Zwichnięcie stawów biodrowych

Dysplazja prowadzi do poważnych zmian w obrębie stawu biodrowego. Gdy dziecko zaczyna chodzić, nieprawidłowo ukształtowana panewka nie jest w stanie utrzymać głowy kości udowej, co prowadzi do powolnego wysuwania się kości ze stawu i dalszego deformowania panewki. Taki staw określa się jako zwichnięty. Głowa kości wędruje ku górze i w bok – można ją wyczuć palcami przez skórę, a każdemu krokowi dziecko towarzyszy charakterystyczne kiwania się na boki. Odwodzenie nóżki po tronie zwichniętego stawu jest znacznie ograniczone, a nóżka jest krótsza. Leczenie polega na nastawieniu zwichniętego stawu i unieruchomieniu go w gipsowym opatrunku zwanym „żabką”. Przy zwichnięciach późno wykrytych prowadzone jest skomplikowane leczenie na wyciągu ortopedycznym lub przeprowadzany jest zabieg operacyjny.

Charakteryzuje się:

-wysunięciem do przodu głowy i barków, odstawaniem łopatek

-osłabieniem lub nawet zwiotczeniem mięśni grzbietu,

-przykurczeniem mięśni klatki piersiowej

-tym, że kolana i łokcie są często w pozycji lekkiego zgięcia

Bardzo często funkcja oddechowa klatki piersiowej jest upośledzona. Wada postawy o typie pleców okrągłych może być wrodzona lub nabyta. Nabyta powstaje najczęściej w następstwie chorób takich jak: krzywica, gruźlica, choroba Scheuermanna, ZZSK. Przyczyną powstawania pleców okrągłych może być dystonia mięśniowa, czyli zaburzenie napięć mięśniowych mięśni grzbietu, które mogą być wynikiem przeciążenia mięśni prostowników grzbietu pracą statyczną np. w czasie nieprawidłoweg siedzenia.

Prawidłowa postawa

Wg prof. W. Degi – postawa człowieka – to sposób trzymania się w pozycji pionowej. Postawa jest układem poszczególnych odcinków, segmentów ciała w pozycji pionowej.

Prawidłowa postawa ciała

Opis: Najłatwiej ocenić postawę, oglądając człowieka z boku w swobodnej pozycji stojącej.

W prawidłowej postawie:
- głowa nie powinna być wysunięta do przodu, lecz znajdować się ponad kręgosłupem.

-Barki nie są wysunięte do przodu,

- łopatki przylegają do klatki piersiowej i nie odstają.

- Wystawanie brzucha zależne jest od typu somatycznego i wieku człowieka, ale nie powinno być zbyt wielkie.

- Przy prawidłowej postawie pion spuszczony z okolic otworu słuchowego powinien przechodzić przez staw ramienny, biodrowy, nieco do przodu od stawu kolanowego i skokowego oraz przez środek stóp.

Postawa jest wyrazem stanu fizycznego i psychicznego człowieka.

Postawa człowieka zmienia się w ciągu całego życia. Największym zmianom ulega ona w okresie rozwoju. Postawa zmienia się i zależy od trybu życia, rodzaju pracy, pory dnia, zmęczenia, stanu psychicznego, stanu zdrowia(zaburzenia krążenia, oddychania, wady wzroku).

Dobra postawa zależna jest od:

-prawidłowo ukształtowanego układu kostno-więzadłowego,

-dobrze rozwiniętego i wydolnego układu mięśniowego,

-sprawnie działającego układu nerwowego.

Ustawienie całego kręgosłupa zależy od pochylenia miednicy, z którą połączony jest dwoma bardzo ścisłymi i prawie nieruchomymi stawami.

Prawidłowy kąt pochylenia miednicy wynosi:

-dla mężczyzn – 31 stopni

-dla kobiet -28 stopni

-dzieci w wieku 4 lat – 22 stopni, a następnie z wiekiem zwiększa się.

Ogromne znaczenie w utrzymaniu prawidłowej postawy ma gorset mięśniowy do którego należą mięśnie brzucha, pośladkowe, prostowniki grzbietu, mięśnie ud i podudzi.

Osią całego ciała jest kręgosłup. Kręgosłup wspiera się na miednicy jak na podstawie i jest z nią połączony dwoma bardzo ścisłymi stawami krzyżowo-biodrowymi. W warunkach prawidłowych w rzucie bocznym miednica jest pochylona do przodu, co pociąga za sobą podobne pochylenie części krzyżowej kręgosłupa.

Kształt i ustawienie kręgosłupa zależy od dwóch czynników: Oparcia na miednicy i jego ruchomości. Od pochylenia miednicy zależy ustawienie całego kręgosłupa. Jedną z metod pomiaru stopnia pochylenia miednicy jest pomiar wykonany cyrklem wg Wilesa. Mierzy się kąt zawarty między płaszczyzną przechodzącą przez kolec biodrowy tylny górny i brzeg spojenia łonowego, a płaszczyzną poziomą. Fizjologicznie kąt nachylenia zmierzony w ten sposób wynosi u mężczyzn około 31 stopni, a u kobiet 28 stopni. U dzieci kąt ten jest mniejszy i wynosi w czwartym roku życia 22 stopnie.

Jeżeli miednica jest ustawiona pod większym kątem, zwiększa się nachylenie kości krzyżowej i dolnej części lędźwiowego odcinka kręgosłupa, a górny odcinek kręgosłupa lędźwiowego odgina się do tyłu, co daje pogłębienie lordozy lędźwiowej(hiperlordoza lędźwiowa). Jeżeli natomiast pochylenie miednicy do przodu zmniejszy się wówczas kość krzyżowa ustawi się bardziej pionowo, co spowoduje w następstwie zmniejszenie lordozy lędźwiowej. Kluczem dla całej postawy ciała jest przede wszystkim ustawienie miednicy.

Pochylenie miednicy zależy od następujących mięśni:

-I grupa – ich wzmocnienie pwooduje zwiększenie przodopochylenia miednicy.

Są to: mięsień biodrowo-lędźwiowy, prosty uda oraz czworoboczny lędźwi i prostownik grzbietu. Miesień prosty uda (łac. rectus femoris) – część mięśnia czworogłowego uda. Mięsień rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim dolnym kości biodrowej, górnego brzegu panewki oraz torebki stawu biodrowego. Mięsień kończy się wspólnym ścięgnem końcowym na guzowatości piszczeli.

-II grupa – ich wzmocnienie powoduje zmniejszenie przodopochylenia miednicy.

Są to mięśnie brzucha, pośladkowe, mięsień półścięgnisty, półbłoniasty, dwugłowy uda i przywodziciel wielki.

Kretschmer skonktruował szczegółowy i obiektywny kwestionariusz, który pozwalał na zakwalifikowanie danych do trzech wyróżnionych typów.

Typ asteniczny(leptosomatyk, astenik) CHUDY

– to osob o budowie ciała wątłej i smukłej. Przeciętna waga oraz miary obwodu i szerokości są poniżej ogółu dla danego wieku i płci. Skóra sucha i blada, szczupłe ręce, słabo rozwinięte mięśnie i dłonie o delikatnych kostkach. Długa i wąska klatka piersiowa, płaski brzuch.

Typ pykniczny (pyknik) GRUBY

– to osoba o rowiniętej głowie, klatce piersiowej i brzuchu. Ciało ma tendencje do rozkładania tłuszczu wokół tułowia. Średni wzrost, zaokrąglona figura, szeroka twarz na masywnej szyi, okazały, tłusty brzuch.

Typ atletyczny (atletyk) UMIĘŚNIONY

– charakteryzuje się silnie rozwiniętym kośćcem i mięśniami.

Silny brzuch i dobrze rozwinięta klatka piersiowa, silne nogi.

Wady postawy

To zmiana utrwalona w układzie kostnym, błędy „trzymania się”. Są to odchylenia od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej, właściwej danej kategorii wieku, płci i typu budowy.

W osobniczym rozwoju postawy ciała wyróżnia się dwa okresy, w których nasila się występowania wad postawy.

I okres przypada na 7 rok życia i nosi nazwę „szkolnego”.

II okres przypada na etap skoku pokwitania.

Okres „szkolny” charakteryzuje się z biologicznego punktu widzenia względną harmonią rozwojową. Źródłem niekorzystnych zmian w postawie upatrywać należy w nowych dla dziecka obowiązkach szkolnych. Dzieci długo siedzą w ławce szkolnej, noszą dodatkowe ciężary , są stremowane, wystraszone. Często oświetlenie w salach szkolnych oraz odległość dziecka od tablicy są również nieprawidłowe. Bardzo ważne w tym okresie jest rodzaj noszonego przez dzieci obuwia.

Okres skoku pokwitania jest okresem ogromnej dysharmonii rozwojowej. Następuje szybki rozwój kośćca, za którym nie nadąża rozwój mięśni. Postawa zmienia się w ciągu dnia pod wpływem najróżniejszych bodźców. Dobre samopoczucie, radość chęć dobrej prezencji pobudza do przyjęcia lepszej postawy. Przygnębienie, zmęczenie, brak snu, złe samopoczucie, zmartwienia, nadmierna nerwowość sprzyjają utrwaleniu nieprawidłowej postawy ciała.

Z uwagi na przyczyny powstawania wady postawy możemy podzielić na dwie grupy:

1)wady wrodzone

2)wady nabyte

1)Wady wrodzone – są to nieprawidłowości w układzie kostnym czy mięśniowym powstałe w okresie płodowym. Najczęstsze z nich to:

-wady wrodzone klatki piersiowej i kręgosłupa na przykład: klatka piersowa lejkowata czyli szewska, dodatkowe kręgi, dodatkowe kręgi, zrosty kręgów, kręgozmyk, wrodzony kręcz szyi

-wady wrodzone w obrębi kończyn dolnych i stóp np.

: wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego,

asymetria długości kończyn,

wady stóp(stopa wydrążona, końsko-szpotawa, stopa piętowa, szpotawa, końska, płaska, płasko-koślawa.

-wady wrodzone mięśni np.: wrodzona atonia mięśniowa

2)Wady nabyte – należą do nich wady powstałe na skutek przebytych chorób – wady rozwojowe oraz wady, które powstały na skute zaburzenia nawyk prawidłowej postawy ciała – wady nawykowe. Wady nabyte rozwojowe powstają najczęściej w wyniku: krzywicy, gruźlicy, choroby Scheuermanna. Wady nabyte nawykowe powstają w wyniku działania na nasz organizm różnorodnych czynników.

Warunki środowiskowe:

-siedzący tryb życia

-niewłaściwe obuwie i ubiór

-złe oświetlenie

-zła odległość od tablicy w szkole

-złe warunki bytowe i higieniczne jak niedożywienie, zmęczenie, brak snu

-nieodpowiednie noszenie teczki z książkami

Warunki morfologiczne:

-zaburzenie napięcia mięśni powstałe na skutek choroby lub przemęczenia

Warunki fizjologiczne

-zaburzenia czucia głębokiego, wady wzroku lub słuchu mogą utrwalać nawyk nieprawidłowego ustawienia ciała na przykład krótkowzroczność bądź ubytki w polu widzenia lub jednostronna wada słuchu bywają przyczyną asymetrycznego trzymania głowy.

W przebiegu rozwoju wad postawy wyróżniamy trzy okresy:

I okres – zmian czynnościowych

Jedne grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i ich skrócenie. Czas trwania tego okresu może być różny w zależności od czynników, które powodują powstawanie wad. Może on wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy.

II okres – powstawanie przykurczy(więzadeł, mięśni i ścięgien). W tym okresie wprowadzenie ćwiczeń korekcyjnych może być jeszcze całkowicie skuteczne. Okres ten może trwać przez kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat.

III okres – zmian strukturalnych, czyli utrwalonych przykurczy. Wad postawy w tym okresie określamy jako patologiczne. Ćwiczenia korekcyjne pozwalają zapobiec dalszemu postępowaniu wady, jednak całkowita jej likwidacja jest już niemożliwa i często wymaga złożonego postępowania rehabilitacyjnego.

Istotą wad kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej jest pogłębienie lub zmniejszenie fizjologicznych wycięć kręgosłupa. Na podstawie stopnia pochylenia miednicy oraz ruchomości kręgosłupa Wiles rozróżnia cztery zasadnicze typy wadliwej postawy:

1.Plecy wklęsło-wypukłe – pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej.

2.Plecy kołyskowe – pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej

3.Plecy płaskie –

4.Plecy okrągłe- POGŁĘBIENIE KIFOZY PIERSIOWEJ (HIPERKIFOZA )

5.Plecy wklęsłe - HIPERLORDOZA

1.Plecy wklęsło-wypukłe

W większości przypadków przyczyną powstawanie tej wady jest zwiększony kąt przodopochylenia miednicy. Doprowadza to do nadmiernej lordozy lędźwiowej, a przez odcinkową kompensację do pogłębienia kifozy piersiowej. Zmienione ukształtowanie oraz zwiększone przodopochylenia miednicy wpływa na stan mięśni i więzadeł.

-mięśnie prostowniki grzbietu odcinka piersiowego ulegają rozciągnięciu, a w odcinku lędźwiowym skróceniu

-mięsień piersiowy większy i mięśnie obręczy barkowej ulegają przykurczowi,

-mięśnie pośladkowe ulegają rozciągnięciu i zwiotczeniu

-mięsień czworogłowy uda ulega skróceniu(prosty uda)

Charakterystyczne w tej wadzie postawy jest:

-pochylenie głowy ku przodowi

-ustawienie barków do przodu

-odstawanie łopatek

-spłaszczenie klatki piersiowej, która bierze mniejszy udział w oddychaniu

Przesunięcie narządów jamy brzusznej ku przodowi i rozciągnięcie mięśni brzucha, co powoduje upośledzenie ruchów oddechowych przepony i utrudnia odpływ z nich krwi żylnej. Prowadzi do zaburzeń oddychania i krążenia.

2)Plecy kołyskowe – W tym typie wady również występuje zwiększone porzodopochylenie miednicy. Doprowadza to do powstania hiperlordozy w odcinku lędźwiowo-krzyżowym(kręgosłup odgina się w odcinku lędźwiowo-krzyżowym ostro do tyłu, tworząc krótką ostrą lordozę), a w odcinku wyższym kręgosłupa tworzy się nadmierna kifoza piersiowo-lędźwiowa. Spojenie łonowe jest tu najbardziej wystająca ku przodowi częścią ciała.

Charakterystyczne w tej wadzie są: zmiana w układzie barków i łopatek. Postawa ciała jest bardzo podobna do postawy o typie pleców wklęsło – wypukłych, a uwagę zwraca przesunięcie górnej części tułowia ku tyłowi. Spojenie łonowe jest tu najbardziej wystającą ku przodowi częścią ciała. Mogą występować zaburzenia oddychania, krążenia, trawienia i miesiączkowa. W wielu przypadkowych osoby z wadą postawy typu plecy kołyskowe uskarżają się na dolegliwości bólowe okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa.

3)Plecy płaskie

Wada ta występuje przy zmniejszonym kącie przodopochylenia miednicy. Charakteryzuje się ona spłaszczeniem lub brakiem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. W badaniu nie stwierdza się natomiast ograniczenia ruchomości w poszczególnych odcinkach kręgosłupa. U osób z wadą o typie pleców płaskich klatka piersiowa jest płaska, jej ruchomość i pojemność są ograniczone, barki opadnięte. Zmniejszenie fizjologicznych wygięć kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa, sprzyja powstawaniu zmian przeciążeniowych i zwyrodnieniowych kręgosłupa, dlatego ludzi z tą wadą często uskarżają się na bóle głowy.

4)Plecy okrągłe

W tym typie wady również występuje zmniejszone porzodopochylenie miednicy. Doprowadza to do spłycenia lordozy lędźwiowej, czego następstwem jest pogłębienie kifozy piersiowej. Cały tułów nachylony jest do przodu, a równowagę można utrzymać dzięki cofnięciu miednicy do tyłu. Nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym skompensowane jest w odcinku szyjnym zwiększoną lordozą szyjną i pochyleniem głowy do przodu.