Uczestnicy stosunków międzynarodowych.

Uczestników stosunków międzynarodowych można określić jako podmioty zdolne do aktywności międzynarodowej, a więc do zmieniania lub utrwalania w sposób zamierzony stanów środowiska międzynarodowego.

Termin „uczestniczyć” oznacza „brać w czymś udział” lub „mieć w czymś udział”. Przez uczestnictwo należy rozumieć bądź udział podmiotu w jakiejś zbiorowej aktywności, działania w powiązaniu z innymi ludźmi bądź też w wnoszenie własnego układu w rezultaty zbiorowej aktywności, należenie do grupy tych, których działania wywołałby określony skutek.

Aktywność międzynarodowa to najbardziej ogólne określenie różnych przejawów celowego i czynnego stosunku do rzeczywistości międzynarodowej. Aktywność jest świadomym i celowym postępowaniem niezależnie od czasu jego trwania, skomplikowania czy wydatkowania energii. Międzynarodowy charakter ma dopiero wtedy, gdy jest podejmowana i realizowana w stosunku do tego, co stanowi „zagranicę” dla jego podmiotu.

Dwie formy aktywności międzynarodowej – czynności i działania.

Czynności są krótkotrwałe i mniej skomplikowane, podczas gdy działania są długotrwałe, złożone i wymagają więcej wysiłku i dla całego procesu aktywności ważniejsze.

Polityka zagraniczna jest procesem działania, a głosowanie na konferencji to przejaw czynności. To jednak działania, traktowane jako zespoły czynności są podstawową formą aktywności międzynarodowej. Każda aktywność międzynarodowa, niezależnie od rezultatów, zmienia stan rzeczy w środowisku międzynarodowym przez fakt jego istnienia.

Nie są wyrazem zdolności do kształtowania środowiska międzynarodowego, te działania wewnętrzne, które w sposób niezamierzony wywołują skutki uboczne za granicą.

Uczestników stosunków międzynarodowych można określić jako podmioty zdolne do aktywności międzynarodowej, a więc do zmieniania lub utrwalania w sposób zamierzony stanów środowiska międzynarodowego.

Warto podkreślić, że:

- uczestnik jest tylko jednym z elementów obszernej zbiorowości podmiotów podejmujących aktywność tego samego typu,

- aktywność uczestnika jest częścią składową całości stosunków międzynarodowych

- każdy uczestnik ma swój udział w rezultatach zbiorowej aktywności, którymi są procesy i zjawiska międzynarodowe oraz odpowiadające im stany środowiska międzynarodowego

Uczestnicy stosunków międzynarodowych są zbiorowością bardzo liczną i niejednorodną. Różnią się między sobą wieloma istotnymi cechami.

Jedną z najważniejszych jest sam charakter podmiotów uczestniczących, decydujący o specyfice ich położenia międzynarodowego i aktywności.

Biorąc pod uwagę to kryterium można wyróżnić dwie podstawowe grupy uczestników stosunków międzynarodowych:

- państwa

- uczestnicy niepaństwowi (pozapaństwowi)

Ta druga grupa obejmuje:

- narody,

- zbiorowe podmioty międzypaństwowe – organizacje międzynarodowe, Unię Europejską i inne luźniejsze związki państw

- zbiorowe podmioty międzyspołeczne (prywatne) o charakterze niekomercyjnym – międzynarodowe organizacje pozarządowe, ruchy i sieci międzypaństwowe

-prywatne i subpaństwowe (terytorialne) podmioty krajowe (np. partie polityczne, organizacje społeczne, osoby fizyczne, regiony, miasta).

Państwa są powszechnie uważane ze najważniejszych, centralnych uczestników stosunków międzynarodowych. Przemawiają za tym następujące argumenty. Państwa są podstawowymi, elementarnymi jednostkami środowiska międzynarodowego, będącymi równocześnie najwyżej zorganizowanymi podmiotami zbiorowymi, włączającymi pod swoje zwierzchnictwo wszystkie jednostki i grupy społeczne. Państwa są najbardziej wpływowymi uczestnikami stosunków międzynarodowych (pozostałe podmioty działają w cieniu państw, zazwyczaj za ich pośrednictwem bądź przyzwoleniem. Stosunki między państwami są również fundamentem całości stosunków międzynarodowych, decydujących o uch charakterze, stanie i rozwoju.

Państwo można określić jako suwerenną organizację terytorialno-polityczną. Składa się z 3 elementów konstytywnych – ludności, terytorium oraz władzy najwyższej. Państwo powstaje wówczas, gdy nad określonym terytorium i zamieszkującą go ludnością tworzy się władza suwerenna, sprawowana w granicach jego terytorium.