Arkusz Zachowania się Ucznia B. Markowskiej

Arkusz jest wystandaryzowaną i znormalizowaną skalą ocen o strukturze czynnikowej, przeznaczoną do badania dzieci w wieku od 6 do 14 lat. Składa się on z czterech części :

1. Charakterystyka ucznia obejmująca rejestr 50 łatwych do zaobserwowania i oceny cech ( np. 32. Dobre samopoczucie: uśmiechnięty, pogodny, wszystko go cieszy ), które wiążą się z ogólnym powodzeniem dziecka w życiu szkolnym, decydują o osiągnięciach w nauce i o prawidłowych kontaktach społecznych. Tą część wypełnia nauczyciel dokonując oceny w skali pięciostopniowej. Należy podkreślić, że osoba wypełniająca tą część nie powinna mieć dostępu do arkusza zbiorczego kwestia obiektywizmu ).

2. Charakterystyka środowiska rodzinnego ucznia : struktura i skład rodziny, jej sytuacja materialna, panująca w niej atmosfera wychowawcza, opieka nad dzieckiem, współpraca rodziców ze szkołą, pozarodzinne formy opieki nad dzieckiem, pomoc ze strony szkoły

3. Rozwój fizyczny oraz stanu zdrowia dziecka. Tą część powinien wypełnić lekarz szkolny

4. Część czwarta obejmuje zestawienie zbiorcze 50 cech zachowania i ich przyporządkowanie pięciu czynnikom ( motywacja do nauki, zachowanie się antyspołeczne, przyhamowanie, uspołecznienie, zainteresowania seksualne ). Jest ona przeznaczona wyłącznie dla diagnosty

1. Motywacja do nauki szkolnej obejmuje cechy określające pozytywną i aktywną postawę dziecka wobec wymagań szkoły, charakteryzującą się pilnością, wytrwałością i koncentracją na zadaniach szkolnych

2. Zachowanie się antyspołeczne obejmuje cechy związane z obniżoną kontrolą własnego zachowania i z agresywną postawą wobec innych osób.

3. Przyhamowanie określa cechy zachowania się dziecka związane z bierną postawą wobec innych osób oraz reakcjami lękowymi i obniżonym samopoczuciem

4. Uspołecznienie obejmuje cechy określające przyjazną postawę dziecka wobec innych osób, uwarunkowaną zdolnością do "ciepłych" reakcji interpersonalnych, pełnych życzliwości i tolerancji

5. Zainteresowania seksualne obejmują koncentrowanie się na sprawach seksu i osobach odmiennej płci

W każdej z pięciu skal czynnikowych sumuje się punkty, które są oceną odpowiednich cech. Wartości maksymalne w skalach I - IV wynoszą 60 punktów w skali V - 10 punktów. Uzyskanym wynikom surowym odpowiadają określone wartości znormalizowane, które pozwalają na dokonanie słownej oceny danego czynnika w kategoriach :

• wyniki bardzo wysokie

• wysokie

• przeciętne

• niskie

• bardzo niskie

Ostatni krok interpretacji formalnej to wyrysowanie profilu czynników. Najogólniejsza zasada interpretacji nieformalnej przedstawia się następująco : wysokie wyniki w skalach czynnikowych I i IV są pożądane i świadczą o dobrym przystosowaniu dziecka do szkoły. Wysokie wyniki w skalach II i III świadczą o złym przystosowaniu.