SLAJD 1

Odruch warunkowy – to odruchowa odpowiedź na bodziec, który wcześniej wywoływał tylko niewielką reakcję, lub nie wywoływał jej wcale, nabyta przez powtarzające się łączenie tego bodźca z innym, który zwykle wywołuje odpowiedź.

Odruchy warunkowe – cechy najważniejsze:

1. Są to odruchy , powstałe w trakcie życia osobniczego

2. Ich występowanie zależy od pobudliwości odpowiednich ośrodków motywacyjnych

3. Opierają się na zasadzie, że wielokrotne wyprzedzanie bodźca bezwarunkowego przez bodziec obojętny doprowadza do stanu, w którym bodziec obojętny zaczyna wyzwalać reakcję ( np. zapach określonej potrawy wyzwala u nas głód ).

4. Stanowią podstawę procesu uczenia się

5. W przeciwieństwie do odruchów bezwarunkowych, odruchy warunkowe są bardzo zmienne, stale tworzą się nowe, a już nabyte mogą być całkowicie zahamowane.

SLAJD 2

ODRUCH WARUNKOWY NA PODSTAWIE KLASYCZNEGO DOŚWIADCZENIA PAWŁOWA :

Badano w nim ślinienie psa, powodowane normalnie przez podanie psu mięsa do pyska.

• Przed podaniem zawsze dzwonił dzwonek i czynność tą powtarzano tak długo, aż pies ślinił się na sam dźwięk dzwonka, nawet jeśli nie podano mu mięsa

• W doświadczeniu tym BODŹCEM BEZWARUNKOWYM ( czyli takim, który zwykle wywołuje konkretną, wrodzoną odpowiedź ) było mięso

• BODŹCEM BEZWARUNKOWYM był dźwięk dzwonka

• Ostateczny wynik: przez skojarzenie ze sobą bodźca warunkowego i bezwarunkowego wystarczającą ilość razy, bodziec warunkowy wywołał odpowiedź początkowo powodowaną tylko przez bodziec bezwarunkowy.

SLAJD 3

Mamy 2 typy hamowania odruchów warunkowych:

1. HAMOWANIE WEWNĘTRZNE ( WYGASANIE )

Wtedy, gdy bodziec warunkowy jest powtarzany bez zastosowania bodźca bezwarunkowego, odruch warunkowy w tej sytuacji zanika

1. HAMOWANIE ZEWNĘTRZNE

Wtedy, gdy bodźce obojętne działające jednocześnie z bodźcem warunkowym zmniejszają odruch warunkowy ( np. zwierzę zostaje zaniepokojone przez bodziec zewnętrzny zaraz po zadziałaniu bodźca warunkowego i z tego powodu reakcja warunkowa nie pojawia się).

SLAJD 4

Odruchy warunkowe ciężko jest wytworzyć, jeśli bodziec bezwarunkowy nie wywołuje bardzo przyjemnych lub bardzo przykrych doznań.

Wiąże się to z tzw. wzmocnieniem dodatnim lub ujemnym.

WZMOCNIENIE DODATNIE jest konsekwencją drażnienia w mózgu tzw. układu nagrody, a UJEMNE – układu kary.

Stąd bierze się tzw. WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE czyli forma warunkowania, w której zwierzę uczy się wykonywania pewnego zadania, aby otrzymać nagrodę lub karę.

W tym wypadku : BODZIEC BEZWARUNKOWY to przyjemne lub nieprzyjemne zdarzenie, a BODZIEC WARUNKOWY to np. światło lub inny sygnał pobudzający zwierzę do wykonywania zadania.

Warunkowe reakcje ruchowe pozwalając uniknąć zwierzęciu nieprzyjemnego zdarzenia to tzw. WARUNKOWE ODRUCHY UNIKANIA ( np. zwierze uczy się, że przez naciśnięcie dźwigni może zapobiec drażnieniu stóp prądem elektrycznym ).

SLAJD 5

Powstawanie odruchów warunkowych wynika z :

• Powtarzalności pewnych czynności

• Integracyjnej funkcji mózgowia

Są 2 główne typy odruchów warunkowych : KLASYCZNE oraz INSTRUMENTALNE

( podstawową różnicą jest to, że odruch instrumentalny nie musi powstawać na bazie odruchu bezwarunkowego )

Łuk odruchu warunkowego nie zamyka się wyłącznie w obrębie kory mózgu, lecz na 3 poziomach:

1. Układu siatkowatego

2. Jąder nieswoistych wzgórza

3. Pól kojarzeniowych kory mózgu

SLAJD 6

SCHEMAT POWSTAWANIA ODRUCHU WARUNKOWEGO :

1. NA BAZIE ODRUCHU BEZWARUNKOWGO:

Np. na oko królika kieruje się podmuch powietrza, co powoduje odruchowe mrużenie błony mrużnej oka ( odruch bezwarunkowy). Za każdym razem podmuch powietrza poprzedza się charakterystycznym dźwiękiem.

Początkowo błona mrużna kurczy się tylko w odpowiedz na podmuch powietrza, ale zwielokrotnione kojarzenie bodźców powoduje, że błona zaczyna się kurczyć w odp. na sam dźwięk, zanim nastąpi podmuch powietrza.

1. NA BAZIE WOLICJONALNEJ :

Głodny szczur po włożeniu do specjalnej klatki podejmuje działania orientacyjne i odkrywa dźwignię, po naciśnięciu której w pojemniku pojawia się kulka pokarmu

Po skojarzeniu tych faktów szczur naciska dźwignię zawsze, gdy jest głodny.

SLAJD 7

Przykładem odruchu warunkowego jest także WARUNKOWANIE JADŁOWSTRĘTU :

U zwierzęcia rozwija się silna awersja do smaku pokarmu, jeśli jego spożycie było połączone ze wstrzyknięciem substancji wywołującej nudności lub inne zaburzenia.

!!! W przeciwieństwie do innych odpowiedzi warunkowych, reakcje awersyjne w stosunku do smaku pokarmu mogą tworzyć się nawet wtedy, kiedy odstęp między bodźcem warunkowym a bezwarunkowym wynosi więcej niż 1 godzinę.