mapa geograficzna - jest to określone matematycznie, uogólnione przedstawienie powierzchni Ziemi na płaszczyźnie, pokazujące rozmieszczenie, stan i powiązania różnorodnych zjawisk przyrodniczych i społecznych, wybieranych i charakteryzowanych odpowiednio do przeznaczenia konkretnej mapy

 

Specyfikę map geograficznych określają trzy cechy:

matematycznie określona konstrukcja

zastosowanie specjalnych systemów znaków (symboli kartograficznych)

wybór i uogólnienie przedstawianych zjawisk

 

Zastosowania map w praktyce, które pozwala na:

• określenie położenia geograficznego i przestrzennych rozmiarów obiektów,

• porównanie wielkości przedstawionych na mapie obiektów,

• ustalenie prawidłowości rozmieszczenia zjawisk (strefowość klimatyczna),

• ujawnienie powiązań przestrzennych pomiędzy przedmiotami i zjawiskami (warunki przyrodnicze a rozmieszczenie człowieka, budowa geologiczna a rzeźba terenu),

• ocenę sytuacji dynamicznych (warunki meteorologiczne)

 

skala mapy - stosunek wybranej odległości na mapie do odpowiadającej jej odległości w terenie

może być przedstawiona w postaci liczbowej, ułamkowej, słownej lub w postaci podziałki

 

Mapy można sklasyfikować wg bardzo wielu cech.

 

wg skali :

1. wielkoskalowe (topograficzne)

2. średnioskalowe (przeglądowo-topograficzne)

3. małoskalowe (przeglądowe)

 

terytorialna grupuje mapy wg zasięgu

1. przestrzennego (mapy pokazujące całą Ziemię, mapy poszczególnych kontynentów, mapy krajów itp. )

 

wg tematyki - ogólnogeograficzne i tematyczne

Mapy tematyczne najogólniej można podzielić na mapy zjawisk przyrodniczych (fizyczno-geograficzne) i mapy zjawisk społeczno0gospodarczych (społeczno-gospodarcze)

 

wg przeznaczenia:

mapy dla gospodarki narodowej i zarządzania, mapy dla oświaty, nauki i kultury

 

Metody prezentacji:

 

jakościowe:

• sygnatur - prezentacja obiektów nie możliwych do przedstawienia w skali mapy: punktowe, liniowe, ilościowe

• zasięgów - prezentacja zjawisk występujących w rozproszeniu: zasięg liniowy, sygnaturowy, plamowy, opisowy

• chorochromatyczna (metoda tła jakościowego) - rozwinięcie met. zasięgów. Polega na podzieleniu powierzchni na wzajemnie wykluczające się zasięgi - pola - różna pod względem jakościowym (np. mapa użytkowania ziemi, polityczna)

 

ilościowe:

• kartodiagramy - zbiór diagramów umiejscowionych w przestrzeni geograficznej

• kartogramy - przedstawiają średnią intensywność zjawiska w granicach pól odniesienia

• dazymetryczna - ukazuje obszary reprezentujące zjawiska o takiej samej gęstości, przy czym wyraz liczbowy tej gęstości ma charakter skokowy

• kropkowa - met. ciągła, polega na zastąpieniu sygnatury kropką reprezentującą nie jeden, a pewną liczbę obiektów (waga kropki)

• izolinii - linie łączące jednakowe wartości liczbowe, przedstawia się tak zjawiska charakteryzujące się ciągłą przestrzenną zmiennością natężenia (np. wysokości n.p.m.) ale także zjawiska występujące wyspowo, które mogą być interpretowane jako ciągłe, jeżeli zostaną odniesione do innego zjawiska o charakterze ciągłym (gęstość zaludnienia, lesistość, tzw. izoplety)

 

Mapy turystyczne posiadają zróżnicowany zakres i układ treści oraz różny stopień dokładności dostosowany do potrzeb uprawianych form ruchu turystycznego. W związku z tym J. Warszyńska wyróżnia mapy i atlasy:

• turystyczne szczegółowe - służące bezpośredniej orientacji w terenie: (co najmniej 1:150 000)

  • dla turystyki pieszej (1:50 000)

  • dla turystyki rowerowej

  • dla turystyki wodnej

  • dla turystyki narciarskiej,

• przeglądowe (1:200 000 do 1:1 0000 000)

• samochodowe (1:200 000)

• plany miast (ogólne info o układzie, strukturze i char miasta, elementy pozwalające turyście na dobrą orientację w mieście, info o komunikacji i obsłudze komunikacji, obiekty godne polecenia, baza noclegowa, gastro, inne rodzaje usług, tereny i obiekty rekreacyjne) - w skali co najmniej 1:10 000

• specjalne

Metoda bonitacji punktowej

 

1. należy do grupy tzw. metod eksperckich. Kryteria oceny zależą od "eksperta" - autora metody (wpływa na subiektywizm metody)

2. Polega ona na przypisywaniu poszczególnym cechom, o zróżnicowanej wartości, występującym w obrębie badanej jednostki przestrzennej, odpowiedniej ilości punktów, ustalonej wg obranej skali wartości

3. Sumowanie punktów, odnoszących się do poszczególnych cech (np. różnych elementów środowiska przyrodniczego) daje możliwość syntetycznej oceny danej jednostki przestrzennej pod względem atrakcyjności środowiska przyrodniczego

4. Wartość to tylko symbol matematyczny, przedstawia wyniki w skali porządkowej

5. Oceny środowiska dla turystyki można wyznaczać dla różnych jednostek przestrzennych: regionów fizycznogeograficznych, jednostek administracyjnych, jednostek geometrycznych, rejonów turystycznych

Geografia Polski.

Powierzchnia: 312 679 km²

 

punkty najbardziej wysunięte:

na północ - Przylądek Rozewie

na południe - Opołonek

na wschód - na wschód od Skrzyżowa - Kolano Bugu

na zachód - na zachód od Cedyni - kolano Odry

 

Rozciągłość geograficzna między skrajnymi punktami wynosi 5°50' szerokości geograficznej i 10°1' długości geograficznej.

Rozciągłość liniowa wynosi 649 km z północy na południe i 689km z zachodu na wschód.

 

Długość granic wynosi 3535km. W kolejności od najdłuższej: Czechy, Słowacja, Ukraina, Niemcy, Białoruś, Rosja, Litwa, morska

 

Dzieje geologiczne Ziemi:

 

 Polska położona jest na styku 3 dużych jednostek geologicznych Europy:

prekambryjskiej platformy wschodnioeuropejskiej

sfery fałdowań paleozoicznych

sfery fałdowań alpejskich

 

Rzeźba Polski jest mozaikowata (nadmorskie niziny, tereny młodoglacjalne, równiny peryglacjalne, stare góry i wyżyny, obniżenie podkarpackie, Karpaty)

Najniższy punkt Polski to depresja we wsi Raczki Elbląskie 1,8 m p.p.m

Najwyższy punkt Polski Rysy w Tatrach 2499m n.p.m.

 

Klimat

umiarkowany ciepły przejściowy

główne masy powietrza to: polarno-morskie i polarno-kontynentalne

 

Max. opady wyst. w Tatrach 1100mm, najniższe ok. Poznania 450-500mm.
Pogodne dni 41, pochmurne 137.

 

Hydro

Wisła 1049km
Odra 889km
Warta 808km
Bug

Narew
San
Noteć
Pilica

 

99,7% leży niemal w całości w zlewisku Morza Bałtyckiego

 

Rzeki mają w większości ustrój deszczowo-śnieżny z dwoma wysokimi stanami w ciągu roku na wiosnę i w lecie. Jeziora zajmują ok. 1% powierzchni kraju, ok. 9 300 jezior o powierzchni większej niż 1ha.

Geografia Europy.

10,5mln km2 powierzchni na kuli ziemskiej północnej, wschodniej

 

Łączy się z Azją granicą lądową o dł. Ponad 3000km. Europę można uważać za największy półwysep Eurazji, zajmujący ok. 1/5jej powierzchni.

Rozciągłość równoleżnikowa: 5600 km (79°)

Rozciągłość południkowa: 4200 km (35°)

Długość wybrzeży: 38 tys. km

Średnia wysokość terenu: 292 m n.p.m.

 

na północ - przylądek Nordkyn

na południe - przylądek Marroqui

na zachód - przylądek Roca

na wschód - ujście rzeki Bajdaraty

 

Lądowa granica Europy oddzielająca ją na wsch. i pd.-wsch. od Azji jest linią umowną. Obecnie przyjmuje się następujący jej przebieg: ujście rzeki Bajdaraty do Morza Karskiego, wschodnie podnóże Uralu, rzeka Emba do Morza Kaspijskiego, północny brzeg Morza Kaspijskiego, Obniżenie Kumsko-Manyckie (wzdłuż rzek Kumy, Manycza i ujściowego ujścia Donu) do Morza Azowskiego.

 

Granice morskie Europy

na północy akwen Morza Arktycznego i jego części: Morze Karskie i Grenlandzkie. Wśród większych archipelagów arktycznych do Europy należą Nowa Ziemia, Ziemia Franciszka Józefa i Spitsbergen.

Na zachodzie Ocean Atlantycki i Cieśnina Duńska pomiędzy Islandią a Grenlandią. Oprócz wysp przybrzeżnych i Wysp Brytyjskich do Europy zaliczane są Islandia, Azory i Wyspy Owcze.

Na południu Cieśnina Gibraltarska i akwen Morza Śródziemnego oddzielają Europę i Afryki. Do Europy włączane są prawnie wszystkie wyspy M. Śródziemnego, poza wyspami przybrzeżnymi Afryki i leżącym daleko na wschodzie Cyprem. (który nie należy do Europy)

Na pd.-wsch. Europa graniczy z Azja. Na Morzy Egejskim do Europy należy m.in.. Kreta, Cyklady i Limnos, do Azji Sporady, Chios i Lesbos. Dalsza granica przebiega cieśniną Dardanele, morzem Marmara, cieśniną Bosfor, Morzem Czarnym, Cieśniną Kerczeńską i Morzem Azowskim.

 

Ukształtowanie powierzchni

Około 70% jej powierzchni przypada na trzon lądowy

…

 

W Europie występują liczne półwyspy Fennoskandzki,

Na zachodzie Europy wymienić można Płw. Normandzki i Bretoński.

Na południu

 

Średnia wysokość wynosi 290m n.pm. Przewaga obszarów położonych poniżej 300m (74%) wynika z nizinnego charakteru.

niziny

niziny pochodzenia tektonicznego - Nizina Węgierska, Padańska, Wołoska

Najstarsze góry Europy - Irlandia , WB, Skandynawia - Kaledońskie, Grampian, Kambryjskie, Skandynawskie

Stare Góry mezoeuropy - płw. Iberyskiego oprócz Betyckich i Pirenei, Francja - Jura, Masyw Centralny, Wogezy, Ardeny, Schwarzwald, Jura Szwabska, Las Bawarski, Jura Frankońska, Masyw Czeski, Sudety, Wyżyna Małopolska, Lubelska, Wyżyna Podolska, Wołyńska

 

Góry pochodzenia alpejskiego:

Betyckie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Dynary, Karpaty

Systematyka i kryteria oceny walorów turystycznych.

walory turystyczne stanowią specyficzne cechy i elementy środowiska przyrodniczego oraz przejawy działalności człowieka, która są przedmiotem zainteresowania turysty (Lijewski, Mikułowski, Wyrzykowski)

wg. Kowalczyka:

- przyrodnicze (masowa, kwalifikowana)

- poza przyrodnicze (masowa, kwalifikowana)

W. Gaworecki używa pojęcia dobra turystyczne, czyli zespół dóbr danych przez naturę, historię lub działalność ludzką, na które występuje popyt turystyczny

cechy niezbędne walorów: czyste powietrze, cisza, niska stopa urbanizacji, klimat, walory estetyczne krajobrazu

cechy walorów korzystne: warunki do uprawiania czynnego wypoczynku, korzystne warunki i bioklimatyczne, walory lecznicze, szczególne wartości wypoczynkowej

Walory krajoznawcze:

• w. środowiska przyrodniczego

• w. tradycyjnej kultury ludowej

• w. dóbr kultury

• w. współczesnych osiągnięć człowieka

Walory specjalistyczne to te cechy i elementy środowiska przyrodniczego, które umożliwiają uprawianie np. żeglarstwa, myślistwa, wędkarstwa

Walory dóbr kultury

• zabytki budownictwa i architektury

  • Wielki Mur Chiński

  • Piramidy Egipskie

  • Taj Mahal

  • Hagia Sophia

  • Pałac Królewski w Bangkok

 

• zabytkowe zespołu urbanistyczne

  • Sydney

  • Pekin

  • Kair

  • Praga

 

• zbiory muzealne, zabytki techniki

  • muzeum pergamońskie

  • muzea watykańskie

 

• pomniki

  • Chrystus w Rio de Janerio

  • Koloseum

 

• obiekty archeologiczne

  • piramidy

  • Akropol

 

• miejsca upamiętniające fakty martyrologii i walki

  • Auschtwitz-Birkenau

  • Pomnik Obrońców Westerplatte

  • Świątynia Pokoju w Hiroszimie

  • Monte Cassino

 

• miejsca ruchu pielgrzymkowego

  • Mekka

  • Jerozolima

  • Bazylika św. Piotra

  • Santiago de Compostela

  • Jasna Góra

  • Lednica

  • Góra Grabarka

  • hinduizm?

  • buddyzm - stol. Tybetu w Lahsie

 

• muzea biograficzne

  • muzeum Elvisa Presleya

  • Wadowice

  • dom Matejki w Krakowie

  • Żelazowa Wola

  • dom narodzenia Szekspira

  • The Cavern Club - The Beatles

 

• muzea specjalistyczne i obiekty unikatowe

  • muzeum Powstania Warszawskiego

  • muzeum Kopernika

 

 

Walory tradycyjnej kultury ludowej

• żywy folklor

  • górale - gwara, strój

 

• folklor muzealny

• imprezy folklorystyczne

 

Walory współczesnych osiągnięć człowieka

• wybitne przykłady współczesnej architektury

  • Szanghaj

  • most Oresund łączący Szwecję z Danią

  • Monachium stadion

 

• wybitne przykłady współczesnych rozwiązań komunikacyjnych

• wybitne przykłady współczesnych osiągnięć technicznych, naukowych, kulturalnych

• współczesne imprezy kulturalne

  • igrzyska

  • karnawał w Rio