Czym jest filozofia-

Odbiór pozytywny filozofii- Coś wzniosłego, szlachetnego.
Odbiór negatywny - Bujanie w obłokach .

• Filozofia - Dziedzina kultury , która podejmuje refleksję nad całością doświadczenia człowieka (def: P . Skudrzyk)
• Czym zajmuje się filozofia- Refleksją o wszystkim : Polityką, religią, teologią , sztuką. Każdy człowiek ma jakieś poglądy dzięki filozofii ma możliwość podnieść je na wyższy poziom zrozumienia tematu. Jest dyscypliną naukową zajmująca się całością doświadczeń człowieka.
• Czym jest natura rzeczywistości:

1) Na zewnątrz " nas"
- Czym jest świat w , którym przyszło nam istnieć
- Natura Świata
- Teoria bytu ONTOLOGIA ( on-> Byt, logos-> rozum , słowo, nauka, teoria)- sens życia , możliwość poznania rzeczywistości, prawdy.
- METAFIZYKA- stosowane z ontologia aczkolwiek nie zawsze ( meta-> ponad , nad (język o języku) - Rozważania sięgające wyżej rozważań o przyrodzie , fizis-> natura fizyka-
Refleksja o przyrodzie (nauka o sferze rzeczywistości materialnej oraz o niższych zjawiskach) Chemia jako coś wyżej .

2) Teoria Poznania- refleksja nad własnymi elementami poznania
- GNOSEOLOGIA (gnosis-> wiedza , poznanie)
- EPISTEMOLIGIA (episteme-> wiedza poznanie) - zamiennie stosowane z gnoseologią

3) Teoria wartości - Refleksja nad tym nad czym warto się zastanawiać
- AKSJOLOGIA ( aksis-> cenny wartościowy) - coś cennego pod względem dedukcji.
- Teoria wartości moralnych- ocena postępowania pod względem dobra i zła
- Etyka (etos-> obyczaj)
- ESTETYKA - piękno, brzydota.

I. Porównanie filozofii z innymi dziedzinami kultury:

1. Porównanie z kulturą potoczną + całość doświadczenia ( z czymś codziennym)
a.) Różnice:
- Stopień koncentracji na zagadnieniach ogólnych
- Odległość poglądów
- Odległość języka (sposoby wypowiadania poglądów)

b.) Spojrzenie potoczności na filozofię
POZYTYWNY:
- Szacunek wobec szerokich horyzontów
NEGATYWNY:
- Odległość od życiowych potrzeb
- Przesadna komplikacja
- Niezrozumiały język

c.) Spojrzenie filozofii na kulturę potoczną
NEGATYWNY
- Zbyt ciasne horyzonty
POZYTYWNY
- Potoczny odbiór świata jest fundamentem wszystkiego.

2. Porównanie filozofii z nauką
a.) Nauka to :
- System wiedzy, możliwie adekwatny do rzeczywistości.
b.) Metoda naukowa to :
- Racjonalizm i empiryzm (ostateczne kryterium prawidłowości teorii.
- Nieobecność intuicji.

• Wzorem naukowości : są nauki ścisłe, przyrodnicze a w szczególności
fizyka posługująca się intensywnie metodami matematycznymi

- Matematyka: Brak empirycznej weryfikacji
- Biologia: bardziej odległa od wzorca naukowości , mniej ścisła, wyniki mniej prawdopodobne.
- Nauki Humanistyczne: Psychologia, filologia, filozofia, (jednostka w centrum)- duża odległość od wzorca naukowego
- Nauki Społeczne: socjologia, politologia, pedagogika, historia (społeczeństwo w centrum)- duża odległość od wzorca naukowego
- Materia: to co możemy doświadczyć ,przez zmysły bezpośrednio lub pośrednio.

3. Filozofia a sztuka
a.) Literatura piękna
Intuicja - podobieństwo.

b.) Różnice: Pewne ambicje regularne w filozofii

4. Filozofia a religia
a.) Podobieństwa: zakres przedmiotu
b.)Różnice: Metoda zajmowania się przedmiotem
(Filozofia-> Racjonalizm-> indywidualizm)
(Religia -> emocje, odczucie, świętość, tradycja)

2. Jońska filozofia przyrody (VI - połowa V wieku p.n.e.).
Tales: filozofia a myślenie mitologiczne, jednorodność rzeczywistości. Anaksymander: pozaempiryczny bezkres. Heraklit: zmienność świata, rozumność człowieka a Logos świata. Demokryt: teoria atomistyczna, rozum i zmysły w poznaniu rzeczywistości.

Filozofia początek starożytna Grecja początki wieku 6 p.n.e. Filozofia nie powstała w sercu Grecji tylko na peryferiach. Dlaczego tam a nie w centrum, ferment kulturowy dokonał się właśnie w Joni, który był konsekwencją fermentu ekonomicznego (kolonie bogate w porównaniu do centrum Grecji).

• Pierwszy myślący filozoficznie : Tales z Miletu 624 p.n.e - 547 p.n.e.( twierdzenie o dwóch prostych równoległych, które się nie przecinają m, matematyk). Najpierw Tales odniósł się do obserwacji świat, zjawisk, zachowań, wszystko jest w ruchu przemianie, gorąca woda paruje a obłoki skraplają się i nawadniają ziemię. Wszystkie istoty są zbudowane z tej samej substancji tylko ta substancja ulega przekształceniom (nawiązanie do prawdziwości biblijnego stworzenia świata z prochu)

- Teza o jednorodności rzeczywistości: Jeśli wszystko jest z jednej substancji zbudowane , to z jakiej? Według Talesa z wody jako substancji pierwotnej. W języku greckim =ARCHE- początek, bezkres, apeiron, synonim słowa "archaiczny"

- Jest to obraz racjonalny.

- Jest to teoria materialistyczna: rzeczywistość charakteru materialnego. Nie ma żadnych mistycznych sfer, nie ma tematu bogów ani ich istnienia ani ich ingerencji.

- Filozofia jako myśl nie zależna od religijnej , i myśl zdecydowanie przecząca rozwiązaniom religijnym.

- Starszym obrazem świata niż filozoficzny był obraz świata mitologiczny- z chaosu wyłaniał się Gaja i Uranos.
Bajka w ponurych barwach, pełna niesamowitości, cuda. (pseudo)

• Anaksymander z Miletu uczeń Talesa z Miletu. Mało znany ale wart uwagi. Prostą myśl Talesa rozwija do myśli o bardzo wysokim poziomie subtelności. Przyjął schemat Talesa o jednorodności ARCHE- termin Anaksymandra. Twierdzenie o wodzie jako substancji było nie wystarczające , dla niego woda była czymś zwykłym. Dla niego najważniejszą cechą " nieskończoność". Nieskończoność jako cecha rzeczywistości w nieskończonej ilości płaszczyzn, przejaw siły przyrody- przyroda nie przemija i rodzi nowe istoty i będzie je w nie skończoność rodziła. Każda rzecz , którą postrzegamy w rzeczywistości jest ograniczona, np. wymiarami, wyglądem, kolorem. Wszystkie formy, rzeczywistości empiryczne mają charakter ograniczony i dzięki temu je postrzegamy , nie możemy postrzegać wszystkich barw naraz , ale widzimy je pojedynczo. To co ma cechy nie skończone nie jest postrzegalne w całości.
- Według Anaksymandra substancja pierwotna jest nie postrzegalna.
- Dzieli rzeczywistość na postrzegalną i nie postrzegalną.
(TEZA I ) Sfera niepostrzegalna =bezkres, substancja w formie podstawowej, co jest ważniejsze to co rozdziela te sfery czy to co je łączy.
(TEZA II) Tworzą zwarta jedność trochę jest podzielona na dwie sfery a nie są to dwie odrębne sfery

Materia jako substancja , której nie można ani zobaczyć ani dotknąć, współczesna fizyka opisuje przejawy zjawisk materialnych przy pomocy przyrządów. Doszła do opisu bardzo podstawowych cząstek elementarnych, ale to co jest dalej jest nadal nie odkryte.

1. Heraklit z Efezu (Pantarei - wszystko płynie)
- Twierdził metaforycznie że rzeczywistość jest zbudowana z ognia.
- Przyjmuje optykę materialistyczną, nie ma nic stałego, w powszechnym życiu znajduje porządek stały i mądry, przenikająca sie materia może tworzyć bardzo mądre twory, np: kwiat jest genialnym tworem inżynierii przyrody.

2. Koncepcja Logosu (logos - słowo, myśl, prawo)
Heraklit twierdził że wszystko jest zbudowane z tej samej substancji, także człowiek i istoty przyrody. Rozum człowieka jest taki sam jak wszystkich istot/rzeczy, lecz w człowieku jest tego rozumu ilościowo więcej. Pokazuje to pokrewieństwo i łączność człowieka z przyrodą. Człowiek musi utrzymywać stała łączność z przyrodą której jest częścią ponieważ wtedy rozum człowieka jaśnieje, kiedy izolujemy się od świata zewnętrznego to rozum przygasa. Porównuje rozum człowieka do węgla który sie żarzy w ogniu i gaśnie kiedy odciągamy go od ognia.

3. Demokryt z Adbery działa tą samą metodą, wszystko mu się podoba oprócz arche. Nie odpowiadał mu opis substancji z której zbudowany jest świat i materia. Dla niego opisy te były bardzo ogólnikowe. Wpadł na pomysł precyzyjnego opisu natury materii i całej rzeczywistości.

- Demokryt przyjmuje że struktura rzeczywistości nie może iść w nieskończoność, musi być początek - cześć niepodzielna (niepodzielnik) czyli coś co dało początek światu - atom (atom= niepodzielnik), (atom - "tomos"- część, "a"- zaprzeczenie). 'pojmował atom jako małe bryłki "czegoś". Atomy same w sobie cechowały się niezmiennością, poruszały się w próżni i w ten sposób Demokryt połączył dwie ramy rzeczywistości: rzeczywistość jest zmienna (formy) i nie zmienna (zasady dotyczące form które sie nie zmieniają).
- Demokryt sprecyzował tą teorie która zapoczątkował Heraklit - nie zmienne są same atomy wg. Zasad ruchu mechanicznego.
- Demokrytowi zależało na utrzymaniu teorii jedności rzeczywistości, jakikolwiek byłby w przyrodzie jest zbudowany z atomu. Muszą być różne rodzaje atomów aby otrzymywać różne kombinacje aby stworzyły nowe twory, różnią sie cechami ilościowymi, nie różnią się jakościowo. Nie posiadają barwy. Dlaczego więc wszystko co nas otacza ma swoje barwy kiedy ich budulec barwy nie posiada? Demokryt wytłumaczył że to subiektywne wrażenie barwy. Atomy o gładkich kształtach będą postrzegane jako kolor biały, a atomy "szorstkie" jaki kolor czarny. Współczesna fizyka też utrzymuje że barwy nie istnieją. Ze wszystkich teorii które poznaliśmy jest to teoria najbardziej konkretna i sprecyzowana, lecz kiedy przyjrzymy sie bardziej widzimy jej wady.


Świat materialny jest marny, gorzki , pełen cierpienia. Ludzie żyją w nim za karę, gdyż źle zachowywał się w świecie idei, popełniał błędy moralne dlatego spadł do świata materii.

Będąc w świecie materialnym nie rozpoznajemy świata idei lecz mamy swoją wiedzę na ten temat - wiedza wrodzona. W duszy człowieka są wpisane zasady, których ma się doszukiwać

XI. Doświadczenia Platona z niewolnikiem

Anamneza: przypomnienie sobie
Twierdzenie pitagorasa a2+a2= c2
Człowiek nie uczony przez nikogo , sam z siebie dochodzi do prawd logicznych , estetycznych moralnych . Uświadomienie sobie tego , co w nas zawarte-przypomnienie. Dusza musiała wcześniej przebywać w świecie idei

Refleksja nad sposobem poznawania siebie:
- Należy doszukiwać się tego co obiektywne, metafora jaskini: w jaskini znajdują się więźniowie dla , których nie ma innego życia (życie materialne) oglądają oni teatr cieni na ścianie, które wytwarzają się przez promienie słoneczne
- Wyjście człowieka z jaskini na inny świat, który jest dla niego zagadką (życie idei) lecz fascynuje się tym światem, stwierdza , że jest on piękny.

Arystoteles (384-322 p.n.e)

Gaj Apollo( z greckiego - bóg światła zwłaszcza światła intelektualnego) Likeos -Likeion (późniejsza forma liceum)

Relacja między Platonem a Arystotelesem to relacja osobista. Arystoteles wyrażał się o Platonie jako o szanowanym , ale stwierdził, że jeszcze bliższa mu jest prawda, i musi zatrząść systemem Platona od samych fundamentów, na co Platon odpowiedział, że Arystoteles jest jak uczeń , ze jak ciele wobec krowy najpierw wyssie a potem konie i wyrzuci" -ale wszystko było na zasadach przekomarzania się

I. Rzecz istnieje samodzielnie. Cecha rzeczy (np. zieleń zdrowie, piękno) - nie istnieje samodzielnie według Arystotelesa, według Platona cecha rzeczy istnieje samodzielnie.

- Idealny wzór dla rzeczy danego gatunku , zespól cech idealnych - forma
- Materia - tworzywo , które jest kształtowane przez formę
- Rzecz - materialna ukształtowana przez formę

II. Pojęcie doskonałości dla danego gatunku : zespół cech danego gatunku . (nazwał to formą). Forma jest pewnym ideałem tkwiącym w każdej rzeczy , jest czymś stałym. Kształt się zmienia ale forma nie. Dla opisu rzeczywistości :
- Rzecz
- Forma
- Materia: jedno wspólne tworzył dla wszystkich rzeczy tylko forma zadziała jaka będzie (np. , ze ulepi kota a nie pasa)

doskonałość
stałość
Istnienie samodzielnie
Forma
+
+
-
Materia
+
+
-
Rzecz
-
-
+

Forma to nie kształt rzeczy
Odwieczność świata materialnego
Cechy gatunkowe i cechy indywidualne
Różne istoty przyswajają różne formy.

Nie ma czystej materii nie uformowanej - materia z jednej formy dostaje się pod władze innej materii. (antylopa zje pomarańcze)

Arystotelesowi materializm nie wystarczał: mówił, że istnieje jakiś barak, który trzeba uzupełnić. Każda forma gatunkowa jest czynnikiem, który może ulec zniszczeniu. Bo jak zniszczymy materie to nie będzie formy , która mogła by przenosić zapis formy np. DNA.

Pierwsza przyczyna ( w formie hierarchii) forma czysta - niezbrudzona materią. Wszystko co jest związane z materią może ulec zniszczeniu. Niekonsekwencja Arystotelesa wobec zdania, że nie może istnieć forma bez materii , zgadza się z Platonem tylko pod warunkiem , że odnosi się to do Boga.

Bóg - czysta forma, niezbrudzona materią. Natura, siła grawitacji , ale nie tylko fizycznej ale także duchowej. Bóg jako ktoś z kom można rozmawiać. Arystoteles okazał się idealista w sposób umiarkowany.

A. W człowieku doszukał się boskiego pierwiastka - tj. rozum, ,że ogarnia wszystko rozumie, myśli. I jest on niezniszczalny. Wraz ze śmiercią boski pierwiastek łączy się ze stwórcą. Nieśmiertelność gatunkowa. Nieśmiertelność boskiego ducha.

Idealizm umiarkowany
Gnoseologia

Empiryzm źródłem poznania
Racjonalizm koroną poznania
Racjonalizm umiarkowany)

III. Teoria poznania: wiedza rodzona w człowieku, Arystoteles uznaje to jako fantazje. Uważał, ze rozwijamy się poprzez poznawanie świata. Poznanie empiryczne jest źródłem poznania, Człowiek jest nie zapisaną tablicą (tabula rasa) - z łaciny . Arystoteles pisał po grecku , ale oryginały zaginęły , my korzystamy z kopi. czynnik boski nie zawiera treści ale umiejętność zrozumienia rzeczywistości. Zrozumieniem więcej niż pokazują nam zmysły.

Sa różne sposoby do dochodzenia co jest istotą rzeczy.

- Sposób Arystotelesa to poznać poprzez wszystkie dostępne środki
- A Platon to by robić wgląd w siebie i dojść do tego w zamkniętym pokoju.

IV. Etyka złotego środka
Nie dążenie do doskonałości obiektywnej , lecz do doskonałej realizacji swojej natury

Coraz większa śmiałość prowadzi do brawury
Coraz większa ostrożność prowadzi do tchórzostwa
Złoty środek to odwaga

Mamy dążyć do doskonałość własnej natury, mamy być możliwie najbardziej tym na co nas stać. Odwaga zawsze jest wyważeniem pomiędzy dwoma skrajnymi pojęciami. Wszystko jest zbudowane pomiędzy dwoma biegunami. Biegun śmiałości biegun ostrożności. Odwaga jest złotym środkiem pomiędzy ostrożnością a śmiałością, zbliżając się za bardzo do , którejś ze stron tracimy (nie wiem co )

3. Okres klasyczny filozofii greckiej (poł. V - IV w. p.n.e.)
Sokrates: radykalizm moralny; cnota, szczęście, wiedza; metoda majeutyczna. Platon: idee a świat materialny, poznanie idei a poznanie rzeczy, wiedza wrodzona. Arystoteles: idealizm umiarkowany; forma, materia, rzecz; cechy gatunkowe i indywidualne rzeczy; synteza racjonalizmu i empiryzmu w teorii poznania; etyka złotego środka.

I.
II. Okres klasyczny (poł. V w p.n.e - IV w p.n.e)
- Wykształciły się rysy greckiej kultury zwłaszcza filozofii
- Charakter humanistyczny
- Człowiek jest w centrum zainteresowania
- Kultura zmienia się przez czynniki zewnętrzne np. historyczne , ekonomiczne, polityczne
- Oczyszczenie z elementów nieudolnych a wprowadzenia na pierwszy plan elementów prężnych. Odsunięto od władzy arystokrację ziemiańską, a w życiu politycznym zostały wprowadzone środowiska rzemieślniczo- handlowe. Do władzy doszli ci , których uznawano za najlepszych - Demokracja.
- Okres po odparciu agresji Perskiej był okresem świetlność, w szczególności Aten " Złote pięćdziesięciolecie ATEN"
- Przedstawicielami myśli filozoficznej społecznej byli Sofiści, którzy zainicjowali intelektualne "okres klasyczny". Ich sposób myślenia wynikał z obserwacji i doświadczenia społecznego
- Arystokracja była uważana za rody wielkie, potężne, teraz były postrzegane jako rody nieudolne. W miejsce stałej organizacji życia wchodzi demokracja .

III. Protagoras- relatywizm
- Miarą wszystkich rzeczy jest człowiek
- O wszystkim można mówić za i przeciw
- Skoro nie wiadomo , które jest prawdziwe należy wybrać , które praktycznie korzystniejsze

IV. Prodikos :
- Obserwując religię różnych ludów stwierdził, ze co lud to inna religia. Powiązanie religijne z doświadczeniami pewnego ludu i jego pragnieniami, zapewnienia mu psychologicznej opinii - ludy niskie - bogowie płodu
- Ludy górskie: postacie dynamiczne , pełne energii (bogowie)
- Jako istotę religii widział chęć pozyskania przez ludzi przychylności bogów.
- Nie można rozstrzygnąć , która religia mówi prawdę.
- Poglądy religijne są subiektywne tworzą otoczkę, najbezpieczniej jest przyjąć, że boga nie ma.

V. Gorgiasz:
- Nie ma czegoś takiego jak prawda o rzeczywistości.
- Rzeczywistość w sferze ludzkiego życia, poglądów itp. To rzeczywistość na bieżące tworzona przez ludzi.
- Poglądy dominujące budują rzeczywistość
- Życie pojedynczego człowieka, czy jest on człowiekiem otwartym na innych czy zamkniętym. Danym trudnością stawia się czoła czyniąc z siebie osobę odwrotną.
- Naszym zadaniem jest kształtowanie siebie tak jak to będzie dla nas korzystne
- Słowo czynów dokonuje, przyjęcie poglądu jest czynnikiem kształtującym

VI. Początki okresu klasycznego tworzyły dwa nurty : Sofistów (fundamentem postawy był relatywizm) oraz SOKRATES ( w życiu człowieka najważniejsza jest prawda obiektywna, ale dążenie do niej jest nakazem człowieka
- Dążenie do doskonałości było głównym motywem myśli Sokratesa
- Pojęcie, które jest najważniejsze w jego filozofii to greckie "arete" doskonałość. Słowo pokrewne z arystokracją. Używane w stosunku do "człowiek szczęśliwy, człowiek posiadający wiedzę"
- Swoje życie jako całość należy prowadzić w coraz lepszy, bardziej doskonały sposób.
- Człowiek ma dążyć do ego by być najbardziej cennym i wartościowym człowiekiem i również prowadzić takie życie.
- Cnota: czyjeś życie ma być cenne i jego postawa także.
- Człowiek
- Wartość moralna, ktoś jest człowiekiem dobrym, chce czynności wykonywać najlepiej i budzi obiektywny podziw.
- Założenie, że cenna jest postawa człowieka jaką przyjmuje. Podziw budzi postawa a nie osiągnięcia.
- Odróżnienie wartości wewnętrznych od zewnętrznych
- Wartości zewnętrzne są tylko narzędziem wartości wewnętrznych, wszelkie dobra mają wartość wtedy gdy człowiek posiada dobre wartości wewnętrzne
- W ocenie człowieka należy skoncentrować się na jego wnętrzu.
- Radykalny sposób myślenia.
- Ludzie z natury dążą do szczęścia , lecz gdy jest ono postrzegane powierzchownie tacy są z wartościami zewnętrznymi a zdobycie tych wewnętrznych łączy się z trudem , kłopotami.
- Duma, która jest niezależna od wewnętrznych okoliczności.

VII. Teoretyczny problem: -> przyjęcie jakie wystawia tyran , na przyjęciu tym będzie bogato lub odwiedzić w celi więziennej człowieka prawego, który mówił prawdę.

Reczą rozsądną będzie wybrać wieczór z więźniem da to więcej satysfakcji i przyjemności niż przyjęcie.

VIII. Teoretyczny problem: wyrządzić komuś krzywdę lub wyrządzić sobie krzywdę.

Dla człowieka istotne jest wyrządzenie krzywdy sobie, ponieważ ta krzywda będzie polegał na stracie dóbr zewnętrznych, ale wyłonią się wewnętrzne- uzyskam szacunek do samego siebie.
- Człowiek wartościowy "arete"= człowiek szczęśliwy = człowiek posiadający wiedzę
- Jeśli skusi nas pozyskiwanie zewnętrznych dóbr , ułatwiając sobie drogę to dusza choruje, zachowuje się niewłaściwie. Należy podjąć działania, które, będą leczyć ta duszę, najłatwiejszym narzędziem leczącym jest prawda. Przyznanie się przed samym sobą i innymi do swojego błędu, próba jej naprawy _-> dochodzi do oczyszczenia.
- Człowiek posiadający wiedzę: aby postępować w sposób właściwy trzeba wiedzieć co jest właściwe. Jeśli nie posiadamy rozwiniętej świadomości i wiedzy o życiu nie możemy być ludźmi moralnymi, gdyż w sposób nieświadomy będziemy dokonywać zła.
- Wiedza jest umiejętnością , życie , bycie szczęśliwym
- Sokrates traktuje życie w całości jako umiejętność, coś w czym możemy się w nieskończoność doskonalić (przede wszystkim moralnie )
- Metoda (położnicza) nauczyciel nie może przekazywać uczniowi jakiejś prawdy lecz pomagać mu w zrozumieniu pewnego poglądu, musi się zrodzić jakaś myśl
- Dążenie do prawdy to nieskończony proces.
- "wiem , że nic nie wiem"- myśl Sokratesa
- Im większa wiedza tym większa świadomość niewiedzy.

Platon (427- 347 p.n.e.)
Gaj Akademosa

VI. Piękno w rzeczach
- niedoskonałe
- Cząstkowy przejaw
- Nietrwałe

VII. Piękno samo w sobie- idea piękna
- Doskonała
- Istotna
- Wieczna

VIII. Teoria rzeczywistości, teoria bytu
Buduje teorię bytu opierając się na motywach ludzkich, które znajdują się w psychice ludzkiej

IX. Piękno:
- Sprawność fizyczna
- Urok psychiki : odwaga, sprawiedliwość- piękno psychiki duszy
- Dzieła sztuki
- Dzieła muzyki
- Piękno kultury, społeczeństwa, zwyczajów

Wszystko jest nie doskonałe i nie trwałe

Reczy w świecie materialnym są odzwierciedleniem świata idei

Materia jest biernym surowcem, w którym odciskają się idee co powoduje niedoskonałość i nie trwałość " odciśnięć" (rzeczy)

Świat materialny jako całość rozpada się jako degradacja pojęcia materii, świat staje się nie udolny

Idea jest doskonała , a rzeczy materialne nie, marność

X. Platon : odkrywa potęgę i wspaniałość świata idei

Kontrast

Jończyk Platon
- Materia ma cechy boskie - materia jest bierna to bezwładny surowiec, który negatywnie wpływa na dzieła
- Siła dynamika mądrość

Dualizm:

Zaszczytu wobec innego świata (świat idei) i goryczą wobec następującego świata (świata idei)