Izabela Wójcik
ZiIP IV, gr. 2
54. Funkcje przedsiębiorstwa wg. H. Fayola
55. Funkcje zarządzania wg. H. Fayola
Henri Fayol (1841-1925), uznawany jest za twórcę podstaw naukowej organizacji i zarządzania. Doniosłość dokonań Fayola polega na tym, że na podstawie doświadczenia wyniesionego z praktyki, opracował aktualne po dziś dzień zasady kierowania organizacjami oraz zdefiniował zarządzanie jako kompleks ściśle powiązanych funkcji: planowania, organizowania, rozkazywania, koordynowania i kontrolowania.1
Funkcje przedsiębiorstwa według H. Fayola:
techniczne, związane z produkcją i obejmujące dostarczenie metod, narzędzi oraz urządzeń służących do wytwarzania;
handlowe, obejmujące czynności kupna i sprzedaży oraz utrzymywanie kontaktów z kontrahentami,
finansowe, dotyczące między innymi poszukiwania źródeł finansowania i nadzoru nad ich wykorzystaniem;
ubezpieczeniowe, związane z ochroną obiektów i osób,
rachunkowe, obejmujące prowadzenie ewidencji księgowych i podatkowych, bilansu, zestawień ekonomiczno-finansowych;
administracyjne, zapewniające ogólne warunki funkcjonowania przedsiębiorstwa, związane z realizacją funkcji kierowniczych.2
Funkcje zarządzania
H. Fayol wyróżnił pięć funkcji zarządzania: planowanie (przewidywanie), organizowanie, rozkazywanie, koordynowanie, kontrolowanie.
Funkcja planowanie polega na przewidywaniu przyszłego układy warunków i środków działania oraz na formułowaniu celów działania dostosowanych do tego układu. Większość definicji planowania ogniskuje się wokół dwóch głównych zagadnień: ustanawiania celów i decydowania o właściwym toku działań. Ustanowienie celów jest pierwszym zadaniem w procesie planowania, a czynność ta jest w istocie rozpoznaniem przez organizację możliwości funkcjonowania w otoczeniu tak, aby zapewnić sobie przyszłość. Drugie zadanie to decydowanie o kierunkach działalności organizacji, określenie strategii i programów c celu zapewnienia osiągnięcia celów.
Funkcja organizowania polega na wykonywaniu czynności, mających na celu powiązanie różnorodnych działań członków organizacji w pewne bardziej lub mniej trwałe zespoły działań. Realizacja tej funkcji następuje poprzez tworzenie struktur organizacyjnych, określających działania zespołowe, podział pracy zarówno w zakresie działań kierowniczych, jak i wykonawczych, doskonalenie sposobów i metod działania, zabezpieczenie odpowiednich zasobów, niezbędnych na stanowiskach pracy. Organizowanie jako funkcja zarządzania oznacza proces, którego celem jest uzyskanie stanu instytucji, w którym jej członkowie będą działać w sposób zapewniający sprawną realizację celów instytucji. Organizowanie jest funkcją, która spośród innych funkcji zarządzania w sposób najbardziej oczywisty i bezpośredni związana jest z systematyczną koordynacją wielu zadań realizujących cele instytucji i związanych z tym stosunków formalnych, łączących członków organizacji.
Funkcja motywowania polega na wywoływaniu u podwładnych właściwego stosunku do powierzonych im zadań. Narzędziami motywacji są bodźce motywacyjne, którymi dysponują kierownicy, oddziałujące na podwładnych w sposób pozytywny lub negatywny. Bodźce pozytywne, na przykład nagrody, wyróżnienia, pochwały, mają na celu wyrażenie pracownikowi uznania za prawidłowo wykonywane zadań. Bodźce negatywne wywołują dolegliwości, będące skutkiem niewłaściwego zachowania podwładnego w procesie realizacji powierzonych mu zadań. Podstawą funkcji motywowania jest istnienie potrzeb, do których zaspokojenia dąży każdy członek organizacji. Potrzeba stanowi tutaj subiektywne odczucie braku, niezaspokojenia lub pożądania określonych wartości.
Realizacja funkcji kontroli polega na porównywaniu przebiegu lub wyników pewnych działań, czyli stanu osiągniętego z planowanym celem, tzn. ze stanem złożonym. Przez stan złożony można rozumieć na przykład przepisy prawa, plan, limit, zadanie będące treścią polecenia służbowego, a wiec pewne założenia, które określają cele i warunki realizacji, w stosunku do których następuje porównanie osiągniętego stanu rzeczy.3
Źródła:
Czermiński A., Grzybowski M., Ficoń K., Podstawy organizacji i zarządzania, Gdynia 1999 Wyd. Diecezji Pelplińskiej, s. 55.
Krzakiewicz K., Teoretyczne podstawy organizacji i zarządzania, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008, s. 25-27.
Zakrzewska-Bielewska A., Podstawy zarządzania: teoria i ćwiczenia, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 98.
A. Czermiński, M. Grzybowski, K. Ficoń, Podstawy organizacji i zarządzania, Wyd. Diecezji Pelplińskiej, Gdynia 1999, s. 58.↩
A. Zakrzewska-Bielewska, Podstawy zarządzania: teoria i ćwiczenia, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 98.↩
K. Krzakiewicz, Teoretyczne podstawy organizacji i zarządzania, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008, s. 25-27.↩