W rozdziale tym zawarte są informacje otrzymane w wyniku analizy narzędzi badawczych, jakimi był: kwestionariusz GSD oraz Skala bólu.
Analizując wyniki z kwestionariusza GDS przed i po uczestnictwie w 4 tygodniowym turnusie rehabilitacyjnym z programem ćwiczeń Tai Chi można stwierdzić, że samoocena stanu psychicznego pacjentów uległa poprawie. Nastąpił spadek liczby punktów z 6,25 na 4,75. Przeciętny spadek wynosił, zatem 1,5 punktów. Różnica ta jest różnicą istotną statystyczne (p = 0,0009).
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I GDS | 6,25 | 4,44 | 1,50 | 0,0009 |
| II GDS | 4,75 | 3,99 |
Program rehabilitacyjny korzystnie wpłynął także na zmniejszenie objawów bólowych ze strony odcinka szyjnego kręgosłupa (3.18 pkt w skali VAS przed turnusem; 2.58 pkt w skali VAS po turnusie). Objawy bólowe ze strony odcinka piersiowego uległy natomiast niewielkiej progresji (1,42 pkt przed turnusem; 1,67 pkt po turnusie). W obu przypadkach nie była to jednak różnica istotna statystycznie. Istotną statystycznie różnice zaobserwowano w przypadku odcinka lędźwiowego (4.94 pkt przed terapią; 3,55 pkt po terapii). Przeciętny spadek poziomu bólu wynosi, zatem 1,39 punktu. Poziom istotności wyniósł w tym przypadku 0,0059.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS C | 3,18 | 2,76 | 0,61 | 0,1711 |
| II VAS C | 2,58 | 2,53 | ||
| I VAS Th | 1,42 | 2,00 | - 0,24 | 0,6055 |
| II VAS Th | 1,67 | 2,59 | ||
| I VAS L | 4,94 | 2,96 | 1,39 | 0,0059 |
| II VAS L | 3,55 | 2,88 |
Na podstawie przeprowadzonego testu stwierdzono także występowanie istotnej różnicy (p = 0,0012) w poziomie bólu w skali VAS stawu biodrowego lewego przed i po zastosowaniu terapii, w przypadku, gdy strona lewa była stroną operowaną. Dzięki terapii nastąpiło istotne obniżenie poziomu bólu (3,29 pkt przed terapią; 2,06 pkt po terapii). Przeciętny spadek poziomu bólu wynosi watem 1,24 punktu.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS biodro L | 3,29 | 2,47 | 1,24 | 0,0012 |
| II VAS biodro L | 2,06 | 1,85 |
W przypadku stawu biodrowego prawego, kiedy to strona prawa była stroną operowaną również nastąpiło zmniejszenie dolegliwości bólowych z 3 pkt w I badaniu na 2,44 pkt w II badaniu. Nie była to jednak różnica istotna statystycznie.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS biodro P | 3,00 | 3,25 | 0,56 | 0,1667 |
| II VAS biodro P | 2,44 | 2,78 |
Z analizy można wywnioskować, że, udział w turnusie pozwolił również na zmniejszenie dolegliwości bólowych ze strony stawu kolanowego lewego, kiedy endoprotezoplastyka dotyczyła stawu biodrowego lewego. Na podstawie przeprowadzonego testu stwierdzono występowanie istotnej statystycznie różnicy w poziomie bólu w skali VAS stawu kolanowego lewego przed i po zastosowaniu terapii (p = 0,0004). Nastąpiło istotne obniżenie poziomu bólu z 3,47 pkt na 2,41 pkt. Przeciętny spadek poziomu bólu wynosił 1,06 punktu.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS kolano P | 3,47 | 3,08 | 1,06 | 0,0004 |
| II VAS kolano P | 2,41 | 2,65 |
W przypadku stawu kolanowego prawego, po operacji prawej strony nastąpiło zmniejszenie dolegliwości bólowych z 4 pkt na początku na 3,25 pkt na końcu turnusu. Nie była to jednak zmiana statystycznie istotna.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS kolano P | 4,00 | 2,73 | 0,75 | 0,1511 |
| II VAS kolano P | 3,25 | 2,41 |
W przypadku, kiedy to strona prawa była stroną operowaną, 4 tygodniowy program rehabilitacyjny pozwolił na niewielkie zmniejszenie bólu stawu biodrowego lewego (2,31 pkt przed turnusem; 1,94 pkt po turnusie). Na podstawie przeprowadzonego testu nie była to jednak zmiana istotna statystycznie.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS biodro L | 2,31 | 2,85 | 0,38 | 0,1639 |
| II VAS biodro L | 1,94 | 2,35 |
Inaczej było w przypadku stawu biodrowego prawego, gdy operowany był staw biodrowy lewy. Na podstawie przeprowadzonego testu stwierdzono występowanie istotnej różnicy(p = 0,0006) w poziomie bólu w skali VAS biodra prawego przed i po zastosowaniu terapii. Dzięki terapii nastąpiło istotne obniżenie poziomu bólu (z 3,18 pkt na 1,76 pkt po terapii). Przeciętny spadek poziomu bólu wynosi, zatem 1,41 punktu.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS biodro P | 3,18 | 2,40 | 1,41 | 0,0006 |
| II VAS biodro P | 1,76 | 1,92 |
W wyniku badań zauważono także istotną statystycznie różnicę (p = 0,0327) w poziomie w skali VAS stawu kolanowego lewego przed i po zastosowaniu terapii, kiedy operowany był staw biodrowy prawy. Dzięki terapii nastąpiło istotne obniżenie poziomu bólu z 3,25 pkt na 2,19 pkt. Toteż przeciętny spadek poziomu bólu wyniósł 1,06 punktu.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS kolano L | 3,25 | 3,04 | 1,06 | 0,0327 |
| II VAS kolano L | 2,19 | 2,29 |
Podobnie było w przypadku stawu kolanowego prawego. Na podstawie testu stwierdzono występowanie istotnej różnicy(p = 0,0010) w poziomie bólu w skali VAS stawu kolanowego prawego przed i po zastosowaniu terapii. Dzięki terapii nastąpiło istotne obniżenie poziomu bólu. Przed terapią ból oceniony na 2,94 pkt, po terapii zmniejszył się na 2 pkt. Przeciętny spadek poziomu bólu wynosił 0,94 punktu.
| Zmienna | Średnia arytmetyczna | Odchylenie standardowe | Różnica | p |
|---|---|---|---|---|
| I VAS kolano P | 2,94 | 2,95 | 0,94 | 0,0010 |
| II VAS kolano P | 2,00 | 2,76 |
Na podstawie przeprowadzonego testu t- studenta dla prób niezależnych nie stwierdzono występowania istotnej statystycznie różnicy w zmianie poziomu bólu w skali VAS stawu biodrowego lewego i prawego podobnie jak stawu kolanowego lewego i prawego zarówno, gdy była operowana strona prawa, jak i lewa.
| Grupa 1 vs. Grupa 2 | Strona operowana | Średnia Grupa1 |
Średnia Grupa 2 |
p |
|---|---|---|---|---|
| Zmiana VAS biodro L vs. Zmiana VAS biodro P | prawa | -0,38 | -0,56 | 0,6891 |
| Zmiana VAS biodro L vs. Zmiana VAS biodro P | lewa | -1,24 | -1,41 | 0,7029 |
| Zmiana VAS kolano L vs. Zmiana VAS kolano P | prawa | -1,06 | -0,75 | 0,6446 |
| Zmiana VAS kolano L vs. Zmiana VAS kolano P | lewa | -1,06 | -0,94 | 0,7250 |
Analiza wyników otrzymanych z kwestionariusza GDS oraz skali VAS przy zastosowaniu współczynnika korelacji Pearsona nie pozwoliła na znalezienie istotnej zależności pomiędzy samooceną stanu psychicznego a poziomem dolegliwości bólowych wszystkich badanych odcinków kręgosłupa. (p= 0,631 dla odcinka szyjnego, p=0,057 dla odcinka piersiowego oraz p= 0,074 dla odcinka lędźwiowego kręgosłupa). Niemniej jednak zależność ta miała właściwy kierunek. Wraz ze zmniejszeniem się dolegliwości bólowych kręgosłupa wskaźnik GDS także ulegał obniżeniu.
Podobnie było w przypadku oceny stopnia korelacji miedzy samopoczuciem psychicznym a dolegliwościami bólowym ze strony stawu biodrowego prawego i lewego oraz stawu kolanowego prawego i lewego, kiedy endoproteza dotyczyła strony badanej. ( p= 0,876 dla stawu biodrowego lewego, p= 0,554 dla stawu kolanowego lewego, p= 0,681 dla stawu biodrowego prawego i p= 0,366 dla stawu kolanowego prawego). Również w tym przypadku zmniejszenie dolegliwości bólowych wpływa na poprawę samopoczucia psychicznego.
Na podstawie przeprowadzonego testu nie stwierdzono także istotnej zależności między zmianą GDS, a zmianą poziomu bólu w skali VAS dla stawu biodrowego i kolanowego prawego i lewego, kiedy padaniu poddana była strona przeciwna do operowanej. ( p=0,979 dla lewego stawu kolanowego, p=0,866 dla prawego stawu biodrowego i p=0,938 dla prawego stawu kolanowego.)
Analiza danych dotyczących skali odczuwanego bólu wszystkich odcinków kręgosłupa oraz czasu, który upłynął od zabiegu endoprotezoplastyki badanych przed turnusem wykazała brak istotnej statystycznie za zależności miedzy tymi zmiennymi. Zauważono jednak, iż mniejsze wartości średnie skali VAS uzyskała grupa do roku po zabiegu w stosunku do grupy, u której od endoprotezoplastyki minął ponad rok.
| Zmienna | Czas od zabiegu | Liczebność | p |
|---|---|---|---|
| Do roku | Ponad rok | Do roku | |
| I VAS odcinek C | 3,06 | 3,29 | 16 |
| I VAS odcinek Th | 0,94 | 1,88 | 16 |
| I VAS odcinek L | 4,69 | 5,18 | 16 |
Podobnie było w przypadku stawu biodrowego prawego i lewego oraz stawu kolanowego prawego i lewego, zarówno, gdy badaniu podlegała strona operowana jak i nieoperowana. Warto zauważyć, że w przypadku, gdy badaną stroną była strona po zabiegu endoprotezoplastyki mniejsze nasilenie dolegliwości bólowych ze strony stawu biodrowego zgłosiła grupa do roku po zabiegu (3 pkt w skali VAS staw biodrowy lewy; 2,55 pkt staw biodrowy prawy). Mniejsze nasilenie dolegliwości bólowych stawu kolanowego odczuwała natomiast grupa pacjentów po ponad roku od operacji (3,33 pkt kolano lewe; 3,60 pkt kolano prawe).
| Zmienna | Strona operowana | Czas od zabiegu | Liczebność | p |
|---|---|---|---|---|
| Do roku | Ponad rok | Do roku | ||
| I VAS biodro L | lewa | 3,00 | 3,42 | 5 |
| I VAS kolano L | 3,80 | 3,33 | 5 | |
| I VAS biodro P | prawa | 2,55 | 4,00 | 11 |
| I VAS kolano P | 4,18 | 3,60 | 11 |
Po wzięciu pod uwagę w badaniach strony przeciwnej do operowanej uzyskano podobne wyniki.
| Zmienna | Strona operowana | Czas od zabiegu | Liczebność | p |
|---|---|---|---|---|
| Do roku | Ponad rok | Do roku | ||
| I VAS biodro L | prawa | 2,00 | 3,00 | 11 |
| I VAS kolano L | 3,55 | 2,60 | 11 | |
| I VAS biodro P | lewa | 2,40 | 3,50 | 5 |
| I VAS kolano P | 3,20 | 2,83 | 5 |
Na podstawie przeprowadzonego testu nie stwierdzono również istotnej zależności między zmianą poziomu bólu w skali VAS kręgosłupa, stawów biodrowych i kolanowych wskutek przeprowadzonej rehabilitacji, a czasem, jaki upłynął od zabiegu.
W badaniu starano się również zbadać związek samooceny stanu psychicznego z wiekiem pacjenta w czasie zabiegu alloplastyki oraz w czasie uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym z programem ćwiczeń Tai Chi. Na podstawie przeprowadzonego testu nie stwierdzono występowania istotnej korelacji między samooceną stanu psychicznego przed i po turnusie, a wiekiem pacjenta w dniu zabiegu oraz w czasie uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. Wyniki przedstawiono w tabeli.
| Zmienna | Korelacje |
|---|---|
| Wiek w dniu zabiegu | |
| I GDS | p= 0,225 |
| II GDS | p= 0,189 |