Doświadczalnictwo rolne
Doświadczenia planowane:
*Rodzaje doświadczeń
Obserwacje z natury
~rejestrowanie zjawisk przyrodniczych ich przebiegu i warunków, których zachodzą bez ingerencji w naturę
~dotyczą faktów mało poznanych
~pierwsza faza badań
~obserwacje z eksperymentów
~celowe wywołanie i kontrolowanie zjawisk przyrodniczych i technicznych
Doświadczenia planowane
~stwarzanie zjawisk , kontrolowanie ich i odtwarzanie
Eksperyment powinien zawierać:
Cel doświadczenia, warunki, sposób kontrolowania i rejestracji zjawiska, sposób utrzymania warunków środowiskowych pod kontrolą.
Materiał doświadczalny i jednostka doświadczenia
-materiał org. Lub nie org. Lub substancja w którym zachodzi badane zjawisko: pojedynki roślin i zwierząt, populacja, pełna ilość produktu roślinnego, zwierzęcego, przemysłowego, pole
Jednostka doświadczalna:
-rozdzielony materiał doświadczalny, osobniki, grzyby, produkty sztukowe, preparat, paletko, wazon,
Zmienność osobnika:
-wynika z niejednorodności genetycznej,
-nie ma u homozygot, klonów mieszańca F1 powstałych w wyniku krzyżowania 2 heterozygot
-w lini wsobnych zależy od stopnia wsobności
-najwyższa zmienność u roślin samopylnych i mieszańców F2
POPULACJA GENERALNA-zbiór osobników jednego rodzaju
POPULACJA PRÓBNA ,PRÓBA- część populacji generalnej biorąca udział w badaniach(*reprezentatywna *pobrana losowo)
LICZEBNOŚĆ PRÓB- im liczniejsza tym podział w obrębie którego znajduje się średnia wartość populacji jest mniejszy
Zmienność glebowa:
-wpływa na wynik doświadczenia- funkcjonalna- strefowa- systematyczna
Metody redukcji zmienność glebowa:
-prawidłowe wykonanie orki, szybkie wykonanie zabiegów agrotechnicznych, przeprowadzenie obserwacji w jak najkrótszym czasie,wykonanie obserwacji prymy jedn osob, przestrzeganie losowości pobierania materiału badawczego
LOSOWE:
| . . . . . . . . . . . . . |
|---|
-całkowite przypadkowe
GRUPOWE:
| …. ….. …. ...… …. ….. |
|---|
-wybór kilku roślin z kilku miejsc, zaleta: zmniejszenie nakładu pracy, wada: gdy warunki życia są takie same w każdym miejscu
WARSTWOWE:
-wybór losowy z podziałem na warstwy, gdy populacje można podzielić na subpopulacje (stadia rozwojowe)
RÓWNOMIERNE:
| . . . . . . . . . |
|---|
-metoda najprostsza, nie może istnieć zmienność glebowa
KRATOWA:
| . | . | . |
|---|---|---|
| . | . | . |
| . | . |
podział poletka na części, wybór losowy z każdej kratki, zaleta: zmniejszanie błędu doświadczenia
CZYNNIK DOŚWIADCZALNY:
-czynnik, któremu działaniu jest podany materiał doświadczalny(nawożenie, deszczowanie, gęstość siewu)
-wpływa na materiał doświadczalny, zmianując wartość badanej cechy
-stosuje się go w różnych dawkach potasowych, kombinacje poziomu jednego czy wielu czynników nazywamy obiektami doświadczalnymi
NP.> Doświadczenie jednoczynnikowe:
-czynnik doświadczalny-1(nawożenie N)
-poziom czynnika-40,30,60,90 kgN/ha
-liczba obiektów doświadczalnych-4
>Doświadczenie dwuczynnikowe:
-czynnik doświadczalny-2(gęstość siewu
-poziom czynnika(dla odmiany 2 karłowate i normalne),dla siewu 3,4,5,6ziarniaków/ha)
-liczba obiektów doświadczalnych 6(3*3)
Normalne karłowate
| - |
|---|
TYPY CZYNNIKÓW DOŚWIADCZALNYCH :
Kryteria klasyfikacji i rodzaje doświadczeń
WAZONOWE:
-w szklarniach, halach wegetacyjnych
-rośliny uprawia się w pojemnikach, wazonach które stanowią jednostki doświadczalne
-brak zmienności glebowej ,ale warunki wegetatywne są sztuczne
-możliwe stosowanie fitotronów-możliwość odtwarzania warunków wzrostu przez cały rok, skrócenie cyklu badawczego,
-małe koszty i mała pracochłonność nie podlega wdrażaniu
DOŚWIADZCENIA LABOLATORYJNE
-możliwe b.dokładne aplikowanie czynnika
-warunki sztuczne(In vitro)
-nie mogą być przenoszone do praktyki rolnej
-dostarczają informacje
DOŚWIADCZENIA LIZYMETRYCZNE
-w metalowych lub betonowych pojemnikach
-doświadczenia są drogie
-mają duża wartość poznawczą
POLOWE
-warunki zbliżone do produkcyjnych
-wykazują największą przydatność dla praktyki rolniczej
-w stacjach kontroli roślin
POLOWE-POLETKOWE
DOŚWIADCZENIA ŁANOWE
-pola pow. 500 m2
-stosowanie normalne techniki uprawy i sprzęt
-ich wyniki są porównywane z produkcją, można określic wpływ ciężkich maszyn na środowisko
-obejmują niedużą liczbę obiektów
Kryterium warunków przestrzenno czasowych
~pojedyńcze(jednorazowe, wieloletnie, statyczne)
~wielokrotne(w różnych miejscach w różnych latach)
Kryterium tematów
-hodowlane, nawozowe, agrofizyczne
-stosuje się bardzo różne wielkości poletek,zakres obserwacji
Kryterium celu
Doświadczenia celu
-zaobserwowac czy jais czynnik ma wpływ czy nie
-oceny bonitacyjne
-stwierdzenia z hipotez
Doświadczenia scisłe
-do sprawdzenia wysunietej hipotezy
-wyniki maja wartość dowodową
-musza być bardzo dokładne
ZASADY
-badane obiekty można porównac w jednakowych warunkach
-badane obiekty musza występowac w badaniu kilkakrotnie
-obserwowoane(znane)muszą być przyrodnicze i agrotechniczne czynniki środowiska,stanowiące tlo doświadczenia
-wszystkie zabiegi i obserwacje powinny być z max. Staranością i dokładnością
Doświadczenia wdrożeniowe(pilotowane)
-cejem jest wprowadzenie do praktyki rolniczej osiągnięc badanych naukowo
-wysiewanie w doświadczeniach losowych
-służa do weryfikacji nowych zabiegów
Doświadczenia demonstracyjne
-celem jest popularyzacja
-nie mają charakteru eksperymentalnego
-nie są doświadczeniami naukowymi
-obowiązuje w nich zasada dokładności