11. Materiały rurociągów i uzbrojenie zewnętrznej sieci wodociągowej.

• Materiały do budowy sieci:

Rury żeliwne (żeliwo szare, sferoidalne): ze względu na grubość ścianek są odporne na korozje. Dla zwiększenia odporności rury te pokrywa sie obustronnie warstwa smoły. Wadą tych rur jest duży ciężar i wysoka wartość chropowatości. Rury z żeliwa sferoidalnego maja zdecydowanie mniejsza chropowatość, ale ich koszt jest większy. Przewidziane są do pracy przy ciśnieniu nie przekraczającym 10 kG/cm2. Dla łączenia rur żeliwnych stosuje sie polaczenia kielichowe, kołnierzowe i różnego typu polaczenia elastyczne.

Rury stalowe są mniej odporne na korozje i wobec tego wymagają stosowania warstw ochronnych wewnętrznych i zewnętrznych. Mogą pracować przy wyższym ciśnieniu. Wykonywane są jako rury zgrzewane na styk (z szwem) i rury bez szwu. Używane są do budowy sieci zewnętrznych i wewnętrznych. Rury stalowe charakteryzują sie dość niska chropowatością. Dla łączenia rur stalowych stosuje sie połączenia gwintowane, spawane, kielichowe, kołnierzowe i podobnie jak przy rurach żeliwnych połączenia elastyczne.

Rury z betonu sprężonego (np. typ Betras): Rury betonowe i żelbetowe stosowane są przy ciśnieniu nie przekraczającym 6 atm. Wymagają zabezpieczenia antykorozyjnego (są mało odporne na agresywny CO2 – znajdujący sie zarówno w wodzie wodociągowej jak i wodzie gruntowej). Do wad tego typu rur należy mała odporność na wstrząsy. Chropowatość rur przy zastosowaniu warstw ochronnych jest stosunkowo niska. Rury betonowe i żelbetowe stosowane są do pracy przy ciśnieniu do 1.2 MPa.

Rury z PVC (winidurowe): Połączenia kielichowe, bezkielichowe wciskane, klejone, gwintowane (połączenia z rurami metalowymi). Rury z PVC maja bardzo korzystne parametry hydrauliczne (bardzo małe chropowatości). Wadami tych rur są: duża rozszerzalność cieplna i ograniczony zakres roboczych temperatur do wartości 0 – 400 C (zamarzniecie wody w rurze powoduje jej zniszczenie). Mogą pracować przy podanym zakresie temperatury przy ciśnieniu nie przekraczającym 1.0 MPa

Rury z PE Odcinki proste lub nawinięte na bębny. Połączenia: klejone, zgrzewane. Rury z PE odznaczają sie nadzwyczaj mała chropowatością. Jest materiałem lekkim i elastycznym oraz odpornym na korozje. Jako materiał do produkcji rur jest znany od około 60 lat, przy czym materiał ten był w tym czasie udoskonalany w kierunku zwiększenia wytrzymałości i zmniejszenia grubości ścianek. Najpowszechniej stosowana technologia łączenia rur PE jest tzw. zgrzewanie doczołowe.

• Uzbrojenie

Uzbrojenie regulujące przepływ: zasuwy, klapy zwrotne, przepustnice zwrotne, zasuwy odwadniające.

Uzbrojenie pomiarowe: wodomierze (do pomiaru ilości zużytej wody przez odbiorców), manometry (do kontroli ciśnienia na sieci).

Uzbrojenie czerpalne: hydranty pożarowe (podziemne, naziemne), zdroje uliczne.

Uzbrojenie zabezpieczające: zawory odpowietrzające i napowietrzające, wydłużki dylatacyjne, zawory redukcyjne (regulujące ciśnienie), zawory bezpieczeństwa.

Źródło: http://www.iwizz26.za.pl/pliki/wodkan/wod_04_uzbroj.pdf