EWIDENCJA KSIĘGOWA MAJĄTKU TRWAŁEGO

KLASYFIKACJA I ZASADY WYCENY MAJĄTKU TRWAŁEGO

A Aktywa trwałe

I Wartości niematerialne i prawne

1.Koszty zakończonych prac rozwojowych

2.Wartość firmy

3.Inne wartości niematerialne i prawne

4.Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

II Rzeczowe aktywa trwałe

1.Środki trwałe

a)grunty,

b)Budynki, budowle, lokale, obiekty inżynierii lądowej i wodnej

c)Urządzenia techniczne i maszyny

d)Środki transportu

e)Inne środki trwałe

2.Środki trwałe w budowie

3.Zaliczki na środki trwałe w budowie

III Należności długoterminowe

1.Od jednostek powiązanych

2.Od pozostałych jednostek

IV Inwestycje długoterminowe

1.Nieruchomości

2.Wartości niematerialne i prawne

3.Długoterminowe aktywa finansowe

a)W jednostkach powiązanych

-Udziały i akcje

-Inne papiery wartościowe

-Pożyczki udzielone

-Inne długoterminowe aktywa finansowe

b)W pozostałych jednostkach

4. Inne inwestycje długoterminowe

WARTOŚĆ POCZĄTKOWA ŚT

Środki trwałe przyjmowane są do ewidencji księgowej według wartości początkowej. Wartość początkowa w zależności od sposobu pozyskania środka trwałego może być:

Wartości początkowe środków trwałych
Cena nabycia

Koszt wytworzenia	Koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem Uzasadniona część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.
Wartość rynkowa lub wartość godziwa	Wartość rynkową określa cena sprzedaży netto możliwa do uzyskania. Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane: -Na warunkach transakcji rynkowej, -Pomiędzy zainteresowanymi, dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

ZWIĘKSZENIA WARTOŚCI POCZĄTKOWEJ

Koszty ulepszenia	- Polegające na przebudowie, rozbudowie, modernizacji, rekonstrukcji, w wyniku których nastąpi zwiększenie jego wartości użytkowej; ulepszeniem jest również wymiana lub zamontowanie dodatkowych części składowych lub peryferyjnych
Aktualizacja wyceny	- Przeszacowanie wartości początkowej oraz dotychczasowego umorzenia, dokonane na podstawie odrębnych przepisów

ZMNIEJSZENIA WARTOŚCI POCZĄTKOWEJ

Odpisy amortyzacyjne/umorzeniowe – tzw. odpisy planowe	1. Dokonywane w celu uwzględnienia utraty wartości na skutek używania lub upływu czasu; odpisy planowe obciążają koszty działalności operacyjnej
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości – tzw. odpisy nieplanowe	Odpisy nieplanowe spowodowane mogą być zmianą technologii produkcji, przeznaczeniem do likwidacji, wycofaniem z używania; obciążają pozostałe koszty operacyjne

AMORTYZACJA - UMORZENIE

Zużycie środków trwałych jest określane w dwóch aspektach:

- jako amortyzacja, będąca kosztem dla podmiotu gospodarczego,

- jako umorzenie, czyli zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych na skutek zużycia.

AMORTYZACJA ŚT

Środki trwałe podczas ich użytkowania ulegają stopniowemu zużyciu.

Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać różnymi metodami.

Zastosowana stawka i metoda amortyzacyjna powinny odzwierciedlać sposób konsumowania przez jednostkę korzyści ekonomicznych osiąganych z użytkowania danego środka trwałego. W praktyce najczęściej stosowane metody to liniowa, degresywna, jednorazowa.

METODY AMORTYZACJI

Liniowa	Polega na systematycznym rozłożeniu wartości początkowej na przewidywane lata używania danego składnika trwałego, proporcjonalnie do upływu czasu w równych ratach Okres użytkowania obiektu wyznacza roczną kwotę amortyzacji, którą ustala się następująco: Kwotowo: Ar = (Wp-Wo)/t; Procentowo: A%=100%/t Am=Ar/12 Ar – kwota rocznej amortyzacji Wp – wartość początkowa Wo – wartość odzysku, t – przewidywana ilość lat użytkowania, A% - stawka amortyzacyjna
Degresywna (mieszana)	Oznacza przyspieszenie amortyzacji w pierwszych latach użytkowania ŚT; polega na obliczaniu amortyzacji przy zastosowaniu stawek podwyższonych odpowiednim współczynnikiem (np. przy zastosowaniu wsp. „2” – stawka amortyzacyjna 14% podwyższona dwa razy: 14%*2=28%) W metodzie degresywnej amortyzację oblicza się następująco: a)W pierwszym roku użytkowania – amortyzację oblicza się od wartości początkowej; b)W latach następnych – od wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat używania, c)Począwszy od roku, w którym roczna kwota amortyzacji liczonej metodą degresywną miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji liczonej metodą liniową (bez zastosowania wspólczynnika) – przechodzi się na amortyzację metodą liniową. d)Konsekwencją metody jest skrócenie okresu amortyzacji środków trwałych
Uproszczona	- Odnosząca się do środków trwałych o niskiej wartości jednostkowej (wartość tę należy określić w zakładowym planie kont), polgająca na tym, że można dokonywać zbiorczych odpisów dla grup środków trwałych zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisywać wartość tego rodzaju środkó trwałych w koszty działalności w miesiącu wprowadzenia do ewidencji lub w miesiącu następnym

ZASADY AMORTYZOWANIA

Rozpoczęcie odpisów	Nie wcześniej niż po przyjęciu do używania
Zakończeniu odpisów	Nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia niedoboru
Ustalenie zasad amortyzowania	-Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić: a)Okres używania lub stawkę amortyzacyjną b)Metodę amortyzacji Przeprowadzać należy także okresową weryfikację przyjętych okresów lub stawki; w razie potrzeby dokonywać zmiany przyjętych stawek lub okresów – począwszy od następnego roku obrotowego

AMORTYZACJA LINIOWA

Zakupiono i oddano do użytkowania środek trwały o wartości początkowej 20 000 zł i przewidywanym okresie użytkowania 5 lat.

Stopa amortyzacji 20%.

Amortyzacja rocznie: 20000*20%=4000 zł

METODA LINIOWA

Wartość początkowa	Wiek (lata)	Stopa mortyzacyjna	Kwota amortyzacji	Umorzenie	Wartość netto na koniec roku
20000	1	20%	4000	4000	16000
20000	2	20%	4000	8000	12000
20000	3	20%	4000	12000	8000
20000	4	20%	4000	16000	4000
20000	5	20%	4000	20000	0

PRZYKŁAD

Porównać sposób ustalania amortyzacji metodą liniową i mieszaną dla środka trwałego o wartości początkowej 1 mln zł, stopie amortyzacyjnej 10%. Dla metody mieszanej przyjęto współczynnik korygujący 2,0.

METODA MALEJĄCEGO SALDA

Zakupiono i oddano do użytkowania środek trwały o wartości początkowej 20 000 zł i przewidywanym okresie użytkowania 5 lat.

Zastosować degresywną metodę amortyzacji – malejącego salda przy stopie amortyzacji 40%.

I rok: 20000*40%=8000

II rok: 12000*40%=4800

III rok: 7200*40%=2880

IV rok: 4320*40%=1728

V rok: 2592*40%=1037

1555 – wartość końcowa środka trwałego, którą jednostka spodziewa się odzyskać

Razem: 20000

METODA NATURALNA

Metoda oparta na liczbie wytworzonych produktów opierająca na ustalaniu odpisu amortyzacyjnego na podstawie oczekiwanego użycia środka trwałego lub wyniku produkcyjnego.

PRZYKŁAD

Wartość początkowa środka trwałego wynosi 120 000 zł. Jest to środek transportu, którego planowany przebieg w km wynosi:

-W pierwszym roku 7 000

-W drugim roku 5 000

-W trzecim roku 4 000

Razem 16 000

Kwoty amortyzacji dla kolejnych lat:

1)120 000/16 000*7 000 = 52 500 zł

2)120 000/16 000*5 000 = 37 500 zł

3)120 000/16 000*4 000 = 30 000 zł

Razem 120 000 zł

EWIDENCJA KSIĘGOWA

Ewidencja księgowa oraz zakres ujęcia składników majątku trwałego określony powinien być w Zakładowym Planie Kont. Ewidencja księgowa środków trwałych powinna być prowadzona w ujęciu syntetycznym i analitycznym oraz, w razie potrzeby, w ewidencji pozabilansowej.

Ewidencja księgowa
Syntetyczna
Analityczna
Pozabilansowa

Dokumentacja środków trwałych
Dowód „OT”
Dowód „LT”
Protokół likwidacji
Protokół zdawczo-odbiorczy – „PT”

KLASYFIKACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych opracowaną przez Radę Ministrów szczegółowy podział środków trwałych umożliwia ustalenie stawki amortyzacyjnej , określonej przez przepisy podatkowe dla każdego środka trwałego.

KŚT wykorzystywana jest również w celu ustalenia wartości poszczególnych grup, podgrup i rodzajów ŚT oraz dla sporządzenia sprawozdań statystycznych.

Najmniejszą jednostką ewidencyjną ŚT jest obiekt inwentarzowy, który ujmowany jest w ewidencji szczegółowej.

ZAKUP ŚRODKA TRWAŁEGO

1.Faktura VAT za zakupiony ŚT:

a)Wartość netto 3500

b)Podatek naliczony VAT 805

c)Wartość brutto 4305 2. Faktura VAT za dodatkowe usługi związane z zakupionym ŚT

a)Wartość netto 1000

b)Podatek naliczony VAT 230

c)Wartość brutto 1230 3. OT – przyjęcie ŚT do ewidencji i używania wg wartości początkowej 4500

SPRZEDAŻ ŚRODKÓW TRWAŁYCH

1.Zaliczenie wartości księgowej netto (wartość początkowa pomniejszona o umorzenie i odpis aktualizujący) środków trwałych do pozostałych kosztów operacyjnych. – Wyksięgowanie sprzedanego ŚT.

2.Faktura VAT wystawiona za sprzedany środek trwały (wartość brutto fr 615)

AMORTYZACJA ŚT

1. Naliczenie amortyzacji za bieżący okres sprawozdawczy

SPRZEDAŻ ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Różnica między przychodem uzyskanym ze sprzedaży ŚT a kosztami związanymi z jego sprzedażą (tj. wartością netto ŚT oraz dodatkowymi kosztami jego sprzedaży) – stanowi wynik ze zbycia środka trwałego. W przykładzie zysk wynosi 500-300=200, w rachunku zysków i strat zostanie zaliczony do pozostałych przychodów operacyjnych.

ZADANIE

Jednostka gospodarcza Krakchem , podatnik podatku od towarów i usług VAT, zajmuje się produkcją wyrobów, której sprzedaż jest w całości opodatkowana podatkiem VAT.

Zgodnie z zakładowym planem kont jednostka stosuje następujące zasady wyceny i ewidencji :

1) środki trwałe, których wartość początkowa wynosi 3500 zł lub mniej, amortyzowane są metodą uproszczoną, tj. jednorazowo w miesiącu oddania do użytkowania.

Ewidencja kosztów prowadzona jest na kontach wg rodzajów.

Zakup środków trwałych ewidencjonowany jest poprzez konto „Rozliczenie zakupów środków trwałych.

Zgodnie z bilansem sporządzonym na 31 grudnia ub.r. wartość środków trwałych wynosiła 824630 zł. W danych uzupełniających do bilansu podano, iż umorzenie środków trwałych wynosiło 384500 zł.

W styczniu wystąpiły następujące operacje gospodarcze:

Lp.	Treść operacji	Wartość
1	Faktura VAT za zakupiony ŚT – piec piekarniczy: a)Wartość netto pieca b)Wartość montażu pieca c)Podatek naliczony VAT d)Wartość brutto	171000 17100 43263 231363
2 OT – przyjęto do używania, według wartości początkowej, zakupiony piec piekarniczy: dokonano wpisu do księgi inwentarzowej, wystawiono kartę ŚT: Nr KŚT 568, stawka amortyzacyjna 14% 2a) PK – wyksięgowano podatek naliczony w fakturze zakupu
3	LT – w związku ze sprzedażą maszyny produkcyjnej „PX” wyksięgowano ją z ewidencji księgowej: a)Wartość początkowa b)Dotychczasowe umorzenie c)Wartość netto	210000 138000
4	Faktura VAT wystawiona odbiorcy za sprzedaną maszynę produkcyjną „PX”: a)Wartość wg ceny sprzedaży netto b)Podatek naliczony VAT – zw. c)Wartość brutto	85000 85000
5	LT – postawiono w stan likwidacji maszynę piekarniczą „PT” a)Wartość początkowa b)Dotychczasowe umorzenie c)Wartość netto 5a) PK – ewidencja pozabilansowa maszyny piekarniczej w likwidacji	77000 70000 77000
6.	PK – miesięczny odpis umorzenia, amortyzacji za miesiąc styczeń br.	32540

Polecenie:

1.Dokonać otwarcia kont

2. Zapisać na kontach księgi głównej operacje stycznia

3. Ustalić wartość netto posiadanych środków trwałych na koniec stycznia br.

ZADANIE

Spółka DEVA, podatnik podatku od towarów i usług VAT, zajmuje się hodowlą ryb, której sprzedaż jest w całości opodatkowana podatkiem VAT w wysokości 3%.

Zgodnie z zakładowym planem kont jednostka stosuje następujące zasady wyceny i ewidencji:

1)Środki trwałe, których wartość początkowa jest wyższa niż 3500 zł, amortyzowane są metodą liniową,

2)Odpisy amortyzacyjne dokonywane są w następnym miesiącu po miesiącu oddania środka do używania

3)Środki trwałe, których wartość początkowa wynosi 3500 zł lub mniej, amortyzowane są metodą uproszczoną, tj. jednorazowo w miesiącu oddania do użytkowania,

4)Ewidencja kosztów prowadzona jest na kontach wg rodzajów,

5)Zakup środków trwałych ewidencjonowany jest przez konto „Rozliczenie zakupów ŚT”

Zgodnie z tabelą amortyzacyjną, sporządzoną w styczniu br., wartość ŚT wynosiła 466800 zł, a umorzenie środków trwałych wynosiło 232000 zł.

W styczniu wystąpiły następujące operacje gospodarcze

Lp.	Treść operacji gospodarczych	Wartość
1	LT – postawiono w stan likwidacji kontener mieszkalny: a)Wartość początkowa b)Dotychczasowe umorzenie c)Ewidencja pozabilansowa	30000 30000
2.	PZ – przyjęto do magazynu deski, jako odzyskane z rozbiórki kontenera mieszkalnego	4200
3,	PK – zakończono likwidację kontenera mieszkalnego – wyksięgowanie z ewidencji pozabilansowej	4200
4	LT – w związku ze sprzedażą budynku, wyksięgowano go z ewidencji księgowej: a)Wartość inwentarzowa brutto b)Dotychczasowe umorzenie na koniec stycznia c)Wartość netto	316800
5.	Faktura VAT wystawiona odbiorcy za sprzedany budynek: a)Wartość netto b)Podatek należny VAT – zw c)Wartość brutto	200000 - 200000
6	Faktura do spółdzielni mieszkaniowej za zakupione spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego: a)Wartość netto b)Podatek naliczony VAT – zw c)Wartość brutto	150000 150000
7.	OT – przyjęto do używania według wartości początkowej, zakupiony lokal użytkowy; dokonano wpisu do księgi inwentarzowej, wystawiono kartę środka trwałego, zaktualizowano tabelę amortyzacyjną na bieżący rok: Nr KŚT 121, stawka amortyzacyjna 2,5%	-
8. PK – miesięczny odpis amortyzacji za styczeń br.

Polecenia do wykonania:

1.Otworzyć konta

2.Zapisać na kontach księgi głównej operacje stycznia

3.Ustalić wartość brutto oraz wartość netto posiadanych ŚT na koniec stycznia oraz na dzień 31.12. br. przy założeniu, że do końca roku nie nastąpią żadne zmiany w stanie ŚT.

4.Uzupełnić i skorygować do lutego na następne miesiące plan amortyzacji ŚT.

ZADANIE

Jednostka zakupiła w maju 2011 roku maszynę zakwalifikowaną do grupy 5 KŚT, rodzaj 548. Jednostka rozpoczęła dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od czerwca 2011 r. od wartości początkowej w cenie nabycia 48 000 zł. Roczna stawka amortyzacyjna 14%.

Polecenia.

1.Ustalić roczny i miesięczny odpis amortyzacyjny przy zastosowaniu metody liniowej.

2.Przedstawić przebieg amortyzacji liniowej środka trwałego.

3.Przedstawić przebieg amortyzacji metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika 2,0.

ZADANIE

Jednostka gospodarcza GUARD, podatnik podatku od towarów i usług VAT, zajmuje się produkcją wyrobów, których sprzedaż jest w całości opodatkowana podatkiem VAT.

Zgodnie z zakładowym planem kont jednostka stosuje następujące zasady wyceny i ewidencji:

1)Środki trwałe, których wartość początkowa jest wyższa niż 3500 zł, amortyzowane są metodą liniową

2)Odpisy amortyzacyjne dokonywane są w następnym miesiącu po miesiącu oddania środka do użytkowania,

3)Środki trwałe, których wartość początkowa wynosi 3500 zł lub mniej, amortyzowane są metodą uproszczoną, tj. jednorazowo w miesiącu oddania do użytkowania,

4)Ewidencja kosztów prowadzona jest na kontach według rodzajów,

5)Zakup środków trwałych ewidencjonowany jest poprzez konto „Rozliczenie zakupu środków trwałych”

Saldo początkowe wybranych kont na dzień 1 lipca br. kształtowały się następująco:

Nr	Wyszczególnienie	Wartość
011	Środki trwałe	188316
091	Środki trwałe w likwidacji (maszyna „Q”)	21740
071	Umorzenie środków trwałych	53200
101	Kasa	2000
401	Amortyzacja	231400
762	Pozostałe koszty operacyjne	8516

W lipcu br. wystąpiły następujące operacje gospodarcze:

Lp.	Treść operacji gospodarczych	Wartość
1.	Faktura VAT, płatna przelewem, za zakupiony ŚT „X” a)Wartość netto b)Podatek naliczony VAT 23% c)Wartość brutto	15320 3523,6 18843,36
2.	OT – przyjęto do używania, według wartości początkowej, zakupiony ŚT „X”: dokonano wpisu do księgi inwentarzowej, wystawiono kartę ŚT: Nr KŚT xxx, stawka amortyzacyjna 10% 2a Podatek naliczony w fakturze zakupu
3.	Faktura VAT od przewoźnika „X” za transport maszyny „Q” na złom: a)Wartość netto b)Podatek naliczony VAT c)Wartość brutto	120 27,6 147,6
4.	PK – wyksięgowanie z ewidencji pozabilansowej maszyny „Q” w związku z zakończeniem likwidacji ŚT
5.	KP-1: przyjęto do kasy gotówkę ze sprzedaży złomu	350
6.	LT – w wyniku pożaru uległ zniszczeniu warsztat naprawczy: a)Wartość początkowa b)Dotychczasowe umorzenie c)Wartość netto Warsztat był ubezpieczony w PZU od ognia i innych zdarzeń losowych 6A) Ewidencja na koncie pozabilansowym – warsztat w likwidacji	21000 12500 8500 21000
7.	LT – w wyniku zalania wodą w trakcie gaszenia pożaru uległ kompletnemu zniszczeniu przyrząd „PZ”. a)Wartość początkowa b)Dotychczasowe umorzenie c)Wartość netto Przyrząd nie był ubezpieczony. 7a Ewidencja na koncie pozabilansowym	13100 10000 3100 13100
8.	Faktura VAT, zapłacona gotówką, od firmy ROB za usunięcie i zniszczenie pozostałości po przyrządzie „PZ”: a)Wartość netto usługi b)Podatek naliczony VAT c)Wartość brutto d)Wyksięgowanie z ewidencji pozabilansowej przyrządu „PZ”	170 39,1 209,1 13100
9.	Faktura VAT, zapłacona gotówką, od firmy ROB za rozbiórkę warsztatu naprawczego: a)Wartość netto usługi b)Podatek naliczony VAT c)Wartość brutto	1000 230 1230
10.	WB – potwierdzający przelew z PZU odszkodowania za poniesioną stratę, którą wyceniono na 9000 zł	9000
11.	PK – wyksięgowano z ewidencji pozabilansowej wartości likwidowanego warsztatu	21000
12.	PK – miesięczny odpis amortyzacji/umorzenia za lipiec br	11920

Polecenia:

1.Otworzyć konta

2.Zapisać na kontach księgi głównej operacje lipca.

3.Ustalić wartość netto posiadanych ŚT na koniec lipca br.

4.Ustalić wynik z operacji nadzwyczajnych; wskazać pozycję, pod którą zostanie on wykazany w rachunku zysków i strat.