Opis topograficzny – pozwala dokładnie zlokalizować punkty osnowy w terenie, wykonany na formularzu, zawiera informację opisową i graficzną Azymut - pozwala nam określić orientacje pomiaru. Jest to kąt αABzawarty między południkiem przechodzącym przez punkt A, a dowolnym kierunkiem AB liczonym na wschód zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
$\text{tg}\alpha_{\text{AB}} = \frac{y_{B} - y_{A}}{x_{B} - x_{A}}$ Reper - stabilizowany punkt wysokościowej osnowy geodezyjnej, dla którego wyznaczono wysokość w przyjętym układzie odniesienia. Repery ścienne są montowane na ścianach budynków, w odległości kilkudziesięciu centymetrów od podłoża (kotwione w murze). Mogą mieć postać metalowych bolców z wyrytym numerem. Kształt reperów umożliwia ustawienie na nich łaty niwelacyjnej. Pomiar kąta poziomego: ustawiamy teodolit na statywie centrycznie nad punktem. - poziomujemy libellę pudełkową, libellę alidady. - instrument ustawiamy w położenie koło lewe KL. - kierujemy krzyż nitek na punkt A (kierunek lewy i dokonujemy odczytu na kole poziomym). - patrząc w lunetę zjeżdżamy leniwką ruchu poziomego i wracamy na punkt oraz dokonujemy pionowego odczytu |
- zwalniamy wszystkie zaciski i celujemy w punkt B (kierunek prawy) i dokonujemy odczytu w dwóch naprowadzeniach lunety. - zwalniamy wszystkie zaciski i lunetę ustawiamy w drugim położenia – koło prawe KP. - celujemy na punkt B i dokonujemy odczytu na kole poziomym w dwóch naprowadzeniach lunety. - zwalniamy zaciski i celujemy na punkt A i dokonujemy odczytu w dwóch naprowadzeniach lunety. Pomiar wykonujemy w prawo, ponieważ koło poziome wyskalowane jest w prawą stronę. Obliczanie kąta: kąt= B-A A – odczyt w kierunku A, B- odczyt w kierunku B Pomiar kąta pionowego: - ustawiamy teodolit na statywie, centrujemy nad punktem, poziomujemy libelle. - ustawiamy lunetę w pierwsze położenie KL - kierujemy oś celową na punkt celu - poziomujemy libelle kolimacyjną śrubą kolimacyjną - dokonujemy odczytu na kole pionowych w tzw. dwóch naprowadzeniach lunety leniwą ruchu pionowego - przerzucamy lunetę przez zenit, ustawiamy w drugie położenie KP, kierujemy krzyż nitek na nasz cel - poziomujemy libellę kolimacyjną - dokonujemy odczytu na kole pionowym w dwóch naprowadzeniach lunety. OBLICZANIE KĄTA: I KL 100g-OI = GAMMA1 II KP OII-300g = GAMMA2 Oś celowa – kierowana na punkt celu, powinna być równoległa do osi libelli niwelacyjnej (niwelator), prostopadła do osi obrotu lunety (teodolit) |
Libelle - urządzenia do wyznaczania prostych i płaszczyzn w poziomie - pudełkowa – służy do poziomowania płaszczyzn. Jest to szklany walec zamknięty z góry czaszą kulistą. Środek tej czaszy kulistej jest punktem głównym libelli pudełkowej) - rurkowa – służy do poziomowania linii. Jest to rurka szklana o wyszlifowanej wewnątrz powierzchni na kształt powierzchni obrotowej. Środek tej powierzchni obrotowej jest punktem głównym libelli, a linia styczna do punktu to oś libelli rurkowej. Pomiary szczegółów: - Metoda rzędnych i odciętych (domiarów prostokątnych lub ortogonalna) – Polega ona na zrzutowaniu, przy pomocy węgielnicy, punktów wyznaczających szczegóły sytuacyjne na linię osnowy pomiarowej, a następnie zmierzeniu odległości od wyznaczonego punktu do wybranych szczegółów. - Metoda biegunowa – Polega ona na wyznaczeniu współrzędnych biegunowych punktów, tzn. długości celowej od znanego punktu osnowy do punktu zdejmowanego (długość promienia wodzącego) oraz kąta pomiędzy bokiem osnowy a celową. Kąty mierzymy teodolitem, a długości celowych można zmierzyć taśmą stalową lub dalmierzem. - Metoda przedłużeń – Polega ona na przedłużeniu odcinka zdejmowanego do przecięcia z linią osnowy pomiarowej. |
Metody obliczania mas ziemnych: - metoda trójkątów:
- metoda kwadratów:
|
- metoda przekrojów poprzecznych:
- metoda warstwic Dalmierz kreskowy: kreska pionowa, górna kreska dalmierza Og (nitka góna ng), kreska pozioma (nitka środkowa ns), dolna kreska dalmierza Od (nitka dolna Nd), oś celowa l = ng − nd D = k • l + C C=0 dokładność 1dm k-stała tachimetryczna (=100), l-różnica nitek na dalmierzu Warunki ustawcze teodolitu: - teodolit musi być scentrowany nad punktem (służą do tego: pion sznurkowy, pion optyczny - mała lunetka) - powinien być wypoziomowany (libella rurkowa i pudełkowa) Rzędna horyzontu – na reper o znanej wysokości stawiamy łatę. Odczyt z łaty dodajemy do wysokości repera i otrzymujemy wysokość horyzontu (osi celowej niwelatora) |
Przy wyznaczaniu punktu głównego łuku kołowego: R – promień, β- kąt wierzchołkowy lub α – kąt zwrotu
Rodzaje osnów geodezyjnych: - podstawowa (linia pomiarowa-mierzona jest długość i azymut) - szczegółowa (zbiór linii pomiarowych tworzących proste figury geometryczne) |
|---|---|---|---|---|---|
- pomiarowa (poligonizacja techniczna – zakładanie ciągów poligonowych) Ciąg zamknięty: Ciąg otwarty: |
Węgielnica - składa się z dwóch pryzmatów pięciokątnych o jednej wspólnej ściance oraz okienka pomiędzy nimi. Pryzmaty umożliwiają patrzenie na prawo i lewo. U dołu węgielnicy podwieszany jest pion sznurkowy ułatwiający poprawne ustawienie urządzenia. Węgielnica pryzmatyczna służy do szybkiego wytyczania kątów prostych. Niwelacja geometryczna - polega na wyznaczeniu różnicy wysokości między dwoma punktami terenowymi poprzez pomiar pionowych odcinków zawartych między poziomą linią celowania a punktami terenowymi. Aby wyznaczyć odcinki pionowe należy w punktach terenowych ustawić łaty niwelacyjne. Pozioma linia celowania realizowana jest z użyciem niwelatorów. Ciąg niwelacyjny zamknięty - suma różnic wysokości = 0 (warunek) Ciąg niwelacyjny otwarty - suma różnic wysokości = Hkoń - Hpocz Skala mapy –liczba wyrażającą stosunek długości dowolnego odcinka d, wziętego z mapy, do długości rzutu poziomego tego odcinka D w terenie. Skalę mapy wyrażamy ułamkiem, którego licznik równa się 1, zaś mianownik określa ilokrotnie zmniejszyliśmy odcinek na mapie w stosunku do odcinka w terenie.
|
Teodolit Fotogrametria – - naziemna – deformacje, odkształcenia terenów: jednoobrazowa, dwuobrazowa - lotnicza – zdj. z samolotów lecących na określonej wys. Wartość odciętych wpisujemy prostopadle do linii pomiarowej Wartość rzędnych wpisujemy równolegle do linii pomiarowej Mapa – jest to rysunek przedstawiający, w rzucie poziomym i w pewnym zmniejszeniu, przy wykorzystaniu znaków umownych i opisów informacyjnych, wszystkie charakterystyczne elementy terenu. Mapy muszą być zorientowane tzn. że szczegóły muszą być prawidłowo usytuowane względem stron świata. |