Rozliczanie podatku VAT w deklaracjach

Od 1 grudnia 2008 r. obowiązuje osiem nowych wzorów deklaracji VAT, w tym jedna całkowicie nowa - tj. deklaracja VAT-7D. Nowe dokumenty zostały wprowadzone rozporządzeniem z 28 listopada 2008 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 211, poz. 1333).

Po raz pierwszy deklaracje według nowego wzoru można złożyć:

 w przypadku deklaracji VAT-7₍₁₀₎ - począwszy od rozliczenia za grudzień 2008 r.,

 w przypadku deklaracji VAT-7K₍₄₎ - począwszy od rozliczenia za IV kwartał 2008 r.,

 w przypadku deklaracji VAT-7D₍₁₎ - począwszy od rozliczenia za I kwartał 2009 r.

Wprowadzenie nowych formularzy nie oznacza, że przestały obowiązywać dotychczasowe druki. Rozporządzenie określa, że do końca 2009 r. mogą być stosowane stare wzory deklaracji dla podatku VAT wraz z objaśnieniami. Starych deklaracji nie mogą jednak stosować podatnicy, którzy w deklaracji podatkowej rozliczają podatek należny od importu towarów zgodnie z art. 33a ustawy o VAT (wprowadzony do ustawy w wyniku ostatniej nowelizacji).

1. Deklaracje VAT-7, VAT-7K i VAT-7D

1.1. Dla kogo są przeznaczone deklaracje

1.2. Zmiany wprowadzone przez nowe wzory w deklaracjach VAT-7, VAT-7K i VAT-7D

Elementami wspólnymi zmian w formularzach VAT-7, VAT-7K i VAT-7D są:

1) część A „Miejsce i cel składania deklaracji”, poz. 7: dodano informację o treści „Zgodnie z art. 81 ustawy Ordynacja podatkowa podatnik może skorygować złożoną deklarację poprzez złożenie deklaracji korygującej wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem korekty”.

Warto mieć na uwadze, że zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej skuteczne skorygowanie deklaracji podatkowej VAT wymaga złożenia:

 korekty deklaracji VAT oraz

 pisemnego uzasadnienia przyczyn tej korekty.

Złożenie korekty deklaracji VAT bez wyjaśnienia przyczyn korekty nie wywoła oczekiwanych skutków prawnych. Natomiast jeśli podatnik skoryguje deklarację VAT w sposób wymagany przepisami, to w praktyce oznacza to uniknięcie odpowiedzialności karnej skarbowej za nieprawidłowo określone dane wynikające z pierwotnie złożonej deklaracji oraz brak konieczności składania tzw. czynnego żalu, czyli zawiadomienia organu podatkowego o popełnieniu czynu zabronionego, które jest składane w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej skarbowej;

2) część B „Dane podatnika”, poz. 9: podatnicy podają dodatkowe numery identyfikujące, tj. PESEL (osoby fizyczne) lub REGON (pozostali podatnicy);

3) część C „Rozliczenie podatku należnego”, wiersz 10, poz. 34 i 35: dodano nowy wiersz „Import towarów podlegający rozliczeniu zgodnie z art. 33a ustawy”.

Zmiana ta wynika z wprowadzenia do ustawy o VAT 1 grudnia 2008 r. nowego przepisu art. 33a, który zapewnia niektórym podatnikom rozliczenie podatku należnego od importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej - bez potrzeby uiszczania tego podatku w urzędzie celnym. Prawo to przysługuje tym podatnikom, którzy korzystają z uproszczonej procedury celnej, w wyniku której zamiast dokumentów SAD podatnicy ci - za zgodą organów celnych - składają:

 dokument handlowy lub urzędowy wraz z wnioskiem o objęcie towarów daną procedurą,

 zgłoszenie towarów do danej procedury przez wpisanie towarów do ewidencji.

Podatnik, który będzie chciał skorzystać z tej procedury, musi spełniać określone ustawą warunki, czyli przedstawić zabezpieczenie należności celnych, zaświadczenie o braku zaległości we wpłatach podatkowych oraz we wpłatach składek na ubezpieczenia społeczne, a także potwierdzenie zarejestrowania jako podatnika VAT czynnego. Podatnik ten będzie musiał również przed początkiem okresu rozliczeniowego zawiadomić naczelnika urzędu celnego oraz naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozliczania podatku należnego od importu towarów w deklaracji VAT;

4) część E „Obliczenie wysokości zobowiązania podatkowego lub kwoty zwrotu (w zł)” poz. 57 formularza VAT-7 i VAT-7K oraz odpowiednio poz. 63 formularza VAT-7D: zgodnie z objaśnieniami do deklaracji VAT-7, VAT-7K i VAT-7D wykazuje się również podatek naliczony, który w związku z brakiem czynności opodatkowanych podlega przeniesieniu do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy lub podlega zwrotowi na rachunek bankowy podatnika.

Do 30 listopada 2008 r. podatnik, w sytuacji gdy w danym okresie rozliczeniowym nie wykonał czynności opodatkowanych, mógł jedynie przenosić podatek naliczony do rozliczenia w kolejnych deklaracjach do momentu, w którym wykonał czynności opodatkowane i w jego deklaracji pojawił się VAT należny. Dopiero wówczas mógł rozliczyć skumulowany wcześniej podatek naliczony. Od 1 grudnia 2008 r. podatnik, w związku z brakiem czynności opodatkowanych, ma do wyboru dwa rozwiązania: albo przeniesie kwotę podatku naliczonego na następny okres rozliczeniowy, albo wystąpi o jej zwrot na rachunek bankowy (wzór nr 23);

Wzór 22. Deklaracja VAT-7 w przypadku braku czynności opodatkowanych

 

5) część E „Obliczenie wysokości zobowiązania podatkowego lub kwoty zwrotu (w zł)” poz. 59 formularza VAT-7 i VAT-7K oraz odpowiednio poz. 65 formularza VAT-7D: w deklaracji uwzględniono skrócony termin zwrotu VAT na rachunek bankowy podatnika w terminie 25 dni.

Wzór 23. Wniosek o zwrot VAT w przypadku braku czynności opodatkowanych

1.3. Zasady rozliczania podatku VAT na podstawie deklaracji VAT-7D

Od 1 stycznia 2009 r. ustawa wprowadziła możliwość składania deklaracji kwartalnych przez wszystkich podatników, a nie jak dotychczas tylko przez małych podatników. Kwartalne rozliczenie tej grupy podatników będzie się jednak różniło od kwartalnego rozliczenia podatku VAT małych podatników.

Podatnicy, którzy nie posiadają statusu małego podatnika, ale którzy podatek VAT chcą rozliczać kwartalnie, mogą składać deklaracje za okresy kwartalne, tj. w terminie do 25. dnia miesiąca po zakończeniu kwartału. Rozliczenie to jest składane na formularzu VAT-7D (wzór nr 24). W terminie złożenia deklaracji VAT-7D podatnik jest również zobowiązany do zapłaty podatku VAT, który z niej wynika.

Wzór nr 24. Deklaracja VAT-7D

 

 

Podatnik o wyborze tej metody rozliczenia podatku VAT powinien pisemnie powiadomić naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Zawiadomienie to składa się przez aktualizację zgłoszenia VAT-R. Natomiast jeżeli podatnik jest przedsiębiorcą dopiero rozpoczynającym wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego, powinien złożyć zawiadomienie o wyborze tej metody rozliczania podatku w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności - także na druku VAT-R.

Przykład

Podatnik od 1 stycznia 2009 r. chciałby rozliczać podatek VAT za okresy kwartalne (ale nie metodą kasową). O wyborze tej metody powinien powiadomić urząd skarbowy, przez aktualizację VAT-R, najpóźniej do 25 lutego 2009 r.

Elementem, który odróżnia kwartalne rozliczenie podatku VAT dokonane przez małych podatników od kwartalnego rozliczenia podatku VAT dokonanego przez pozostałych podatników (innych niż mali podatnicy), jest obowiązek wpłacania przez tych drugich zaliczek za pierwszy i drugi miesiąc kwartału.

Wybór kwartalnego rozliczania podatku VAT zobowiązuje podatników (innych niż mali podatnicy) do wpłacania zaliczek na podatek za pierwszy oraz za drugi miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązania podatkowego wynikającej z deklaracji podatkowej złożonej za poprzedni kwartał. Zaliczkę tę podatnicy będą zobowiązani zapłacić w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym z kolejnych miesięcy, za które jest wpłacana zaliczka.

Przykład

Podatnik nie posiada statusu małego podatnika, ale od 1 stycznia 2009 r. jest podatnikiem VAT rozliczającym się kwartalnie. Zobowiązanie podatnika z tytułu podatku VAT za 1 kwartał 2009 r. wyniosło 60 000 zł.

W związku z tym zaliczki za pierwsze dwa miesiące II kwartału 2009 r. wpłaci w wysokości 1/3 kwoty zobowiązania, która wynika z deklaracji za I kwartał 2009 r., czyli: 60 000 zł x 1/3 = 20 000 zł.

Podatnik rozliczy zobowiązanie z tyt. zaliczek w następujący sposób:

 zaliczkę za kwiecień 2009 r. w kwocie 20 000 zł przekaże na rachunek bankowy urzędu skarbowego w terminie do 25 maja 2009 r.,

 zaliczkę za maj 2009 r. w kwocie 20 000 zł przekaże na rachunek bankowy urzędu skarbowego w terminie do 25 czerwca 2009 r.

Podatnik nie oblicza już zaliczki za czerwiec. Nie ma takiego obowiązku. Natomiast w terminie do 27 lipca 2009 r. jest zobowiązany sporządzić deklarację VAT za II kwartał 2009 r. i ustalić zobowiązanie z tego tytułu. Jeżeli ostateczna wysokość zobowiązania podatkowego za II kwartał 2009 r. będzie większa od sumy wpłaconych zaliczek - do urzędu skarbowego podatnik dopłaci różnicę między zobowiązaniem wynikającym z deklaracji a wpłaconymi zaliczkami.

Jeżeli suma wpłaconych w kwartale zaliczek (ustalonych na bazie poprzedniego kwartału) przekroczy kwotę ostatecznego zobowiązania w podatku VAT za ten kwartał, wówczas u podatnika powstanie nadpłata (poz. 59 deklaracji VAT-7D). W takim przypadku istnieje kilka możliwości rozdysponowania nadpłaty. Może ona zostać z urzędu zaliczona przez pracownika skarbowego na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami lub na bieżące zobowiązania podatkowe (art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej). Podatnik może również zadecydować o zaliczeniu nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań (poz. 60 i poz. 75 deklaracji VAT-7D). Wówczas do składanej deklaracji powinien załączyć wniosek w tej sprawie (wzór nr 25).

Wzór nr 25. Wniosek o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań

Jeśli podatnik nie ma zaległości podatkowych i jednocześnie nie zadeklaruje zaliczenia nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych - wówczas podlega ona z urzędu zwrotowi na rachunek bankowy podatnika. Nadpłata ta powstanie z dniem złożenia deklaracji VAT-7D i powinna zostać zwrócona w terminie 30 dni licząc od tego dnia. Wynika to z art. 73 § 2 pkt 4 oraz art. 77 § 1 pkt 7 Ordynacji podatkowej.

2. Deklaracje VAT-8, VAT-9, VAT-10, VAT-11, VAT-12

Zmiana, która została dokonana we wszystkich drukach deklaracji VAT obowiązujących na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 211, poz. 1333), w tym w deklaracjach VAT-8, VAT-9, VAT-10, VAT-11, VAT-12, dotyczy:

 części A „Miejsce i cel składania deklaracji”, poz. 7: dodano informację o treści „Zgodnie z art. 81 ustawy Ordynacja podatkowa podatnik może skorygować złożoną deklarację poprzez złożenie deklaracji korygującej wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem korekty”.

 części B „Dane podatnika”, poz. 9: podatnicy podają dodatkowe numery identyfikujące, tj. PESEL (osoby fizyczne) lub REGON (pozostali podatnicy).

2.1. Zastosowanie deklaracji VAT-8, VAT-9, VAT-10, VAT-11, VAT-12

VAT-8: Deklarację dla podatku od towarów i usług według formularza VAT-8 składają podatnicy, którzy nie mają obowiązku składania deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D oraz osoby prawne niebędące podatnikami, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT UE do celów dokonania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (termin złożenia: do 25. dnia miesiąca po każdym kolejnym miesiącu).

VAT-9: Deklaracja dla podatku od towarów i usług od importu usług lub dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca według formularza VAT-9, jest składana przez podatników niemających obowiązku składania deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D lub VAT-8, którzy dokonują importu usług lub nabycia towarów, dla którego są podatnikami (termin złożenia: 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego).

VAT-10: Deklarację dla podatku od towarów i usług przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu nowych środków transportu według formularza VAT-10 składają podatnicy, o których mowa w art. 15 ustawy, oraz podmioty, które tymi podatnikami nie są, niemające obowiązku składania deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D i VAT-8 (niezarejestrowane jako podatnicy VAT UE), które dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu (termin złożenia: 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego).

VAT-11: Deklaracja dla podatku od towarów i usług od wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu według formularza VAT-11 jest składana przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, niebędące podatnikami w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT i niemające obowiązku składania deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D, VAT-8, które dokonują wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu (termin złożenia: do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy).

Ze względu na to, że powyższe formularze w znacznej mierze służą do rozliczenia VAT w wewnątrzwspólnotowym handlu nowymi środkami transportu, zostaną omówione w dalszej części (w rozdziale XI: Wewnątrzwspólnotowy handel nowymi środkami transportu).

VAT-12 (wzór nr 26): Skrócona deklaracja dla podatku od towarów i usług w zakresie usług taksówek osobowych opodatkowanych w formie ryczałtu według formularza VAT-12 jest składana przez podatników świadczących usługi taksówek osobowych, którzy wybrali opodatkowanie w formie ryczałtu (termin złożenia: do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu).

Wzór nr 26. Deklaracja VAT-12

Podatnik, który świadczy usługi taksówek osobowych sklasyfikowane pod symbolem PKWiU 60.22.11-00.00, może rozliczać podatek VAT na zasadach ogólnych (składając np. deklarację VAT-7 czy VAT-7K). W takiej sytuacji świadczone usługi podlegają opodatkowaniu według stawki 7% (poz. 143 załącznika nr 3 do ustawy), a podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z tą działalnością opodatkowaną.

Podatnik może również skorzystać ze szczególnej procedury rozliczania podatku VAT, która wynika z art. 114 ustawy, tj. może wybrać opodatkowanie usług w formie 3% ryczałtu. W tym przypadku nie będzie mu jednak przysługiwało prawo do odliczania podatku naliczonego od zakupionych towarów i usług. Skorzystanie z tej procedury wymaga uprzedniego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, w którym podatnik będzie stosował ryczałt.