WIRUSY

Charakterystyka wirusów:
Wirusy są to patogeny nie mające budowy komórkowej, dlatego też nie zaliczamy ich do żadnego królestwa organizmów żywych. Wirusy nie rosną, nie odżywiają się, nie oddychają, nie posiadają też zdolności metabolicznych, a jakiekolwiek oznaki życia przejawiają w organizmach, w których żywych komórkach się namnażają - są więc pasożytami całkowitymi. Poza komórką żywiciela przyjmują postać krystaliczną.
Pojedynczą cząsteczkę wirusa nazywamy wirionem.
Wiroidy to formy zakaźne, jeszcze prostsze niż wirusy. Są niewielkie, nie posiadają otoczki białkowej, powodują głównie choroby roślin.
Istnieją także wirusy potrzebujące (do powielenia materiału genetycznego) innych wirusów i hamujące produkcję ich kopii - są to wirofagi (mają cechy podobne do bakteriofagów, ale wykorzystują komórkę nie zabijając jej).
Wirusy rozmnażają się na dwa sposoby. Gdy po natychmiastowym namnożeniu się wirusa następuje liza komórki (śmierć komórki), jest to cykl lityczny. Cykl, w którym wirus przechodzi w stan uśpienia (nie następuje rozpad komórki umożliwiający wydostanie się wirionów na zewnątrz) jest cyklem lizogenicznym.
Wirusy dzieli się ze względu na ich wielkość lub na zwierzęce i roślinne.

Budowa wirusów:
Składają się z kwasu DNA lub RNA (lecz nigdy z obu naraz) i białek. Materiał genetyczny tworzy rdzeń wirusa otoczony białkowym kapsydem. Kwas nukleinowy i otoczka białkowa tworzą nukleokapsyd.
Kapsyd, czyli płaszcz pełniący rolę ochronną, zbudowany jest z wielu identycznych, pojedynczych jednostek zwanych kapsomerami. Niektóre wirusy posiadają także osłonkę białkowo-lipidową zawierającą węglowodany i niekiedy śladowe ilości metali. Powstaje ona głównie z fragmentów błony komórkowej gospodarza podczas uwalniania się wirusa.
Wirusy mogą przyjmować różnorodne kształty, np.
kuliste (wirus grypy, rotawirusy);
pałeczkowate - spiralne (mozaika tytoniu), spiralne z osłonką;
wielościenne - bryłowe z osłonką (wirus HIV), bryłowe bez osłonki, bryłowo-spiralne (bakteriofagi).



Choroby wirusowe:
Choroby zwierząt wywołują zazwyczaj wirusy RNA, choroby człowieka - zarówno wirusy DNA, jak i RNA. Wirusy mogą wnikać do komórek żywiciela w całości lub częściowo (w przypadku bakteriofagów wnika tylko kwas nukleinowy). Niektóre wirusy mogą przebywać w żywej komórce w postaci utajonej przez wiele lat.
Leczenie chorób wirusowych jest bardzo trudne, ponieważ nie istnieją antybiotyki, które zwalczałyby wirusy. W związku z tym, obecnie najskuteczniejszą metodą obrony przed nimi są szczepienia ochronne.

Choroby wirusowe człowieka:
• ospa wietrzna (wywoływana przez herpeswirus VZV)
• odra
• świnka (nagminne zapalenie przyusznic)
• różyczka
• grypa (wywoływana przez wirusy grypy A, B i C)
• ptasia grypa (wywoływana przez wirus grypy typu A)
• żółtaczka zakaźna
• choroba Heinego-Medina (wywoływana przez wirus polio)
• WZW (wirusowe zapalenie wątroby)
• AIDS (zespół nabytego niedoboru odporności)
• SARS (ciężki zespół ostrej niewydolności oddechowej)
• rak szyjki macicy (wywoływany przez wirus HPV)
• zapalenie opon mózgowych
• gorączka krwotoczna (wywoływana przez wirus Ebola)
• denga
• nieżyt nosa
• żółta febra
• opryszczka

W Polsce obowiązkowe są szczepienia na choroby wirusowe takie jak odra, świnka, różyczka, choroba Heinego-Medina oraz WZW typu B. Zalecane są szczepienia m.in. na kleszczowe zapalenie mózgu, biegunkę rotawirusową i ospę wietrzną.

Choroby wirusowe zwierząt:
• wścieklizna
• nosówka
• pryszczyca
• ptasia grypa
• myksomatoza

Choroby wirusowe roślin:
• mozaika (np. tytoniowa, jabłoni, pomidora)
• pstrość tulipana
• szarak śliwy
• kędzierzawka ziemniaka

Priony:
Priony to cząsteczki białka, występujące powszechnie we wszystkich organizmach żywych. Są one jednak potencjalnym groźnym czynnikiem zakaźnym. Priony zdolne są do zmienienia konformacji niechorobotwórczych białek w taki sposób, iż zamieniają się w formy chorobotwórcze. Białko PrP jest odporne na wysoką temperaturę i działanie czynników chemicznych, np. enzymów trawiennych.
Choroby prionowe mają bardzo dług czas wylęgania. U zwierząt priony infekcyjne wywołują chorobę kłusową (tzw. scrapie, trzęsawka), która występuje u owiec oraz pochodzącą od niej chorobę szalonych krów (BSE).
Chorobami prionowymi u ludzi są choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) oraz kuru (popularnie nazywane jako śmiejąca się śmierć). Objawami tych chorób są zaburzenia widzenia i czucia, bóle kończyn, otępienie, nagłe zmiany nastrojów i psychoza.
Wszystkie choroby prionowe prowadzą do uszkodzenia mózgu i są śmiertelne, do tej pory nie znaleziono żadnych sposobów zapobiegania im.

Wirus HIV:
Wirus upośledzenia odporności jest wirusem RNA o cyklu lizogenicznym. Zakażenie się nim jest możliwe na trzy sposoby - poprzez kontakt z krwią zakażonego (np. podczas transfuzji krwi), stosunek płciowy lub podczas porodu, gdy matka przekazuje go płodowi. Po wkroczeniu do krwioobiegu następuje czas uśpienia, podczas którego dochodzi do procesu odwrotnej transkrypcji, czyli przepisania kwasu RNA na DNA (umiejętność ta jest cechą wspólną wszystkich retrowirusów). Istnieją dwa typy tego wirusa - HIV-1 oraz HIV-2. Wirus HIV-1 szybciej doprowadza do niesprawności układu immunologicznego, czego następstwem jest choroba AIDS (zespół nabytego niedoboru odporności). Z powodu braku odporności osoba chora może umrzeć nawet na przeziębienie.
Obecnie nie zostały jeszcze opracowane metody wyleczenia zakażenia wirusem HIV. Znane są jednak leki spowalniające namnażanie się wirusa oraz leki utrudniające rozprzestrzenianie się wirusa.

Cytologia

Cytologia jest nauką zajmującą się budową komórki. Komórka jest najmniejszą strukturą budującą organizm. Jest ona najmniejszym samo odtwarzającym się układem biologicznym. Może żyć sama, jako organizm jednokomórkowy (np. bakterie, okrzemki). Każdy organizm, niezależnie od wielkości zbudowany jest z komórek. W organizmie wielokomórkowym komórka jest składowym elementem kolonii (np. skrętnica).
To w komórce zachodzą wszystkie podstawowe procesy życiowe, takie jak wytwarzanie energii, wydalanie produktów przemiany materii, wzrost, ruch, oddychanie, pobieranie substancji i rozmnażanie.
Komórki mogą być prokariotyczne i eukariotyczne. Komórki prokariotyczne występują u bakterii, u których nie ma jądra komórkowego (są bezjądrowe). Ich materiał genetyczny w formie nici, nie jest oddzielony od reszty komórki. Wnętrze takich komórek nie ma wydzielonych przestrzeni - brak organelli. Komórki prokariotyczne w odróżnieniu od eukariotycznych posiadają kilkuwarstwową ścianę komórkową.
Komórki prokariotyczne - występują w pozostałych czterech królestwach: u roślin, grzybów, zwierząt, protistów. Zwierają one jądro komórkowe (materiał genetyczny jest oddzielony od reszty komórki błoną komórkową), ich wnętrza są wyposażone w przestrzenie w których zachodzą określone procesy życiowe. Posiadają organelle, mogą funkcjonować samodzielnie, tworzą kolonie lub są częścią organizmów wielokomórkowych.
W budowie komórki roślinnej wyróżnia się 10 elementów:
-błonę komórkową
-aparat Golgiego
-chloroplast
-ściana komórkowa
-wodniczka
-jądro komórkowe
-mitochondrium
-cytoplazma
-rybosomy
-siateczka śródplazmatyczna
Ściana komórkowa i wodniczka są martwymi elementami, pozostałe są żywe.
W budowie komórki bakteryjnej wyróżniamy elementy:
-otoczkę śluzową
-błonę komórkową
-ścianę komórkową
-cytoplazmę
-rzęskę
-materiał genetyczny (zwinięty, w formie nici)
W budowie komórki zwierzęcej wyróżniamy elementy:
-błonę komórkową
-siateczkę śródplazmatyczną
-rybosomy
-jądro komórkowe
-mitochondrium
-aparat Golgiego
-cytoplazma
W budowie komórki grzybów wyróżniamy elementy:
-rybosomy
-siateczkę śródplazmatyczną
-cytoplazmę
-aparat Golgiego
-ścianę komórkową
-błonę komórkową
-jądro komórkowe
-mitochondrium
Funkcje poszczególnych struktur komórkowych:
ściana komórkowa - znajduje się w komórkach roślin (zbudowana z celulozy) i grzybów (zbudowana z chityny). Jest sztywna i mocna, jest zewnętrzną warstwą, otacza komórkę, nadaje jej kształt, chroni przed uszkodzeniami i wnikaniem szkodliwych substancji, bakterii i wirusów.
wodniczka (wakuola) - przeważnie występuje w komórkach roślin i grzybów. Znajduje się w cytoplazmie, otoczona błoną komórkową (tonoplastem) może stanowić do 90% objętości komórki. Wypełniona jest wodnym roztworem soli i innych substancji. Nadaje całej komórce jędrność (turgor), jest magazynem wody, barwników i zbędnych substancji.
jądro komórkowe - występuje w komórkach eukariotycznych, w cytoplazmie, ma zwykle kształt kulisty Jest otoczone podwójną błoną plazmatyczną, wewnątrz znajdują się chromosomy zbudowane z nici DNA i białek. Odpowiada za pracę komórki, materiał genetyczny, przekazuje informację dziedziczną komórkom potomnym.
błona komórkowa – (inaczej plazmalemma) występuje we wszystkich komórkach (u grzybów i roślin występuje pod ścianą komórkową), składa się z białek i tłuszczów, jest błoną półprzepuszczalną. Izoluje wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego, utrzymuje stały skład chemiczny komórki.
cytoplazma – zawierają ją wszystkie komórki, wypełnia puste przestrzenie między strukturami komórki, może sama się przemieszczać, jest wodnym roztworem różnych substancji i zawiesiną białek i cukrów. W cytoplazmie zachodzą niektóre reakcje biochemiczne, oraz zapewnia ona transport różnych substancji między elementami komórki. Jest ona pozajądrową częścią komórki oddzieloną od środowiska zewnętrznego błoną komórkową. Jej płynnym składnikiem jest cytozol (cytoplazma podstawowa), który jest zbudowany m.in. z wody, białek i cukrów. W tej galaretowatej substancji są zawarte organelle.
mitochondria – występują w komórkach eukariotycznych, znajdują się w cytoplazmie. Są wyłożone podwójną błoną plazmatyczną, wewnątrz tworzy grzebienie.
siateczka śródplazmatyczna – znajduje się w komórkach eukariotycznych, jest systemem kanalików i pęcherzyków oraz przestrzeni w których zachodzą różne procesy biochemiczne, a ich układ może się zmieniać. Zapewnia transport substancji wewnątrz komórek, a u roślin także pomiędzy nimi. Znajduje się w cytoplazmie, zbudowana z białek i tłuszczów
rybosomy – znajdują się we wszystkich komórkach, w cytoplazmie, we wnętrzu chloroplastu i mitochondrium oraz na powierzchni siateczki śródplazmatycznej. W bakteriach dwie jednostki, jedna większa i jedna mniejsza. W mitochondriach i plastydach mają mniejsze rozmiary. Składają się z białek i RNA. Ich zadaniem jest synteza białek.
chloroplasty – znajdują się w komórkach roślinnych i u niektórych protistów. Znajdują się w cytoplazmie. Ich rozmieszczenie na liściu zależy od natężenia światła. Są różnokształtne, najczęściej kuliste i soczewkowate. Są otoczone podwójną błoną plazmatyczną, która wewnątrz tworzy pęcherzyki i cystersy. Ich główną rolą jest synteza cukrów, przy udziale energii słonecznej (fotosynteza)

Tkanka jest to zespół komórek o podobnym pochodzeniu i budowie, pełniących tę samą funkcję. Tkanki zwierzęce pełnią w organizmie określone funkcje i mają różnią budowę. Ze względu na pełnioną funkcję i budowę tkanki zwierzęce dzielimy na cztery rodzaje: nabłonkową, łączną, mięśniową oraz nerwową. Każdy rodzaj tkanki buduje określoną grupę narządów.
Tkanka nabłonkowa, często nazywana nabłonkiem jest zbudowana z komórek ściśle do siebie dopasowanych, które tworzą warstwy. Tkanka ta buduje narządy zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Nie występują w niej naczynia krwionośne. Ma zdolności do częstej regeneracji dzięki centriolom, znajdującym się w komórkach budujących ją, które stale się dzielą. Ta tkanka tworzy zewnętrzną warstę skóry, wyścieła układ pokarmowy, oddechowy, rozrodczy i wydalniczy. Ze względu na kształt komórek rozróżnia się nabłonki: płaski, walcowaty, sześcienny (brukowy). Ponadto, ze względu na liczbę warstw komórek, nabłonki dzieli się na jedno- i wielowarstwowe. Nabłonek jednowarstwowy występuje zazwyczaj tam, gdzie zachodzi wchłanianie różnych substancji. Natomiast nabłonek wielowarstwowy znajduje się w miejscach, które wymagają ochrony. Nabłonek jednowarstwowy płaski jest zbudowany z płaskich, wielościennych komórek. U bezkręgowców wytwarza osórek, a u kręgowców wyścieła naczynia krwionośne, pęcherzyki płucne oraz skrzela. Nabłonek jednowarstwowy sześcienny jest zbudowany z równościennych komórek. Wyścieła np. kanaliki nerkowe i przewody gruczołów. Nabłonek jednowarstwowy walcowaty jest zbudowany z wysokich komórek (często zaopatrzonych w rzęski) o kształcie walca. Wyścieła górny odcinek dróg oddechowych, żołądek i jelito cienkie. Nabłonek wielowarstwowy płaski zbudowany jest z komórek ułożonych w kilku warstwach. U kręgowców tworzy zewnętrzną warstwę skóry (naskórek). Ponadto pokrywa jamę ustną, wyścieła przełyk, odbyt i pochwę. Nabłonek wielowarstwowy walcowaty jest zbudowany z kilku do kilkunastu warstw, przy czym komórki wierzchniej warstwy mają kształt graniastosłupów. Występuje w spojówce oka i przewodach gruczołów zewnątrzwydzielniczych. Nabłonek wielowarstwowy przejściowy jest zbudowany z trzech do pięciu warstw komórek, wyścieła drogi moczowe.
Tkankę nabłonkową możemy także podzielić ze względu na pełnione funkcje na okrywającą (pokrywa tkanki i ciało), wyściełającą (pokrywa narządy wewnętrzne), gruczołową (wydziela gruczoły) i zmysłową (wchodzi w skład narządów zmysłów i odbiera wrażenia zmysłowe).

Tkanka łączna jest najbardziej zróżnicowaną tkanką zwierzęcą. Zawsze składa się z komórek oraz istoty międzykomórkowej. Zwykle tkankę łączną dzieli się na tkankę łączną właściwą, tkankę łączną podporową (oporową) oraz tkankę łączną płynną.
Tkanka łączna właściwa cechuje się brakiem twardych, mineralnych elementów w istocie międzykomórkowej oraz dużymi możliwościami regeneracyjnymi. Wśród tkanki łącznej właściwej wyróżniamy: tkankę siateczkowatą (zbudowana jest z komórek zdolnych do fagocytozy drobnoustrojów; buduje węzły chłonne, grasicę i śledzionę), tkankę tłuszczową, która pełni funkcję magazynującą, termoizolacyjną i ochronną (występuje pod skórą, wokół narządów, m.in. w jamie brzusznej), zarodkową (mezenchymę), która buduje organizm zarodka (występuje w pępowinie płodu), włóknistą zwartą (jest wytrzymała na działanie sił mechanicznych, buduje ścięgna, więzadła, opony mózgowe, współtworzy skórę właściwą kręgowców) oraz włóknistą wiotką, która zawiera bardzo dużo istoty międzykomórkowej (ma nieregularny kształt włókien, otacza naczynia krwionośne, nerwy, mięśnie, występuje w trzustce, płucach, śliniankach, wątrobie).
Tkanka łączna podporowa charakteryzuje się dużą wytrzymałością mechaniczną. Dzielimy ją na tkankę chrzęstną i tkankę kostną. W skład tkanki chrzęstnej wchodzą chondrocyty znajdujące się w jamkach chrzęstnych otoczonych substancją międzykomórkową. Wyróżnia się tkankę chrzęstną: szklistą, sprężystą i włóknistą. Tkanka chrzęstna nie jest unaczyniona ani unerwiona. Tworzy szkielet kręgowców w okresie embrionalnym, powierzchnie stawowe, chrząstkę nosa, nagłośni i oskrzeli, małżowinę uszną, chrząstkę krtani. Tkanka kostna jest zbudowana z komórek oraz substancji międzykomórkowej zawierającej włókna kolagenowe i kryształki hydroksyapatytu- mieszaniny soli wapnia i fosforu, która nadaje macierzy twardość skały. W tkance kostnej przebiegają naczynia i nerwy. Wyróżniamy tkankę kostną zbitą (buduje trzony kości długich i powierzchniowe warstwy wszystkich kości) oraz tkankę kostną gąbczastą (tworzy nasady kości długich).
Tkanka łączna płynna składa się z żywych komórkowych rozproszonych w wieloskładnikowej cieczy (substancji międzykomórkowej), do tkanki płynnej zaliczamy krew i limfę. Krew kręgowców- krąży w układzie naczyń zamkniętych, składa się z osocza (zawiera 90% wody, resztę stanowią białka, tłuszcze, hormony, enzymy, witaminy, sole mineralne, aminokwasy, cukry, mocznik) i elementów morfotycznych krwi (leukocytów, trombocytów i erytrocytów). Erytrocyty powstają w szpiku kostnym, dojrzałe nie mają jądra komókowego, są prawie zawsze dwuwklęsłe, zawierają hemoglobinę, pełnią funkcję transportującą. Leukocyty zawierają jądro komórkowe, dzieli się je na granulocyty (neutrofile, eozynofile oraz bazofile) i agranulocyty (monocyty i limfocyty), pełnią funkcję odpornościową. Trombocyty powstają w szpiku kostnym , uczesniczą w procesie krzepnięcia krwi. Limfa krąży w układzie naczyń otwartych, składa się z osocza i leukocytów, pośredniczy w dwustronnej wymianie substancji odżywczych pomiędzy krwią a innymi tkankami, odgrywa również funkcję odpornościową.
Tkanka nerwowa jest z budowana z neuronów, które odbierają i przekazują sygnały nerwowe. Neuron zbudowany jest z krótkich wypustek- dendrytów i jednej długiej- aksonu (neurytu). Połączenia między neurytem jednego neuronu a dendrytami innego nazywamy synapsą. Akson otoczony jest otoczką mielinową, która zabezpiecza go przed uszkodzeniami, wpływa na szybkość przenoszenia imulsu). Ze względu na pełnione funkcje neurony dzielimy na czuciowe (przewodzą impuls od receptora), ruchowe (przewodzą impulsy do efektorów) i pośredniczące (przekazują impulsy między neruonami czuciowymi i ruchowymi.
Tkanka mięśniowa zbudowana jest z komórek zwanych włóknami (zawierają filamenty białkowe- aktynę i miozynę mające zdolność kurczenia się). Wyróżnia się tkankę poprzecznie prążkowaną (szkieletową i mięśnia sercowego) oraz gładką. W organizmie pełnią one odmienne funkcje.
Tkanka mięśniowa gładka jest zbudowana z komórek o wrzecionowatym kształcie, ostro zakończonych i jednojądrowych. Skurcze mięśni gładkich są powolne, ale długotrwałe, częstotliwość skurczów jest niezależna od woli człowieka. Tworzy mięśnie ścian naczyń krwionośnych, buduje narządy wewnętrzne, np. żołądek, macicę, przełyk. Tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa jest zbudowana z komórek wydłużonych, tępo zakończonych, zawierających wiele jąder i mitrochondriów. Jest przytwierdzona do elementów szkieletu i tworzy muskulaturę organizmu. Skurcze mięśni szkieletowych są zależne od naszej woli. Tkanka mięśniowa prążkowana serca jest zbudowana z komórek wydłużonych, cylindrycznych, mających rozgałęzienia, zawiera jedno lub dwa centralnie położone jądra. Częstotliwość skurczów nie podlega woli organizmu. Buduje mięsień sercowy, któy kurczy się szybko i silnie.

Systematyka jest nauką, która bada różnorodność organizmów, ich pokrewieństwo ewolucyjne oraz klasyfikację. Zajmuje się uporządkowaniem świata organizmów żywych, tak, aby w jak najbardziej wiarygodny sposób przedstawić ich rozwój rodowy, a więc filogenezę. Aby stworzyć rozwój filogenetyczny organizmu systematyka czerpie z wielu dziedzin nauki w tym pomocnych, a więc anatomii, embriologii, genetyce, ekologii i biochemii.

Jednostki systematyczne:
Systemy klasyfikacji organizmów złożone są z jednostek systematycznym, którym przypisywane są odpowiednie obiekty biologiczne, a więc wszelkie organizmy. Jednostki systematyczne nieco różnią się w botanice i zoologii, ale najwyższą jednostką systematyczną zawsze jest królestwo. Dalej kolejno wymienia się: gromada, klasa, rząd, rodzina, rodzaj, gatunek, odmiana, forma. Jeśli chodzi o kolejne niższe rangą jednostki w zoologii to: typ, gromada, rząd, rodzina, gatunek, podgatunek. Często wyróżnia się również pośrednie jednostki taksonomiczne takie jak podgromada czy podtyp. Podstawowa jednostka systematyczna to gatunek. Gatunek to zbiór osobników wykazujących podobieństwo i swobodnie krzyżujących się i wydających potomstwo w warunkach naturalnych. Każdy organizm posiada ściśle określoną pozycję systematyczną w systemie klasyfikacji. Taksonem nazywamy każdy obiekt biologiczny, który zalicza się do jednostki systematycznej dowolnego poziomu.

Współcześnie najpopularniejszy system, to zgodny z wiedzą genetyczną podział na trzy "domeny" - bakterie, archeany i eukarionty, przy czym w tej ostatniej wydziela się królestwa roślin, grzybów i zwierząt, oraz protistów - pierwotniaków. Wciąż popularny też jest starszy system "pięciu królestw" dzielący świat żywy na bakterie, protisty, rośliny, grzyby i zwierzęta, przy czym tylko trzy ostatnie uznaje się za monofiletyczne, pozostałe są parafiletyczne, a więc grupujące organizmy niekoniecznie blisko spokrewnione, choć pochodzące od jednego wspólnego przodka. Np. królestwo bakterii obejmuje tu dwie bardzo stare linie ewolucyjne, które ? choć pozornie bardzo podobne ? są od siebie odleglejsze niż np. człowiek i pieczarka (ssaki i podstawczaki).

W rzeczywistości wiele linii filogenetycznych, szczególnie prostych organizmów ma wciąż nieustaloną przynależność i ich "przydział" bywa arbitralną decyzją twórcy tej czy innej danej publikacji, lub konserwatywnym powieleniem dawnych, nietrafnych decyzji.

Obiekty można klasyfikować na różne sposoby, na podstawie różnych kryteriów. Klasyfikacja może więc mieć charakter sztuczny i naturalny. W pierwszym wypadku, kryterium podziału może być podobieństwo morfologiczne lub siedliskowe. Na przykład podział zwierząt na lądowe i wodne jest sztuczny i nie oddaje nijak ich powiązań ewolucyjnych. Przykładem klasyfikacji sztucznej, ale niezwykle pożytecznej z punktu widzenia metodyki nauczania biologii jest podział zwierząt na kręgowce i bezkręgowce. Druga z wymienionych grup (bezkręgowce) jest jednostką sztuczną, a zaliczane do niej zwierzęta łączy tylko jedna cecha diagnostyczna, a mianowicie brak kręgosłupa.

Wraz z rozwojem biologii molekularnej hierarchiczne systemy klasyfikacyjne zyskały konkurencję w postaci coraz dokładniej odzwierciedlających filogenezę naturalnych klasyfikacji organizmów opartych na taksonomii filogenetycznej. Przykładem takiej klasyfikacji odnoszącej się do roślin okrytonasiennych jest system APG. W tradycyjnych systemach klasyfikacyjnych stosujących system kategorii biologicznych nie sposób zmieścić coraz bardziej dokładnego, ale też coraz bardziej złożonego obrazu drzewa życia. Nie można w sytuacji, gdy liczba kategorii systematycznych jest skończona stworzyć systemu, w którym każdy takson byłby monofiletyczny. Z drugiej strony złożoność taksonomii filogenetycznej powoduje, że trudno sobie wciąż jeszcze wyobrazić stosowanie innych niż tradycyjne systemy hierarchiczne do celów choćby dydaktycznych.


Przykład systematyki jabłoni domowej

Domena Eucaryota
Królestwo Rośliny
Podkrólestwo Naczyniowe
Nadgromada Nasienne
Gromada Okrytonasienne
Klasa Dwuliścienne
Rząd Różowce
Rodzina Różowate
Rodzaj Jabłoń
Gatunek Jabłoń domowa

Przykład systematyki konia domowego

Domena Eucaryota
Królestwo Zwierzęta
Podkrólestwo Ssaki
Nadgromada Ssaki żyworodne
Gromada Łożyskowce
Klasa Nieparzystokopytne
Rząd Koniokształtne
Rodzina Koniowate
Rodzaj Koń
Gatunek Koń domowy