Kodeks pracy zmiany w 2009, świadczenia przysługujące  

Dr G. Gaweł

Nowe przepisy 

• Udzielanie dłuższych urlopów i zasiłków macierzyńskich

• Nie ma już stosunku pracy z mianowania samorządowców

• Medyk zaopiekuje się załogą, gdy szef podpisze z nim kontrakt

• Dokumenty ubezpieczeniowe z bezpiecznym podpisem

• Elektroniczna lista płac jest przywilejem największych firm

• W tym roku podwładni przepracują 253 dni, czyli 2024 godzin

• Wyższa pensja minimalna

• Wraz z płacą minimalną wzrosły inne świadczenia

• Zdrożała praca w nocy

• Można zmniejszyć obowiązki socjalne wobec załogi

Urlop macierzyński 

• Pracownice które urodziły 1 stycznia 2009 roku lub później albo już były tego dnia na urlopie macierzyńskim, opiekują się maluchami dłużej co najmniej dwa tygodnie

• O długości urlopu decyduje liczba pociech urodzonych w trakcie porodu

• Gdy urodzi się jedno dziecko – 20 tygodni podstawowego, obowiązkowego urlopu przysługuje

• Dwoje dzieci- 31 tygodni

• Trojaczki- 33 tygodnie

• Czworaczki- 35 tygodni

• Pięcioraczki i więcej maluchów 37 tygodni

Wprowadzenie nowej metody obowiązkowego dzielenia UM 

• Do tej pory nie było takiego wymogu

• Od 1 stycznia 2009 nadal po wykorzystaniu po porodzie 14 tygodni UM kobieta może jego resztę scedować na pracownika ojca wychowującego dziecko, na jego pisemny wniosek. W ten sposób ojciec dostaje niejako w spadku odpowiednio 6,17,21 lub 23 tygodnie urlopu

• Nowe regulacje – po odbyciu przez pracownicę po porodzie 8 tyg. UM pracownikowi ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do jego części odpowiadającej okresowi, kiedy mama wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający osobista opiekę nad dzieckiem. Jej urlop zostaje na ten czas przerwany. Aktywuje się on ewentualnie po wyleczeniu i powrocie z hospitalizacji, jeśli ojciec nie wyczerpie pełnego wymiaru

Dłuższe urlopy dla opiekunów adopcyjnych 

• Dłuższe urlopy uzyskali tez pracownicy, którzy przyjęli obce dziecko lub dzieci:

• Na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie.

• Jako rodzinna zastępcza, z wyjątkiem zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem

Zmieniła się filozofia ustalania urlopów na warunkach macierzyńskich :

• Od 1 stycznia 2009 wymiar podstawowego urlopu na warunkach macierzyńskiego zależy od liczby dzieci wziętych pod opiekę. I tak , gdy chodzi o :

• Jedno dziecko – 20 tyg.

• Dwoje- 31 tyg.

• Troje – 33 tyg.

Opiekunowie którzy wezmą pod opiekę obce dziecko lub dzieci też będą mieli prawo do obniżenia wymiaru czasu pracy najwyżej o połowę w trakcie dodatkowego urlopu na warunkach macierzyńskiego

Na wychowawczym 

• Etatowa mama lub tata mogą od 1 stycznia 2009 zrezygnować z urlopu wychowawczego , by obniżyć w macierzystym zakładzie wymiar czasu pracy maksymalnie do pół etatu

• Złożony wniosek musi być respektowany przez pracodawcę

• Od 1 stycznia 2009 pracodawca nie może takiemu pracownikowi dać wypowiedzenia ani inaczej rozwiązać z nim angażu od dnia złożenia wniosku do powrotu do poprzedniego wymiaru , maksymalnie jednak przez 12 m-cy

• Rozwiązanie stosunku pracy z takim pracownikiem jest możliwe gdy ogłoszona jest upadłość , likwidacja zakładu, lub podwładny sam na to zasłużył ( ciężko naruszył obowiązki, popełnił przestępstwo uniemożliwiające dalsze jego zatrudnienie na danym stanowisku; utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy)

Opieka roztoczona nad tatą 

• Podobnie jak mamie ochrona z art. 177 k.p. należy się pracownikowi ojcu wychowującemu dziecko, który weźmie urlop ojcowski

• Nie wolno go zatem od 2010 zwolnić za wypowiedzeniem czy w inny sposób. Będzie to dopuszczalne z przyczyn dyscyplinarnych lub w razie ogłoszenia upadłości. Zyska on również dodatkowe przywileje , jak:

• Wynagrodzenie za cały rok pozostania bez zajęcia po przywróceniu do pracy

• Przesunięcia daty rozpoczęcia UW albo jego części na później w związku z przejściem w tym czasie na urlop ojcowski

Zmiany w składkach na zasiłku macierzyńskim, wychowawczym i opiekuńczym 

• Składki za podwładnych , którym udzielimy UW, naliczamy przez następne trzy lata od minimalnej płacy, a docelowo od 2012 roku- od 60 % średniego wynagrodzenia

• Podstawa wymiaru opłacanych za nich składek emerytalnych i rentowych wynosi zatem w 2009 1276 zł ( minimalne wynagrodzenie w 2009 roku) dla zatrudnionych na pełnym etacie

Dorabianie na macierzyńskim 

• Nowela przewiduje również, że pracownik łączący dodatkowy urlop macierzyński lub na warunkach macierzyńskiego z wykonywaniem pracy podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z obu tytułów ( w okresie przejściowym w latach 2009 – 2011 minimalne wynagrodzenie; od 2012 60% średniego wynagrodzenia)

• Podstawę wymiaru składek dla pobierających świadczenie pielęgnacyjne stanowi właśnie to świadczenie( kwota 420 zł)

• Zasiłek macierzyński przysługuje przez cały UM, w tym dodatkowego, urlopu na warunkach macierzyńskiego, oraz urlopu ojcowskiego

Dodatkowy opiekuńczy 

• Ubezpieczonemu ojcu dziecka korzystającemu z UM po jego dobrowolnym podziale po 14 tyg. Po porodzie przysługuje zasiłek macierzyński

• Oprócz tego ma prawo do zasiłku opiekuńczego, gdy przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem

• Należy on mu się maksymalnie przez 8 tyg.

Niższe koszty 

• Pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie będą opłacać składek na Fundusz Pracy od 1 stycznia 2009 ( 2.45% podstawy wymiaru) za pracowników wracających z urlopów macierzyńskich, w tym dodatkowych, oraz wychowawczych przez 36 m-cy, licząc od pierwszego miesiąca po powrocie

• W tym samym czasie obowiązuje zwolnienie z obowiązku odprowadzenia za nich składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ( 0.10% podstawy wymiaru)

Fundusz socjalny 

• Do tej pory nie wolno było z niego dofinansować żłobków, przedszkoli czy innych form wychowania przedszkolnego

• Od 1 stycznia 2009 można je finansować ( art. 19 noweli)

Okres oczekiwania na zasiłek chorobowy 

• Jak było -180 dni ubezpieczonych dobrowolnie, np.. Indywidualnych przedsiębiorców, zleceniodawców, chałupników

• Jak jest – 90 dni dla ubezpieczonych dobrowolnie ( od 1 stycznia 2009 art. 19 noweli)

Okres zasiłkowy ciężarnej 

• Jak było- 182 dni lub 270 przy gruźlicy, a potem świadczenie rehabilitacyjne

• Jak jest od 1 stycznia 2009 - 270 dni w związku z ciążą

• Uwaga od 1 stycznia 2009 r. nowe przepisy nie obejmują tych kobiet, co do których do końca 2008 roku została wydana decyzja o przydzieleniu świadczenia rehabilitacyjnego (art. 17 i 19 noweli)

Dni świąteczne w roku 2009 

• Czwartek – 1 stycznia – Nowy Rok

• Niedziela, 12 kwietnia – pierwszy dzień świąt Wielkanocy

• Poniedziałek, 13 kwietnia- drugi dzień Wielkanocy

• Piątek, 1 maja- święto państwowe

• Niedziela, 3 maja- święto narodowe 3 maja

• Niedziela, 31 maja- pierwszy dzień Zielonych Świątek

• Czwartek, 11 czerwca – Boże Ciało

• Sobota, 15 sierpnia- Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny

• Niedziela, 1 listopada- dzień Wszystkich Świętych

• Środa, 11 listopada- narodowe Święto Niepodległości

• Piątek, 25 grudnia- pierwszy dzień Bożego Narodzenia

• Sobota,26 grudnia- drugi dzień Bożego narodzenia

Wzrost płacy minimalnej , i innych świadczeń 

• Podwyżka płacy minimalnej w 2009 roku do kwoty 1276 złotych pociąga za sobą zmianę wysokości innych należności ze stosunku pracy jako procent lub wielokrotność

• Dodatków za każda godzinę pracy w porze nocnej, które stanowią 20 % stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia

• Maksymalnej odprawy pieniężnej przysługującej zwolnionemu z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, która nie może przekroczyć 15- krotności minimalnego wynagrodzenia ( w 2009 jest to 19 140 zł)

• Podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla pełnoetatowców- nie niżej niż 1101,06, a dla osób w pierwszym roku pracy – 880,85 zł

• Odszkodowania, o które wystąpić może osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu- nie niższe niż minimalne wynagrodzenie

Obowiązkowe potrącenia z poborów 

• Świadczenia alimentacyjne – do wysokości 3/5 wynagrodzenia

• Inne należności niż świadczenia alimentacyjne- do polowy wynagrodzenia

• Zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi – do polowy wynagrodzenia

• Kary pieniężne nałożone na pracownika- 1/10 wynagrodzenia po dokonaniu potrąceń sum wymienionych w poprzednich punktach

Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy 

• Za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek:

• Choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną- trwającej łącznie 33 dni w ciągu roku – pracownik zachowuje 80% wynagrodzenia, chyba, że obowiązujące przepisy u danego pracodawcy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu

• Wypadek w pracy lub z pracy lub choroba w czasie ciąży- 100 wynagrodzenia pracownik zachowuje

• Poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek- 100%

Odprawa rentowa lub emerytalna 

• Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia

Odprawa pośmiertna 

• W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna

• Wysokość odprawy uzależniona jest od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy

• Jednomiesięczne wynagrodzenie , jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat

• 3-mce wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat

• 6 m-ce wynagrodzenie gdy zatrudniony był co najmniej 15 lat

Odprawa przysługuje : małżonkowi, innym członkom rodziny spełniających warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z FUS

Dzieli się ją w równych częściach między wszystkich uprawnionych członków rodziny

Nagrody i wyróżnienia 

• Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie obowiązków , przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie kwalifikacji oraz jakość przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznane nagrody i wyróżnienia

Świadczenia rodzinne

Rodzaje świadczeń rodzinnych 

Świadczeniami rodzinnymi są:

1) zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego;

2) świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne;

3) zapomoga wypłacana przez gminy, na podstawie art. 22a;

4) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka.

Zasiłki- okres wypłacania 

• Do roku 2008 tzw. okres zasiłkowy ( czas pobierania świadczenia) trwał od końca września do końca sierpnia

• Od stycznia 2009 będzie trwał do końca października do końca września

• Obecny okres zasiłkowy rozpoczęty we wrześniu 2008 roku będzie trwał do listopada 2009

• Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczenia na nowy okres zasiłkowy będą przyjmowane od 1 września 2009, a kto zyska prawo do niego będzie korzystał z niego do października 2010

Zasiłki pielęgnacyjne- nowe zasady 

• Dotychczas zasiłek pielęgnacyjny ( 153 zł) wypłacano w momencie gdy zainteresowany składał w urzędzie komplet dokumentów

• Od nowego roku zasiłek pielęgnacyjny będzie wypłacany od miesiąca w którym zainteresowany złoży wniosek o ustalenie niepełnosprawności (uwaga! W ciągu 3 m-cy należy dostarczyć gminie wypłacającej świadczenie uzyskane orzeczenie)

• Świadczenie pielęgnacyjne dostanie faktyczny opiekun , nie tylko rodzic

• Obecnie świadczenie to może uzyskać np. babcia zajmująca się wnukiem albo żona opiekująca się dzieckiem niepełnosprawnym mężem

Becikowe dla rodziców adopcyjnych 

• Do tej pory tzw. Becikowe jest wypłacane przez urząd gminy na podstawie aktu urodzenia dziecka

• Obecnie od nowego roku mogą się o to świadczenie starać również rodzice adoptujący dzieci, a także opiekunowie faktyczni dziecka (np. Opiekująca się malcem babcia, ciocia, wujek itp.)

• Wnioski można będzie składać w czasie roku od objęcia opieką dziecka . Nie później jednak niż do ukończenia przez nie 18 r. ż.

Becikowe

Wysokość zasiłku rodzinnego- obecnie 

• 48 zł m-nie na dziecko do 5 r.ż.

• 64 zł m-nie na dziecko powyżej 5 r. ż.. ale przed ukończeniem 18 lat

• 68 zł m-nie na dziecko powyżej 18 lat do ukończenia 24 r. ż.

DODATKI DO ZASIŁKU RODZINNEGO 
 

• Osoby, które mają prawo do zasiłku rodzinnego, mogą być również – w szczególnych sytuacjach – uprawnione do specjalnych dodatków.

• Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu: 
  - urodzenia dziecka, 
  - opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, 
  - samotnego wychowywania dziecka, 
  - wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, 
  - kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, 
  - rozpoczęcia roku szkolnego, 
  - podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.

Dodatki  

• Gdy przyznano nam zasiłek, możemy się ubiegać o dodatki ( niektóre są wypłacane regularnie, inne raz do roku, a jeszcze inne jednorazowo

• Rodzaje dodatków:

• Wyprawkowe – jednorazowe świadczenie - wypłata na rozpoczęcie roku szkolnego ( 100zł) na rok, pod warunkiem złożenia wniosku w ciągu 4-cy od rozpoczęcia roku szkolnego

• Dodatki dla samotnych – to 170 zł na dziecko m-nie, nie więcej niż 340 zł ( gdy mamy 3 lub więcej dzieci do dostaniemy 340 zł nie więcej). Dziecko niepełnosprawne- dodatek wynosi 250 zł, nie więcej niż o 160 więcej gdy mamy więcej niż jedno dziecko niepełnosprawne

Zasiłek lub świadczenie pielęgnacyjne 

• Zasiłek pielęgnacyjny to pieniądze które przysługują :

• Niepełnosprawnemu dziecku

• Niepełnosprawnemu człowiekowi, który ukończył już 16 r. ż. i ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności

• Osobie która ukończyła 75 lat

Obecnie ten zasiłek wynosi 153 zł miesięcznie

Renta rodzinna 

• To świadczenie, o jakie możemy się ubiegać po śmierci członka bliskiej osoby, czyli : dzieci ( nie tylko biologiczne, ale pasierbowie, adoptowane lub wychowywane w rodzinie zastępczej); rodzeństwu, wnukom, rodzicom albo mężowie ( żony) osoby zmarłej

• Nie jest to świadczenie przyznawane automatycznie

Wymiar urlopu na żądanie 
 

• 4 dni w ciągu roku kalendarzowego

Zasiłek wyrównawczy 

• Zasiłek wyrównawczy jest świadczeniem, które przysługuje tylko ubezpieczonemu będącemu pracownikiem.

• Pracownik musi mieć obniżone wynagrodzenie.

• Zmniejszenie wynagrodzenia musi wynikać z faktu poddania się rehabilitacji zawodowej na skutek częściowej utraty sprawności do pracy.

• Zasiłek opiekuńczy w tym przypadku to tylko 14 dni na innego członka rodziny (osoba dorosła). Miesięczny zasiłek opiekuńczy (w trakcie tych 14 dni) wynosi 80 % podstawy wymiaru zasiłku. Art. 35.Rok 2005 - Dz. U. Nr 31, poz. 267

• Lepsza sytuacja dotyczy zasiłku opiekuńczego (tzw. opieka na dziecko- zwolnienie na dziecko).

Przysługuje pracownikowi zwolnionemu z powodu konieczności wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Maksymalny okres zasiłku wynosi 60 dni w roku kalendarzowym (tzw. opieka nad dzieckiem),

Rehabilitacja lecznicza 

• Rehabilitację leczniczą prowadzi Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

• Prowadzona jest  w ramach prewencji rentowej.

• Rehabilitacją objęte są osoby, które z powodu choroby zagrożone są całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy, ale równocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji.

Kto wydaje skierowanie na rehabilitację leczniczą 

• Lekarz orzecznik ZUS

Zasiłek dla bezrobotnych 

• Osoby, które zostały zwolnione z pracy, często znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. 

• Przysługuje  im prawo do zasiłku dla bezrobotnych.  Nie mogą jednak zaprzestać poszukiwania pracy.

Dodatkowe dni wolne dla pracownika 

Przepisy prawa pracy przyznają pracownikom dodatkowe wolne na czas uczestniczenia w ważnych wydarzeniach rodzinnych oraz pełnienie obowiązków społecznych.

• Zasady udzielania tego typu zwolnień od wykonywania pracy określone zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 60, poz. 281).

I. Wydarzenia rodzinne

• Pracownikowi przysługują dodatkowe dni wolne na czas uczestniczenia w ważnych wydarzeniach rodzinnych. Wymiar urlopu okolicznościowego wynosi 1 lub 2 dni, w zależności od rodzaju wydarzenia i stopnia pokrewieństwa.

2 dni urlopu może liczyć pracownik w razie 
 

a) swojego ślubu

b) urodzenia się dziecka

c) zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy

1 dzień na  

d) ślubu dziecka

e) zgonu i pogrzebu siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.  
 

Urlop szkoleniowy 

• Pracownik ma prawo kształcić się i podnosić swoje kwalifikacje zawodowe.

• Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracodawca powinien mu to ułatwić.

• Podnoszenie kwalifikacji następuje poprzez naukę w szkole albo w formach pozaszkolnych.

• Doskonalący się pracownik może uzyskać urlop szkoleniowy lub urlop bezpłatny na naukę. Może też być wsparty finansowo przez zakład pracy. To, na jakie przywileje może liczyć, zależy przede wszystkim od tego, czy został skierowany na naukę, czy też podjął ją z własnej inicjatywy

Urlop dla poratowania zdrowia 
 

• Urlop dla poratowania zdrowia jest urlopem płatnym. Przysługuje określonym grupom pracowników, których stosunek pracy regulują przepisy szczególne.

• Jedną z takich grup są nauczyciele.

• O tym, na jakich warunkach mogą skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia, mówi Karta Nauczyciela.

• Kiedy nauczyciel może pójść na urlop? Jakie w jego trakcie ma przywileje i prawa? Czego nie wolno mu zrobić, by nie zostać odwołanym z urlopu

Zaliczka alimentacyjna 

• Zaliczka alimentacyjna nie jest pomocą z ustawy o świadczeniach rodzinnych.

• Przepisy dotyczące przyznawania i wypłacania zaliczki znajdują się w ustawie z dn. 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej

• Jednak z powodu adresatów pomocy, instytucji, które wypłacają zaliczkę, oraz procedur i definicji, zaliczka alimentacyjna jest właściwie kolejnym elementem systemu świadczeń rodzinnych.

• Zaliczka jest pomocą dla osób, które nie otrzymują należnych im alimentów. Podobną pomoc świadczył kiedyś (przed 1 maja 2004 r. Fundusz Alimentacyjny)

Zaliczka alimentacyjna 

• Zaliczka alimentacyjna oznacza kwotę wypłaconą przez organ właściwy wierzyciela (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej) osobie uprawnionej na poczet należnego świadczenia alimentacyjnego, ustalonego na podstawie tytułu wykonawczego, jeżeli egzekucja jest bezskuteczna. Bezskuteczność egzekucji oznacza, iż w jej wyniku nie wyegzekwowano należności z tytułu świadczeń alimentacyjnych za okres trzech ostatnich miesięcy.

 

Osoba uprawniona do zaliczki alimentacyjnej 

Osobą uprawnioną do zaliczki jest dziecko, na które zasądzono alimenty.

 

Ustalenie prawa do zaliczki następuje na wniosek:

• osoby uprawnionej do zaliczki,

• przedstawiciela ustawowego osoby uprawnionej,

• opiekuna prawnego osoby uprawnionej

Dziękuję za uwagę