Socjologia Prawa - Paweł Jabłoński
Emile Durkheim 1858-1917, twórca francuskiej szkoły socjologicznej. Książki: o podziale pracy socjologicznej, elementarne podziały życia… , Samobójstwo
Połączenie z osobami, które były dotychczas na wykładzie:
Max Weber – razem pracowali, ale raczej się do siebie nie odnosili.
Marks, Socjalizm – Durkheim czytał Marksa, czasami komentował, ale odrzucał program Marksistowski z kilku powodów:
Nie do przyjęcia była dla niego rewolucyjna przebudowa społeczeństwa. Bał się tego.
Nie podobało mu się, że w koncepcji tej chce się zadbać o jedną klasę. Durkheim twierdził, że powinniśmy postępować organicznie – dbać o całość.
Był złego zdania o politykach. Twiedził, że ciasno rozumiane interesy personalne są najważniejsze.
Durkheim określił się jako socjalistę, jednak my powiedzielibyśmy, że to pozytywizm społeczny. Chodzi o to, że by społeczeństwo było przebudowane w oparciu o wiedzę naukową.
Dlaczego warto na niego zwrócić uwagę? Miał bardzo kontrowersyjne poglądy.
IDEE / HASŁA
Traktowanie faktów społecznych jak rzeczy.
Fakty są rzeczami w takim samym stopniu jak rzeczy to znaczy nie są wcale mniej realne. Właściwie rzeczą powinien być każdy przedmiot nauki, no może oprócz przedmiotu Mathematica. Durkheim twierdził, że powinniśmy tak badać rzeczy aby stawiały nam opór i wtedy to będzie rozmowa o rzeczywistości. Rozwijanie pojęć nie jest poznawaniem rzeczywistości.
Adam Podgórecki – „Cała polska teoria prawa ma taką wadę, że nie zajmuje się prawem a językiem”
Zjawiska społeczne traktować jako zewnętrzne wobec jednostek.
Jak mamy dziedziny takie jak fizyka, biologia, psycholiga to każda z nauk zajmuje się rzeczywistością innego rodzaju. Często to co interesuje bilogów często fundowane jest w fizyce. Podobnie wg Durkehima ma się socjologia i psychologia. To co bada socjolog to życie społeczne. Bada nie tylko sposoby myślenia ale także działania.
Społeczeństwo jest zbudowane z jednostek, jak cząsteczki z atomów.
Zarzut – buduje metafizykę społeczną – odpowiedź Durkheima– to nauka.
Dla Durkheima ważna była świadomość zbiorowa, wyobrażenia zbiorowe – dotyczą różnych rzeczy, zarówno religii jak i też kwestii poznawczych.
Fakty społeczne Sposoby postępowania myślenia, bycia takie które mają egzystencję niezależną od innych jednostek. Byty odrębne od emocji.
Przymus, może mieć charakter lekkich impulsów, ale także może mieć charakter prawie determinujący.
W społeczeństwie pierwotnym determinacja jest znacznie większa tzn. przymus. Istnieją determinacje zachowań. Np. tak a nie inaczej czujemy się wchodząc do dziekanatu, choć tak naprawdę to nie jest nasze prawdziwe uczucie – zostało ono zdeterminowane przez innych. Dzieje się tak przez prestiż pewnych przedstawień.
Fakty powszechne są takie bo są zbiorowe.
Fakt społeczny – slajd.
Prąd społeczny, fenomen – np. studia bezpieczeństwo narodowe
Zasady obserwacji faktów społecznych
Traktowanie ich jako rzeczy.
Pozbywać się wszystkich poglądów przednaukowych – nawiązanie do Kartezujsza, Bacon, aby przyjmować, usuwanie tego co nie naukowe
Definiowanie rzeczy, którymi się zajmujemy – punktem wyjścia przemyślenia, zbadania czegoś jest zdefiniowanie. Dobra definicja to taka, która odwołuje się do ech zewnętrznych.
Moralność – zbiór norm, których naruszenie powoduje określone sankcje.
Jak mamy ją zdefiniowaną to widzimy, że pierwotne społeczeństwa też ją miały.
Sankcje skupione.
Zasada badania form zobiektywizowanych. – socjolog powinien badać sprawy tak aby badać je kiedy są odrębne od swoich jednostkowych manifestacji. Badanie struktur.
Solidarność mechaniczna a organiczna
Dal Durkheima jest najciekawsze jakie więzi łączą ludzi. Postawił hipotezę, że mamy dwa typy związków między ludźmi:
Solidarność mechaniczna – bazuje na podobieństwach, społeczeństwo scala to, że jednostki są podobne do siebie. Tam gdzie ona dominuje poszczególne jednostki mają bardzo mało autonomii. Poszczególne elementy nie powinny wykonywać swoich ruchów.
Stworzenie społeczeństwa przez stykanie się ze sobą pojedynczych jednostek, które maja dużą autonomię.
Na czym polega istota kary ?
Społeczeństwo o silnej solidarności mechanicznej, ma silną spójność. Nie chodzi o sprawiedliwość chodzi o to, żeby przywrócić pewną równowagę. Ktoś podniósł rękę na społeczeństwo, a społeczeństwo twierdzi, ze takie sytuacje nie są dopuszczalne. Dlatego jest reakcja.
Durkheime interesowało społeczeństwo jako mechanizm postępu społecznego.
Innego rodzaju samobójstwa są kiedy w społeczeństwie panuje anomia a inne jeśli jest fatalizm.
Nie wnioskować na podstawie pojedynczych czynów, ale badać formy zobkietywizowane. Np. język przysłowia.
Pytania na egzamin:
1)Jak Durkheim rozumiał pojęcia faktu społecznego?
2) Na czym polega postulat traktowania faktów społecznych jako rzeczy?
3) Jaka jest różnica między solidarnością mechaniczną i orgazniczą?
4) co to jest anomia?
Zasady metody socjologicznej E. Durkheim
J. Szacki, Warszawa 2011
S. Lukes Durkheim Życie i dzieło tłum. E. Klekot i Szul-Skjeodkrona, Warszawa 2002.
ERICH FROMM
Ważne aby integrować różne tematy, socjologiczne, psychologiczne etc. Kiedy pisał o prawie to w kontekście reform społecznych, jednak nie wydaje się to być najważniejsze. Był bardzo mocno ukierunkowany na diagnozę tego co dzieje się w społeczeństwie.
29 listopada 2012
J.HABERMAS
Szkoła francuska.
Przeciwieństwem myślenia frankfurckiego byłoby myślenie eseistyczne.
Minima moralia – zapiski z poharatanego życia. Poetyczne sformułowania.
Ten typ myślenia, który nie zamyka się na interpretację a otwiera. Myślenie się nie kończy. Trzeba myśleć.
Spadkobierca teorii J. Habermas przyjął inny sposób pisania niż szkoła frankfurcka. Teoria działania filozoficznego jest przykładem schizofrenii. Nawiązania do różnych poglądów.
Szkoła frankfurcka postawiła wyzwania dla socjologii – jak byłaby możlliwa, gdyby zdawała sobie sprawę z własnego interesu.
Prawo natury a normy
Dualizm faktów i decyzji (środków i celów)
Nauka i technika jako ideologia.
Rzeczywistość ma się nie zamykać w pojęciu.
Socjologia ma wyjaśniać rzeczywistość.
Nauka i technika są formami ideologii.
Prawa socjologii nei maja charakteru form obiektywnych ,ale normy ogolnego uznania. Normy obyczjaowe, społeczne. Nie są prawami przyrody, funkcjonują po zostały za takie uznane. Rozpatrywanie czy dane prawo ma roszczenie do zostania uznane za prawo.
Materialna stabilność systemu.
Wszystko co możemy przeżyć jako gatunek ludzki. Wytwarzamy rzeczy, dzięki którym możemy przetrwać. Rozróżnienie na pracę i interakcje. Dwa sposoby koordynowania działań na wymiarze spoelcznm ale oparte na różnej logice.
Instrumalne działanie
Logiczne działanie.
Interes techniczny – dogmatyczny dla nauk empirycznych – przyrodniczych. Interes to środki, które umożliwiają nam poznanie. Poznanie jest wtedy kiedy możemy przyrodą technicznie manipulować aby ja poznać. Poznajemy przyrodę po to aby nia mechanicznie manipulować.
Interes techniczny – rozumienie, wiedza instrumentalna, wywodzaca się z nauk analityczno empirycznych, przyrodniczych.
Interes praktyczny – wiedza praktyczna nastawiona na rozumienie, podsatwa nauk interpretacyjnych (humanistycznych).
Interes emancypacyjny – społeczne nauki krytyczne, których rolą jest nie tylko odkrywanie reguł życia społecznego, ale także rozpoznanie ideologicznych podstaw i wymiarów tych reguł, a w konsekwencji stwarzania warunków do ich przekształcania.
Świat życia porównujemy do książki kucharskiej. Jeśli działanie osiąga skutek to raczej nei przyjdzie na m do głowy, żeby sprawdzić, czy można coś zrobić inaczej, lepiej.
System
Podstawową funkcją systemu jest reprodukcja materialna
Podsystemy – ekonomiczny (kapitalizm) o admnistracyjny (państwo)
System to wszystko to co umożliwia materialna reprodukcję życia.
Ukierunkowanie działań za pomocą miedów pieniadza i władzy.
Działanie komunikacyjne i dążenie do porozumienia są w ramach systemów zmarginalizowane na rzecz dominacji działań instrumentalnych i strategicznych oraz związanego z nimi nastawienia na sukces.
Działania strategiczne i komunikacyjne
Działania skrycie strategiczne – świadome i nieświadome wprwoadzanei w błąd
Działania jawne strategicznie
Działania racjonalne
- działania instrumentalne strategiczne – nastawione na sukces
Działania komunikacyjne nie nastawione na sukces, ale dochowanie wierności procedurze.
Warunkiem dyskursu (uniwersalna prakgmatyka):
- porozumiewanie się zgodne z regułami etyki mowy.
-idealna sytuacja komunikacyjna.
Demokracja została przestawiona na logikę kapitalizmu.
PIERRE BOUDIEU
Czołowy francuski socjolog.
Habitus
Pole
Struktura – praktyka
Zasłynął na polu edukacji, działalności naukowej, prawnej.
Porusza się on po socjologii – badaniach jakościowych, nie dokonujemy uogólnień, ale doszukujemy się drugiego dna.
Możemy coś badać symptomatycznie. Śledzimy pewne elementy dyskursu, które zmienią jeśli zmienimy znaczenie tych elementów, to dla innego dyskursu mogą stanowić anomalię.
Szkoła – możliwość segregowania ludzi, możliwość wyjścia z określonych warstw społecznych.
Habitus- nawyk, który podpowiada nam się jak zachowywać się w określonych sytuacjach. Wykształcamy habitusy, które traktujemy jak coś obiektywnego. Natomiast pole będzie właśnie czymś subiektywnym. No i na odwrót, bo to w czym się kształtuje powinno być dla mnie subiektywne.
Pole prawne – jest miejscem rywalizacji o monopol prawna na wyrażeni prawa czyli odziiału lub proządku, konfrontują się agemncie którzy maja kompetencje intepretowani tekstów zatwierdzonych prawomocną wizję świata.
Pole gry na to, kto jest lepszym prawnikiem i gra należy tylko do prawników.
Jest pewna kasta, która przypisuje sobie zdolność odczytania tekstów prawnych ze względu na wykształcenie jakie mają.
Pod silnym wpływem pragmatyzmu amerykańskiego – habitus to nie tylko reagowanie w określony sposób ale także możliwość rozwinięcia.
Bordie prowadzi badania np. jak robotnicy jedzą w czasie przerwy, jak to się ma do hierarchii, Cala książka to badania – jakościowanie.
Społeczeństwo jest bezplanowe, nie ma niczego co by uzasadniało taka a nie inną strukturę spoęłczeństwa. Struktura się odradza.
Habitusy różnią się – np. habitus Europejczyka i Azjaty. Gdy poznaliśmy inne kultury dla nas nasza kultura jest jedyna racjonalna.
Pola ograniczają do lokalnych praktyk.
Uniwersalizacja – odniesienie do wspólnych wartości które nie są już moje indywidualne.
Neutralizacja – depersonuje prawo „W imieniu Rzeczpospolitej…”
20.12.2012
Czynniki społeczno-obiektywne są
Hipoteza, nie sprawdziła się – zależność między osobą o charakterze autorytarnym a dużym respektem dla praw okazała się nie właściwa.
Podgórecki:
Sformułowanie typologii społecznej : dwa typy człowieka :
Zwolennicy uprzejmości i życzliwości do innych
Zwolennicy zagrożenia
Na początku Podgórecki twierdził, że ci z typu 1 są bardziej skłonni przestrzegać prawa. Jednak jego zdanie na ten temat zmienia się. Jego koncepcja aplikacji prawa do tego co twierdził Fromm polegała na
Relacja powołania – powołanie się na projekt filozoficzny, albo odżegnanie się od niego. Pewien poziom deklaracji w sferze filozofii.
Relacja przyporządkowania – pewne napięcie między relacją powołania a podporządkowania. Możliwość przyporządkowywania na poziomie różnych koncepcji lub twierdzeń. Wszechobecność przyporządkowania. Potwierdzeniem tej tezy jest możliwość przyporządkowania alternatywy.
Koncepcja ta pozwala aby nie zamykać sprawy na relacji powołania. Znając relację powołania, nie powinniśmy od razu stwierdzać relacji przyporządkowania.
Przyporządkowanie (moment scalenia) wygląda następująco ( koresponduje to z koncepcja człowieka opracowaną przez Froma) – o dwóch sposobach odniesienia się jednostki do świata. Dwa sposoby przejawiają siew różnych sferach aktywności jednostki. Nie przenikają się od czasu do czasu ale niemalże codziennie.
Silna orientacja empiryczna.
Pojęcie charakteru autorytarnego jest pojęciem wypracowanym przez szkołę frankfurcką.
Jest socjolog prawa który deklaruje niechęć do filozofii ale stawia hipotezę badawczą używając do tego pojęcia wywodzącego się z filozofii. Bierze to pojęcie i pozbawia filozoficznego charakteru. Mówi, że przydałby się jednak pewnego uogólniania. Należałoby spojrzeć tam skąd już wzięło się kilka rzeczy.
Podgórecki używa kilku terminów ze szkoły frankfurckiej zakorzenione w psychoanalizie. Np. pojęcie silnie rozwinięte superego.
Podporządkowanie dokonane - eksplikacja
Przeciwstawienie zwolenników filozofii uprzejmości i ufności jednostkom autorytarnym.
I przeciwstawienie zwolenników filozofii uprzejmości i ufności jednostkom
Jeśli mielibyśmy spiąć Podgóreckiego i Fromma to wspólnym pojęciem było by : charakter społeczny (od Fromma) twierdzenie o istotnym działaniu prawa (od Podgóreckiego). To jak teksty prawne są przekuwane na praktykę zależy od 3 czynników:
1) ustrój społeczny jako makrostruktura
2) podkultura prawna
3) osobowość
Analiza połączenia Fromma i Podgóreckiego na tych trzech poziomach:
Ad. 1) Idee, czynniki socjologiczne, czynniki gospodarcze. Jak w grze o kształt społeczeństwa ma się prawo?
Czy prawo powstało na skutek ewolucji społeczeństwa czy może społeczeństwo ewoluowało ze względu na prawo ?
Bauman – teoria ludzi ,którzy nie będą potrzebni. Prawo odpowiada na potrzeby rynku. Np. w USA po 3 przestępstwach idzie się do więzienia na 25 lat, wg. Baumana, tacy ludzie nie będą potrzebni.
Można się obawiać że jest niewielka odległość między ludźmi, którzy są przestępcami, a którzy są na zasiłku (Zoll, Wróbel – czyta fragment podręcznika). Te osoby są w jednej grupie mają inne nazwy ale de facto są to osoby utrzymywane przez nas. Baumann twierdzi, że nie chodziło to, że jacyś ludzie tak działają, po prostu system tak działa.
Baumann pokazuje mroczne oblicze cywilizacji.
Co to jest charakter społeczny?
Jak Fromm rozumiał pojęcie ucieczki od wolności ?
Ideologia i prawo u Slavoja Žižka
Egzamin jeden termin to 01.02. Drugi termin to 11.02 godz. 15:00-17:00
Słoweński filozof. Obecnie wielki hicior.
Współczesna teoria krytyczna.
Prezentacja na stronie
koniec historii jako niemożliwość wyobrażenia sobie innej ideologii w przyszłości.
Wartość symboliczna , której nie można oddzielić od użytecznej to ideologia.
Lewi Straussowski triada nasze podejście do życia jest odzwierciedlane w rożnych aspektach naszej egzystencji jak np. Włosy losowe u kobiet.
Heglowska koncepcja znaczenia cos jest dobre bo cos inne jest zle oceniane.
Reprodukcja sił produkcyjnych Althusser
Ale bardziej interesująca kwestia to Reprodukcja sił wytworczych.
Jaques lacan wytwórców Freuda do góry nogami sam Freud nie widział powagi swojego odkrycia.
Teoria znaczenia trzy poziomy na przykładzie gry w szachy.
Wyobrażeniowy
Symboliczny. Jak figura się porusza
Realny. Sama gra dwie osoby nad gra
Ideologia działa głownie na poziomie symbolicznym. Poziom wyobrażeniowy ma służyć zakręcie tego symbolicznego. Triada jest oparta na drugiej ... Freudowskiej czyli ego superego i id.
Freudowska koncepcja psychiki ludzkiej - metafora góry lodowej.
Czy poziomy to trzy etapy tworzenia u Lacana. Należy pamiętać ze był on przede wszystkim .... Teoria studium lustra - w momencie kiedy człowiek przychodzi na świat zawsze przychodzi za wcześnie. Noworodka w przeciwieństwie do zwierząt po urodzeniu nie jest w stanie sobie pomoc. Noworodka nie ma świadomości jako odrębnego indywiduum,
lacan przekształca superego tak ze nie jest zakazującej tylko nakazujące.
Obecnie marketing polega na tym żeby wyrazić swoja super osobowość.
Osobowość historyczna tramwaj zwany pożądaniem, ted mosby, leonard hossteter, szukają czegoś czego tak naprawdę nie chcą, odkładania swoja traumę.
Podmiot perwersyjny komunizm - Howard
Poziom realny
Symptom, element który trwa mimo, ze próbowano go wytłumaczyć.
A. Realne wyobrażeniowy postać obcego z filmu obcy. Cos koszmarnego, okropnego czego teoretycznie nie jesteśmy w stanie sobie wyobrazić a jednak wykluwa się z człowieka
B. realne symboliczne - wzory matematyczne, możliwość wytłumaczenia poszczególnych elementów ale żeby to miało sens trzeba by to przekonwertować na pewien poziom wyobrażeniowy.
C. Realne nic nie można o tym powiedzieć.
Psychotyk, ktoś kto nie potrafi w sobie wykształcić wielkiego innego, nie dało się internalizować. Nazizm. Hitler sam był wielkim innym, zbierał oklaski. Stalin klaskaniem innymi.
Socjopaci.
Sheldon Cooper
Rewolucja, przemoc i zmiany społecznej.
Miasto białych kart Jose Saramango, przemoc jako czyn zmieniający trajektorie całej gry. Boska przemoc.
Teoria znaczenia Lacana i trzy porządki
Ideologia jako nieświadomość, jest nie materialna ale symboliczna. tzn ze jest niematerialna działa na poziomie symbolicznym.
24.01.2013
Trwałość nawyku jest zależna od jego społecznego ugruntowania.
Temat wykładu oscyluje wokół instytucji.
Prof. Artur Kozak – prawnicy mają pewien rodzaj władzy dyskrecjonalnej. Tzn. mają władzę, bo interpretują tekst. Ta włądza nie jest ujawniana, ze względu na trójpodział władzy, a prawnicy nie są wybierani demokratycznie. Gdyby intepretacja była procesem twórczym, to pojawił by się problem władzy dyskrecjonalnej. Często rozumowania prawników nie są odbierane przez otoczenie. Otoczenie oczekuje innych rozwiązań niż, te które dają nam prawnicy. Prawnicy ustalają pewne fakty tylko sobie znanymi metodami.
Pytanie: jak można społeczeństwu wytłumaczyć, że prawnicy są potrzebni?
Z perspektywy prof. Kozaka, pozwala nam wykazać, że prawnicy maja pewne przywileje i mają atrybut władzy dyskrecjonalnej. Ten problem – władzy dyskrecjonalnej- widzą tylko Ci, którzy prawnikami nie są.
Berger i Withman – środowisko w którym żyjemy jest środowiskiem ludzkim, zależy od dwóch uwarunkowan, do uwarunkowania biologicznego (genetyka warunkuje jak się zachowujemy) ale też społeczne ( zależy od tego z jakim społeczeństwem obcujemy)
Działania maja charakter intencjonalny to znaczy są nastawione na rozumienie. Nasze funkcjonowanie jest uzależnione od dwóch determinant – społecznej i biologiczne. Coraz większą rolę będą przyjomwały determinanty społeczne. Ograniczenia nałożone na społeczeństwo mają charakter sztuczny, nie naturalny. Środowisko które jest zdeterminowanym genetycznie jest środowiskiem domkniętym. Daje nam określone możliwości poznania. Środowisko społeczne jest otwarte i potrzebuje domknięcia.
Wzorce zachowań jako sposoby działania w określonych okolicznościach w określony sposób. Pytanie o powstawanie porządku społecznego.
Ci autorzy społecznego tworzenia społeczności, wszelkie działanie ma tendencję do przechodzenia w nawyk. Aktorzy społeczni ujmują nawykowe działanie jako wzorzec pewnego działania. Teza ma charakter społeczny a nie jednostkowy. Chodzenie mężczyzny w spodniach to pewien narzucony wzorzec, ma ugruntowanie społeczne ale o charakterze sztucznym. Ubiór jest zdeterminowany instytucjonalnie. Sama idea ubioru jest kwestią ustalenia pewnej instytucji.
Etykietowanie – związane z utrwaleniem instytucji. Jest to tzw. Wymyślanie ludzi, ale później Ci ludzie przyjmują te etykiety jako własne. Etykieta funkcjonuje w ten sposób że ja przyjmuję aby wyrazić swoją tożsamość.
Prawnicy – też przyjmują etykiety.
Wśród autorów, do których odwołuje się prof. Kozak pojawia się Alfred Shultz.
Porozumiewamy się z innymi ludźmi zakładając, że inne osoby tak samo rozumieją określone pojęcia. Proces indywidualizowania się będzie miał zawsze charakter społeczny. Przyjmowanie określonych zachowań, a także traktowanie ich jako własne.
Typizacja – większość działań ludzkich nie będziemy postrzegać jako coś pojedynczego, ale żeby je zrozumieć trzeba je rozumieć w danych okolicznościach. Rozumiemy przez pryzmat całej sytuacji. Od określonej osoby oczekujemy realizacji pewnych wzorców zachowań wykształconych dla danej osoby. Listonosz ma mi dostarczyć list a nie wejść i napić się kawy. Podobnie prawnicy, będą określać swoje działania, jako typowe działania w typowych okolicznościach.
Typowe działania czyli takie jak ja bym się zachował. Ja interpretuję działanie prawnika jako typowe, uznając, że intepretując dany przepis tak jak zrobiłaby to każda inna osoba. Abstrahujemy od indywidualnych cech na rzecz społecznych zachowań.
Widza podzielana – wiedza potoczna, zadowalamy się najprostszym uzasadnieniem. Odpowiada mi na pytanie jak mam się zachować w typowych sytuacjach. Też będzie miała społeczny charakter, a przez to możemy powiedzieć że inne grupy posługujące się inną wiedzą podzielaną będą rozumiały inne zachowania jako właściwe. To czego się uczymy jako prawnicy można uznać za wiedzę podzielaną. My mamy wiedzę i zakładamy, że inna osoba, też będąca prawnikiem ma taki sam zasób wiedzy. Każdy aktor z danego kręgu będzie miał określony zakres wiedzy ze względu na przynależność do danego kręgu.
Teresa .. „Widza o charakterze przepisu ma charakter społeczny jest przez społeczeństwo akceptowana.”
Brak możliwości kwestionowania reguł leżących u podstaw funkcjonowania określonej rzeczywistości. Sens działań prawniczych jest właściwy tylko w ramach danej wspólnoty, w ramach której funkcjonuje określona wiedza podzielana. Konsekwencja tego jest taka, że widzimy rzeczywistość przez tak jakby okulary. Na gruncie zdobytej prawniczej wiedzy zapominamy, że „mamy je na nosie”. Inaczej postrzegamy rzeczywistość np. świat stosunków prawnych, a nie po prostu świat.
Dyskurs prawniczy, którym się posługujemy ma charakter autonomiczny – wyznacza reguły rozumienia i sprawdzalności. To rozumienie będzie dostępne tylko z wewnątrz a nie zewnątrz.
Stąd wg prof. Kozaka pojawia się problem dyskrecjonalnej władzy prawniczej. Żeby określać działania, trzeba rozważać kwestie od strony wewnętrznej. Trzeba je jednak bronić przed zakusami innych nauk.
Jeśli ktoś z zewnątrz chce wyjaśniać pewne zachowania, to może popełnić błąd, ze względu na fakt, że nie jest w stanie zrozumieć określonej wspólnoty.
Historia o humanodiach: W kosmosie ląduje statek, gdy wysiadają z niego kapitan i załoga spotykają humanoidy w klatkach. Kapitan wydaje rozkaz uwolnienia humanoidów, w trakcie uwalniania, każdy z humanoidów pada, kapitan twierdzi, że będzie ich uwalniał, bo lepsza jest śmierć niż życie w klatce. Gdy ostatni humanoidów padł, lekarz który je przebadał, stwierdził, że te klatki nie były klatkami, ale ich kręgosłupami.
Nie można wydać decyzji kwestionując cały system. Nie możliwe jest wydanie decyzji będąc osobą z zewnątrz.
Działanie racjonalne jest racjonalnym, jeśli pasuje do powszechnie obowiązującego wzorca. Źródła racjonalności mają w uskutecznionych nawykach.
Imperatyw instytucjonalny - wola jaźni, coś przeze mnie przyswojonego, co wskazuje mi pewne działania właściwe. To na czym polega edukacja prawnicza, uczynienie imperatywu instytucyjnego kompletnie niewidocznym. Przejęcie pewnych działań jako własne wzorce. Składa się na to standardowe zachowania prawnicze i metodologia działań prawniczych.
Prof. Tomasz Gilbert Studnicki - Prawo to przygoda tylko dla prawników.
Prof. Jolanta Janowska-Jabłońska – żeby współcześnie funkcjonującym społeczeństwie można mówić o funkcjonowaniu prawa, musi być określona grupa osób, która zna się na tym – prawnicy. Wymóg wiedzy specjalistycznej, którą nie wszyscy mamy. Socjalizacja, pewne wzorce oceniamy jako właściwe a inne jako niewłaściwe.
Kategorie, którymi posługują się prawnicy mają charakter stały. Możliwość przewidywania skutków, jeśli środowisko jest stabilne. Tego typu instytucje odciążają człowieka, ale to ma konsekwencje.
Jeśli tak jest, to w jaki sposób on ewoluuje? Jak mogą napłynąć nowe treści, bez uśmiercania poprzednich treści?
Czy prawnik powinien zaglądać do innych źródeł, czy w interesie społeczeństwa jest aby prawnik był ograniczony, czy też lepiej żeby wychodził poza zakres wiedzy podzielanej. Tak, ale jak kształtuje się sprawiedliwość w takim stałym schematycznym systemie?
We współczesnym społeczeństwie bardziej wartościowa jest stabilność a nie sprawiedliwość.
Wartości powstają w procesie socjalizacji, ale też w trakcie przekraczania jaźni, wykraczanie pozwala na ich kształtowanie, jeśli wykraczam to wtedy powstają wartości, nie będzie to działanie na rzecz trwałości systemu. – Joas.
Skoro jaźń prawnicza ma charakter społeczny to jak można mówić o kształtowaniu wartości, gdy wykraczamy poza jaźń? W jaki sposób kategorie się zmieniają jeśli są oparte na równowadze?
Mary Douglas – Każda instytucja potrzebuje swojego zakorzenienia w naturze żeby być neutralnym. Dlatego walka o zmianę świata jest walką o zmianę instytucji. Funkcja jest czymś naddanym, chcąc osiągnąć sukces muszę postępować według pewnego wzorca, przez to utwardzam dany wzorzec.
Kultura – natura
Kultura ludzka – natura zwierzęca
Mężczyzna – kobieta
Zdaniem Mary Douglas, pozycja kobiet w społeczeństwie, jest efektem działania instytucji. Te porównania powstały na gruncie analogii, która wykształtowała się poprzez instytucje. Powyższe kategorie funkcjonują niezależnie od nas. Analogie decydują o trwałości instytucji.
Książka : „Jak kapitalizowano Polskę” Margaret… - badania nad tym jak w kapitalizmie kształtuje się kadra zarządzająca. Wykazała, że funkcjonują analogie. Wynagrodzenie zwykłego technika przy taśmie, jest niższe niż członka zarządu, mimo, że to od technika zależy funkcjonowanie zakładu.
Instytucja to nie społeczny podział pracy. Można to badać jako coś normalnego dla kształtowania się społeczeństw. Rozróżnienie (to powyżej) nie jest naturalne. To jest sposób klasyfikacji charakterystyczny dla pewnej konkretnej instytucji.
Tylko w kapitalizmie mogli powstać naukowcy pracujący za pieniądze. Przecież Kochanowski nie sprzedawał trenów. Pieniądz pozwala na ustalenie wartości. Opozycje te nie są neutralne wynikają z określonych wartości.
Przekroczenie jaźni. Jestem w sytuacji granicznej. Polega ona na tym, że jest pewien problem, który trzeba roziwążać, Rozbicie na :
Ja przedmiotowe
Ja podmiotowe
W sytuacjach niekonfliktowych te dwa są jednością. Rozbicie następuje gdy jest konflikt. Dla naukowca ja przedmiotowe to wiedza a ja podmiotowe to coś czego ta wiedza nie umożliwia aby zrealizować.
Sposób organizowania rzeczywistości nie pozwala na realizowanie konkretnych kwestii np. wyjazdu na marsa. Nie wynika to z braku wiedzy. Potrzeba przeorganizowania ja przedmiotowego, tak aby dostarczało nowych treści pozwalających na realizację danego założenia. Na tym właśnie polega przekraczanie jaźni. Świat nie zawsze będzie składał się z sytuacji, w których można się zachować w pewien standardowy sposób.
Jakie mechanizmy dają stabilność świata przedstawionego?
Czy mogą ewoluować ?
Pytania odnośnie wykładu będą jutro 25.01. Wrzuci też prezentacje.