1. Pojęcie analizy.

Pojęcie analizy można rozpatrywać w znaczeniach:

• Rozbiór całości na części

• Rozkładanie całości na elementy zazwyczaj niejednorodne zmierzające do wyróżnienia składników pierwotnych, wykrycia czynników warunkujących, wskazania przyczyn, zasad, ustalania praw

• Założenie, że problem jest już rozwiązany i prowadzenie rozumowania od końca do początku

• Ustalenie czy i w jakim stopniu działalność gospodarcza jest zgodna z zasadą racjonalnego gospodarowania; bazuje na wynikach różnych dziedzin naukowych

1. Przygotowanie informacji do analizy, etapy:

• Ewidencjonowanie działalności gospodarczej za pomocą ewidencji operatywnej i księgowej

• Polega na selekcjonowaniu, weryfikowaniu i opracowaniu materiału ewidencyjnego w celu wykorzystania tego materiału przy podejmowaniu decyzji gospodarczej.

1. Etapy i funkcje badania analitycznego:

• Poznawcza – umożliwia poznanie zjawisk gospodarczych we wzajemnych powiązaniach ich przyczyny i skutki, uwarunkowania i ograniczenia

• Informacyjna – informacje zawarte w analizie są źródłem do podejmowania decyzji

• Kontrolna – umożliwia ustalenie odchyleń od planu

• Oceniająca – umożliwia sformułowanie wniosków odnośnie przeszłości i przyszłości

1. Analiza ekonomiczna umożliwia:

• Zapoznanie się z zadaniami działalności gospodarczej i ich realizacją

• Zapoznanie się ze stanem ekonomicznym czynników produkcji i metodami gospodarowania

• Zapoznanie się z wynikami finansowymi

• Porównanie działalności przedsiębiorstwa z wynikami z poprzednich okresów oraz z działalnością innych przedsiębiorstw.

1. Kolejność zadań przy tworzeniu analizy:

• Zweryfikowanie obiektu badań; określenie przedmiotu, zakresu i celu

• Określenie rodzajów i źródeł informacji liczbowych i nie liczbowych

• Wybór kryteriów oceny podanego zjawiska lub procesu

• Wybór odpowiedniej metody i miary badań

• Ustalenie bazy odniesienia

• Wybór formy ilustracji analizy

• Określenie odbiorcy wyników

• Zebranie, usystematyzowanie i zweryfikowanie zebranych materiałów źródłowych liczbowych o badanym zjawisku gospodarczym

• Postawienie wstępnej hipotezy

• Ustalenie dziedzin wymagających szczegółowej analizy

• Rozłożenie przedmiotu badania na możliwie proste elementy składowe

• Zbieranie informacji o czynnikach, które wpłynęły na badane zjawisko

• Określenie stopnia przypadkowości lub powtarzalności i tendencji zjawiska

• Ustalenie czynników i ich relacji wpływających na badane zjawisko

• Określenie odchyleń wielkości rzeczywistych od bazowych

• Prezentacja wyników analizy ekonomicznej

• Postawienie ostatecznej diagnozy ekonomicznej zjawiska

• Sformułowanie wniosków

• Postawienie prognozy

• Opracowanie sposobów i środków doskonalących działalność podjęcie odpowiednich decyzji zmierzających do poprawy ekonomicznej działalności firmy.

1. Cechy i zasady dobrej analizy ekonomicznej

Prawidłowo sporządzona analiza ekonomiczna musi spełniać następujące wymagania formalne i merytoryczne:

• Jest przydatna

• Koncentruje się na zagadnieniach najistotniejszych

• Kompleksowo ujmuje temat i uwzględnia wszystkie rozpoznane elementy determinujące, określony stan lub wybrane zjawisko ekonomiczne

• Zawiera właściwe oraz obiektywne stwierdzenia oraz ocenę stanu faktycznego

• Opiera się na zweryfikowanych danych liczbowych po doprowadzeniu ich do porównywalności

• Wyjaśnia odchylenia od bazy porównawczej, ujawnia nieprawidłowości, ograniczenia i negatywne zjawiska.

1. Metody analizy ekonomicznej

• Dedukcji – to sposób pojmowania i przeprowadzenia badań polegających na przechodzeniu od pewnych ogólnych zjawisk, sądów i przesłanek do innych szczegółowych elementów składowych, które z nich logicznie wynikają. W tej metodzie wychodzi się od wyników a kończy się na czynnikach, które na nie wpłynęły.

• Indukcji – metoda scalania, polega na dochodzeniu na podstawie stwierdzonych faktów do prawd ogólnych, bardziej złożonych, o większym stopniu syntezy. Jest to rodzaj badania, wnioskowania, który prowadzi od zjawisk szczegółowych, elementarnych i przyczynowych do uogólnień w postaci wniosków i oceny pozostających w przyczynowym związku ze zjawiskami przyczynowymi – szczegółowymi.

• Redukcji – weryfikacji; obejmuje trzy kroki odjścia do celu:

  • Sformułowanie wstępnej syntezy charakteryzującej badane zjawisko

  • Zweryfikowanie prawidłowości tez i wniosków w toku prac analitycznych

  • Podsumowanie ustaleń dokonanych przy kroku 2, sformułowanie syntezy końcowej zawierającej ocenę badanego zjawiska wraz z wnioskami, co do dalszego postępowania.

• Determistyczna – określona jako badanie odchyleń, które występują w analizie pod wpływem działania poszczególnych czynników.

1. Rodzaje analizy ekonomicznych ze względu na kryteria:

• Przedmiotowe:

• Makroekonomiczna

• Mikroekonomiczna

• Finansowa

• Techniczno – ekonomiczna

• Stopień szczegółowości:

• Ogólna – opiera się na ogólnych najważniejszych informacjach i syntetycznych wskaźnikach. Odgrywa duże znaczenie przy ocenie całości działalności przedsiębiorstwa i przygotowanie podstaw do podjęcia decyzji

• Szczegółowa – dokładnie bada segment działalności

• Częstotliwość i czas:

• Ciągła, okresowa, doraźna

• Wstępna, bieżąca, następna

• Zastosowanie metody badawczej:

• Funkcjonalna – zajmuje się badaniem odrębnych zjawisk występujących w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej

• Decyzyjna – bada zjawiska będące skutkiem planowanej lub realizowanej decyzji, zmierza do uzyskania odpowiedzi na pytanie: jaką decyzję podjąć aby jej skutki wywołały pozytywny wpływ na wyniki działalności przedsiębiorstwa

• Kompleksowa – obejmuje szerszą ocenę poszczególnych rodzajów działalności przedsiębiorstwa, określone w czasie we wzajemnych związkach i uwarunkowaniach, jest czasochłonna

• Rodzaj informacji analitycznych:

• Wskaźnikowa – obejmuje kilka grup wskaźników dotyczących przedstawionych sfer przedsiębiorstwa w celu oceny obecnej jak i przyszłej pozycji. Każdy wskaźnik charakteryzuje się tym, że jego zbyt wysoka lub niska wielkość symbolizuje występowanie pozytywnych lub negatywnych zjawisk.

• Zależnościowa

1. Materiały źródłowe wykorzystywane w analizie

• Ewidencyjne:

• Dokumentacja pierwotna lub wtórna:

• Asygmaty kasowe

• Dowody sprzedaży

• Zapisy w analitycznych i syntetycznych urządzeniach ewidencyjnych:

• Konta

• Rejestry

• Taśmy

• Karty

• Dyski

• Kartoteki

• Pozaewidencyjne:

• Sprawozdawczość dokonywana przez firmę:

• Plan finansowy firmy

• Inne plany gospodarcze krótko lub długoterminowe

• Kalkulacje wstępne

• Kosztorysy

• Normy kosztów

• Wyniki z poprzednich analiz

• Materiały z kontroli i rewizji

• Informacje o przedsiębiorstwie

• Informacje prawne

1. Pojęcie analizy finansowej

Analiza finansowa – jest jednym z ważniejszych narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie. Zawiera dane o stanie i zmianach jakie zaszły w działalności firmy. Analiza finansowa zajmuje się wielkościami ekonomicznymi w wyrażeniu pieniężnym. Obejmują one:

• Ze stanem majątkowym/ kapitałowym

• Z wynikami finansowymi

Analiza finansowa jest przydatna kierownictwu do interpretacji sprawozdań finansowych, jak również do lepszego korzystania z dostępnych zasobów mając na celu spełnienie oczekiwań różnych decydentów. Głównym zadanie analizy jest ocena danej jednostki gospodarczej od strony finansowej, co do przyszłych założeń, przyszłych okresów, jak też wyników osiągniętych przez inne podmioty gospodarcze.

1. Najważniejsze cele analizy finansowej.

• Ukazanie stanu finansowego podmiotu gospodarczego.

• Znalezienie zależności, tendencji i prawidłowości w celu ustalenia czy dana firma ma szanse do rozwoju, czy zmierza do upadłości.

• Interpretacja i weryfikacja podjętych decyzji

• Poszukiwanie i znalezienie różnorodnych rozwiązań sprzyjających wzrostowi efektywności danych rozwiązań.

1. Pojęcie płaszczyzn analitycznych

Płaszczyzny analityczne – zespół różnych płaszczyzn badawczych analizy finansowej. Istnieje następujący zakres badań analitycznych:

• Przedmiotowy

• Czasowy

• Przestrzenny

• Podmiotowy

Najistotniejsze znaczenie we wskazanych zakresach badań analitycznych ma zakres czasowy analizy finansowej, co wynika z perspektywicznej orientacji współczesnych procesów zarządzania.

1. Opisz zakresy badań analitycznych

• Zakres przedmiotowy analizy finansowej:

• Przychody

• Koszty

• Wynik finansowy

• Efektywność

• Płynność finansowa

• Majątek przedsiębiorstwa

• Zakres czasowy analizy finansowej:

• Przeszła działalność

• Działalność bieżąca

• Działalność przyszła

• Zakres przestrzenny analizy finansowej:

• Rozwiązania systemowe

• Uwarunkowania rynkowe

• Konkurenci

• Pozycja na rynku

• Zakres podmiotowy analizy finansowej:

• Przedsiębiorstwo jako całość

• Samodzielne jednostki wewnętrzne przedsiębiorstwa.

1. Istotne elementy analizy finansowej:

• Stan finansowy – statyczne ujęcie przedmiotu analizy, ustalony na określony moment, obejmuje wyposażenie przedsiębiorstwa, składniki majątku trwałego i obrotowego, środki zaangażowane w inwestycje i środki niematerialne, oraz finansowe pokrycie tych składników z kapitału własnego lub obcych zobowiązań. Wiąże się to z kształtowaniem sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, jego zdolnością płatniczą i kredytową.

• Wynik finansowy – to ujęcie dynamiczne przedmiotu analizy finansowej, ustala się na pewny dzień jako sumę wyników narastających w ciągu miesiąca, kwartały lub roku. Te wyniki to zysk lub strata ujęte w wielkościach netto lub brutto. Oddziaływają na nie np.przychody ze sprzedaży, koszty własne, rozliczenie w formie podatków. Dotacje i dywidendy.

1. Rodzaje analizy finansowej:

• Ze względu na przeznaczenie analizy obejmujące źródło i cechy odbiorców wyróżnia się:

• Analizę wewnętrzną – sporządzana przez przedsiębiorstwo; jej przedmiotem są cele zawarte w analizie finansowej i analizy techniczno – ekonomicznej.

• Analizę zewnętrzną – dokonywana przez banki, inwestorów, dostawców, niektóre środki masowego przekazu w oparciu o informacje zawarte w publikowanych sprawozdaniach finansowych

• Ze względu na kryterium czasu:

• Analiza retrospektywna – dokonywana jest na wszystkich szczeblach zarządzania przedsiębiorstwem. Odnosi się do przeszłości i ma na celu ocenę przyszłych wyników prowadzonej działalności. Te wyniki służą celom poznawczym i decyzyjnym. Cel poznawczy tej analizy sprowadza się do celu trafności i słuszności decyzji podjętych w przedsiębiorstwie w przeszłości

• Analiza bieżąca – oznacza ocenę przebiegu obecnie podejmowanych działań. Wpływa to na wzrost możliwości szybkiego dostarczania informacji, co prowadzi do zwiększenia swojej przydatności w operatywnym zarządzaniu przedsiębiorstwem. Pozwala na przeprowadzenie szybkiej korekty wdrażanych decyzji.

• Analiza prospektywna – ma charakter decyzyjny, zajmuje się tworzeniem i dokonywaniem oceny różnych wariantów rozwiązań pomocnych przy podejmowaniu ostatecznych decyzji. Poprzez stosowanie tej metody analiza ta umożliwia wybór najlepszych wersji uruchamianych w przyszłości projektów. Analizę tę wykorzystuje się także w strategii kształtowaniu przedsiębiorstwa.

1. Definicja i cel sprawozdania finansowego

Sprawozdanie finansowe – jest to zbiór wielu liczb, które charakteryzuje to, co działo się w przedsiębiorstwie na przestrzeni ostatnich dwunastu miesięcy. Jest nieocenionym źródłem informacji o działalności każdego przedsiębiorstwa.

Celem sprawozdania finansowego jest dostarczenie informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i wynikach finansowych oraz zmianach sytuacji finansowej użytecznych dla szerszego kręgu.

1. Dni, na które sporządza się sprawozdanie finansowe:

• Dzień kończący rok obrotowy

• Dzień zakończenia działalności jednostki

• Dzień poprzedzający zmianę formy prawnej

• Na dzień przejęcia jednostki przez inną jednostkę

• Dzień podziału jednostki

• Dzień poprzedzający dzień podziału jednostki, postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości

• Na inny dzień bilansowy określony odpowiednimi przepisami

1. Cechy prawidłowego sporządzenia sprawozdania:

• Rzetelność – zgodność jego danych z rzeczywistością. Jedynie na prawdziwych danych opierać można ocenę działalności przedsiębiorstwa i podejmowanych decyzji

• Kompleksowość – wyraża się w tym, że dane sprawozdawcze powinny uwzględniać całość składników majątkowych, źródła ich finansowania oraz procesów gospodarczych jednostki, które mają swój wyraz w wyniku finansowym

• Jednolitość – to przyjecie jednolitych zasad grupowania danych sprawozdawczych. Cecha ta umożliwia prowadzenie analizy porównawczej

• Sprawdzalność – to możliwość konfrontacji zawartych w nim danych z właściwymi źródłami. Chodzi o możliwość sięgania do źródeł pierwotnych.

• Ciągłość – konieczność odpowiedniego powiązania informacji w kolejnych okresach sprawozdawczych. Zmusza to do wyraźnego określenia i wykazania zmian w zasadach interpretacji poszczególnych danych sprawozdawczych.

• Przejrzystość – to ujecie danych sprawozdawczych w układach ułatwiających stwierdzenie wzajemnych powiązań gospodarczych, wynikających z odpowiedniego uporządkowania i pogrupowania informacji.

• Obiektywność - powinna być najważniejszą cechą sprawozdania finansowego. Odzwierciedlenie rzeczywistego stanu jednostki, co dotyczy zarówno wielkości liczbowych jaki i analitycznych, a także jej ocena.

1. Skład sprawozdania finansowego:

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Rachunek przepływów pieniężnych

• Zestawienie zmian w kapitale własnym

• Informacja dodatkowa

1. Odbiorcy sprawozdania finansowego i ich potrzeby informacyjne

• Wewnętrzni (właściciele i kierownictwo jednostki)

• Ocena dokonywanych przedsięwzięć pod względem rentowności i stopy zwrotu kapitałów, utrzymania płynności finansowej, zapotrzebowanie na nowy kapitał

• Wewnętrzni (pracownicy)

• Ocena wypłacalności jednostki oraz możliwych w przyszłości perspektyw rozwoju zawodowego i możliwości awansu

• Zewnętrzni (potencjalni inwestorzy)

• Możliwa do odzyskania stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału oraz ocena ryzyka potencjalnych przedsięwzięć’

• Zewnętrzni (kredytodawcy i pożyczkodawcy)

• Ocena zdolności płatniczej jednostki oraz ocena perspektyw rozwoju rzutująca na ryzyko kredytowe

• Zewnętrzni (biegły rewident)

• Ocena prawidłowości, rzetelności oraz jasności przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej badanej jednostki gospodarczej

• Zewnętrzni (kontrahenci)

• Sytuacja finansowa jednostki i powiązana z nią zdolność płatnicza

• Zewnętrzni (jednostki konkurencyjne)

• Ocena sytuacji rynkowej, udziału w rynku, poziomu cen, ilości sprzedaży

• Zewnętrzni (organy administracji państwowej i samorządowej)

• Informacje dla celów statystyki oraz polityki gospodarczej i fiskalnej

1. Zasady sporządzania sprawozdania finansowego:

• Memoriału – ujęcia w księgach rachunkowych, następnie w sprawozdaniu finansowym ogółu operacji dotyczących danego roku obrotowego

• Współmierności – na wynik finansowy wpływają zanalizowane w roku obrotowym przychody i koszty odpowiednie związane z ich uzyskaniem

• Kontynuacji – jednostka będzie w przyszłości kontynuować swoją działalność, w zasadzie w podobnym zakresie

• Porównywalności – stałe stosowanie z okresu na okres raz przyjętych rozwiązań w celu porównywalności danych

• Istotności – przewiduje takie zorganizowanie ewidencji, aby zapewniała wyodrębnienie tych samych operacji gospodarczych, które ważą przy ocenie sytuacji majątkowej, finansowej, wyniku finansowego. Służą do zapewnienia skutecznej kontroli wewnętrznej

• Indywidualnej wyceny – wymaga oddzielnej wyceny każdego składnika aktywów i pasywów

• Ostrożnej wyceny – szczególnie składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie koszty.

1. Definicja bilansu

Bilans - jest zestawieniem posiadanego przez jednostkę gospodarcza majątku oraz źródeł jej finansowania, określanych jako zobowiązania wobec jego właścicieli i kredytodawców. Bilans przedsiębiorstwa jest sprawozdaniem pokazującym sytuację majątkowo-finansową jednostki gospodarczej na czas określony. Podstawową zasadą budowy bilansu jest założenie, że Suma aktywów ma się równać sumie pasywów.

Aktywa uszeregowane są według stopnia płynności (od najmniej do najbardziej): WNiP, rzeczowe aktywa trwałe, zapasy, należności, środki pieniężne.

Pasywa w nich znajdziemy informację czym aktywa są finansowane. Są to przede wszystkim kapitały własne, kredyty, pożyczki oraz zobowiązania wobec dostawców.

1. Jakie są najważniejsze informacje zawarte w bilansie?

• Suma bilansowa

• Struktura bilansowa – relacje aktywów trwałych do obrotowych; kapitałów własnych do zobowiązań

• Tendencje poszczególnych pozycji (wzrosty czy spadki)

1. Definicja rachunku zysków i strat

Rachunek zysków i strat – dostarcza informacji o przychodach i kosztach spółki pochodzących z działalności podstawowej i pobocznej. Pokazuje zdolności firmy do generowania zysków i samofinansowania. Prezentuje strumienie pieniężne. Sprawozdanie to polega na zestawieniu strumieni przychodów uzyskanych w danej jednostce ze sprzedaży wyrobów i usług, czy też towarów w ramach prowadzonej działalności oraz przychodów uzyskanych z prowadzenie operacji finansowych i kosztów tej działalności. Dla oceny główne znaczenie ma wynik działalności podstawowej. Osiągnięty na poziomie ryzyka wskazuje, czy spółka jest w stanie generować zyski realizując czynności określone w jej statucie. Wynik ten może ulec zmianie z powodu działalności dodatkowej, do której zalicza się np. przychody i koszty finansowe.

1. Podstawowe zasady rachunkowości odnoszące się do rachunku zysków i strat:

• Zasada memoriałowa – zgodnie z tą zasadą należy ująć w rachunku zysków i strat wszystkie osiągnięte przychody i odpowiadające tym przychodom koszty dotyczące danego roku obrotowego niezależnie od terminu ich zapłaty

• Współmierności przychodów i kosztów – dotyczy równoczesnego ujęcia przychodów i związanych z ich osiągnięciem kosztów

• Ostrożności – nakazuje z rozwagą podchodzić do ujmowania w rachunku zysków i strat przychodów i kosztów

• Kontynuacji działania – ma istotny wpływ na wycenę składników majątkowych firmy w tym także na wysokość kosztów

• Istotności – wskazuje, że należy zapewnić wyodrębnienie rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych mających wpływ na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej firmy oraz na wielkość wyniku finansowego.

• Okresu rachunkowego – zgodnie z tą zasadą rachunek zysków i strat jest zawsze sporządzany na pewien okres (najczęściej na 1 rok)

1. Czym jest informacja dodatkowa

Informacja dodatkowa – jest czymś obligatoryjnym, elementem dla sprawozdania finansowego. Zawiera wiele cennych informacji, które przez większość menadżerów nie są zauważone. Składa się ona z dwóch części:

• Wprowadzenie do sprawozdania finansowego

• Dodatkowe informacje i objaśnienia

1. Jakie są najważniejsze informację?

• Za jaki okres zostało sporządzone sprawozdanie

• Informacje o strukturze kapitału podstawowego

• Kwoty dokonywanych odpisów aktualizujących środki trwałe

• Należności i zapasy

• Wielkości tworzonych rezerw

• Jakie części majątku ustanowione są zabezpieczenia np.z tytułu kredytu

• Jaka jest wartość majątku oraz dokonywanych odpisów amortyzacyjnych

• Zestawienie zmian w kapitale własnym

1. Co jest celem zestawienia zmian w kapitale własnym?

• Informacje o zmianach źródła finansowania kapitału własnego

• Informacje o pozostającym w przedsiębiorstwie zysku lub wymagającej pokrycia spłacie

• Rachunek przepływów pieniężnych (przedstawienie faktycznych wpływów i wydatków)

1. Rodzaje działalności w rachunku przepływu środków pieniężnych:

• Operacyjna – obejmuje przede wszystkim statutową działalność przedsiębiorstwa oraz inne niezaliczone działania do działalności finansowej bądź inwestycyjnej

• Inwestycyjna – związana jest z nabywaniem i zbywaniem składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkimi związanymi z nimi pieniężnymi kosztami jak i korzyściami

• Finansowa – związana z pozyskiwaniem lub utratą źródeł finansowania. Ten rodzaj działalności powoduje zmiany wielkości struktury kapitału własnego i obcego w przedsiębiorstwie. Do przepływu z działalności finansowej zaliczyć można wpływ z emisji akcji lub obligacji, spłaty i zaciąganie pożyczek i kredytów. Wypłaty dywidend dla właścicieli kapitału własnego.

1. Podział badania rachunku przepływów pieniężnych:

• Badanie wstępne – polega na czytaniu sprawozdania; celem tej analizy jest określenie podstawowych źródeł pochodzenia środków pieniężnych oraz sposób ich zaangażowania. Wnioski pochodzące z analizy wstępnej powinny wskazywać główne kierunki dalszych analitycznych badań. Na tym etapie analizy istnieje konieczność udzielenia odpowiedzi na następujące pytania:

• Czy firma jest wypłacalna?

• Z jakich źródeł pochodziły środki pieniężne?

• Jakie były kierunki wykorzystania środków pieniężnych?

• Na co zostały przeznaczone kredyty bankowe?

• Badanie pionowe – analiza ta polega na badaniu wskaźników struktury poszczególnych pozycji tego sprawozdania. Wartością poznawczą tej analizy jest możliwość pokazania zjawisk w ujęciu dynamicznym.

• Badanie poziome - polega na badaniu pozycji sprawozdania o przepływach pieniężnych w czasie. Pozwala na ustalenie trendów kształtowania się przepływów.