"Podstawy organizacji i zarządzania w administracji publicznej "

Zagadnienia wstępne.

1. Pojęcie wiedzy, teorii, nauki i dyscypliny naukowej.

Wiedza - termin używany powszechnie, istnieje wiele definicji tego pojęcia.

Klasyczną definicę wiedzy podał Platon w dialogu Teajtet, gdzie Sokrates w rozmowie z Teajtetem dochodzi do wniosku, że wiedza to prawdziwe, uzasadnione przekonanie. Wyróżnia się więc w wiedzy następujące trzy elementy wiedzy:

• przekonania, sąd w sensie logicznym (ang. belief)

• uzasadnienie, przekonanie jest uzasadnione (ang. justified)

• prawdziwość, przekonanie jest prawdziwe (ang. true)

Nowa Encyklopedia Powszechna definiuje wiedzę jako „ogół wiarygodnych informacji o rzeczywistości wraz z umiejętnością ich wykorzystywania”.

Teoria to system pojęć, definicji, aksjomatów i twierdzeń ustalających relacje między tymi pojęciami i aksjomatami, tworzący spójny system pojęciowy opisujący jakąś wybraną fizyczną lub abstrakcyjną dziedzinę.

Niedowiedziona faktami lub dowodem matematycznym teoria to hipoteza. Zbiór podstawowych pojęć i twierdzeń teorii danej nauki nazywa się jej paradygmatem.

Należy też podkreślić, że stwierdzenie "(coś) w praktyce, a (coś) w teorii" posługuje się innym rozumieniem tych terminów. Jest skrótem myślowym przydatnym raczej poza dyskursem naukowym.

W języku potocznym stwierdzenie "to jest teoria", znaczy często, że uprzednio wymienione stwierdzenia lub reguły reprezentują pewien uproszczony model rzeczywistości, który w specyficznych warunkach dyskutowanego problemu albo jest nieprawdziwy albo praktycznie nieosiągalny, nie do zrealizowania (np. modele normatywne, typu: tak być powinno).

Nauka – autonomiczna część kultury służąca wyjaśnieniu funkcjonowania świata, w którym żyje człowiek^[1]. Nauka jest budowana i rozwijana wyłącznie za pomocą tzw. metody naukowej lub metod naukowych nazywanych też paradygmatami nauki poprzez działalność badawczą prowadzącą do publikowania wyników naukowych dociekań. Proces publikowania i wielokrotne powtarzanie badań w celu weryfikacji ich wyników, prowadzi do powstania wiedzy naukowej dostępnej dla całej ludzkości. Zarówno ta wiedza jak i sposoby jej gromadzenia określane są razem jako nauka.

Dyscyplina naukowa to społecznie zorganizowana działalność badawcza nastawiona na wytwarzanie informacji (badania) oraz stosowania rezultatów tej działalności (teorie) w praktyce.

Dyscyplina naukowa według L. Krzyżanowskiego nauka (w znaczeniu instytucjonalnym), to usystematyzowany ze względu na przedmiot i cele procesu poznania oraz społeczne znaczenie jego rezultatów zbiór ukształtowanych i wyodrębnionych części zasobu wiedzy o rzeczywistości. Nauka obejmuje całokształt zakresów wiedzy jakie wyznaczają granice danej dyscypliny naukowej. Dyscyplina naukowa to doniosła społecznie, ukształtowana i wyodrębniona ze względu na przedmiot i cel badań lub kształcenia część nauki w znaczeniu instytucjonalnym uznana za podstawową jednostkę jej klasyfikacji.Dyscypliną naukową jest: filozofia, prawo, ekonomia, medycyna, organizacja i zarządzanie, historia, pedagogika, psychologia, informatyka, architektura, mechanika itp.

Dyscypliny naukowe są grupowane według różnych kryteriów i tworzą dziedziny nauki. Dziedzinami nauki są: nauki ekonomiczne, nauki humanistyczne, nauki matematyczne, nauki medyczne, nauki prawne, nauki przyrodnicze, nauki techniczne itp.Dyscypliny naukowe dzielą się na specjalności naukowe.

• 2. Teoria organizacji i kierowania/zarzadzania jako dyscyplina naukowa. Teoria organizacji, czy nauka o zarządzaniu, to dyscyplina (nauka) praktyczna w sensie jaki nadawał temu pojęciu Tadeusz Kotarbiński.

• Herbert A. Simon określał tę rodzinę dyscyplin jako sciences of the artificial odróżniając nauki o wytworach działań człowieka od nauk o świecie przyrody (nauk o naturze).

Obaj uczeni wskazywali projektowanie jako wyróżnik metodologiczny tych dyscyplin

• Odpowiedzi T. Kotarbińskiego [op. cit., 382]:

  • (a) przedmiotem teorii organizacji (TO) są zespoły ludzkie pozytywnie „współdziałające”;

  • (b) punktem widzenia TO jest wskazywanie warunków „sprawnego, jak najsprawniejszego, wykonywania zadań, dla których [zespoły] współdziałają”

• „jest to dyscyplina badawcza, dociekająca warunków jak najsprawniejszego funkcjonowania zespołów pozytywnie współdziałających, ze szczególnym uwzględnieniem zależności funkcjonowania zespołu od jego struktury” [op. cit., 382].

• Kotarbiński dodaje, że teorię organizacji nazywa się mianem dłuższym, mianowicie teorią organizacji i kierowania (TOIK), „z pewnością dlatego, że zależności o charakterze kierowania należą do najważniejszych spośród relacji składających się na ustrój zespołu, a pewnie i dlatego również, że teorię organizacji uprawia się pospolicie na użytek osób pragnących uczestniczyć właśnie w funkcji kierowania zespołem czy też zespołami” [op. cit., 382-383].

• TO, TOiK, czy NOiZ?

  • Pytanie ma uzasadnienie w tym, że słowo „organizacja” odnosi się zarówno do przedmiotu badanego, tj. rzeczy zorganizowanej, jakim jest zespół współdziałający, jak i do sposobu zorganizowania, a więc struktury (ustroju) rzeczy zorganizowanej, a „problemy sprawnego kierowania mieszczą się w zbiorze problemów struktury zespołów” [op. cit., 383].

  • Obecnie częściej mówi się o zarządzaniu, aniżeli kierowaniu

• Sprawne kierowanie/zarządzanie spełnia funkcję systemotwórczą – jak mówią teoretycy systemów.

• Polega ono bowiem na przekształcaniu grupy ludzi w zespół, ergo z luźnego zbioru (agregatu) ludzi w całość powiązaną specyficznymi zależnościami (relacjami wewnętrznymi), a tej całości zależnościami (relacjami zewnętrznymi) z otoczeniem, czyli tworzeniu systemu.

3. Przydatność teorii dla praktyki na przykładzie teorii organizacji i kierowania.

a)opanowanie teoriipoziom podstawowy ( zapoznanie się z zagadnieniami, opanowanie terminologii danej teorii; zapoznanie się z problemami, którymi dany przedmiot się zajmuje)

b) zastosowanie teoriipoziom zaawansowany (przewidywanie tego co się stanie, umiejętność fachowego spojrzenia. Fachowiec umie dotrzec to, czego inni nie dostrzegają)

Część pierwsza.

Podstawowe pojęcia teorii organizacji.

1. Zachowanie i działanie.

1. Pojęcie zachowania i działania.

Nazwa (są wieloznaczne) +znaczenie= pojęciedefinicja

Desygnaty- to wszystko czego nazwa dotyczy

1. Podział działań ze względu na rodzaj celów.

2. Cele działania.

1. Pojęcie celu działania.

Celstan rzeczy przyszły, przewidywany, zamiezony, pożadany do którego się dązy

1. Cel a zadania; cel a skutek.

Zadanierodzaj celu (ma mniejszy zakres znaczeniowy) . Są cele które nie są zadaniami. Są zadania, które nie
są celami.

to cel zadany przez kogoś i realizowany. Ustalił go ktos inny niż wykonawca, ale wykonawca swia
domie go wypełnie.

zadania z administracji publicznej SA określone ustatwowo

Skutekto rezultat, skutek, wynik działania

1. Rodzaje celów działania.

• Kryterium zakres (przedział zadania brany pod uwagę)

• Zewnętrzne (poza zakresem branym pod uwagę; zaspokajane z zewnątrz z powodu których istnieje instytucja) np.skonczenie studiów

• Wewnętrzne (w ramach zakresu instytucji, w ramch instytucji) np.zdanie egzminu

• Kryterium słuszność:

• Główne (cele najważniejsze; jest na tyle ważny, że działajacy dla niego samego gotowy jest podjąć działanie gdyby cel był jedyny to i tak bym podjąl działanie, a gdyby były inne cele, a tego by nie było to nie podjałbym działania)

• Uboczne (mniej ważne; cel dodatkowy, realizowany przy okazji; działajacy nie jest w stanie dla niego samego podjąć działania, jeżeli nie ma innego głownego celu)

WNIOSEK:

-jedyny cel, gdy nie ma innego….. podjąć działanie

-inne są, Alenie ma właściwego, to działania nie podejmuje

• Kryterium ocena:

• Końcowe ( sam w sobie jest pozytywnie oceniany)

• Pośrednie ( sam w sobie jest pozytywnie oceniany,ale nie dla niego samego, a dlatego że posłużył by osiągnąć cel końcowyśrodek do osiągniecia celu koncowego)

• Kryterium:

• Podobne (osiągniecie takiego samego stanu rzeczy)

• Wtórne (jest to taki satn rzeczy, który jest akceptowany przez wielu działajacych, gdyż realizacja tego celu pozwala na osiagniecie celu indywidualnego)

Rodzaje działań:

• Praca-Pokonywanie trudności w celu zaspokajania potrzeb własnych lub cudzych

• Zabawa- działanie, które zmieza do uzyskania przyjemności, satysfakcji, która płynie z samego działania

• Walka- dzialanie, którego celem jest uniemożliwienie przeciwnikowi realizacje jego celów

• Zdobywanie wiedzy- działanie zmierzające do poszezenia wiedzy/widomosci dotyczacych otaczającej nas rzeczywistosci

1. Rodzaje stosunków zachodzących między celami. ( w związku z ich realizacją)

• Sprzeczności- cele w stosunku do siebie są wyłączające. Zrealizowanie jednego celu wymaga całkowitej rezygnacji z realizacji innego celu- A albo B)

• Konkurencyjności- występują miedzy celami alternatywnymi, kiedy realizacja jednego celu wymaga częściowej rezygnacji z drugiego celu- A kosztem B).

• Pozytywnej współzależności-wystepuja miedzy celami kumulatywnymi.Realizacja jednego celu przyczynia się do realizacji drugiego celu- A przyczynia się do B)

• Niezależności- cele SA w stosunku do siebie niezależne; realizacja jednego celu nie ma zadnego wpływu na realizacje innego celu)

1. Sposoby ułatwienia usuwania niezgodności celów.

• Rozrzeszyc zakres działania, który bierzemy pod uwagę

• Zmiana celów niestopniowalnych w stopniowane

1. Pojęcie cenności działania, użyteczności, kosztu, korzyści, straty i powodzenia.

Cennośc działania-

Użytecznosć- są to wszytkie osiągnięte cele oraz wszytkie skutki nieprzewidywane, ale ocenione pozytywnie

Koszt- nakłady poniesione do osiągniecia celu oraz wszytkie skutki nieprzewidywane, które oceniane są negatywnie

Korzyści- gdy użyteczność przewyzsza koszty

Straty- gdy koszty przewyższają użytecznosć

Powodzenia- stopień osiągnięcia celu

4. Sprawność działania.

1. Wieloznaczność terminu "sprawność" działania.

• Znaczenie techniczne- np. sprawnośc samochodu

• Znaczenie manipulacyjne- sprawność w posługiwaniu się czymś/zręczność

• Jako etap rozwoju psychicznego i fizycznego

• Znaczenie uniwersalne-każda pozytywnie oceniana cecha działania

• Znaczenie syntetyczne-wszytkie pozytywne cechy działania razem wzięte

Niezawodność jako postac sprawności dzialania:

-solidnosc-odnoszca się do rzeczy

-pewne- do srodków działania

-spolegliwosci-do ludzi

1. Pojęcie skuteczności działania.

- Mierzona jest sopniem osiągniecia celów. Przy skuteczności nie bierzemy pod uwage kosztów i skutków nieprzewidywanych. Bierzemy pod uwage cel, kierownie, skuteczność.

-działanie jest skuteczne jeśli prowadzi do ułatwienia i umozliwieniarealizacji celu

Skutecznosc

a)ogolna

b)względna- oceniamy cale działanie ze względu na realizacje tylko niektórych wybranych celów

1. Rodzaje skuteczności działania.----RYSUNEK

• Zastanow się… ( ?)

• Po trupach do celu

• Za wszelką cene

• Cena nie gra roli

• Pyrusowe zwycięstwo

• Dziełanie przeciwskuteczne ( utrudnienie, uniemożliwienie osiągnięcia celu)

1. Pojęcie korzystności działania.

To róznica miedzy użytecznością, a kosztem. Krz= U-Ks

Krz=U> Ks korzystne

NKrz= U< Ks niekorzystne

Krz 0= U=Ks nie jest korzystne

1. Pojęcie ekonomiczności działania.

Ek= U/k K >1 ekonomiczne

Ek= U/K <1 nieekonomiczne

Ek0=U/K=1 nie jest ekonomiczne

1. Sposoby ekonomizacji działania.

2. Niezawodnośc jako postać sprawności działania.

Może być odnoszona do:

-rzeczy

-środków działania(pewność)

-ludzi (spolegliwość)

5. Organizacja.

1. Wieloznaczność terminu "organizacja".

• W znaczeniu podmiotowym-podmiot zorganizowany (Organizacja studncka- zajęła się sprawami socjalnymi studentów)

• W znaczeniu atrybutywnym (organizacja immatrykulacji)

• W znaczeniu czynnościowym (organizowane) (starosta podjał się organizacji spotkania integracyjnego)

1. Definicja organizacji T. Kotarbińskiego.

współprzyczenie się części do powodzenia całości (def. Kotarbińskiego)

organizowanie- to podejmowanie działań, aby cześci całości współprzyczyniły się do powodzenia całości

organ-wyodrebniona czesc organizmu

deorganizowanie- utrudnienia, utrudniać i uniemożliwia,ć nieprzyczynienienie się do powodzenia całosci

reorganizowanie- polepszanie, powiększanie, przyczynienie się do powodzenia całosci

6. Instytucja administracyjna.

1. Pojęcie instytucji w szerokim i wąskim znaczeniu.

-xorgsnixowane połaczenie trzech elementów (ludzie, cele, zasoby)

-zorganizowany zespól ludzi posiadających wspólne cele oraz zasoby do ich realizacji

1. Pojęcie i charakterystyka instytucji administracyjnej.

zorganizowany zespół ludzi utworzony aby wielokrotnie i ciągle realizowac ustawowo okreslone zadania z zakresu administracji publicznej wykorzystując zasoby w które jest wyposazony

działa na rynku zmonopolizowanym- obniża to dbałość o petenta

zadania końcowe-zadania organizacji///////////// zadania pośrednie- zadania poszczególnych komórek

1. Pojęcie komórki i jednostki organizacyjnej, a pojęcie instytucji.

Jednostka organizacyjna- część instytucji; sklada się z innych jednostek organizacyjnych- komórek

Komóka- najmniejsza częśc instytucji;dzieli się już tylko na stanowiska pracy-kierownicze i niekierownicze

1. Rdzeń i krąg zewnętrzny instytucji na przykładzie instytucji administracyjnych

2. Formalizacja instytucji administracyjnej (pojęcie formalizacji i rodzaje norm formalizujących).

nadanie utrwalonego kształtu, który jest utrwalony ( utrwalenie sposobu jak jest ukształtowana i jak działa instytucja)

jest stopniowalna

normy (prawne i zwyczajowe) jako utrwalacz kształtu:

Kto je tworzy:

• Autonomiczne (instytucja tworzy je dla siebie, np. regulamin studiów)

• Heteronomiczne (tworzone poza instytucją, a instytucja jest zobowiazana je przestrzegać, np. ustawowe i obyczajowe)

Najwieksze znaczenie maja heteronomiczn-ustawodawstwo, autonomiczne, obyczajowe-hereronomiczne, obyczajowe autonomiczne

stopien formalizacji zalezy od ilości norm i ich rodzajów

• Zjawisko przeformalizowania- biurokratyzacja

• Zjawisko niedoformalizowania

• Biurokracja- sprawne, włsciwe zfomalizowanie= prawidłowo działająca instytucja------ w teorii organizacji biurokracja ma znaczenie pozytywne!!!!!!!

1. Zdolności adaptacyjne instytucji a stopień jej sformalizowania.

-dopasowanie organizacji i funkcjonowania do zmieniających się warunków otoczenia instytucja administracyjne nie mają takiej zdolności, bo konieczna jest stabilnosc

7. Struktura organizacyjna instytucji administracyjnych.

1. Pojęcie struktury organizacyjnej (schemat organizacyjny, stopień podziału organizacyjnego a szczebel kierowania, liczenie szczebli kierowania).

• STRUKTURAbudowa-podział na części

• ORGANIZACYJNA

-powiazanie miedzy częściami (1)

-powiazanie miedzy czescia a całością (2)

-czesci przyczyniaja się do powodzenia całości

• Schemat organizacyjny- graficzne przedstawienie struktury w sposób uproszczony

• Szczebel kierowania- stopien na którym znajduje się stanowisko kierownicze; szczeble kierownicze liczymy od góry

2. Pojęcie więzi organizacyjnej

- powiązanie miedzy cześciami

-polega na przepływie zasobów lub informacji

3. Pojęcie sprzężenia organizacyjnego

-uutrwalona droga przepływu informacji

-kanał przepływu informacji

-tzw. droga służbowa

4. Rodzaje więzi organizacyjnych.

• Służbowe- pomiedzy przełlozonymi a podwładnymi (od dnia przyjecia do dnia zwolnienia lub wygasnięcia umowy)

• Funkcjonalne- oddziaływawcza na prace w postaci : doradztwa pomagania, opiniowania- oddziaływania nie wiązące)

• Informacyjna- informowanie o tym, o czym jeden pracowanik wie w związku z wykonywaniem zadania, a drugi wiedziec powinien, by dobrze wykonac zadanie.

• techniczna

8. Typologia struktur organizacyjnych instytucji administracyjnych:

1. ze względu na charakter powiązań między częściami struktury:

• struktura liniowa (służbowa)

CECHY:

-wieź służbowa i funkcjonalna przebiega tymi samymi drogami- sprzężeniami (więź funkcjonalna nie może przebiegacsamodzielnie, niezależnie od więzi służbowej)

-df danego szczebla podlega kierownikowi szczebla na którym df jest usytuowany

-brak powiazania miedzy df różnych szczeblów

ZALETY:

-szybkośc działania

-jednolitośc kierowania ( każdy podwładny ma jednego przełozonego)

-zindywidualizowana, jasno okreslona indywidualna odpowiedzialność (każdy sam za siebie)

WADY:

- zalety spełniaja się gdy instytucja działa w jednej branży (administracja specjalna); gdy wiele dziedzin (administracja ogolna-np. wojewoda) to zalety przekształcaja się w wady

-Człony kierownicze obrastaja doradcami (bo wiele spraw)

-zator a stanowisku kierowniczym(opieszałość)

-dyrektywy od kierownika spotykaja się u wykonawcy, wielosc doradców powoduje brak jednolitości kierownictwa ( kierownik nie ma jak kontrolowac polecen)

-brak konkretnej odpowiedzielnosci

• struktura funkcjonalna,

CECHY:

- więźi funkcjonalne nie musza pokrywac się z służbowymi- mogą przebiegac niezależnie

-df mogą doradzac KP i wykonawcom/df kierownika pośredniego nie podlega mu

-df (KP) nie podlega kierownikowi naczelnemu

-df połaczeni są wieźia słuzbowa i funkcjonalna

ZALETY:
-specjalizacja w zakresie kierowania (radca prawny stał się dyrektorem biura prawnego itd.)

-skrócenie drogi miedzy doradca f. a wykonawca

WADY:

-rozrost stanowisk kierowniczych na szczeblu centralnym (koszta)

-podział instytucji na konkuujace ze soba piony (df tworza piony)rola danego pionu często zalezy od kierownika

-przerost koncepcji nad możliwościami realizacyjnymi (każdy z pionów cos wymysli, piony zaczynaja zyc własnym zyciem)

-zatarcie zindywidualizowania odpowiedzialności

-róznolitosc kierowania ( wykonawca ma tylu przełożonych funkcjonalnych ile funkcji wykonuje)

• struktura sztabowa,

CECHY:

-wiezi funkcjonalne pokrywaja się z służbowymi z jednym wyjątkiemmiedzy szefami sztabów (df) wystepuje tylko wieź funkcjonalna

-df (szefowie sztabów poszczególnych szczebli) podlegaja służbowo kierownikom tych szczebli

ZALETY:

-szybkosc działania

-jednolitosc kierowania (każdy ma jednego kierownika)

-dyrektywy są wewnętrznie spójnezindywidualizowana odpowiedzialność

-specjalizacja w zakresie kierowania

-nie ma wzrostu stanowisk kierowniczych

-nie ma pionów konkurujących ze sobą

-nie ma przerostu koncepcji nad możliwosciami

-doga jest dłzsza ale bezpieczniejsza

1. ze względu na podział na części (budowa):

wielkośc komórki-wpływa na nią liczebność. Duza ma szeroki zakres działania i dużą obsade, mala-waski akres działania i mała obsadę.

waski zakres-zadania podobne lub jednorodne

• struktura wysmukła (pionowa) taka budowa instytucji, która składa się z względnie duzej liczby względnie malych komórek (szerszy zakres działania) i charakteryzujacej się względnie duzym uszczeblowieniem (duża ilością kierownictwa)

• Rodzaje: funkcjonalna i sztabowa

Rys.

• struktura płaska (pozioma) taka budowa instytucji, która składa się z względnie małej ilości względnie dużych komórek (wąski zakres działania), i charakteryzuje się względnie małym uszczeblowienime (mała ilość kierownictwa)

• Rodzaje:liniowa

Rys.

Część druga.

Podstawowe pojęcia teorii zarządzania/kierowania.

1. Pojęcie kierownictwa, kierowania, zarządzania.

Kierownictwo:

• Podmiotowo-kto

• Czynnościowo- ludzikierowanie i zasobyzarzadznie

Kierowanie- to takie oddziaływanie na ludzi/innych aby robili to co chcemy, oczekujemy, zadamy

Zarzadzanie-oddziaływanie najpierw na zasoby, później na ludzi

1. Niezbędne składniki (środki) kierowania.

Trzy elementy kierowania.

-zlecenia

-argumenty

-bodzce działania

2.1. Zlecenia.

2.1.1. Pojęcie zlecenia.

-informacja przekazana kierowanemu przez kierownika, dotyczaca tego czego on oczekuje, żada, chce, zyczy sobie

2.1.2. Zadania i instrukcje jako treść zleceń.

-tresc zlecen to zadania i instrukcje

-zadaniaco ma robić?

-instrukcjejak ma obić?

2.1.3. Wyraźny i dorozumiany sposób przekazywania zleceń.

- wyraźny ( słowny przekaz w postaci ustnej lub pisanej)

-dorozumiany (przez określone postepowanie z którego wynika)

2.1.4. Podział zleceń ze względu na stopień stanowczości.

• Rozkaz- zobowiązanie do dokładnego i terminowego rozpoczęcia i zakończenia pod rygorem kary)

• Polecenie- zobowiązanie do dokładnego wykonania z podaniem terminu zakończenia;wykonawca ma swobodę rozpoczęcia;sankcja dyscyplinarna)

• Zalecenia- zobowiązanie do wykonania, ale pozostawienie wykonawcy swobody terminu i sposobu wykonania; jest to zagrożone sankcją).

• Rada-zlecenie fakultatywne; swoboda do działania

  2. Bodźce działania.

-czynniki mągace odzdziaływac na człowieka

2.2.1. Pojęcie sytuacji podmiotu.

a) motywacyjnie obojętne- elementy, które w danym zakresie nie oddziałują.

b) motywującej (przymusowe- jeżeli się czegoś nie zrobi to będzie gorzej niż do tej pory/zagrożenie czymś niekorzystnym, nęcącej- jeżeli cos się zrobi to będzie dobrze i lepiej niż gdybym tego nie zrobił).

2.2.2. Pojęcie bodźca działania

-to czynnik tworzący sytuacje na które oddziałuje, wywołuje się motyw do działania lub zaniechania.

2.2.3. Trudności stosowania bodźców.

-Dzialanie bodzca zalezy od sytuacji

2.2.4. Typologia bodźców.

• Pozytywne- oddziaływanie przez gratyfikacje

• Negatywne-zagrozone sankcją

• W zależności do jakich potrzeb odwołuje się bodziec:

• Podstawowe

• Wyższego rzedu

• w czyjejs dyspozycji są bodzce:

• dowolne

• niezależne

• bodzce posłuszeństwa-podwładny ma działac na minimalnym poziomie

• bodzce kierunkowe-działanie w określonym kierunku

• ze względu na procedurę:

• sformalizowane-skomplikowana procedura

• niesformalizowane-nieskomplikowana procedura

  2. Argumenty.

-oddziaływanie na postawę

2.3.1. Rola argumentów w procesie kierowania.

2.3.2. Podział argumentów na racjonalne działaja na sferę poznawczą i emocjonalnedzialaja na sferę uczuciową

2.3.3. Zakres zastosowania argumentacji racjonalnej i emocjonalnej.

3. Style kierownictwa w instytucjach administracyjnych.

1. Na podstawie kryterium: relacje „przełożony - podwładny” w procesie kierowania

1. Styl autokratyczny (życzliwy, surowy, nieudolny).

2. Styl demokratyczny.

3. Styl nie ingerujący.