Sofokles „Antygona”

Krótko o autorze – Sofokles (496-406 p.n.e.)

Grecki tragediopisarz, polityk, dowódca wojskowy i kapłan. Jeden z trzech wielkich tragików starożytnych obok Ajschylosa i Eurypidesa. Brał udział w życiu politycznym Aten - był skarbnikiem Związku Ateńskiego, strategiem i kapłanem herosa-lekarza Amynosa. Autor ok. 120 sztuk - 90 tragedii i 30 dramatów satyrowych. Zachowało się tylko siedem tragedii: „Ajas”, „Antygona”, „Edyp król”, „Trachinki”, „Elektra”, „Filoktet” i „Edyp w Kolonie”. Sofokles wprowadził innowacje w zakresie sposobu wystawiania dramatu: dodał trzeciego aktora, zwiększył liczbę członków chóru z 12 do 15 i rolę przodownika chóru. Tematykę czerpał z mitów trojańskich, tebańskich i ateńskich. Tragedie Sofoklesa były popularne w renesansie i w XIX w., a do dziś grane są w teatrach.

Streszczenie

Antygona wywodziła się z rodu Labdakidów – dynastii na którą spadła wielka klątwa przed którą nie było ucieczki. Po bratobójczej walce królem Teb zostaje Kreon który, zgadza się na uroczysty pogrzeb Eteoklesa jako obrońcy ojczyzny. Surowo natomiast zabrania chować Polinicesa, uznając go za wroga i zdrajcę Teb. Antygona, siostra zmarłego wbrew perswazjom Ismeny postanawia pochować zwłoki brata. Schwytana przez straż, zostaje skazana przez Kreona na śmierć. Na wieść o wyroku króla Ismena, która przedtem odmówiła siostrze współudziału w jej czynie, chce teraz wziąć na siebie część winy i umrzeć razem z Antygoną. Kiedy wróżbita Tyrezjasz ostrzega króla przed konsekwencjami wiążącymi się z wyrokiem sprzecznym z prawami boskimi, Krenon postanawia zmienić swą decyzję. Niestety jest już za późno. Antygona powiesiła się, zaś syn króla Hajmon przebił się mieczem przy jej zwłokach. Kiedy straszna wiadomość dociera do pałacu samobójstwo popełnia również żona Kreona - Eurydyka.

Bohater – Antygona

Antygona pochodziła z rodu Labdakidów, nad którym ciążyła klątwa, dlatego też zdarzały się w tej rodzinie różnego rodzaju nieszczęścia. Pochodziła z kazirodczego związku, gdzie wcześniej jej ojciec pojął za żonę własną matkę, Jokastę. Z tego związku narodziła się również Ismena oraz dwaj bracia: Eteokles i Polinejkes. W tej nieszczęśliwej rodzinie dzieciom było dane cierpieć za grzechy rodziców. Eteokles jako pierwszy panował w Tebach. Władza nad państwem tak mu spodobała się, że zamiast po roku oddać koronę bratu, wypędził go z kraju. W wywołanej z tego powodu przez Polinejka wojnie domowej zginęli obaj bracia. Po zmarłym Eteoklesie władzę sprawował ich wuj - Kreon. Kazał zostawić bez pochówku ciało zdrajcy, za którego uznał Polinejka.
Antygona jest młodą, piękną, zakochana w Hajmonie i z nim zaręczona. Ma poczucie obowiązku i konieczność wypełnienia praw boskich jest silniejsza niż wola życia. Jej zdaniem prawo boskie jest wyższe i ważniejsze niż prawo ziemskie, ustanowione przez człowieka. Nie może zrezygnować z tego, co uważa za słuszne i moralne. Antygona buntuje sie przeciw despotycznej władzy króla, który swym rozkazem łamie święte, odwieczne prawo boskie i naraża na nieszczęście swoja rodzinę.

Poznajemy ja w momencie moralnych rozterek. Pochować brata, który został ogłoszony zdrajca, czy tez usłuchać rozkazu swojego stryja - Kreona, który jest aktualnym władcą Teb. Wybiera uczucia. Wbrew rozkazowi króla postanawia sama bronić prawa brata do odpowiedniego pochówku i spokoju po śmierci. Jest w pełni świadoma, ze czeka ja za to śmierć.

Antygona jest pełna dumy rodowej. Porywcza i łatwo wybuchająca, zdecydowana i energiczna, doskonale wie jak przekonać lud, że ma słuszność co do pochówku swojego brata i co do przeciwstawienia sie przeciwko rozkazowi króla. Dziewczyna jest przekonana o swojej racji i wyższości nad Kreonem, którego uważa za głupca. Wykazała tym samym, że jej przekonania są mocno ugruntowane, a także że posiada siłę wewnętrzną, dzięki której jest w stanie oprzeć się presji zewnętrznej, co zawsze jest oznaką niezwykle mocnego charakteru. Swoją odwagę i śmiałość Antygona dokumentuje nie tylko złamaniem królewskiego zakazu, ale również przyznając się do winy. Jest nieustraszona i nieskłonna do skruchy. Nawet po popełnieniu ciężkiego wykroczenia bez okazywania strachu kłóci się z królem, którego mieszkańcy Teb tak respektowali. Antygona stara się postawić na swoim, nie jest skłonna do kompromisu. Za wszelką cenę próbuje Kreonowi wyjaśnić, że jego postępowanie jest złe i krzywdzi zmarłego Polinejka. Jako, że jest dumna, nie godzi się na hańbienie zarówno swojego jak i Polinejkesowego imienia. Dla zmarłego brata jest zdolna zrobić wszystko, ponieważ uważa, że należy czcić swe rodzeństwo ponad wszystko, nawet po śmierci. Dla rodziny gotowa jest umrzeć, gdyż śmierci się nie boi.
Antygona jest zuchwała i odważna. Nie boi sie przeciwstawić królowi Teb - swojemu wujkowi. Wyrok Kreona był wyjątkowo okrutny. Otóż rodzajem śmierci, na jaki została skazana było zamurowanie żywcem. Antygona nawet w tak przerażającej sytuacji zachowała godność i poczucie wartości. Nie czekała na śmierć głodową, ale sama odebrała sobie życie wieszając się na chuście.
Moim zdaniem postać Antygony jest godna uwagi przez swoja postawę i dorosłe zachowanie. Trudno jej nie podziwiać, gdyż chyba nie ma na świcie aż tylu osób, które, tak jak i ona, potrafiłyby być wierne swoimi przekonaniom, nawet jeśli oznaczałoby to dla nich śmierć. Dziewczyna wykazała się niemałą odwagą, rozsądkiem i poświęceniem dla innej osoby, co w starożytnej Grecji należało do rzadkości. Ta jej bezkompromisowa postawa robi niezapomniane wrażenie i sprawia, że nie jest tak łatwo nam zapomnieć o córce Edypa.