Bank to przedsiębiorstwo realizujące działalność usługową na rzecz osób fizycznych, prawnych, przedsiębiorstw, instytucji publicznych, organizacji w zakresie

• Przyjmowania depozytów pieniężnych

• Udzielania kredytów i gwarancji

• Dokonywania rozliczeń pieniężnych

• Wykonywania innych usług.

Ze względu na cel działania banki dzielimy na:

• Banki komercyjne
  są to takie banki, których podstawowym kryterium jest maksymalizacja zysku (banki są spółkami S.A., Akcjonariusze spodziewają się zysku - dywidendy, gdy zysk zbyt mały akcjonariusze mogą uciekać)

• Banki o celach społecznych
  są to banki, które przede wszystkim kierują się takimi zasadami jak:

1. Ułatwienie dostępu do środków finansowych po niskiej cenie określonym grupom klientów,

2. Wspieranie określonych branż przemysłowych

3. Wspieranie określonych regionów kraju

4. Utrzymywanie stabilności waluty krajowej, bilansu płatniczego państwa.

Do banków takich zaliczamy: bank Centralny, Banki Specjalne, banki Komunalne,
Kasy Oszczędności.

Z punktu widzenia zakresu działalności banki dzielimy na:

• Banki uniwersalne, takie, które wykonują większość usług bankowych

• Banki specjalne, których działalność jest wyspecjalizowana ze względu na przedmiotowość, zakres terytorialny czy podmiotowość.

Specjalizacja przedmiotowa polega na koncentracji przez banki wybranych typów usług np. banki depozytowe, inwestycyjne.

Specjalizacja terytorialna polega na ograniczeniu zasięgu banku - banki międzynarodowe, ogólnokrajowe, regionalne.

Specjalizacja podmiotowa - wyróżnia się banki nastawiające się na obsługę określonego klienta np. Banki Rolne, banki wybranych branż przemysłu, Kasy Oszczędności

Z punktu widzenia formy prawnej wyróżnia się instytucje prawa publicznego oraz instytucje prawa prywatnego.

Do banków jako instytucja prawa publicznego zalicza się Bank Centralny, Kasy Oszczędności i banki Specjalne.

Do banków jako instytucja prawa prywatnego zalicza się banki Komercyjne i Spółdzielcze.

System bankowy w Polsce tworzą:

1. Bank Centralny (NBP),

2. Banki Komercyjne,

3. Banki Spółdzielcze,

4. Banki Państwowe

5. Oraz system powiązań miedzy nimi.

Do 1989 r. w Polsce działał NBP, PKO BP, PKO S.A., BGK, oraz Banki Spółdzielcze.

Po 1989 r. zaczęły powstawać nowe prywatne banki, musiały się do tej nowej sytuacji przystosować banki i stworzyć prawdziwy system bankowy.

W listopadzie 1989 r. powstała Ustawa: Prawo Bankowe i ustawa o NBP z tego samego roku uporządkowały sytuację na rynku bankowym.

Odbyła się „ pierwotna akumulacja kapitału:, Kto złapie to jego”.

Nowy kapitał powstawał na drodze spółek nomenklaturowych ( kadra kierownicza z istniejących przedsiębiorstw państwowych wydzierżawiła maszyny i konkurował przedsiębiorca sam z sobą jako dyrektor przedsiębiorstwa państwowego i udziałowiec spółki).

Drugi sposób tworzenia się nowego kapitału to kredyt bankowy. W listopadzie 1989 r. banki zaczęły sprawdzać zabezpieczenia kredytów.

Zaczęły powstawać nowe banki z NBP - powstało 7 jednoosobowych spółek skarbu państwa, były to spółki S.A. ale nadal 100% podlegało państwu. Zaczęły powstawać nowe zupełnie banki.

1992/93 jednoosobowa S.A. skarbu państwa ostaje sprzedana jako akcje. Złe długi tych banków zostają restrukturyzowane. Zaczęła się konsolidacja banków małych komercyjnych i duże banki jeszcze bardziej się rozwarstwiały, silniejsi stali się silniejsi a słabi byli nadal słabsi.

NBP przestał wydawania nowych licencji na działalność bankową, a skierował działalność na uzdrawianie przez obcy kapitał słabych banków.

1997 r. dotychczasowe prawo bankowe nie w pełni spełniło role, zaczęto dostosowywać do prawa Unii Europejskiej.

Od 1998 r., zaczęła obowiązywać nowa Ustawa Prawa Bankowego.

Funkcje Banku Centralnego:

1. Bank Emisyjny - jako bank emisyjny dokonuje emisji pieniądza, jest zawsze wypłacalny, jeśli ponosi straty dodrukowuje pieniądza

2. Bank Banków - jako bank banków jest bankiem rezerwowym dla banków komercyjnych, tworzy pieniądz gotówkowy, reguluje cyrkulację emitowanego pieniądza gotówkowego, reguluje płynność systemu bankowego, kształtuje potencjał kredytowy banków komercyjnych poprzez stosowanie instrumentów pieniężnych.

3. Bank Gospodarki Narodowej - jako bank gospodarki narodowej jest egzekutorem obiegu pieniężnego oraz bilansu płatniczego.

4. Bank Państwa - jako bank pań7stwa zajmuje się obsługą płatności zagranicznych, realizuje politykę państwa w stosunku do kursu walut i zajmuje się utrzymywaniem rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.

W Polsce Bankiem Centralnym jest NBP. NBP nie podlega wpisom do rejestru przedsiębiorstw państwowych, jego działalność uregulowana jest Ustawą z 29.08.1997 r. NBP działa na terenie RP, jego siedzibą jest Warszawa, NBP ma osobowość prawną. Działalnością NBP kieruje prezes, którego powołuje Sejm na wniosek prezydenta, kadencja trwa 6 lat. Zarząd NBP składa się z prezesa, wiceprezesów, członków zarządu. Prezes NBP wydaje Dziennik Urzędowy NBP, w którym publikuje:

• zarządzenia prezesa NBP,

• bilanse NBP,

• obwieszczenia o oprocentowaniu kredytów refinansowych, lombardowych,

• podstawowe stopy procentowe.

NBP poprzez swe instrumenty wpływa na politykę pieniężną. Instrumenty są dwojakiego rodzaju:

• instrumenty nakazowo - zakazowe,
  a. Stopa rezerwy obowiązkowej

1. limit wzrostu akcji kredytowej banków komercyjnych

• instrumenty rynkowe
  a. polityka refinansowa

b. polityka redyskontowa

c. polityka otwartego rynku

Schemat organizacyjny banku komercyjnego

Biuro zarządu rady i akcjonariuszy - przygotowuje i wykonuje zadania obejmujące planowanie i przygotowywanie posiedzeń zarządu rady banku, kontroluje realizację uchwal i decyzji władz banku.

Departament ds. pracowniczych - realizuje zadania zgodnie z polityką kadrową, socjalną i placową.

Biuro prawne - wykonuje prawną obsługę banku.

Departament kontroli wewnętrznej - sprawuje kontrolę nad działalnością wszystkich komórek i jednostek organizacyjnych banku.

Departament organizacji i zarządzania - prowadzi wszystkie sprawy dotyczące zapewnienia sprawnej organizacji a także zajmuje się działalnością marketingową.

Główny Księgowy - odpowiada za realizację zadań wynikających z ustawy o rachunkowości.

Departament rachunkowości - realizuje zadania dotyczące całokształtu operacji bankowych i prowadzenia księgowości zaistniałych faktów gospodarczych.

Departament Skarbu - realizuje zadania związane z kształtowanie i utrzymaniem na właściwym poziomie współczynnika płynności banku,

Departament operacji zagranicznych - realizuje wszystkie operacje walutowe banku.

Departament planowania i analiz - sporządza krótko, średnio i długoterminowe plany i prognozy.

Departament polityki kredytowej i marketingu - koordynuje, nadzoruje i kierunkuje działalność kredytową banku.

Departament administracji kredytami - prowadzi całokształt spraw związanych z obsługą kredytów w sytuacji normalnej, pod obserwacją a także poniżej standardu.

Departament kredytów trudnych - prowadzi całokształt spraw związanych z kredytami w sytuacji wątpliwej i straconej.

Departament inwestycji kapitałowych - lokuje wolne środki finansowe banku w długo lub krótkoterminowe przedsięwzięcia.

Departament administracji - wykonuje zadania związane z gospodarką własną banku.

Departament informatyki i telekomunikacji - zapewnia ciągłość i bezawaryjności pracy systemu informatycznego i telekomunikacyjnego.

Działalność kredytowa banku.

Umowa kredytowa.

Przez zawarcie umowy kredytowej bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas określony w umowie określoną sumę pieniędzy a kredytobiorca zobowiązuje się do wykorzystania jej na warunkach określonych w umowie, zobowiązuje się także do zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu.

Prowizja od kredytu od 0,5% do 4%, wysokości zależy od tego, jakiego kredytu dotyczy najmniejsza w kredytach kilku terminowych im kredyt bardziej ryzykowny tym większa.

Banki mogą pobierać inne prowizje np. prowizja od wcześniejszej spłaty kapitału (niekorzystne z punktu widzenia kredytobiorcy). Jako czynnik (pobierania tej prowizji) bank prowadząc swą politykę zaplanował, że duże pieniądze będą zwrócone później( prowizja mniejsza od wcześniejszych). Klauzula o tej prowizji jest zawarta w umowie kredytowej.

Umowa kredytowa jest umową nienazwaną i nie jest przewidziana w kodeksie cywilny. Posiada 3 zasadnicze cechy:

1. jest umową konsensusową - dochodzi do skutku już w chwili podpisania przez strony,

2. jest umową obowiązującą

3. jest umową odpłatną

pod groźbą nieważności musi być zawarta na piśmie. Prawo bankowe mówi, jakie elementy umowa kredytowa musi zawierać:

1. oznaczenie stron umowy,

2. określenie podstawowych obowiązków stron,

3. termin spłaty kredytu,

4. wysokość oprocentowania kredytu,

5. wysokość prowizji kredytowej,

6. zakres uprawnień banku związanych z wykorzystaniem kredytu a także z zabezpieczeniem jego spłaty,

7. musi zawierać termin postawienia środków do dyspozycji kredytobiorcy,

Powinna zawierać także inne uzgodnienia stron w szczególności:

1. konieczność przedstawienia przez kredytobiorcę niezbędnych dokumentów,

2. powinna upoważnić bank do przeprowadzenia kontroli firmy i prowadzonych przez nią dokumentów,

3. powinna przewidywać sytuację, w której bank może wypowiedzieć umowę kredytową,

4. powinna ustalić termin wypowiedzenia kredytu.

Kredytobiorcami mogą być osoby prawne, fizyczne a także podmioty gospodarcze nie posiadające osobowości prawnej.

! Bank uzależnia przyznanie kredytu i jego wysokości od zdolności kredytowej. To jest od jego zdolności do spłaty kredytu wraz z należnymi odsetkami w określonych w umowie terminach spłaty oraz od przedstawienia przez kredytobiorcę niezbędnych do oceny zdolności kredytowej dokumentów.

Prawo bankowe dopuszcza pewnego rodzaju wyjątki, wynikające z sytuacji gospodarczej kraju a tym samym z sytuacji: ekonomicznej przedsiębiorstw znajdujących się w kiepskiej sytuacji:

• bank może przydzielić kredyt przedsiębiorstwu, które nie ma zdolności kredytowej, gdy przedstawi szczególny sposób zabezpieczenia

• przedsiębiorstwo musi przedstawić bankowi program naprawczy, uzdrowienia sytuacji ekonomicznej, który to musi bank przeanalizować i zatwierdzić.

Jakich dokumentów żąda bank i jak je weryfikuje?

Przedsiębiorstwa, które są osobami fizycznymi:

1. wniosek kredytowy kredytobiorcy,

2. dokumenty identyfikujące kredytobiorcę

3. dokumenty pokazujące sytuację kredytobiorcy,

4. dokumenty pokazuje kondycję finansową kredytobiorcy w czasie spłaty kredytu.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą i S.C.

Wniosek kredytowy zawierać musi:

• identyfikacja kredytobiorcy

• zawiera kwotę wnioskowanego kredytu

• okres, na jaki kredyt miąłby być przyznany

• cel i sposób wykorzystania,

• zawierać musi propozycję zabezpieczenia

• termin przedstawienia środków do dyspozycji kredytobiorcy,

• termin spłaty i informację, z czego kredytobiorca będzie spłacał

Gdy jest to osoba fizyczna to musi złożyć:

• zaświadczenie o wpisie do rejestru działalności gospodarczej (lub koncesję na wykonywanie pewnej działalności np. prowadzenie apteki). Dokument ten powinien być ważny (dla banku nie starszy niż 6 miesięcy) REGON, deklarację Urzędu Skarbowego o nadaniu NIP, dowód osobisty.

• Bank żąda potwierdzenia standningu finansowego np. zaświadczenie Urzędu skarbowego o wysokości uzyskanego dochodu od początku roku, zaświadczenie Urzędu skarbowego o tym, że w stosunku do tej osoby nie są postępowania karno skarbowe, że nie ma zaległości z należnościami, zaświadczenie z ZUS o nie zaleganiu ze składkami,

• Dokumenty świadczące o planie kredytowym o czasie spłaty kredytu, musi przedstawić biznes plan spłaty rat z odsetkami.
  W skład biznes planu wchodzi:
  a. Syntetyczny bilans,
  b. Rachunek wyników, jakie firma będzie uzyskiwała,

2. Rachunek przepływów - uzupełnienie do rachunku wyników, (kiedy wpłynęły przypływy, kiedy zapłaciliśmy należności, czy w terminie do nas wpłynęły i czy terminowo płacimy za poprzednie np. 2 lata). Biznes plan zawiera różne elementy świadczące o strategii firmy. Biznes plan ma dać odpowiedź czy przedsięwzięcie się powiedzie.

3. Uwiarygodnia to, czy poprzednie kredyty spłacała w terminie

Spółka Cywilna: - takie dokumenty jak osoba fizyczna + dokument zawarcia S.C.

Osoba Prawna: - dokumenty świadczące o aktualnej i przewidywanej kondycji, wniosek taki sam jak dla osoby fizycznej.

Dokumenty powodujące identyfikację podmiot oprócz REGONU i NIP to wyciąg z rejestru handlowego i akt notarialnych powołującą Spółkę z O.O.

Dla Spółki S.A. dochodzi jeszcze status spółki.

Istotną częścią dokumentacji jest dokumentacja związana z zabezpieczeniem kredytu służącego do zminimalizowania ryzyka banku. Zabezpieczenia rzeczowe i osobiste. Przyjmowanie zabezpieczeń przekraczających wysokość kredytu, ale i różnorodność zabezpieczeń.

Podział kredytów w zależności os sytuacji ekonomicznej firmy i terminowości spłat:

Kredyt w sytuacji normalnej - opóźnienie do 1 miesiąca

Kredyt pod obserwacją - opóźnienie do 1 miesiąca

Kredyt poniżej standardów - opóźnienie od 1 do 3 miesięcy

Kredyt w sytuacji - opóźnienie od 3 do 6 miesięcy

Kredyt w sytuacji - opóźnienie powyżej 6 miesięcy

Jeżeli firma ma stratę obniża się jej zysk, to bank nie zwracając uwagi na terminowość spłat musi zaliczyć przedsiębiorstwo do niższej kategorii. Klasyfikacja ta pociąga za sobą zaksięgowanie w ciężar kosztów różnych sytuacji odpowiednio od 20% ( poniżej stanu) do 100% (skrócona). Straty te nie są dla banku wliczane w koszty uzyskania przychodu.

Podział kredytów wg przedmiotu kredytu:

1. obrotowe,

2. inwestycyjne

Podział ze względu na okres kredytowania:

1. krótkoterminowe do 1 roku,

2. średnioterminowe od 1 do 3 lat,

3. długoterminowe ponad 3 lata.

Podział kredytów ze względu na formę:

1. kredyt na rachunku bieżącym,

2. kredyt na rachunku kredytowym,

3. kredyt dyskontowy,

4. kredyt związany ze skupem faktur.

Podział kredytów ze względu na formę prawną zabezpieczenia:

1. hipoteczne,

2. lombardowe.

Podział kredytów ze względu na walutę:

1. złotówkowe, 2. walutowe.

POŻYCZKI GOTÓWKOWE

Banki oprócz kredytów mogą udzielać pożyczek gotówkowych.

Umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie obowiązującą, ale teoretycznie może być umową odpłatną albo nieodpłatną (w bankach odpłatna). Umowa pożyczki przez bank musi być sporządzona na piśmie.

Różnice między kredytem a pożyczką:

1. kredyt zawsze w formie bezgotówkowej,

2. pożyczka zawsze w formie gotówkowej,

3. kredyt zawsze musi mieć określony cel,

4. pożyczkę przeznacza się na cele, których kredytobiorca nie musi określić.

5. kredyt musi być odpłatny pożyczka nie ( w banku nie występuje),

6. umowa kredytu musi być zawsze na piśmie.

KREDYT OBROTOWY

Jest to kredyt przeznaczony na bieżące potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą np. na zakup towarów, surowców, materiałów, zapłacenie bieżących płatności. Kredyt obrotowy jest zwykle krótkoterminowy, rzadko występuje jako średnioterminowy. W zależności od sposobu uruchomienia występuje jako kredyt na rachunku bieżącym albo na rachunku kredytowym.

Na rachunku bieżącym - łączy się z powstaniem debetu na rachunku bieżącym kredytobiorcy. Może występować w formie kredytu obrotowego, który jest kredytem krótkoterminowym albo w postaci kredytu kasowego, który jest na kilka dni. Kredyty w rachunku bieżącym udzielane są, kiedy tym, którzy w danym banku mają rachunek bieżący i ten rachunek przez ściśle określony czas nie jest rachunkiem suchym.

Na rachunku kredytowym - udziela się poprzez otwarcie dla kredytobiorcy rachunku kredytowego. Może zostać on nadany jako:

• kredyt docelowy przeznaczony na finansowanie określonej transakcji i jest to kredyt nieodmienialny,

• kredyt przeznaczony na pokrycie wymagalnych zobowiązań i występuje, gdy występują krótkoterminowe trudności płatnicze,

• linia kredytowa - jest to limit, który w ramach określonego w umowie limitu można sfinansować wiele transakcji. Limit kredytowy może mieć charakter odnawialny albo nieodnawialny.

KREDYT INWESTYCYJNY

Jest to kredyt, którego celem jest stworzenie nowych lub powiększenie istniejących środków trwałych. Kredyty inwestycyjne są najczęściej kredytami długoterminowymi.

Podział kredytów inwestycyjnych:

1. Kredyty inwestycyjne dotyczące inwestycji materialnych ( zakup nieruchomości, maszyn, urządzeń itp.)

2. kredyty inwestycyjne dotyczące inwestycji niematerialnych ( zakup papierów wartościowych, licencji, badania naukowe),

3. kredyty inwestycyjne przeznaczone na finansowanie inwestycji finansowych ( zakup udziałów, akcji)

Różnice między kredytem obrotowym a inwestycyjnym:

Kredyty inwestycyjne są długoterminowe a obrotowe krótkoterminowe i oprocentowanie obrotowych jest najczęściej niższe i prowizje też. Zabezpieczenie też jest różne, kredyty na krótsze okresy powinny być zabezpieczone inaczej niż długoterminowe - hipoteka.

Składana dokumentacja w obu przypadkach jest trochę inna, kredyt obrotowy jest dla banku obwarowany mniejszym ryzykiem.

WEKSLE

Weksel - jest to papier wartościowy o ściśle określonej przez prawo formie. W praktyce bankowej występują dwa rodzaje weksli:

1. Weksel własny: - to papier wartościowy sporządzony w ściśle określonej formie zawierającej bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniędzy w określonym czasie i w określonym miejscu i stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych.

2. Weksel trasowany: - to papier wartościowy będący pisemnym bezwarunkowym poleceniem zapłaty określonej sumy pieniężnej skierowanym przez wystawcę do trasata i polecającym mu wypłaceni w oznaczonym terminie tej sumy osobie wskazanej, czyli remitentowi lub innej osobie, która wylegitymuje się

.......................................

Trasat - osoba, która ma za weksel zapłacić

Trasant - wystawca weksla

Remitent - osoba na rzecz, której lub na wskazanie, której zaplata z weksla ma być dokonana

Domicyliant - osoba, u której weksel jest płacony

Indos - pisemne oświadczenie umieszczone na wekslu zawierający podpis, Indosanta stwierdzające przeniesienie praw a weksla na inną osobę

Indosant - osoba przenosząca prawa z weksla przez Indos

Dyskontowanie weksli: jest to wykup weksli przez banki przed terminem płatności z potraceniem odsetek dyskontowych zwanym dyskontem. Banki przyjmują do dyskontu weksle, które spełniają następujące warunki:

1. Których prawdziwość nie nasuwa wątpliwości zgodnie z ustawą z 1936 r.,

2. Mają nazwę weksel w tekście,

3. zawierające bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej sumy pieniężnej przy wekslu trasowanym,

4. zawierające nazwisko lub nazwę osoby, która ma zapłacić, przy wekslu trasowanym lub nazwisko czy nazwę osoby będącej wystawcą weksla przy wekslu własnym,

5. weksle muszą zawierać oznaczenie terminu płatności

6. miejsce płatności,

7. muszą zawierać nazwisko bądź nazwę osoby na rzecz, której ma być dokonana zaplata,

8. muszą zawierać datę i miejsce wystawienia weksla,

9. muszą zawierać podpis wystawcy weksla - osoba fizyczna, podpis i stempel firmowy - osoba prawna,

10. musi być od tych weksli być pobrana oplata skarbowa,

11. muszą pochodzić z obrotu gospodarczego,

12. termin płatności weksli musi być oznaczony w danym dniu,

13. weksle podpisane muszą być w sposób umożliwiający identyfikację osób podpisujących.

Kredyty związane z wykupem wierzytelności.

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść całą lub cześć wierzytelności na osobę trzecią - jest on wtedy CEDENTEM. Osoba, która uzyskuje prawo w związku z umową CESJI nazywa się CESJONARIUSZEM. W wyniku przelewu wierzytelności CESJONARIUSZ - w tym przypadku bank nalicza wierzytelności w takim stanie i zakresie, jaki istniał w momencie podpisania umowy CESJI. Umowa CESJI musi mieć formę pisemną. Wraz z wierzytelnościami przechodzą na bank wszelkie prawa z nią związane a zwłaszcza roszczenia o zalegle odsetki.

Wierzytelności skupowane przez bank powinny spełniać warunki:

1. powinny istnieć w dniu zawarcia umowy cesji,

2. powinny być wymagalne,

3. powinny być potwierdzone pismem,

4. powinny być nie przedawnione

Kredyty lombardowe: - to kredy zabezpieczone zastawem ustawowym i dzielą się na:

• kredyty zabezpieczone papierami wartościowymi,

• kredyty zabezpieczone przedmiotami wartościowymi,

• kredyty zabezpieczone towarami.

Kredyty hipoteczne:- to kredyty zabezpieczane hipoteką ustanowioną na nieruchomości w wyjątkowych wypadkach wierzytelności stanowiącej własność kredytobiorcy lub osoby trzeciej.

Kredyty konsumpcyjne: - na zakup towarów w sprzedaży ratalnej, to kredyt np. na zakup samochodu. W kredytach tych wymagany jest tzw. Udział własny 5 - 20% wartości. Często bank deleguje na uprawnienia związane z podpisywaniem umowy na sprzedawcę, który powinien mieć pełnomocnictwo na podpisywanie umowy.

Kredyty dewizowe: - występują w formie kredytu inwestycyjnego, bądź obrotowego udzielane głównie w 5 podstawowych walutach: $, DM, ₤, Fr -fran, Fr - szwajc., EURO. Do wniosku kredytowego należy dołączyć dokumenty potwierdzające import - faktura pro - forma. Splata kredytu następuje w złotych wg obowiązującego w terminach spłat kursu.

Pożyczka dewizowa: - różnica - pożyczka jest pożyczką gotówkową w określonej walucie, splata pożyczki również odbywa się w tej samej walucie.

ZABEZPIECZENIA KREDYTÓW

Każdy kredyt obciążony jest ryzykiem badanym przez banki przez ocenę wniosków kredytowych, biznes planów. Są to wyliczenia teoretyczne oparte na rzetelności przedstawionych dokumentów. Aby ryzyko zminimalizować banki przyjmują zabezpieczenia.

Podział zabezpieczeń:

1. Zabezpieczenia osobiste

1. Weksel własny „in blanco”

Najczęściej używane zabezpieczenie osobiste. Najlepiej, aby weksel był poręczony przez osoby trzecie i współmałżonka. Powinien zawierać podpis wystawcy (sam podpis, gdy osoba fizyczna, podpis i stempel, gdy osoba prawna). Gdy jest to osoba prawna to podpisać mogą osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań wekslowych. Musi być podpisany w sposób trwały. Banki przyjmują weksle własne na drukach urzędowych. Prawo nie zabrania, aby to było pisane ręcznie. Dopuszczalne jest, aby była napisana data i miejsce wystawienia weksla. Może być wypełniona klauzula „ zapłacę bez protestu”. Weksel powinien być podpisany przez współmałżonka a co najmniej współmałżonek powinien wyrazić zgodę na wzięcie kredytu. Od weksla „in blanco” pobierana jest oplata skarbowa.

2. Poręczenie wekslowe

Lepsze poręcznie, gdy weksel jest poręczony. Może być złożony albo na przedniej stronie weksla albo na odwrocie. Poręczenie z przodu - wystarczy sam podpis, na odwrocie trzeba słowo „ poręczenie ręczne, gwarantuje” i podpis.

Poręczyciel musi mieć wiarygodność dla banku. Odpowiedzialność poręczenia wekslowego ma charakter samoistny, poręczenie jest tak samo ważne jak wystawienie weksla i bez względu na to czy zobowiązanie, za które poręcza jest ważne. Poręczyciel wekslowy odpowiada jako dłużnik solidarny ( na tych samych zasadach, co kredytobiorca). Bank może dowolnie wybrać osobę do egzekucji. Poręczyciel może występować z pozwem przeciw kredytobiorcy i do innych poręczycieli o solidarne spłacenie.

3. Poręczenie według prawa cywilnego

To umowa, przez którą poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu udzielonego przez bank, gdy kredytobiorca się nie wywiązuje. Kiedyś było podstawową formą zabezpieczenia osobistego, teraz odchodzi się od tego ze względu na długą procedurę. Nieważność umowy kredytowej powoduje nieważność poręczenia (inaczej niż w poręczeniu). Może być terminowa albo bezterminowa. Obowiązują te same zasady, gdy chodzi o wspólnotę majątkową małżonków.

4. Gwarancja bankowa.

Jest pisemnym zobowiązaniem banku do spłaty kredytu wraz z odsetkami, gdy kredytobiorca nie spłaci kredytu w określonym w umowie terminie. Bank udzielający gwarancji nie może podnosić, jakie przysługują kredytobiorcy (jak w poręczeniu wekslowym), gwarancja jest ważna, mimo, że zobowiązanie jest nieważne. Banki gwarantują tylko najlepszym, sprawdzonym klientom w innych bankach. Za tą gwarancję również stoją zabezpieczenia np. weksel własny in blanco i poręczenie współmałżonka.

5. Przelew wierzytelności.

Cesja jako zabezpieczenie kredytu jest umową między kredytobiorcą a bankiem na rzecz, której kredytobiorca przenosi prawo do otrzymania konkretnej sumy za sprzedane towary i usługi na rzecz banku.

f. Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bieżącym.

Polega to zabezpieczenie na tym, że bank, gdy kredytobiorca nie spłaci w terminie to bank może to zrobić z rachunku poręczyciela lub kredytobiorcy.

2. Zabezpieczenia rzeczowe.

Kredyt o dużej wartości oprócz zabezpieczenia osobistego powinien być zabezpieczony rzeczowo. Zabezpieczenia rzeczowe - to zabezpieczenia na ruchomościach bądź nieruchomościach.

1. Zastaw ogólny ustawowy

Właścicielem rzeczy jest zastawca (ten, co jest właścicielem i zastawia go). Posiadaczem jest bank, czyli zastawnik. Ponieważ musi się przedmiot znajdować w banku albo w przedsiębiorstwie składowym. Gdy są to antyki to nie mogą leżeć u właściciela, ale kosztuje ich składowanie. Musi też być ubezpieczony ten zastaw przez zastawcę i cedowane na bank. Zastaw jest ustanawiany, gdy jest umowa na piśmie a rzecz wydana bankowi.

2. Zastaw sądowy rejestrowy

Prowadzony przez sądy i sądy prowadzą rejestr, aby przedmiot nie był zastawiony kilka razy w różnych bankach. W tej chwili ustanowienie zastawu może trwać do 3 miesięcy.

3. Zastaw na prawach

Jest możliwy, gdy prawa te są zbywalne, może być ustanowiony na wkładach imiennych na wierzytelności na udziałach w spółkach z O.O., zastaw na patentach, licencjach.

4. Przewłaszczenie.

To przeniesienie własności na bank przez kredytobiorcę lub osobę trzecią posiadanych przez nich rzeczy ruchomych. Użytkownikiem rzeczy jest osoba przewłaszczająca a właścicielem staje się bank. Umowa musi być sporządzona na piśmie. Konieczna jest polisa ubezpieczeniowa wykupiona przez zastawcę i prawa wynikające z polisy są przeniesione na bank. Mogą być nieskuteczne, gdy przedmiotem przełożenia jest rzecz droga o wyższej wartości niż kredyt i samochód ma, AC ale właściciel po pijanemu rozbije i nie ma odszkodowania. Dlatego banki żądają zabezpieczeń łącznych.

5. Koncesja

Zastaw pieniężny, obligacjami lub akcjami.

6. Blokada środków na rachunku bankowym.

Na rachunku bieżącym, terminowym. Może być w banku kredytobiorcy lub w innym banku.

7. Hipoteka

Hipoteka dotyczy generalnie nieruchomości rzadziej wierzytelności. W celu zabezpieczenia wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem na mocy, którego można dochodzić swych roszczeń.; prawo to nazywa się hipoteką. Można ustanowić na całej nieruchomości, na części ułamkowej nieruchomości, użytkowaniu wieczystym, spółdzielczym, własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego czy użytkowego i na wierzytelności. Hipoteka może być ustanowiona przez kredytobiorcę lub przez osobę trzecią. Przed przyjęciem hipoteki jako zabezpieczenia, bank powinien żądać od kredytobiorcy odpisu z księgi wieczystej i wyceny nieruchomości sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę. W interesie kredytobiorcy jest by była wycena jak najwyższa, banki mogą zażądać wyceny przez swojego biegłego wyznaczonego przez bank. Nieruchomość może być obciążona wieloma hipotekami.

Rodzaje hipotek.

• Zwykła: ustanawia się na warunkach ogólnych,

• Komercyjna: stosowana, gdy nie do końca znana jest wysokość długu,

• Przymusowa:, gdy nieruchomość nie jest przedmiotem zabezpieczenia, ale kredytobiorca nie spłaca,

• Morska: przedmiotem może być statek wpisany do rejestru okrętowego prowadzonego przez Izbę Morską.

Pozostałe operacje bierne:

• inwestycja na rynku kapitałowym,

• inwestycja na rynku pieniężnym,

• inwestycja na rynku leasingu.

Operacje czynne aktywne - środki pieniężne i majątek trwały banku.

Inwestycje na rynku kapitałowym mogą być realizowane poprzez zakup obligacji długoterminowych i akcji na rynku publicznym.

Ze względu na emitenta obligacje możemy podzielić na:

• obligacje skarbowe: to papiery wartościowe wolne od ryzyka, ich stopy przychodu są w związku z tym niższe niż innych inwestycji. Są one emitowane przez Skarb Państwa za pośrednictwem Ministerstwa Finansów, na co najmniej 1 rok. Mogą mieć stalą lub zmienną stopę procentową.

• obligacje komunalne: emitują je gminy pragnące finansować rozwój swej infrastruktury.

• obligacje bankowe

• obligacje przedsiębiorstw: emitują je przedsiębiorstwa, zastępuje to zaciągnięcie kredytu. Dla przedsiębiorstw jest to korzystne, gdy stopa kosztu emisji jest niższa od stopy oprocentowania kredytu. Bank często jest nabywcą emitowanych obligacji. Stopa procentowa obligacji przedsiębiorstwa zależy od ryzyka. Im przedsiębiorstwo lepsze stopa może być niższa. Bank najczęściej jest gwarantem takiej emisji.

Inwestycje na rynku pieniężnym.

1. bony skarbowe: to papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa do 1 roku. Są papierami na okaziciela, co umożliwia odsprzedanie ich przed terminem wykupu. Ich zaletą jest wysoka płynność i niski koszt uzyskania. Na rynku sprzedawane są na przetargach.

2. Bony komercyjne: papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa (bony handlowe, komercyjne, dłużne, kwity, skrypty dłużne). Podstawą ich misji jest Prawo Wekslowe i Kodeks Cywilny.

3. Faktoring: skup wierzytelności. Każdy bank występujący w roli Faktora ma własną procedurę postępowania. Umowa podpisana z przedsiębiorstwem, od którego bank odkupuje należności zawiera okres ważności tej umowy (od 3 miesięcy), limit płatności, klauzulę z prawem odmowy, jeśli niewypłacalność dłużnika nie będzie uznana za pewną, klauzulę regresu, czyli zwrotu pieniędzy przez stronę umowy fakturingowej, gdy dłużnik faktoranta nie zwróci bankowi pieniędzy w terminie. Skup wierzytelności o terminie dłuższym niż 3 miesiące nazywa się fofaitingiem.

4. Leasing: jest alternatywnym źródłem finansowania inwestycji, można traktować jako środki finansowania majątku trwałego, który jest przez leasingobiorcĘ wykorzystywany, ale leasingobiorca nie jest jego właścicielem. Umowa leasingu jest umową, gdzie leasingodawca daje prawo leasingobiorcy do wykorzystania tego majątku. Zaletą leasingu jest to, że umowa jest zwykłą umową, którą można wypowiedzieć, może zawierać klauzulę dotycząc serwisu i napraw. Leasingobiorca może zmniejszyć koszty administracyjne związane z zakupem środka trwałego. Leasingodawca może pożyczać pieniądze taniej niż leasingodawca.
   - Leasing operacyjny: zapewnienie serwisu przez leasingodawcĘ, umowa zawiera klauzulę dającą leasingobiorcy prawo wypowiedzenia umowy w dowolnym terminie.

1

BANKOWOŚĆ

---