53. Zalecanym scenariuszem dla rozwoju gospodarczego jest :

C. szeroko rozwinęta pomoc krajom zacofanym (tego nie jestem pewna)

55. Do chorób społecznych należą:

• alkoholizm

• nikotynizm

• zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS)

• reumatyzm

• cukrzyca

• choroby weneryczne

56.Wymien grupy spoleczne w ktorych sa najczestsze przypadki narkomanii lub sporadycznego zazywania narkotykow:

studenci, uczniowie, piosenkarki/rzy,

57. Przewodniczenie powstalej w 1983r. Światowej komisji srod. i rozwoju powierzono.

A. G.H. Brundtland

58. Nieformalne zrzeszenie rzadow wysoko rozwinietych krajow prowadzacych wspolna polityke kredytowa w stosunku do innych kraków.

A. Klub Paryski

59. Wymien główne problemy globalne:

-wyczerpywalnosc surowcow naturalnych

- problemy ekologiczne (zanieczyszczenie srod. )

-zadluzenie miedzynarodowe

-problemy demograficzne

-bezrobocie

-zjawisko niedozywienia i glodu

-problemy zwiazane z wojna i pokojem, wyscig zbrojen, rozbrojenie, niebezp. wojny nuklearnej

- problemy spoleczne : choroby AIDS, narkomania

- przestepczosc miedzynarodowa i terroryzm

60. Podaj przyczyny problemow demograficznych na swiecie

w krajach wysokorozwinietych pojawia sie problem zbyt niskiego stopnia przyrostu naturalnego Europa „starzejacy sie” kontynent

W krajach rozwijajacych sie –wysoki przyrost naturalny -2,5 – 2% kraje biedne

Przyczyny wysokiego przyrostu ludności w krajach rozwijających się:

• wysoki współczynnik dzietności – duża liczba dzieci rodzona przez jedną kobietę

• duża liczba kobiet w wieku rozrodczym

• wielodzietny model rodziny podtrzymywany tradycją

• małe znaczenie środków antykoncepcyjnych, aborcji, świadomego planowania rodziny

• rozwój medycyny, szczepień ochronnych ograniczających epidemie

• zmniejszenie umieralności niemowląt

• wydłużenie życia

Przyczyny niewielkiego lub ujemnego przyrostu naturalnego

• mały współczynnik dzietności

• starzenie się społeczeństwa – zmniejszenie się liczby kobiet w wieku rozrodczym

• powszechność antykoncepcji

• zmniejszenie się liczby zawieranych małżeństw

• wzrost liczby rozwodów

• indywidualizm, materializm, konsumpcyjny styl życia

• wydłużanie się okresu nauki

• emancypacja kobiet – kobiety coraz częściej stawiają na samorealizacje, karierę zawodową

61. Terroryzm jest to: użycie siły lub przemocy przeciwko osobom lub ich własności z pogwałceniem prawa mające na celu zaostrzenie i wymuszenie na danej grupie ludzi realizacji określonych celów. Wymuszenie ustępstw politycznych strachem.

1.jak przystosowują się ssaki, ptaki, owady, gady do promieniowania

ultrafioletowego

,Z promieniowaniem słonecznym, związane jest szkodliwe promieniowanie UV. Jest ono bardzo niebezpieczne, dlatego zwierzęta muszą się przed nim chronić. Sierść wielu zwierząt oraz pióra wielu ptaków zmieniają barwę pod wpływem światła. U człowieka w skórze występuje melatonina. Pod wpływem słońca rozproszenie tego barwnika w skórze wzrasta i pojawia się ciemne zabarwienie, znane jako opalenizna.

2.jak zmiany klimaty wpłyną na organizmy żywe w Afryce, Azji, Australii i na jeszcze jednym kontynencie - w tej chwili nie pamiętam jakim,

3.jakie ma lokalne działanie ditlenek węgla,

Dwutlenek węgla przyczynia się do podniesienia średniej temperatury powietrza, gromadząc się w niskich warstwach atmosfery i tworząc swego rodzaju płaszcz. Podniesienie temperatury może prowadzić do stopienia się lodowców oraz podwyższenia poziomu wód w oceanach i morzach. Następstwem wzrosty średnich temperatur jest również zmiana warunków życia organizmów żywych.

4.co to jest kopalina,

Składniki przyrody przewaznie substancje mineralne wydobywane zazwyczaj z gornej czesci litosfery wykorzystywane pzrez ludzi do zaopatrzenia w odpowienid a ilosc materii i energii

5.co to jest surowiec mineralny,

Substancje ktore moga byc przemyslowo uzytkowane przy dzisiejszym stanie techniki pod wzgledem jakosciowym zapewniaja mozliwosc zastosowania odpowiedniego procesu technologicznego

6.do surowców skalnych zaliczają się...

granity, sjenity, wpanieni, dolomitów, margli, glin, iłów, żwirów, piasków

7.do surowców chemicznych zaliczają się...

- sole kamienne

-sole potasowe

-fosforyty

-siarka rodzima

-piryt

gips,anhydryt

-fluoryt

-rudy arsenu

-gaz ziemny

-wegle

8.wymienić 4 cele zrównoważonego rozwoju wymienione w preambule konstytucji RP (coś na wzór),

Jednocześnie Strategia powinna uwzględniać potrzeby w zakresie:

- bezpieczeństwa terytorialnego i ekologicznego kraju,

- utrzymania suwerenności Państwa,

- zabezpieczenia zdrowotnego i socjalnego każdego obywatela,

- przestrzegania praw i obowiązków wynikających z Konstytucji,

- poszanowania i przestrzegania istniejącego porządku prawnego

9.ile razy silniej na efekt cieplarniany wpływa metan w porównaniu do dwutlenku węgla,

Pod względem wpływu na efekt cieplarniany metan jest ponad 20 razy bardziej szkodliwy od dwutlenku węgla.

10.odpowiednikiem energii z uranu jest 300 ton węgla, 2500 ton węgla kamiennego

11.ile jest ozonu w ozonosferze,

Maksymalna gęstość ozonu występuje na wysokości ok. i jest rzędu 10-7 kg/m3, co stanowi ok. jedną stutysięczną część gęstości atmosfery na tej wysokości.

cały ozon z ozonosfery w warunkach normalnych utworzyłby na poziomie morza warstwę o grubości ok.

12.przyczyną smogu londyńskiego jest...

Smog londyński jest przykładem smogu siarkowego. Smog siarkowy występuje w wielkich aglomeracjach w klimacie umiarkowanym. Najczęściej występuje między listopadem, a styczniem. Jest efektem spalania węgla w połączeniu z dużą koncentracją sadzy oraz tlenków siarki i węgla.

13.wydobycie których surowców wzrosło,

ropa naftowa z 180tys. t do 600tys. t, gaz ziemny 3,5mld m^3 do 6mld ,kamienie łamane niewielki wzrost, piaski i zwiry niewielki wzrost

14.wydobycie których surowców nie uległo zmianie,

sol kamienna

15.gdzie wydobywa się miedź,

Lublin,Polkowice Sieroszowice

16.gdzie wydobywa się sól kamienną,

Polska :Kujawy: Inowrocław, Ciechocinek,Wsch. Wielkopolska: Kłodawa, Dolny Śląsk – Sieroszowice

Swiat :Włochy Francja Portugalia Hiszpania Indie Chiny Rosja Azerbejdzan Kazachstan Arabia Saudyjska Algieria

17.w rejonach wydobycia miedzy wydobywa się również...

złoża siarczkowe – 90% wydobycia miedzi

18.największe złoża fosforytów i apatytów mają kraje...

Ameryka Północna – Pół. Karolina, Floryda, Ukraina, Rosja okolice jeziora Bajkał, Afryka Maroko Algieria Tunezja Egipt

18.skutki wydobycia węgla kamiennego,

negatywne: *przeksztalcenia:

-geomechaniczne deformacje teren, zawały

-podtapianie terenu w skutek osiadania

-zmiana sieci hydrogeograficzne

-zmiany kierunkow ciekow wodnych

-obnizenie poziomu wod gruntowych

*biologiczne – obnizenie zwierciadla wody

-przesuszenie terenu

*silne zaludnienie terenow – silna antropopresja aglomeracje miejsko - przemyslowe

19.skutki wydobycia siarki,

*przeksztalcenia – geomechaniczne eksploatacja otworowa – tworza sie osiadania o owalnym ksztalcie i duzej glebokosci

- przeksztalcenia hydrogeologiczne zmiany stosunkow wodnych

-zmiany chemiczne przedostawanie sie siraki elementarnej na na powierzchnie i jej reakcje , zmineralizowanie wod,

-skazenie powietrza wody gleby spowodowane skladowaniem kopaliny

-siarka rodzima ktora dostaje sie do gleby wchodzi w sklad reakcji mikrobiologicznych

20.zaznaczyć kopaliny niemetaliczne,

- chemiczne

-ceramiczne

-ogniotrwale

-budowlane

-specjalne

21.aktualnie wydobywa się 70 mln.ton(2009r.) węgla kamiennego

22.skutki wzrostu temperatury w miastach

prowadzi do zmian w klimacie miasta:

zmienia sie liczba dni tzw. charakterystycznych, wiecej dni goracych mniej dni z przymrozkami

-dlugosc trwania termicznych pór roku

-wydluza sie okres wegetacji

-wzrasta czestotliwosc wystepowania chmur klebiastych

-wzrasta suma opadow atmosf. o charakt. lokalnym

-roznica temp. miedzy miastem a wsia 6-10 stopni C (zaleznie od l. mieszkancow)

23.co to jest złoże

naturalne nagromadzenie kopaliny w skorupie ziemskiej, ktore pozwala na gospodarczo uzasadniona eksploatacje

26.choroby cywilizacyjne

-AIDS

- anoreksja

- cukrzyca

-depresja

- nerwica

-otyłość

- zakupoholizm

28.Globalizm – całościowe myslenie o swiatowych procesach ekonomicznych

29.Przykłady zamachów terrorystycznych

-11 wrzesien 2001 atak na WTC

-nalot na Drezno 1945

-nalot na Jugosławię 1990

30.Biomasa-surowiec energetyczny

przyklady:

Do celów energetycznych wykorzystuje się najczęściej:

• drewno o niskiej jakości technologicznej oraz odpadowe

• odchody zwierząt (np: kał)

• osady ściekowe

• słomę, makuchy i inne odpady produkcji rolniczej

• wodorosty uprawiane specjalnie w celach energetycznych

• odpady organiczne np. wysłodki buraczane, łodygi kukurydzy, trawy, lucerny

• oleje roślinne i tłuszcze zwierzęce.

31.skutki/wady wydobycia węgla brunatnego i miedzi

w. brunatnego:

-przeksztalcenie gleb

-wylaczoenie z uzytkowania rolniczego gleb w poblizu wydobycia w. brunatnego

-zmiany morfologiczne terenu

-odwodnienie terenu – zmiany jakosiowe i ilosciowe wod powierzchniowych

-naruszenie walorow krajobrazu i pogorszenie walorow rekreacyjnych

- duze elektroweni bazujace na zlozu wytwarzaja duze ilosci pylow i popiolow

Miedz:

ujemne skutki dla srod.

- zajecie duzej powierzchni terenu przez obiekty

-przesiakanie wody o silnie alkalicznym odczynie i duzym zasoleniu i jej oddzialywaniu na glebe

-wywiewanie z powierzchni drobnych pylow i piaskow metalicznych (Cu.Pb)

-emisja szkodliwych gazow SO2 i pylow Cu i Pb

32.Kopaliny towarzyszące

moga byc wydobywane tylko z kopalin glownych gdyz samodzielna ich ekspolatacja jest nieoplacalna

33.przyczyna dziury ozonowej, potem trzeba było zaznaczyć spośród wymienionych związków np chlorki

Przyczyną tworzenia się dziury ozonowej jest niszczenie ozonu w atmosferze przez freony. Są to związki chemiczne, które w wyniku promieniowania ultrafioletowego rozkładają się na węgiel, fluor i chlor. Chlor wchodzi następnie w reakcję z ozonem prowadząc do tworzenia się tlenków i zwykłego tlenu. Tlenki chloru łączą się z kolei w dwutlenki chloru i uwalniają pojedyncze atomy chloru, które rozbijają cząsteczki ozonu. Owe reakcje zachodzą, aż do zupełnego wyczerpania się cząstek ozonu albo do usunięcia chloru w wyniku innych reakcji chemicznych. Szacuje się, iż rocznie zawartość ozonu spada od ok. 0,2% nad równikiem do ok. 0,4 - 0,8 w szerokościach umiarkowanych. Jednak najszybciej ilość ozonu maleje nad biegunem południowym. Od czasu odkrycia dziury ozonowej w 1985 r. jej powierzchnia nad Antarktydą powiększyła się o 15%.

34.smog typu Los Angeles

Smog Los Angeles jest przykładem smogu fotochemicznego. W przypadku smogu fotochemicznego powstaje on w klimacie subtropikalnym lub tropikalnym. Tworzy się ze spalin samochodowych, które zawierają czad, węglowodory i tlenki azotu. Działające na nie promienie słoneczne wywołują reakcje zachodzące pomiędzy nimi, co warunkuje powstanie substancji o właściwościach silnie utleniających. Smog fotochemiczny uszkadza drogi oddechowe. Na powstawanie smogu fotochemicznego duży wpływ ma ozon. Powstaje on podczas wyładowań elektrycznych zachodzących w powietrzu oraz w ozonizatorach. Jest to niebieskawy gaz, który cechuje się ostrym zapachem, zdecydowanie toksycznym. Dla ludzi, może być trująca jedna cząsteczka ozonu w milionie cząstek atmosfery. W bliskiej odległości od powierzchni kuli Ziemskiej, ozon staje się trucizna. Jest on współuczestnikiem podczas tworzenia się smogu fotochemicznego. Poza Los Angeles smog fotochemiczny powstaje również na terenie Niemiec, w okresie letnim, przykładowo w Mannheim. Jego natężenie jest natomiast znacznie słabsze, w porównaniu ze strefami subtropikalnymi.

35. Kopaliny metalicze rudy zelaza, metali staliwnych Mn.Cr, Ni,Mg, niezalaznych Cu, Pb, Zn, metali kruchych As, lekkich Al,Bc, szlachetnych Ag,An, pierwiastki promieniotworcze U,Th, metali rzadkich Ge,Cs,Nb

Do pierwiastków, których cykl biogeochemiczny ma obieg typu gazowego należą: węgiel, azot i siarka.

6. Do zasobów naturalnych niewyczerpywanych należą: energia wiatru, energia słoneczna.

7. Gospodarka rabunkowa zasobami naturalnymi prowadzi do: intensywnej eksploatacji zasobów, pozbawienia możliwości odtworzenia zasobów.

8. Na terenie Polski istnieją w większości obszary, na których warunki do energetyki wiatrowej są: korzystne.

9. Do surowców energetycznych z grupy węgla należą: torf, ropa naftowa, węgiel brunatny, węgiel kamienny.

10. W Polsce pokłady węgla kamiennego występują w rejonie: Górnego Śląska i Lublina.

11. Największa część zanieczyszczeń gromadzi się w troposferze.

12. Udział gleb o różnym stopniu zanieczyszczenia metalami ciężkimi wynosi: 10%

13. Udział gleb o naturalnej o podwyższonej zawartości metali ciężkich: 97%

14. W którym rejonie Polski występuje największe zanieczyszczenie powietrza pyłami: śląskie.

15. Szczególnie podatne na zakwaszenie z powodów kwaśnych opadów w Polsce są: Góry Izerskie, Łysogóry.