NAO + :Duża wartość Indeksu NAO w zimie oznacza głęboki Niż Oslandzki i umocniony Wyż Azorski. Taki układ generuje nad Europą silne wiatry z płd.-zach. i transport wilgotnych i ciepłych mas powietrza nad płn. część kontynentu.
NAO - :Mała (ujemna) wartość indeksu NAO oznacza osłabiony Niż Islandzki i słabszy Wyż Azorski. Nad Europą napływają suche i chłodne masy powietrza z płn.-wschodu.
Islandia: Ponta Delgado, Lizbona, Gibraltar.
Oscylacja płd- El Nino.
El Nino- jest wielkoskalowym zjawiskiem klimatycznym występującym w okołorównikowym obszarze O. Spokojnego, obejmuje system ocean-atmosfera. Jest ono zw. z okresowo pojawiającym się wzrostem temp. wód powierzchniowych oceanu i zanikiem upwellingu u wybrzeży Peru i Chile. Zazwyczaj zjawisko to ma miejsce w okresie Bożego Narodzenia (El Nino- oznacz- Dzieciątko
SMOG- typu londyńskiego: SIARCZANOWY
- tworzy się w chłodnym okresie roku, gdy w antycyklonalnej sytuacji barycznej występuje inwersja temperatury.
- powodem są zanieczyszczenia powietrza związane ze spalaniem węgla i w konsekwencji emisji dwutlenku siarki i pyłów SO2, łączą się z mgłą tworząc kwas siarkowy.
- wilgotne, mgliste, stagnujące powietrze wygląda na brudne, czarne od sadzy.
1952r- bardzo silny smog, występuje bardzo rzadko.
SMOG- typu Los Angeles: FOTOCHEMICZNY
- powstaje w upalne dni przy wilgotnym powietrzu przy nadmiernym ruchu ulicznym, głównym składnikiem jest ozon, ma kolor brązowy.
Cyrkulacja Walkera – powietrze wznosi się i tworząc chmury powoduje duże opady, powietrze osadza chmury nad Ameryką Pd i powoduje upwelling (żyzne wody, dużo ryb). Czasem powierzchniowe wody znad Australii cofają się do wybrzeży Ameryki Pd: mniej ryb, zmiana klimatu Ameryki (bardzo duże opady, spływy błotne), W rejonie Australii – okresy susz.
Klasyfikacja ALISOWA (genetyczna)
Równikowa- masy powietrza rówkinowego
Podrównikowa- latem- masy równikowe, zimą- zwrotnikowe
Zwrotnikowa- pasy powietrza zwrotn.
Podzwrotnikowa- latem, masy zwrotnikowe, zimą- polarne
Umiarkowana- masy powietrza polarnego
Subarktyczna, subantarktyczna- latem- polarne, zimą- arktyczne lub antarktyczne
Arktyczne i antarktyczne- masy powietrza arktyczne, antarktyczne
Nie podał kryteriów termicznych i wilgotnościowych, nie stworzył typów
Typt: kontynentalny, oceaniczny,wybrzeży wsch. i zach.
Granice są jednocześnie frontem klimatologicznym
KLASYFIKACJA KOPPENA empiryczna wg. wskaźników
A – międzyzwrotnikowe klimaty deszczowe
Af - klimat tropikalnych lasów deszczowych
Am - klimat tropikalny monsunowy
Aw - klimat sawann
B - klimaty suchy
BSh - klimat stepów
Bwh - klimat pustyń podzwrotnikowych
BWk - klimat pustyń strefy umiarkowanych
BSk - klimat stepowy umiarkowany
C – klimat wilgotne, umiarkowanie ciepłe
Cw - klimat ciepły z suchą zimą
Cs - klimat ciepły z suchym latem (klimat śródziemnomorski)
Cf - klimat umiarkowany wilgotny
D - klimat lasów borealnych i tajgi (umiarkowanie chłodne)
Dw - klimat chłodny z suchą zimą
Df - klimat chłodny wilgotny
E – klimaty polarne
Et - klimat tundry
Ef - klimat wiecznego mrozu
WILGOTNOŚĆ POWIETRZA-
Wskaźniki określające wilgotność powietrza:
ciśnienie pary wodnej (prężność pary wodnej)- ciśnienie cząsteczkowe pary wodnej zawartej w powietrzu (hPa)
aktualne ciśnienie pary wodnej (e)- faktycznie obserwowane ciśnienie pary wodnej w danej chwili i w danym miejscu.
Ciśnienie pary nasyconej (E)- największa wartość, jaka może występować w danej temp., zanim nastąpi proces kondensacji
Wilgotność bezwzględna- gęstość pary wodnej zawartej w jednostce powietrza (g/m3)
Wilgotność względna (f)- stosunek aktualnego ciśnienia pary wodnej (e) a danej temp. Do ciśnienia pary nasyconej w tej samej temp. (E) (100%).
TEMPERATURA PUNKTU ROSY- temp. Do której należy ochładzać powietrze przy stałym ciśnieniu pary wodnej, aby aktualne ciśnienie pary wodnej stało się ciśnieniem pary nasyconej.
Niedosyt wilgotności powietrza (d)- różnica między ciśnieniem pary nasyconej i aktualnym ciśnieniem pary wodnej w tej samej temp. (hPa)
Typy opadów:
a) równikowy: znaczne sumy opadów 1000- lub więcej nawet
występowanie 2 maksimów pojawiające się w okresie równonocy strefa konwergencji jest wtedy blisko równika zenitalne położenie słońca nad równikiem wzmaga konwekcję
b) zwrotnikowy: małe sumy opadów rocznych jedna pora deszczowa trwa 4 miesiące i pora sucha 8 miesięcy obszary pustynne
c) monsunowy zwrotnikowy: bardzo dużo opadów i bardzo duża amplituda opady letnie maksymalne zimowe minimalne
d) podzwrotnikowy śródziemnomorski: opady głównie w chłodnej porze roku a latem opady minimalne opady związane z przemieszczaniem się układów barycznych
e) kontynentalny konwekcyjny umiarkowanych szerokości geograficznych: maksymalne opady latem zimą minimalne latem nagrzanie powietrza nad lądami uruchamia konwekcje letnie opady zwiększają też niże baryczne. Zimowe opadu są minimalne SA skutkiem potężnych układów wyżowych przynoszących pogodę suchą i bezchmurną.
f) morski umiarkowanych szerokości: opady rozłożone równomiernie z nieznaczną przewagą opadów jesienno- zimowych przynoszących przez układy cyklonalne znad obszarów morskich najmniej wilgotna jest wiosna i wczesne lato.
g) polarny: mała roczna suma opadów przewaga opadów letnich związana ze zwiększeniem o tej porze wilgotności powietrza.
Tornado (skala intensywności tornad Fujity od F0 do F5) - gwałtownie wirująca kolumna powietrza, będąca jednocześnie w kontakcie z powierzchnią ziemi i podstawą cumulonimbusa lub rzadziej wypiętrzonego cumulusa. Tornada osiągają różne rozmiary. Zwykle przyjmują postać widzialnego leja kondensacyjnego, węższym końcem dotykającego ziemi. Dolna część leja jest często otoczona chmurą odłamków i pyłu.
Zjawisko mamma - wypukłości znajdujące się w dolnej części chmury, wyglądem przypominające wymiona.
Cyklon tropikalny - rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla niżów barycznych; wirowy układ wiatrów w obrębie niżu (przemieszczają się po liniach spiralnych od zewnątrz do środka), na półkuli północnej kierunek przeciwny do kierunku ruchu wskazówek zegara, zaś na południowej zgodny z kierunkiem wskazówek zegara.
CYKLON I TORNADO
PODOBIEŃSTWA – oba to ukł. wirowe, kierunek przeciwny do ruchu wskazówek zegara
RÓŻNICE – tornado tworzy się na styku 2 ukł. barycznych a cyklon w jednorodnym układzie
Ungeheuerze:
Człowiek czyje sie najgorzej w warunkach pogody niżowej, która jest związana z tworzeniem się i przemieszczaniem frontów atmosferycznych. Niekorzystnie czujemy się, kiedy występuje: 1. napływ (adwekcja)ciepłego powietrza w przeddniej części niżu;2. napływ zimnego powietrza w tylnej części niżu.