływem ciepłej wody, bidetem i miską ustępową) oraz pomieszczenie dla kobiet w ciąży i kobiet karmiących wyposażone w miejsce do leżenia. Inne pomieszczenia to palarnie i pomieszczenia do ogrzewania się pracowników.

W takim pomieszczeniu, w zimie, minimalna temperatura to 16°C.

PODŁOGA

Podłoga powinna być stabilna, równa i nieśliska, niepyląca i odporna na ścieranie oraz nacisk, a także łatwa do utrzymania w czystości. W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych. Jeżeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeżeli przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane inne środki izolujące. Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na obciążenie użytkowe, zabezpieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystości.

OŚWIETLENIE

We wszystkich pomieszczeniach stałej pracy należy zapewnić oświetlenie dzienne. Oświetlenie elektryczne należy natomiast zapewnić w tych miejscach, w których odbywa się praca w porze nocnej, lub jeżeli zastosowanie światła dziennego nie wystarcza do bezpiecznego wykonywania pracy. Należy pamiętać o tym, że połączenie ze sobą oświetlenia światłem sztucznym i naturalnym nie może wykazywać różnic natężenia, wywołujących olśnienie przy przejściu między tymi pomieszczeniami. Wymiary świetlne:

• 3,3 m w świetle jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodująca występowanie szkodliwych czynników dla zdrowia pracowników.

• 2,2 m w świetle przy stałym przebywaniu ludzi w pomieszczeniach takich jak dyżurki, portiernie, kioski uliczne pod warunkiem, że w tym środowisku nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia.

• Przy pracach czasowych i w pomieszczeniach przeznaczonych na czasowy pobyt ludzi wysokość nie może być niższa niż 2,2m w świetle jeżeli w pomieszczeniu nie występują szkodliwe czynniki dla zdrowia i 2,5m w świetle jeżeli występują.

Bibliografia:

1. Kodeks pracy.

2. www.ciop.pl

3. § 16, § 19, § 20, § 39, § 45-50 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).