Esencja

GERIATRIA

Starzenie: wczesne (60-74) późne (75-90) bardzo późne (pow 90)

Starość socjoekonomiczna – 50-65rż, na emeryturze

Starość fizjologiczna: wiek podeszły 60-70, starczy 75-90, długowieczność pow 90

Umowne okresy życia:

Cechy starzenia:

AGEIZMU – dyskryminacja ze względu na wiek

TEORIE STARZENIA

  1. Niestochastyczne – odgórnie zaprogramowane

    • T. Zegara biologicznego – wew zegar zaprogramowany przy narodzinach, wszystko kontroluje, w mózgu

    • T. Genetyczna – geny są wyznacznikiem starzenia się, rozbieżności, ograniczają podział, zespół WERNERA, HUTCHISOMNA – GILFORDA

  2. Stochastyczne – proces przypadkowy, dowolna

PROGERIA - genetycznie uwarunkowany zespół charakteryzujący się przyspieszonym procesem starzenia.

  1. zespół HUTCHINSONA – GILFORDA:

    • autosomalna recesywna

    • opóźniony wzrost i starczy wygląd

    • zmiany miażdżycowe naczyń mózgowych

    • zgody miażdżycopochodne

    • długość życia poniżej 50rż

  2. zespół WERNERA (ujawnienie po okresie dojrzewania)

POSTAWY OSÓB STARSZYCH: aktywna/pozytywna/konstruktywna, bierna /zależna/, wyczekująca/obronna, agresywna/wroga, wroga wobec siebie, pogarda względem innych osób i siebie

TYPY OSOBOWOŚCI: zrównoważona, obronna, bierno-zależna, niezrównoważona

Dyzartria - zaburzenie artykulacji, nieprawidłowa wymowa pewnych dźwięków, lub niewłaściwy rytm mowy (niewyraźna cicha mowa spowodowana starczymi zmianami paszczy)

Afazja - zaburzenie przetwarzania zawartości myślowej w pojęcia (pacjent opisuje długopis)

POLIPRAGMAZJA - Nadużywanie leków, jednoczesne stosowanie od 3 do 5 i więcej preparatów, zalecanie większej liczby środków leczniczych niż jest to klinicznie wskazane

FARMAKINETYKA
Czynniki pogarszające wchłanianie: zwolnienie szybkości absorpcji (większość leków podawanych doustnie),wyższe pH soku żołądkowego (atroficzne zapalenie błony śluzowej żołądka, stosowanie leków hamujących wydzielanie kwasu solnego),zmniejszenie liczby komórek śluzówki, mniejsza powierzchnia absorpcji, zmniejszenie przepływu trzewnego, są równoważone przez: dłuższy czas pasażu żołądkowo-jelitowego (wolniejsze opróżnianie żołądka, wolniejsza perystaltyka jelit), dystrybucją leku (spadek: ilości wody, suchej masy organizmu, wzrost ilości tłuszczu), mniejsza eliminacja nerkowa, spadek metabolizmu wątroby (jej mniejsza masa), hamowanie metabolizmu jednego leku przez drugi.

Choroba Parkinsona
Epidemiologia:

- średni wiek: 55-60 lat

- powyżej 70rż gwałtowanie wzrasta

- częściej chorują mężczyźni
Objawy:

- niespecyficznie: osłabieniem, zmęczeniem, łatwą męczliwością, objawy narastają stopniowo w ciągu kilkunastu lat

- początkowo pewne spowolnienie ruchowe

- pojawiają się problemy z pisaniem (mikrografizm – drobne pismo)

- spowolnieniu ulegają procesy psychiczne

- chorzy myślą, że są to zmiany reumatyczne lub wieku starczego

- potem pojawiają się zaburzenia równowagi

- bradykinezja – spowolnienie i zubożenie ruchów, szczególne problemy z czynnościami precyzyjnymi

- akinezja – trudność w rozpoczynaniu ruchów

- sztywność mięśniowa – plastyczne zwiększenie napięcia mięśniowego, twarz maskowata

- drżenie spoczynkowe – nie zawsze występuje

- niestabilność postawy, - częste upadki

+ retropulsja – tendencja do padania w tył

+ propulsja – tendencja do padania do przodu

+lateroplusja – tendencja do padania w bok

- objawy wegetatywne: ślinotok, łojotok, napadowe pocenie się

- przodopochylenie tułowia spowodowane znacznie wzmożonym napięciem mięśniowym

- zaburzenia chodu:

+ chód szurający, małe kroki

+ brak fizjologicznych współruchów (balansowania kończyn górnych)

- zaburzenia równowagi

- niewyraźna, cicha mowa

- trudności w przełykaniu (rzadko)

- brak mimiki twarzy, twarz „pokerzysty”

- rzadkie mruganie powiekami

- drżenie rąk, ramion, nóg, żuchwy i twarzy (nie zawsze)

- sztywność kończyn i tułowia

- spowolniony przebieg procesów psychicznych

- osłabiona pamięć i zdolność przypominania

- trudności z ruchami precyzyjnymi

- specyficzny rodzaj drżenia palców i kciuka określany jako „kręcenie pigułek” albo „liczenie pieniędzy”

- trudności w inicjacji ruchów dowolnych – zapięcia guzika, zakładanie zegarka

- ruchy automatyczne – mruganie, połykanie śliny, drobne ruchy tułowia – zubożałe

- tempo wypowiadanych słów przyśpieszone lub spowolnione – niezrozumiane

- po dłuższym trwaniu:

+ bradyfrenia - spowolnienie procesów poznawczych

+ pogorszenie sprawności intelektualnych, pamięci

+ utrata zainteresowań

- trudności w uczeniu się

- mogą wystąpić zaburzenia psychiczne – omamy wzrokowe, słuchowe

- zaburzenia koncentracji – zespół otępienny (20-30% chorych)

Etapy choroby Parkinsona:

- Stadium I: jednostronność i niewielkie nasilenie objawów

- Stadium II: dwustronność objawów, widoczne upośledzenie ruchów

- Stadium III: zaburzenia odruchów podstawowych i chodu

- Stadium IV: duże uzależnienie od otoczenia, częste upadki

- Stadium V: utrata całkowita zależności, postępujące wyniszczenie

Rozpoznanie:

wystąpienie 2 z 3 objawów:

  1. drżenie spoczynkowe

  2. plastyczne wzmożone napięcie mięśniowe

  3. spowolnienie ruchowe

Leczenie:

- objawowe – farmakologia

- dieta, rehabilitacja, wsparcie chorych i ich rodzin

- najskuteczniejsza jest LEWODOPA

Przebieg:

- powolny, wieloletni, postępujący

- doprowadza do inwalidztwa

- nie jest śmiertelna choroba, ale bardzo pogarsza jakość życia

Majaczenie – delirium, ostry zespół mózgowy. Ostry początek, falujący przebieg, zmienny poziom świadomości, nasilenie objawów w godzinach wieczornych i nocnych.
czynniki predysponujące: współistnienie zmian starczych o.u.n., upośledzenie funkcji poznawczych, wzroku, słuchu, ciężkie zaburzenia somatyczne /infekcje, zabiegi operacyjne, zaburzenia wodno – elektrolitowe, zawał serca, udar, ból/
zaprzestane podawania leków nasennych, stymulacja funkcji poznawczych, ograniczenie do minimum unieruchomienia

GERIATRYCZNY ZESPÓŁ JATROGENNY - Polekowy zespół objawowy

ZESPÓŁ PRZEWLEKŁEGO UNIERUCHOMIENIA

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI
zaburzenia ilościowe: patologiczna senność - nadmierna senność, półśpiączka – sen głęboki / reakcję mogą wywołać tylko silne bodźce/,śpiączka – najsilniejsze bodźce wywołują, lub nie żadnej reakcji,

zaburzenia jakościowe: przymglenie proste, majaczenie, zamroczenie, splątanie,

ALZHEIMER - Zwyrodnienie tkanki mózgowej – zanik komórek nerwowych, Obecność toksycznych białek – amyloid

Kryteria rozpoznania 4 x A
AMNEZJA – zaburzenia pamięci

AFAZJA – zaburzenia mowy, trudności językowe

AGNOZJA – zaburzenia rozpoznawania

APRAKSJA – niemożność wykonania celowej czynności ruchowej mimo braku niedowładu

Objawy:

pamięć - chory zapomina o umówionych terminach, spotkaniach. Zapomina imiona krewnych, nazwy ulic, przedmiotów. Ma kłopoty z liczeniem, rozmowy stają się coraz trudniejsze.

zachowanie chorego - nastroje są bardzo chwiejne. Drobne zdarzenia wprawiają go w złość, przestaje panować nad swoimi reakcjami. Zaczyna się izolować od rodziny i znajomych. Nie chce nigdzie wychodzić: ani na spacery, ani na spotkania. Stwarza swój własny świat, w którym żyje.

mowa - coraz trudniej choremu dobrać odpowiednie słowa, zapomina ich znaczenia. Zdania wypowiadane często nie mają logicznego związku ze sobą.

koordynacja ruchów - przebiega jeszcze całkiem dobrze. Chory potrafi się ubrać, wykonywać codzienne czynności, samodzielnie poruszać się po okolicy.

codzienne czynności - w wykonywaniu ich może przeszkadzać jedynie kłopot z pamięcią.

pamięć - zaburzenia pamięci nasilają się. Coraz częściej chory zapomina o wydarzeniach lub czynnościach jakie miały miejsce przed chwilą, poprzedniego dnia. Doskonale jednak pamięta wydarzenia odległe, chociaż niewłaściwie umieszcza je w czasie.

zachowanie - jest często gwałtowne, trudne do przewidzenie i niewspółmierne do wywołujących je czynników (częstym zachowaniem jest oskarżanie o kradzież w przypadku niemożności znalezienia portfela, pieniędzy, ubrania). Coraz bardziej narasta w nim lęk. Ostre dźwięki, migające światło wywołują ostre reakcje lękowe. W tym też okresie pojawia się chodzenie tam i z powrotem. Należy usunąć wszelkie możliwe przedmioty i sprzęty aby chory mógł poruszać się swobodnie.

mowa - słownictwo ubożeje, chory odpowiada na pytania w sposób powolny (po dłuższej chwili, jakby zastanawiał się nad odpowiedzią), nie kończy rozpoczętych zdań.

koordynacja ruchów - ruchy stają się nieprecyzyjne. Coraz większe kłopoty sprawiają czynności codzienne (np. kłopoty z zapinaniem guzików). Pojawiają się zaburzenia równowagi, co powoduje częste upadki. Zaczyna chodzić coraz wolniej. Mogą pojawić się również drżenia i przykurcze mięsni.

czynności codzienne - coraz trudniej je wykonać. Nie umie podejmować decyzji, dokonać wyboru. Bywa, że zaczyna zostawiać odkręcone kurki od gazu, odkręcone krany. Naraża to nie tylko chorego na niebezpieczeństwo ale i rodzinę. Musi przebywać pod stała,ciągłą opieką przez całą dobę. Z zasięgu chorego należy usunąć wszelkie przedmioty, które mogłyby okazać się dla niego niebezpieczne (np. noże, widelce, nożyczki)

pamięć - nie rozpoznaje już nikogo z rodziny (nawet najbliższych). Nie pamięta żadnych wydarzeń. Jedynie rozpoznaje osobę, która się nim opiekuje.

zachowanie - nastroje zmienne, trudne do przewidzenia.

mowa - niewyraźna, nie rozumie co się do niego mówi. Powtarza słowa i krótkie sekwencje tylko sobie znane.

koordynacja ruchów - każda czynność sprawia mu kłopot. Nie umie siadać, wstawać, chodzić, jeść. Przestaje panować nad czynnościami fizjologicznymi.

czynności codzienne - nie wykonuje już żadnych czynności. Cały czas spędza w łóżku. Należy dbać aby nie pojawiły się odleżyny i infekcje dróg oddechowych.

Objawy ze strony układu nerwowego: Obj porapiramidowe – z parkinsowskimi, Spowolnienie ruchowe, Zab mimiki twarzy, Sztywność mięśni, Ogólne spowolnienie ruchowe, Twarz maskowata, Pochylona do przodu, zgięte w stawach łokcie i kolana, Mioklonie – nagłe, szybkie, nieregularne skurcze, Zanik mowy, zaburzenia zwieraczy

Zaburzenia psychiczne w otępieniu: Urojenia – prześladowanie i okradanie, Halucynacje, Widzi postacie nieobecne, Zaburzenia nastroju, Pobudzenie występuje u ok. 75%, Agresja spowodowana chorobą

Zaburzenia neuro-wegetatywne: Przyjmowania pokarmów, Niewłaściwe zachowania seksualne, Nietrzymanie moczu i kału

LECZENIE
Nie ma leczenia przyczynowego
Cel leczenia: zmniejszenie postępu choroby
Inhibitory cholinesterazy (Donepezil, Rywastygmina), Antagonista receptora NMDA (Memantyna), Terapia stabilizująca (działanie nieudowodnione), Vit. C, E, leki przeciwzapalne, miłorząb japoński, Leczenie zaburzeń zachowania (omamy, urojenia, niepokój, lęk, agresja, zaburzenia snu i czuwania, odmowa jedzenia i picia), Leki przeciwpsychotyczne, przeciwdepresyjne

Otępienie – zespół spowodowany chorobą mózgu o charakterze przewlekłym lub postępującym, w którym zaburzone są funkcje językowe, zdolność do porównywania, oceniania i dokonywania wyborów; świadomość nie jest zaburzona; upośledzenie funkcji poznawczych, obniżenie kontroli nad reakcjami emocjonalnymi, społecznymi, zachowaniem i motywacją; przyczyny – Alzheimer, po 65rż, podwaja się co 5 lat

Zasady opieki paliatywnej /etyczne/:

  1. poszanowania godności autonomii człowieka, respektowanie prawa do prawdy, poszanowanie poglądów, prywatności, podejmowania decyzji

  2. zasada sprawiedliwości – udzielana wszystkim chorym, którzy tego potrzebują

  3. „primum non nocere” – nie szkodzić i nie sprawiać niepotrzebnego cierpienia fizycznego, psychicznego, duchowego

  4. czynienia dobra – udzielania pomocy, zmniejszania cierpienia, zaspokajania pragnień, towarzyszenia

Zjawisko alodynii – odczuwanie jako bólu bodźców niebolesnych w innych okolicznościach np.: dmuchnięcie, dotyk koszuli.

Objawy uboczne środków przeciwbólowych:

Skutki uboczne opioidów:

Rodzaje afazji:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przez epoki-esencja, Materiały szkolne, Język polski
Dzigme Lingpa Ati Najgłępsza Esencja [Dzogczen]
Esencja Madrosci Ustnych Wyjasnien
esencja petrografii sem 3
esencja ylang KMCDZWSKPNJ6KIGCTYIRURLW7JTTLBQQCCJWDZY
esencja numerycznych
metodyka, Esencja wiedzy od Pana Zastempowskiego, Esencja wiedzy od Pana Zastempowskiego 
Bankowosc, Bankowość - esencja (10 stron)(2)
esencja druk, 1
esencja druk, 1
Artium Q [M Bal, Wizualny esencjalizm ] 1 str wydrukowana
9 ESENCJALIZM pedagogiczny
ESENCJA
Esencja ponczowa
MN Esencja 1
Duddziom Rinpocze Esencja Dzogczen
Esencja atrakcyjnego mężczyzny

więcej podobnych podstron