Spółka – dogodna prawnie forma osiągania zamierzonych celów gospodarczych. Prawna forma współdziałania dwóch lub większej liczby osób dla łatwiejszego osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Prawo dopuszcza także możliwość tworzenia i istnienia niektórych spółek z udziałem jednego wspólnika (spółki jednoosobowe), a także powoływania ich dla celów niegospodarczych. W formie spółek występuje większość przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych, usługowych, transportowych i.in.
W polskim prawie wyróżnia się 7 rodzajów spółek:
spółka cywilna
spółka jawna
spółka partnerska
spółka komandytowa
spółka komandytowo-akcyjna
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
spółka akcyjna
W praktyce istnieje kilkaset typów spółek, ponieważ należy doliczyć wszystkie typy spółek państw UE oraz wszelkie podtypy.
Spółki dzieli się na cywilne (prawa cywilnego) i handlowe (prawa handlowego).
Spółki handlowe – prawne formy prowadzenia profesjonalnej działalności gospodarczej. Dzielimy na spółki osobowe i kapitałowe.
Spółki osobowe (nie są osobami prawnymi):
spółka jawna
spółka komandytowa
spółka komandytowo-akcyjna
spółka partnerska
Spółki kapitałowe:
spółka z ograniczona odpowiedzialnością
spółka akcyjna
Spółka cywilna – pochodzi z innego obszaru regulacji prawnej, ale wykazuje cechy spółki osobowej i dlatego zaliczanie jej do grupy obok osobowych spółek handlowych jest
uzasadnione.
W prawie polskim istnieje także spółka cicha, która jest zawierana na podstawie umowy zwanej umową spółki cichej. W wyniku umowy powstaje nie spółka lecz umowa.
Spółka cicha - nie jest uregulowana przepisami prawa. Na zasadzie swobody umów może działać. Nie jest spółką. Jest to umowa. Wspólnik cichy na prawo kontroli wnosi kapitał. Podatkowo -> korzystne jest to, że nie płaci się PCC podatek od czynności cywilno-prawnej. Przedsiębiorca oddaje wspólnikowi cichemu część zysku, od którego musi zapłacić podatek.
Art. 2 KSH mówi, że w sprawach nie uregulowanych w prawie spółek stosuje się kodeks cywilny.
Różnice między spółkami osobowymi i kapitałowymi.
| Spółki osobowe | Spółki kapitałowe |
|---|---|
| brak osobowości prawnej, | posiadanie osobowości prawnej, |
| odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki całym majątkiem osobistym, | odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki tylko wniesionym odpowiedzialność wkładem, |
| bezpośrednie prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie przez wspólników, | prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie przez organy, |
| trwałość składu osobowego, | zmienność składu osobowego, |
| zasadniczo równe prawa i obowiązki wspólników, | różne prawa i obowiązki w zależności od wniesionych wkładów, |
| wkładem do spółki może być praca oraz inne usługi świadczone przez wspólnika, | praca i inne usługi nie mogą być wkładem wspólnika do spółki |
| możliwość prowadzenie jedynie działalności zarobkowej | możliwość prowadzenia jakiejkolwiek działalności dozwolonej przez prawo |
| pojedyncze opodatkowanie dochodu | podwójne opodatkowanie podatkiem dochodowym |
| Spółki osobowe | Spółki kapitałowe |
|---|---|
| Nie posiadają osobowości prawnej, są podmiotami prawa (jako ułomne osoby prawne). | Posiadają osobowość prawną. |
| Odpowiedzialność za długi spółki | |
Wspólnicy spółki odpowiadają za długi spółki całym swoim majątkiem, przy czym w każdej spółce osobowej przynajmniej jeden wspólnik odpowiada za długi całym swoim majątkiem bez ograniczeń. W spółce jawnej istnieje odpowiedzialność subsydiarna czyli wspólnicy odpowiadają w drugiej kolejności-gdy egzekucja z majątku spółki jest nie do wyegzekwowania. Spółka partnerska – jedyna spółka, którą mogą założyć wyłącznie osoby wykonujące wolne zawody wyraźnie wymienione w ustawie(np. : adwokat, radca prawny, księgowy, farmaceuta, tłumacz przysięgły, lekarz). Za błędy odpowiadają tylko ci wspólnicy, którzy do nich doprowadzili. Za inne zobowiązania niż błędy w sztuce wykonywania zawodu odpowiadają subsydiarnie. Spółka komandytowa- wspólnicy dwóch rodzajów: przynajmniej jeden to
Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką komandytową z domieszką akcyjnej, komandytariusz jest akcjonariuszem ( akcjonariusze generalnie nie odpowiadają za długi spółki) |
Wspólnicy spółki nie odpowiadają osobiście za długi spółki ale art.299 KSH mówi, że członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają za zobowiązania spółki jeśli jest ona niewypłacalna. Członkowie zarządu mogą zwolnić się z odpowiedzialności gdy w odpowiednim czasie(14 dni od momentu powstania niewypłacalności) zgłoszą wniosek o upadłość spółki, której przesłanką jest niewypłacalność. |
Wkład do spółki Wkład bez względu na rodzaj spółki muszą wnieść wspólnicy wszystkich rodzajów spółek ale różnice są w tym co wkładem być może, i tak: |
|
Wkładem wspólnika może być:
Aport to wkład własności( nie samochód ale prawo do samochodu) |
Wkładem wspólnika mogą być tylko wkłady pieniężne lub aporty. Ponieważ wspólnicy nie odpowiadają osobiście ustawodawca chce by wnosili coś konkretnego, dlatego nie mogą to być usługi lub praca. W przypadku przeszacowania wartości aportów stosuje się art. 175 KSH – jeżeli aport zostanie nadmiernie wygórowany to solidarnie członek wnoszący przeszacowaną własność jak i członkowie zarządu nie przeciwdziałający temu muszą wyrównać różnicę. |
| Zaangażowanie wspólnika w spółce | |
| Spółki osobowe wymagają większego zaangażowania, są oparte na osobistym zaangażowaniu wspólników. |
| Spółki osobowe mogą być tylko wieloosobowe | Spółki kapitałowe mogą być jednoosobowe. W przypadku transferu ze spółki do wspólnika wymagany jest akt notarialny. Spółka z o.o. nie może być utworzona przez inną jednoosobową spółkę z o.o. |
|---|---|
| Majątek i kapitał zakładowy | |
W spółkach osobowych nie ma pojęcia kapitału zakładowego a jedynie fundusze własne. Pojęcie kapitału zakładowego występuje wyjątkowo jedynie w spółce komandytowo-akcyjnej. |
Kapitał zakładowy w spółkach kapitałowych jest obligatoryjny. W spółce akcyjnej musi funkcjonować dodatkowo kapitał zapasowy. Logika funkcjonowania w ramach spółki kapitałowej- wartość udziałów jest uzależniona od tego jak udziały są rozłożone. Jeśli posiada się 50% udziałów to jest się znaczącym udziałowcem i można uznać, że posiada się 50% majątku spółki. Jeśli posiada się niewiele udziałów (poniżej 25%) nie można bezpośrednio przeliczać ich wartości, zależy ona od tego czy ich kupno będzie leżało w czyimś interesie. |
| Podatki i rachunkowość | |
| W kwestii rachunkowości spółki osobowe są konstrukcjami prostszymi. Większość ( s.c. , s.j. , s.p. ) może być na księdze przychodów i rozchodów . Jeśli dochody netto spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej wyniosły 1 200 tys. euro spółki te muszą być na pełnej księgowości. | Spółka akcyjna musi być na pełnej księgowości. |
| Wszystkie spółki są uważane za płatnika VAT. Różnice istnieją w kwestii podatku dochodowego. | |
Przewagą spółek osobowych są praktycznie dwukrotnie mniejsze podatki. Spółki osobowe nie są podatnikami podatku dochodowego. Podatnikami są wspólnicy spółek. Wspólnicy spółek osobowych mogą korzystać z podatku liniowego. Wspólnicy muszą płacić składki do ZUS. |
Opodatkowanie jest podwójne: członek płaci podatek od osób prawnych ( CIT) a jeśli jest mu wypłacana dywidenda ponownie płaci od niej 19 % podatku. |
Spółka cywilna
Spółka cywilna jest prawną formą współdziałania osób fizycznych lub prawnych w działalności gospodarczej. Powstaje jedynie dla realizacji działalności gospodarczej, której cel może być długo lub krótkotrwały, na czas oznaczony lub nieoznaczony. Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej. Jest szczególną formą prawno-organizacyjną pozwalającą wykorzystać umiejętności i kwalifikacje wspólników. Umowa spółki wymaga formy pisemnej „ad probationem”, lecz jej niezachowanie nie
powoduje nieważności umowy. Spółka nie podlega wpisowi do rejestru handlowego. Wspólnicy zobowiązani są wnieść przewidziane umową wkłady do spółki, mogą mieć one postać pieniężną lub rzeczową. Sposoby wniesienia i dysponowania nimi określają warunki umowy. Ustrój spółki reguluje umowa wspólników.
Reasumując:
spółka cywilna: współdziałanie kilku osób w działalności gospodarczej
pewna dogodna forma prawna realizacji zamierzonych celów
nie jest uregulowana w kodeksie spółek handlowych, natomiast przepisy odnoszące się do spółki cywilnej zawiera kodeks cywilny (art. 860-875)
nie jest osobą prawną
nie jest w ogóle podmiotem prawa w prawie prywatnym, nie jest nawet ułomną osobą prawną, wspólnicy spółki cywilnej są podmiotami prawa. Oni też są w świetle prawa przedsiębiorcami – wpisywani do ewidencji działalności gospodarczej. Cechuje się stałym składem wspólników (jak wszystkie spółki osobowe) – poszerzenie grona wspólników wymaga zmiany umowy.
majątek jest współwłasnością wspólników (współwłasność łączna – art. 196 KC), wspólnik nie może rozporządzać swoim udziałem we wspólnym majątku
wspólnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki (np. wobec ZUS, US, wierzycieli)
na gruncie prawa publicznego istnieją pewne szczątkowe przejawy podmiotowości spółki cywilnej np. jest traktowana jako podatnik, płatnik składek ZUS.
Rozwiązanie spółki cywilnej
Przyczyną rozwiązania spółki cywilnej mogą być :
umowa o rozwiązaniu spółki zawarta przez wspólników (umowa taka powinna być na piśmie); zawarcie takiej umowy nie wyklucza okoliczność, że umowa spółki została zawarta na czas określony,
okoliczności przewidziane w umowie spółki, np. upływ czasu, na który spółka została zawarta, zrealizowanie celu gospodarczego spółki, niemożność zrealizowania tego celu,
przepisy prawa, które uniemożliwiają istnienie jednoosobowej spółki cywilnej (np. wystąpienie wspólnika ze spółki dwuosobowej, śmierć wspólnika w takiej spółce),
wyrok sądu.
Spółka jawna
Spółka jawna to spółka osobowa, spółka prawa handlowego. Uregulowana w Kodeksie spółek handlowych z 2001 roku. Nie jest osobą prawną, bo jest spółką osobową. Jest podmiotem prawa – nazywamy ją ułomną osobą prawną. Pojęcie to nie występuje w przepisach prawnych, jest to pojęcie prawnicze dla nazwania pewnych jednostek organizacyjnych, które nie są osobami prawnymi, ale wykazują wiele cech typowych dla osób prawnych.
Ułomna osoba prawna (lub niezupełna osoba prawna) – podmiot stosunku cywilnoprawnego, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, lecz posiadająca na mocy ustawy zdolność prawną.
Ułomnymi osobami prawnymi w prawie polskim są:
Ułomna osoba prawna może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania mocą swojego działania, może także pozywać i być pozywaną. Członkowie takiej jednostki organizacyjnej co do zasady ponoszą za jej zobowiązania odpowiedzialność subsydiarną, tj. powstającą z chwilą jej niewypłacalności.
Częstym błędem jest włączanie do katalogu ułomnych osób prawnych spółki cywilnej (która w istocie jest umową cywilnoprawną), chociaż Kodeks pracy traktuje taką spółkę jako stronę stosunku pracy w charakterze pracodawcy.
Obecnie odchodzi się od stosowania terminu "ułomnej osoby prawnej" na rzecz sformułowania "jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej." Mają one zatem zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Mają także zdolność sądową, mogą więc pozywać i być pozywane przed sądem. (Spółka cywilna natomiast nie
ma zdolności sądowej, trzeba więc pozwać wspólników spółki cywilnej a nie samą spółkę.)
Art. 331 Kodeksu Cywilnego stanowi, że do tego typu jednostek organizacyjnych, co spółki jawne, stosujemy odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
Spółka jawna jest podmiotem prawa. Może być więc właścicielem różnych rzeczy np. ruchomości, nieruchomości, może być kontrahentem w umowach. Spółka jawna jest klasycznym wzorcem spółki osobowej prawa handlowego. Oprócz spółki jawnej do spółek osobowych prawa handlowego zaliczamy też spółkę partnerską, spółkę komandytową, komandytowo-akcyjną. Dlatego tez w kwestiach nieuregulowanych dotyczących w/w spółek stosujemy przepisy o spółkach jawnych.
Spółka jawna, w przeciwieństwie do spółki cywilnej, jest w świetle prawa przedsiębiorcą i wpisuje się ją do KRS-u, czyli to ona jest przedsiębiorcą, a nie jej wspólnicy.
Rozwiązanie spółki jawnej
Przyczynami rozwiązania spółki są:
przyczyny przewidziane w umowie spółki (np. upływ czasu, na jaki spółka została zawarta, zrealizowanie celu spółki, utrata koncesji itd.),
jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
ogłoszenie upadłości spółki,
śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
prawomocne orzeczenie sądu.
Spółka partnerska
Spółka partnerska pojawiła się około 10 lat temu. Zaliczana jest do osobowych spółek prawa handlowego. Spółka partnerska – typ spółki osobowej wprowadzony do systemu prawa z dniem 1 stycznia 2001 r. przez ustawę Kodeks spółek handlowych.
Spółki osobowe różnią się od spółek kapitałowych m.in. tym, że ich wspólnicy odpowiadają osobiście za długi spółki. Spółka partnerska – odpowiedzialność partnerów za długi. Spółka partnerska, jak wszystkie spółki osobowe prawa handlowego, ma charakter subsydiarny – posiłkowy. Oznacza to, że wspólnicy odpowiadają wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się nieskuteczna. Wspólnicy odpowiadają solidarnie wobec wierzycieli wraz ze spółką. Pomimo tego, że ta odpowiedzialność jest subsydiarna wierzyciele mogą od razu pozwać i spółkę i wspólników. Spółka partnerska zakładana jest w celu wykonywania określonego wolnego zawodu np. medyczny, prawniczy. Za szkody spowodowane w sztuce wykonywania zawodu odpowiada
spółka i subsydiarnie z nią ten partner, który ten błąd popełnił, względnie ten, który nadzorował pracownika spółki, który ten błąd popełnił. Za pozostałe zobowiązania odpowiadają wraz ze spółką subsydiarnie wszyscy partnerzy.
Reasumując:
umowa spółki wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności (do 8.01.2009 r. umowa spółki partnerskiej wymagała formy aktu notarialnego)
powstaje z chwilą wpisu do KRS,
celem spółki jest wykonywanie wolnego zawodu,
odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów,
działa pod własną firmą,
firma powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.
pierwotnie musi się składać z co najmniej dwóch wspólników.
Rozwiązanie spółki
Rozwiązanie spółki powodują:
Przyczyny przewidziane w umowie spółki (np. upływ czasu, na który spółka została zawiązana,
jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
ogłoszenie upadłości spółki,
utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,
prawomocne orzeczenie sądu.
Spółka partnerska przestaje istnieć z chwilą wykreślenia jej z rejestru.
Spółka komandytowa
Spółka komandytowa - spółka mająca na celu prowadzenie w większym rozmiarze przedsiębiorstwa zarobkowego albo gospodarstwa rolnego pod wspólną firmą, a za zobowiązania spółki odpowiada przynajmniej jeden ze wspólników bez ograniczenia (komplementariusz) i przynajmniej jeden odpowiada w sposób ograniczony (komandytariusz).
Komplementariusz jest aktywny, prowadzi spółkę. Odpowiada całym osobistym majątkiem za długi spółki (subsydiarnie). Komandytariusz jest bierny, pasywny, nie ma prawa prowadzić spraw spółki, chyba że uzyskał specjalne pełnomocnictwo komplementariuszy. Odpowiada za długi spółki tylko do sumy komandytowej (jest w umowie spółki, akcie notarialnym). Ma on prawo kontrolować, w jaki sposób komplementariusze prowadzą sprawy spółki. Bez jego zgody komplementariusze nie mogą podjąć czynności przekraczających zakres zwykłego zarządzania sprawami spółki.
Zasadą jest, że zyskami dzielą się w proporcji do wniesionych wkładów (ich wielkości).
Mogą się jednak umówić inaczej.
Spółka ulega rozwiązaniu:
z woli wspólników tj. na skutek jednomyślnej uchwały,
na skutek wystąpienia przyczyn przewidzianych w umowie spółki,
rozwiązania spółki przez sąd; każdy ze wspólników (także komandytariusz) może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd,
na skutek ogłoszenia upadłości spółki,
Rozwiązanie spółki powodują także przyczyny dotyczące jednego z komplementariuszy tj.:
jego śmierć,
wypowiedzenie umowy (przez niego samego lub jego wierzyciela)
lub ogłoszenie jego upadłości.
Spółka komandytowo-akcyjna
najbardziej skomplikowana ze spółek osobowych
nie posiada osobowości prawnej
posiadanie kapitału zakładowego podzielonego na akcje,
firma (nazwa) spółki powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz uzupełnienie "spółka komandytowo-akcyjna"
działa w oparciu o statut
statut spółki powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego,
spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru,
minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 50.000 zł,
osoby podpisujące statut są założycielami spółki,
Wspólnicy
Komplementariusz - odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem i reprezentuje ją. Odpowiedzialność komplementariusza jest ponadto osobista, solidarna i subsydiarna, za zobowiązania spółki odpowiada co najmniej jeden komplementariusz
Akcjonariusz - nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Jego zasadniczym świadczeniem jest wniesieniu wkładu. Może działać poprzez pełnomocnika.
Rozwiązanie spółki powodują te same przyczyny, co w przypadku spółki komandytowej. Z kolei do likwidacji spółki stosuje się przepisy dotyczące likwidacji spółki akcyjnej, z tą tylko różnicą, że likwidatorami są komplementariusze.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
spółka z o.o. jest kapitałową spółką posiadająca osobowość prawną
założycielami(wspólnikami) spółki z o.o. mogą być osoby fizyczne, prawne, a także osobowe spółki handlowe.
organami spółki są : zgromadzenie wspólników(najważniejszy organ), zarząd, rada nadzorcza i komisja rewizyjna
minimalny kapitał zakładowy wynosi 5 000 zł
prowadzi pełną księgowość
umowa spółki wymaga formy aktu notarialnego
wspólnicy nie odpowiadają majątkiem osobistym za zobowiązania spółki
Reprezentacja – dokonywanie czynności prawnych w imieniu spółki na zewnątrz, czyli wobec osób trzecich np. zawarcie umowy.
Strefy zycia spółki dzieli się na:
wewnętrzną - pro foro interno: zagadnienia związane z wewnętrzną strukturą spółki
zewnętrzną - pro foro externo: relacje spółki z osobami trzecimi - reprezentacja
Kto zawiera umowę w imieniu spółki?
Ważność umów zawieranych przez spółkę z.o.o. uzależniona jest m.in. od przestrzegania obowiązujących w niej zasad reprezentacji. Podpis jednego członka wieloosobowego zarządu okaże się wystarczający, gdy z umowy spółki wynika, że każdy zarządca może reprezentować spółkę samodzielnie. Konieczność złożenia większej liczby podpisów, w celu zawarcia umowy za spółkę, może pojawiać się tylko wówczas, gdy zarząd spółki jest wieloosobowy. Osoby prawne działają poprzez swoje organy.
Kto reprezentuje spółkę z.o.o.?
Zarząd: organ spółki z.o.o. Może być jedno lub wieloosobowy. Jeżeli zarząd jest jednoosobowy działanie jest oczywiste – składa oświadczenie. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy obowiązuje wówczas zasada reprezentacji łącznej. Oznacza to, że oświadczenie woli muszą składać dwaj członkowie zarządu. Nie muszą jednocześnie. W umowie spółki można tę zasadę zmodyfikować, całkowicie uchylić lub rozszerzyć. Musi to być następnie wpisane do KRS-u.
Przedstawiciele: pełnomocnicy, najszersze pełnomocnictwo to prokura. Pierwotna i podstawowa reprezentacja spółki to jednak zarząd.
Spółka w organizacji – Instytucja spółki kapitałowej w organizacji pojawiła się od 2001 roku. Rozwiązywała ona problem tożsamości spółki w okresie od sporządzenia notarialnego aktu spółki do momentu rejestracji w KRS. W okresie tym spółka funkcjonuje jako ułomna osoba prawna. Do podpisania umowy założycielskiej, a przed rejestracją spółka jest jak przedsiębiorca i może działać, ale wymaga się używania w normie spółki dodatku w organizacji. Za zobowiązania spółki w tym okresie odpowiada spółka, ale też subsydiarnie jej wspólnicy. Długość tego etapu zależy od tego kiedy spółka zostanie zarejestrowana przez KRS. Zarząd spółki jest zobowiązany złożyć wniosek o rejestrację w ciągu 6 miesięcy od podpisania umowy założycielskiej. W przypadku przekroczenia tego terminu umowa spółki uważana jest za nieważną. Reprezentacja spółek kapitałowych dotyczy dokonywania czynności prawnych.
Kodeks spółek wymienia, jakie są przyczyny rozwiązania spółki. Rozwiązanie spółki powodują:
przyczyny przewidziane w umowie spółki (np. upływ terminu, na który spółka została zawiązana, albo osiągnięcie celu, dla którego spółka została założona),
uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,
ogłoszenie upadłości spółki,
inne przyczyny przewidziane prawem.
Także sąd gospodarczy właściwy ze względu na siedzibę spółki może wyrokiem orzec rozwiązanie spółki:
na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki,
na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.
Spółka akcyjna
spółka akcyjna jest spółką kapitałową
jest to najbardziej skomplikowana forma działalności gospodarczej
minimalny kapitał zakładowy potrzebny do założenia spółki to 500 000 tys. zł
rejestracji spółki jest droga, skomplikowana i czasochłonna
konieczne jest prowadzenie pełnej księgowości
organy spółki akcyjnej to zarząd, rada nadzorcza i walne zgromadzenie akcjonariuszy
spółka akcyjna działa na podstawie Kodeksu Spółek Handlowych
akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki
Rozwiązanie i likwidacja spółki
Ustawodawca wskazuje następujące przyczyny rozwiązania spółki, czyli zakończenia jej działalności a w konsekwencji także ustania bytu prawnego:
przyczyny przewidziane w statucie (np. upływ czasu, na który spółka została zawarta, utrata wymaganej do prowadzenia działalności gospodarczej koncesji i inne; w takich przypadkach nie jest nawet wymagana uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki),
uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki lub o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,
ogłoszenie upadłości spółki,
inne przyczyny przewidziane prawem.
| Spółka z.o.o. | Spółka akcyjna |
|---|---|
1. Spółka kapitałowa, ale posiada jeszcze pewne cechy spółki osobowej np. wspólnicy mają prawo do indywidualnej kontroli, co nie występuje w spółce akcyjnej 2. Jest możliwość wyłączenia wspólnika ze spółki na drodze sądowej, tylko z ważnych powodów. 3. Rachunkowość spółki z.o.o jest bardziej uproszczona (jest bilans, rachunek zysków i strat, a nie ma cash flow; kapitał własny/zakładowy nie mniejszy niż 5.000 zł) 4. Sp. z.o.o nie może emitować papierów wartościowych, które inkorporowałyby (włączały) prawa udziałowe wspólnika. |
1. Wspólnicy nie mają prawa kontroli. 2. Kapitały własne spółki akcyjnej są bardziej złożone (kapitał własny i zapasowy, zakładowy nie mniejszy niż 100.000 zł, rezerwowy) 3. Spółka akcyjna jest tworem bardziej sformalizowanym (musi być zawsze zarząd) 4. Zarząd jest powoływany przez Radę Nadzorczą, a w spółce z.o.o przez Zgromadzenie Wspólników 5. Akcje – udział w kapitale zakładowym ( zbiór praw akcjonariusza w spółce akcyjnej), papier wartościowy. |
Spółka lwia - polegającej na tym, że jeden ze wspólników jest wyłączony od udziału w zysku.
Ważnymi powodami - mogą być np. konflikty między wspólnikami, choroba lub wyjazd za granicę kluczowego wspólnika. Zasadniczo „ważne powody” powinny wystąpić w czasie istnienia spółki.
Za sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki należy uznać sprawy, które należą do jej podstawowej działalności a zarazem skutki majątkowe tych działań nie wykraczają ponad wysokość typowych dla tej spółki rozporządzeń majątkowe w niedługim okresie czasu, np. jednego miesiąca.
Z kolei za sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności należy uznać przede wszystkim takie działania, które powodują nietypowo wysokie w odniesieniu do kosztów bieżącej działalności obciążenia finansowe spółki, czyli takie, które pociągają za sobą istotne ryzyko dla przyszłych losów spółki.
Czynności nagłe - wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, które zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę.
Wymóg reprezentacji łącznej polega na tym, że wspólnik jest uprawniony reprezentować spółkę tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem.
Zakres uprawnień wspólnika do reprezentowania spółki jest bardzo szeroki. Obejmuje on wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki.
Pojęcie udziału kapitałowego jest wzorowane na rozwiązaniach prawa niemieckiego. Chodzi tu o pewną wartość księgową wyrażoną w złotych i zapisaną na koncie wspólnika w księgach handlowych spółki. Udział kapitałowy wspólnika jest równy wartości wkładu określonej w umowie spółki. Przepis ten ma jednak charakter względnie obowiązujący. Można, więc w umowie postanowić, że udział kapitałowy jest większy lub mniejszy od wartości wkładu.
Udział w spółce z o.o. oznacza ogół praw wspólnika w spółce, determinuje zarówno ilość głosów na zgromadzeniu wspólników, jak i rozmiary uczestnictwa w podziale zysku spółki, a także decyduje o tym, jaka część majątku likwidowanej spółki przypadnie wspólnikowi.
Celem likwidacji jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie jej wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i upłynnienie jej majątku (tzw. czynności likwidacyjne). Nowe interesy w okresie likwidacji mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku. Obowiązek dokonania tych czynności ciąży na likwidatorach. Zasadą jest, że likwidatorami są wszyscy wspólnicy. Wspólnicy mogą jednak powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie, jak również osoby trzecie. Powołanie to następuje jednomyślną uchwałą wspólników, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.
Głównymi zadaniami likwidatorów (tzw. czynnościami likwidacyjnymi) są:
zakończenie interesów bieżących spółki (nowe interesy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy jest to potrzebne do ukończenia spraw w toku),
ściągnięcie wierzytelności spółki,
upłynnienie majątku spółki,
wypełnienie zobowiązań spółki.