Chwasty rośliny które więcej szkodzą niż przynoszą korzyści rośliny które rosną w złym miejscu. Wszystkie obce gatunki występujące w ładnie prawianych roślin są roślinami zachwaszczającymi. Chwasty właściwe chwasty obce uprawne.

CHWASTY SEGETALNE rośliny synantropijne (rośliny dzikie pojawiające się w siedlisku w wyniku działalności człowieka) które przystosowaly się pod względem ekologicznym i biologicznym do stosowanej agrotechniki. Utrzymują się na polu mimo że jej człowiek zwalcza i wpływają ujemnie na wysokość oraz jakość plonu.

Do chwastów segetalnych należą np. chaber bławatek, kąkol polny, ostrożeczka polna, mak polny, mask piaskowy, kurzyślad polny.

CHWASTY RUDERALNE występują na terenach nie użytkowanych rolniczo przy drogach budynkach płotach nasypach kolejowych, są to rośliny wieloletnie które jeśli dostaną się na grunty orne nie utrzymują się tam dłuże nie są przystosowane do prowadzonej agrotechniki tworzą własne zbiorowiska roślinne. Należą do nich np. łopian pokrzywa

CHWASTY ŁĄK I PASTWISK chwasty względne rośliny dziko rosnące które jeśli występują nie obniżają plonu rośliny uprawnej a poprawiają smakowitość paszy- zioła mniszek pospolity, kminek zwyczajny. Jeśli występują w dużej ilości obniżają plon rośliny uprawnej i nazywane są chwastami. Chwasty bezwzględne rośliny trujące zimowit jesienny, pasożytnicze- kanianki, rośliny nie nadające się do skarmiania oset zwisły.

ŻRÓDŁA ZACHWASZCZENIA gleba zawira dużo nasion i wegetatywnych organów rozmnażania chwastów 1ha setki milionów nasion chwastów rozmieszczone w rozmaitych warstwach gleby, łatwo się odnawiają. Materiał siewny niewielkie zanieczyszczenie materiału siewnego prowadzi do znacznego zachwaszczenia pola chwasty szybko się rozmnażają niewłaściwy płodozmian zmianowanie- uproszczenie płodozmianów mniejszenie liczby uprawianych gatunków wpływa na wzrost zachwaszczenia pól. Powierzchnie nie uprawiane miejsca przy budynkach płotach ruderach podwórza przydroża są stałymi rozsadnikami chwastów. Obornik i komposty wiele nasion chwastów nie jest trawiona przez zwierzęta i w stanie nienaruszonym z obornikiem wraca na pole

POCHODZENIE CHWASTÓW archeolity gatunek roślin obcego pochodzenia (antropofit) który przybył do nas z innych rejonów geograficznych w czasach wczesnohistorycznych lub przedhistorycznych i występuje wyłącznie w siedliskach synantropijnych perz właściwy, owies głuchy, chaber bławatek, mak polny, gorczyca polna, rdest powojowy.

Epektofity gatunek roślin obcego pochodzenia z grup tzw kenofitów (obcego pochodzenia) który przybył do nas z innych rejonów geograficznych w ostatnich czasach i występuje zwykle w siedliskach ruderalnych i segetalnych. Zółtlica drobnokwiatowa, włośnica zielona, przymiotno kanadyjskie

Apofizy chwasty krajowe które zbiegły z naturalnych zbiorowisk roślinnych (lasy łąki zarośla) i usiłują szadomowić się na polach Nie zawsze znajdują dla siebie korzystne warunki jak zacienienie ilość wody odczyn gleby np. skrzyp polny, podbiał pospolity, stokłosa bezostna, pokrzywa zwyczajna

Ergazjofity rośliny które człowiek wyodrębnił z naturalnego zbiorowiska ale na drodze hodowli nie zdążył przystosować do własnych potrzeb. Niektóre z nich nazywa się zbiegami z upraw chrzan. Gryka tatarka

Efemero fit gatunek roślin obcego pochodzenia który przypadkowo został zwalczony i zwykle przejściowo występuje we florze danego kraju lub obszaru.

Efemero fity pojawiają się wokół miejsc przeładunku towarów np. wokół portów dworców kolejowych lub innych stacji przeładunkowych a także wokół skół ogrodniczych i ogródków botanicznych w których uprawia się gatunki obce.

Efemero fity zwykle nie mają szans a przejście całego cyklu rozwojowego w klimacie w jakim są znalazły się i w krótkim czasie zanikają np. rzepień kolczasty, dziewanna, facelia błękitna

SPOSOBY ROZSIWANIA SIĘ CHWASTÓW wiatr anemochorycznie mak kanianka żółtlica chaber oset mlecz. Woda hydrochorycznie rdest szczaw nawłoć. Zwierzęta zoochorycznie ptaki ornitochorycznie (pokrzywa szarlat) mrówki mymekochorycznie. Człowiek antropochorycznie samorzutnie autochorycznie specjalna budowa owoców iglica pospolita wyka bodziszek mak

CECHY CHWASTÓW duża zmienność form i typów, zdolność do szerokiego rozsiewania, małe wymagania ekologiczne, nierównomierność kiełkowania, duża zdolność do stosowania się do rośliny uprawnej.

CECHY UŁATWIAJACE ROZMNAŻANIE SIĘ I OPANOWANIE TERENU wytwarzanie olbrzymich ilości nasion, zachowanie zdolności kiełkowania przez wile lat, kiełkowanie seriami, kiełkowanie i rozwój w niekorzystnych warunkach klimatycznych , rozmnażanie się przy pomocy podziemnych organów rozłogi.

SZKODLIWOŚĆ CHWASTÓW konkurują z roślinami uprawnymi o światło wode składniki pokarmowe, mogą się krzyżować z rośliną uprawną, powodują obniżenie jakości produktów rolnych ebranych wraz z roślinami uprawnymi, np. nasiona tobołków nadają mące gorzki smak. Uczestniczą w rozprzestrzenianiu się chorób i szkodników roślin, powodują wyleganie roślin np. wyka oset utrudnia zbiór zbóż oraz utrudniają zbiór, podnoszenie kosztów produkcji zabiegi odchwaszczające, bardzo szybki i bujny rozwój, obniżają temperaturę gleby, przerastają glebę organami podziemnymi, są trujące dla ludzi i zwierząt np. nasiona kąkolu, lulek czarny blekot pospolity sporysz, twarde łodygi szarłatu Palmera mogą uszkodzić kombajn.

UKŁAD PRZESTRZENNY CHWASTÓW chwasty piętra przyziemnego najczęściej są to rośliny mało szkodliwe płożące się po ziemi, dziu, dziurawiec rozesłany, kurzyślad polny, lnica zgiętoostrogowa, połonicznik kosmaty, sporek polny, wiechlina roczna

Chwasty piętra dolnego zazwyczaj nie zanieczyszczają plonu często żyją i rozmnażają się na ściernisku fiołek polny, niezapominajka polna, rolnica pospolita, tasznik pospolity

Chwasty piętra środkowego często dojrzewają razem z uprawianą rośliną i zanieczyszczają zebrany materiał siewny. Chaber bławatek, gorczyca polna, kąkol polny, ostróżka wyniosła, przymiotno kanadyjskie, stokłosa żytnia, życica roczna

Chwasty piętra górnego przerastają łan uprawianej rośliny niekiedy powodują jej wyleganie utrudniają zbiór i zanieczyszczają plony

Chwasty piętra górnego przerastają łan uprawnej rośliny niekiedy powodują jej wyleganie utrudniają zbiór i zanieczyszczają plony kwitnące w łanie uprawnej rośliny rdest powojowy kwitnące nad łanem mlecz, miotła zbożowa ostrożeń , oset

Agrupy biologiczne chwastów chwasty gat samożywne, gat monokarpiczne jednoroczne ozime efemerydy zimujące jare wcześnie wschodzące i jare póżno wschodzące i dwuletnie. Gat polikarpiczne rozłogowe cebulowa korzeniowo odrostowe i korzeniowe 2 gat cudzożywne

CHWASTY SAMOŻYWNE jednoroczne – żyją nie dłużej niż 1rok, rozmnażają się generatywnie , owocują 1 raz potem giną w zależności od rytmu rozwojowego i długości życia wyróżnia się gr efemerydy chwasty krótkotrwałe jare króki okres wegetacji 6-8tygodni, wydają od 2-3 pokoleń, gwiezdnica pospolita żółtlica drobnokwiatowa i owłosiona 2 jare wschodzą wiosną w tym samym roku owocują i zamierają jesienne siewki giną podczas przymrozków ze względu na ich zróżnicowanie wymagania termiczne wyróżnia się jare wcześnie wschodzące ukazują się na początku wiosny temp dobowa nieco powyżej 0 zachwaszczają zboża jare i oziminy np. gorczyca polna owies głuchy. Jare późno wschodzące do skiełkowania potrzebuje kilku dni z średnią dobową temp powietrza ok. 10 pojawiaja się w kwietniu o maju zachwaszczają okopowe kukurydzę chwastnica jednostronna szarłat szorstki włośnice. 3 zimujące które zależnie od terminu wschodu mogą zachowywać się jak rośliny jare i ozime jeśli wzejdą wiosną w tym samym sezonie wegetacyjnym dają owoce i gniją wschodzące jesienią tworzą rozetę przed zimą zimują i dopiero od wiosny przechodzą dalszy cykl rozwojowy.chwasty zimujące zachwaszczają zboża ozime i jare strączkowe rzepak. Chaber bławate mak polny przytulia czepna miotła zbożowa 4. Ozime u których warunkiem owocowania jest przejście stadium jarowizacji w okresie zimy zachwaszczają zboża ozime i rzepak

CHWASTY DWULETNIE wymagają do rozwoju dwóch pełnych okresów wegetacyjnych w pierwszym roku tworzą zwykle zgrubniały wrzecionowaty korzeń oraz rozetę liśiowa. Przez lato gromadzą w korzeniu zapasy pokarmowe zimują a w następnym roku rozwijają pęd kwiatowy owocują i zamierają. Pełny rozwój osiągają na miedzach przydrożach w uprawach wieloletnich kończyna lucerna trawy. Bniec biały osty.

CHWASTY WIELOLETNIE po pierwszym owocowaniu nie giną ale przedłużają życie za pomocą pączków przybyszowych wytwarzanych na organach zimujących korzenie kłącza rozłogi podziemne i naziemne cebule, rozmnażają się generatywnie wydają duże ilości nasion, ze względu na budowę organów rozmnażania wegetatywnego są trudne w zwalczaniu zwłaszcza metodami mechanicznymi dopiero wielokrotne niszczenie części naziemnej poprawia skuteczność walki z chwastami 1 rozłogowe podziemne rozłogi są różnej dł i występują w glebie na różnej głębokości płytko rozłogowe do 20cm głębokie 20-40cm rozmnażają się za pomocą organów podziemnych a tylko w niewielkim stopniu przez nasiona są trudne do zwalczania prze właściwy podbiał pospolity skrzyp polny 2 cebulowe mają silnie skrócony pęd podziemny na którym gęsto osadzone są mięsiste liście tworzące razem cebulę służy ona do magazynowania składników pokarmowych i stanowi jednocześnie organ rozmnażania wegetatywnego czosnej winnic owy złoć polna 3 korzeniowe gat o korzeniu palowym mięsistym wrastają głęboko w glebę rozmnażanie generatywne, korzeń stanowi magazyn zapasów pokarmowych babka lancetowata i zwyczajna mniszek pospolity. 4 korzeniowo odrostowe mają zdolność rozmnażania wegetatywnego za pomocą pąków wegetatywnych występujących nna korzeniu głównym np. wilczomlecz sosenka lub na całym rozbudowanym systemie korzeniowym mlecz polny szczaw polny, rozmnażanie również generatywne, są bardzo uciążliwe i trudne do zwalczania

CHWASTY CUDZOŻYWNE pobierają bezpośrednio z rośliny żywicielskiej bądź tylko wodę i sole mineralne pasożyty zielone posiadają chloeoril i są zdolne do asymilacji lub wszystkie potrzebne im składniki pokarmowe potrzebne do życia pasożyt bezzieleniowe niezdolne do samodzielnej asymilacji. Pasożyty zielone półpasożyty- wyglądem zewnętrznym przypominają roślinę samożywną ale posiadają ssawki na korzeniach, ssawkami pobierają z korzeni rośliny żywicielskiej wodę składniki mineralne substancje organiczne produkujące same są to rośliny jednoroczne, rozmnażają się generatywnie pszeniec różowy, szelężnik. Pasożyty bezzieleniowe mają zredukowane korzenie i liście wskutek czego nie pobierają wody i składników mineralnych pozbawione chlorofilu nie mogą asymilować posiadają ssawki wrastają do wiązek sitowo naczyniowych części nadziemnych lub korzeni rośliny żywicielskiej rozmnażanie generatywne i wegetatywne poprzez fragmenty łodygi lub system korzeniowy.

ZALETY CHWASTÓW niektóre posiadają właściwości lecznicze dla ludzi i zwierząt cenym dodatkiem do paszy, odgrywają one pozytywną rolę gdy występują e małej ilości nie obniżają plonu uprawy oraz poprawiają smakowitość paszy są pozytywnym składnikiem runi i noszą nazwę ziół np. krwiściąg lekarski mniszek pospolity kminek zwyczajny. Udział korzeni chwastów w procesach strukturotwórczych butwiejące resztki korzeni bocznych oraz grużlące mechaniczne działanie korzeni na poszczególne partie gleby przy odpowiedniej wilgotności i obecności różnych składników przyczyniają się do powstania mikroagregatów. Porowatość i strukturalność gleb stale zadarnionych łąki pastwiska nieużytki jest lepsza niż gruntów ornych. Ochraniają wierzchnią warstwę gleby przed zaskorupieniem wysuszeniem i erozją. Uczestniczą w tworzeniu mikroklimatu wraz z zadrzewieniami śródpolnymi lasami i torfowiskami obieg wody w siedlisku. Stwarzają korzystne warunki dla rozwoju organizmów pożytecznych łańcuch pokarmowy schronienie dla zwierząt mikroorganizmy uszkadzaja i rozkładają ich nasiona w glebie. Zatrzymują składniki pokarmowe w glebie składniki pobrane przez chwasty nie są dla obiegu stracone jeśli chwastów nie usuwa się z pola. Niektóre chwsty działają pozytywnie na rośliny uprawne np. komosa biała i pokrzywa na ziemniaki, krwawnik pospolity na trawy, rumianowate na przenicę perz na żyto oczywiście oddziaływanie to objawia się gdy nie występuje w niewielkiej ilości.

CHWASTY JAKOŚ ROŚLINY WSKAŹNIKOWE NA RÓŻNE GLEBY gleby ciękie gliniaste komosa biała korzyślad polny mlecz kolczasty. Gleby bogate w próchnicę bodziszek dorbny dymica pospolita maruna bezwonna szczaw żółty. Gleby piaszczyste ubogie w próchnicę babka wąskolistna, chłodek drobny, chroszcz magołodygowy. Kończyna polna. Gleby podmokłe bobrek trójlistny, czerniec Gronkowy, czyściec błotny, jaskier rozłogowy, skrzy polny. Gleby piaszczyste i słabo gliniaste czerwiec roczny, gęsiówka piaskowa, mak piaskowy. Gleby wilgotne rdest kolankowy, rdest gruczołowaty, jaskier rozłogowy. Gleby ubogie w wapń czerwiec roczny fiołek trójbarwny rzodkiew świrzepa, szczaw polny. Gleby torfowe wrzosowiska szachownica kostkowana rosiczka okrągłolistna. Gleby leśne czosnek niedźwiedzi dzięgiel leśny narecznica samcza, paprotka zwyczajna, skrzyp olbrzymi. Chwasty kosmopolityczne mlecz polny mniszek pospolity, rdest ptasi, tasznik pospolity

CHWSTY W ROLI DOBREGO SĄSIADA każdy gat roślin ma nieco inne wymagania pobiera różne składniki mineralne a także wydziela różne substancje lotne do atmosfery oraz produkty swojego metabolizmu do gleby. Wydzielane substancje mogą oddziaływać na sąsiednie rośliny iraz na organizmy żyjące w glebie i na roślinach. To właśnie dlatego niektóre gat dobrze się czują w swoim towarzystwie podczas gdy inne mogą być złymi sąsiadami zatruwając sobie życie

Dobrze dobrane sąsiadujące rośliny powinny spełniać następujące wymagania poprawić jakość roślin lub zwiększyć ich plon, odstraszyć szkodniki zmniejszyć porażenie chorobami, umożliwić lepsze wykorzystanie składników pokarmowych obecnych w glebie

TOŚLINY DZIKO ROSNĄCE krwawnik pospolity, kozłek lekarski, pokrzywa zwyczajna, bylica piołun, mniszek lekarski, naparstnica

HERBICYDY rodzaj pestycydów służących do selektywnego zwalczania chwastów w uprawach, ich stosowanie stanowi uzupełnienie mechanicznych zabiegów pielęgnacyjnych pierwszy herbicyd olej mineralny

HERBICYDY największą grupę stanowią substancje do zwalczania nieporządanych roślin czyli herbicydy. Zastępują prace ręczną i mechaniczną przy zwalczaniu chwastów, zapewniają wyższą skuteczność chwastobójczą w porównaniu z innymi metodami walki z chwastami, skracają czas odchwaszczania, umożliwiają utrzymanie pola wolnego od chwastów przez dłuższy czas, są zabiegami tańszymi w porównaniu do pielenia ręcznego.

SUBSTANCJE ZALICZANE DO HERBICYDÓW DZIELĄ SIĘ WEDŁUG NASTĘPUJĄCYCH KRYTERIÓW sposobu pobierania przez rośliny doglebowo dolistnie, sposobu przemieszczania w roślinie kontaktowe i systemiczne, terminu zabiegu przedsiewnie przedwschodowe i powschodowe, budowy chemicznej substancji aktywnej, dominującego mechanizmu działania substancji aktywnych

PREPARATY DOGLEBOWE stosowane przed lub posiewnie są pobierane wyłącznie przez korznie roślin i odznaczają się na ogół długim okresem zalegania w glebach a ich działanie jest uzależnione od czynników glebowych i meteorologicznych.

HERBICYDY DOLISTNE są w mniejszym stopniu uzależnione od czynników środowiskowych a ich dodatkową zaletą jest możliwość precyzyjnego doboru preparatu i jego dawki w zależności od struktury stopnia zachwaszczenia rośliny uprawnej

Działanie herbicydów może być selektywne lub nieselektywne

Herbicydy selektywne stosuje się do zwalczania chwstów i nie wpływają one na roślinę uprawną.

Nieselektywne niszczą wszystkie rośliny

DAWKA HERBICYDU zastosowanie herbicydów w zbyt dużej dawce w nieodpowiedniej fazie rozwoju rośliny niewłaściwych warunkach atmosferycznych może uszkodzić roślinę uprawną wywołując poparzenia lub różne nieprawidłowości w rozwoju rośliny zwane uszkodzeniem herbicydowym.

NIEINFEKCYJNA CHOROBA wywołana poprzez spowodowanymi przez herbicydy. Objawy najczęściej obserwujemy na liściach położonych najniżej gleby.

PODZIAŁ HERBICYDÓW ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM DZIAŁANIA W ROŚLINIE herbicydy kontaktowe- uszkadzają rośline w miejscu gdzie z nią zetkną się warunkiem dobrego zadziałania tego herbicydów jest dokładne pokrycie chwastów preparatem, efekt widać już następnego dnia po zabiegu roślina stopniowo usycha a po 3 dniach usycha zupełnie

Herbicydy układowe herbicydy wchłaniany przez roślinę zakłóca jej procesy życiowe , pierwsze efekty widać po 2 tygodniach rośliny całkowicie zamierają o 2 miesiącach

Herbicydy nalistne kontaktowe nie selektywne niszczą nadziemną część rośliny w bradzo małym stopniu przemieszczając się do części podziemnych chwastów.

Herbicydy nalistne kontaktowe selektywne niszczą chwasty w miejscu kontaktu.

Herbicydy nalistne układowe selektywne wnikaja do rośliny i przemieszczane są w całej roślinie

Herbicydy doglebowe krótkodziałające nieselektywnie Herbicydy doglebowe długo działające nieselektywnie

Herbicydy doglebowe krótkodziałające selektywnie przed lub krótko po siewie Herbicydy doglebowe długodziałające selektywnie stosuje się nalistnie na chwasty w roślinach uprawnych o głębokim systemie korzeniowym