Rozrachunki z tytułu dostaw i usług.

Rozrachunki – są to stosunki prawne oraz prawa i obowiązki majątkowe występujące w związku z działalnością jednostki prowadzącej rachunkowość, wynikające z jej powiązań finansowych z różnymi kontrahentami:

-odbiorcy – są odbiorcami tego, co proponuje jednostka gospodarcza,

-dostawcy – dostarczają jednostce materiały, usługi itp.,

-urzędy – narzucone są jednostce gospodarczej,

-instytucje,

-pracownicy,

-inne osoby fizyczne i prawne.

Powstają one w związku z realizacją umów kupna-sprzedaży składników majątku umów innego rodzaju, np.: umów leasingu, najmu, dzierżawy, umów o pracę bądź wynikają z przepisów prawa np. rozrachunki z tytułu podatków(podatek dochodowy, podatek VAT-podmioty, które są płatnikami podatku VAT, ubezpieczeń społecznych, ceł.

Wierzyciel to jednostka mająca prawo do otrzymania zapłaty (należności wierzytelności) z tytułu wykonanej na rzecz innej jednostki dostawy, usługi, pracy.

Dłużnik to podmiot, którego obowiązkiem jest terminowe uregulowanie płatności z tytułu zaciągniętych zobowiązań.

Szczególnym przypadkiem rozrachunków są:

-rozliczenia – to należności i zobowiązania, co do których wierzyciel lub dłużnik musi przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w celu ostatecznego ich potwierdzenia, określenia sumy i tytułu, ustalenia dłużnik lub wierzyciela, np. rozliczenia niedoborów i szkód, podatku VAT(VAT naliczony, VAT należny), wynagrodzeń( CT – wynagrodzenie brutto),

-roszczenia – są to takie należności, które nie są akceptowane przez dłużnika i obciążone są ryzykiem nieściągalności. W sytuacji skierowania sprawy do sądu następuje powstanie ROSZCZEŃ SPORNYCH.

Należności – to wynikające z przeszłych zdarzeń prawo otrzymywania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości oraz w określonym terminie, związane z cyklem operacyjnym lub wynikające z przepisów prawa . Prawo do aktywów innych jednostek nabywane przez podmioty dokonujące świadczeń na rzecz innych jednostek przysługujące, gdy moment dokonania świadczenia wyprzedza w czasie moment zapłaty.

Zobowiązania – to wydatki wynikające z przeszłych zdarzeń, obowiązki wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Klasyfikacja rozrachunków

1. Kryterium czasu:

   1. Długoterminowe – termin spłaty dłuższy niż 12 miesięcy,

   2. Krótkoterminowe – termin spłaty krótszy niż 12 miesięcy, wyjątek: zobowiązania wobec dostawców, należności od odbiorców.

2. Wg powiązania kapitałowego: (kiedy jednostki gospodarcze tworzą grupę kapitałową)

   1. Z jednostkami powiązanymi

   2. Z jednostkami pozostałymi

3. Wg stosunku dłużnika do rozrachunku:

   1. Rozrachunki bezsporne

   2. Roszczenia

   3. Roszczenia sporne

   4. Rozliczenia- wymagające postępowania wyjaśniającego.

4. Wg aspektu podmiotowego:

   1. Rozrachunki z odbiorcami

   2. Rozrachunki z dostawcami

   3. Rozrachunki z pracownikami( inne rozrachunki z pracownikami-ryczałty, pożyczki, podróże służbowe; rozrachunki z tytułu wynagrodzeń-naliczane wynagrodzenia)

   4. Jednostkami publicznoprawnymi

   5. Odrębnymi zakładami danej jednostki

   6. Innymi osobami prawnymi i fizycznymi

5. Wg aspektu przedmiotowego:

   1. Dostawy i usług

   2. Podatków, ceł i ubezpieczeń społecznych

   3. Wynagrodzeń

   4. Emisji papierów wartościowych

   5. Zaciągniętych pożyczek

   6. Niedoborów, nadwyżek i strat

   7. Innych tytułów

6. Wg kryterium podmiotowo-przedmiotowego:

   1. Z tytułu dostaw i usług

   2. Publicznoprawne(VAT, inne rozrachunki publicznoprawne)

   3. Z pracownikami

   4. Pozostałe rozrachunki(z właścicielami, akcjonariuszami, należne wkłady na poczet kapitału podstawowego)

7. Wg kryterium terytorialnego:

   1. Krajowe

   2. Zagraniczne

8. Wg kryterium wyegzekwowania:

   1. Przedawnione – okres spłaty już przeminął (należności- pozostałe koszty operacyjne, zobowiązania – pozostałe przychody operacyjne)

   2. Umorzone – umorzone na skutek postępowania układowego

   3. Nieściągalne – dotyczą tylko należności, te które nie są możliwe do wyegzekwowania

9. Wg kryterium ryzyka:

   1. Bezwarunkowe

   2. Warunkowe

10. Wg kryterium miejsca powstawania:

    1. Zewnętrzne

    2. Wewnętrzne

11. Wg kryterium sposobu zapłaty:

    1. Gotówkowe

    2. Bezgotówkowe

Organizacja ewidencji rozrachunków.

- ewidencja rozrachunków jest prowadzona na kontach bilansowych i pozabilansowych,

- ewidencja analityczna powinna zapewnić możliwość ustalenia stanu należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy, a z innych tytułów – umożliwić podział na długoterminowe i krótkoterminowe.

Ewidencja rozrachunków.

-na kontach pozabilansowych rozrachunków ujmuje się należności i zobowiązania warunkowe. Powstanie tych rozrachunków jest efektem zdarzeń warunkowych oznaczających stan lub sytuację, której ostateczny skutek zostanie potwierdzony dopiero z chwilą wystąpienia lub nie wystąpienia niepewnych przyszłych zdarzeń lub zdarzenia.

Konta pozabilansowe: (nie korespondują z innymi kontami)

-należności warunkowe,

-zobowiązania warunkowe,

-weksle obce dyskontowane i indosowane,

-weksle obce gwarancyjne.

Rozrachunki przedawnione

-roszczenia majątkowe przedawnione są niezaskarżalne,

-termin przedawnienia – 10 lat,

-roszczenia związane z działalnością gospodarczą – 3 lata,

-roszczenia wynikające ze stosunku pracy – 3 lata,

-roszczenia zakładu pracy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych – 1 rok.

Rozrachunki nieściągalne

Należności nieściągalne są to należności udokumentowane w następujący sposób:

-akt zgonu dłużnika,

-protokół nieściągalności wydany przez właściwy organ,

-postanowienie sądu o oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenie postępowania upadłościowego.

Rozrachunki umorzone

-umorzenie należności należy traktować jako zwolnienie dłużnika z długu, wywołane innymi okolicznościami niż przedawnienie lub nieściągalność.

Należności i roszczenia przedawnione, umorzone i nieściągalne nie są zaliczane do aktywów przedsiębiorstwa lecz odnosi się je w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych lub odpisów aktualizujących należności.

Zobowiązania przedawnione i umorzone odnosi się na dobro pozostałych przychodów operacyjnych.

Sposób wyceny

1. Wycena bieżąca

   1. Wg wartości nominalnej, w złotych polskich

   2. W walutach obcych – przeliczone na zł wg kursu z dnia poprzedzającego przeprowadzenie transakcji

   3. Różnice kursowe powstają w momencie zapłaty (różnice, są różnicami zrealizowanymi, wpływają na wielkość podatku dochodowego)

      1. Dodatnie – przychody finansowe

      2. Ujemne – koszty finansowe

2. Wycena bilansowa

   1. Na dzień bilansowy rozrachunki wycenia się w wartości wymagającej zapłaty z uwzględnieniem zasady ostrożności, zobowiązania zaś w kwocie wymagającej zapłaty, poza instrumentami finansowymi, które wycenia się w wartości godziwej.

   2. Należności i zobowiązania wyrażone w walucie obcej przelicza się wg średniego kursu ustalonego przez NBP na dzień bilansowy.

   3. Należności wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności.

   4. Odpisuje się kolejno:

      1. Należności przedawnione i umorzone na pozostałe koszty operacyjne lub poprzez wykorzystanie uprzednio utworzonego odpisu aktualizacyjnego

      2. Pozostałe należności wykazuje się w bilansie po zmniejszeniu o spłaty częściowe i korekty oraz ewentualnie powiększone o należne odsetki zwłoki – w wartości realnej.

Rozrachunki z pracownikami.

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń:

-podstawowy rodzaj rozrachunków z pracownikami

-do elementów wynagrodzeń zalicza się:

-wynagrodzenie zasadnicze

-dodatki i opłaty

-wynagrodzenie brutto

-potrącenia obligatoryjne (składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, podatek dochodowy, potrącenia alimentacyjne)

-potrącenia dobrowolne

-wynagrodzenia netto

-zasiłki

-kwota do wypłaty.

Koszty uzyskania przychodów:

1.

-zatrudnieni na jeden etat w miejscu zamieszkania 111,25 zł miesięcznie; 1335,00 zł rocznie

-poza miejscem zamieszkania 139,06 zł miesięcznie; 1668,72 zł rocznie

2.

-zatrudnieni na wielu etatach w miejscu zamieszkania nie może przekroczyć 2002,05 zł rocznie poza miejscem zamieszkania nie może przekroczyć 2502,56 zł rocznie

Stawki podatku dochodowego

-od firm 19%

-od pracowników:

-do 85 528 – 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr

-ponad 85 528 – 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł

Przykład:

Lista płac dla pracownika zatrudnionego na pełny etat, zamieszkałego w miejscu pracy, wynagrodzenie zasadnicze 3000 zł.

1. Składki na ubezpieczenia społeczne

   1. Emerytalne – 9,76% - 292,80 zł

   2. Rentowe – 1,5% - 45 zł

   3. Chorobowe – 2,45% - 73.50 zł

RAZEM 411, 30 zł

1. Składka na ubezpieczenie zdrowotne pobrana:

   1. (3000 – 411,30)* 9,0% = 232,98 zł

2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne odliczona

   1. (3000-411,30)* 7,75% = 200,62 zł

3. Dochód do opodatkowania

   1. 3000 – (411,30+111,25) = 2477,45 zł

4. Zaliczka na podatek dochodowy

   1. 2477 zł * 18% = 446 zł

5. Zaliczka na podatek dochodowy do wypłaty

   1. 446- 200,62 – 46,33 = 199 zł

6. Wynagrodzenie netto

   1. 3000 – (411,30 + 232,98 + 199) = 2156,72 zł

Składki ZUS świadczenia pracodawcy:

Składka emerytalna 9,76 % - 292,80

Składka rentowa 6,50% - 195

Składka wypadkowa 1,8% - 54

Fundusz pracy 2,45% - 73,5

FGŚP 0,1% - 3

Całkowity koszt pracy – 3618,30 zł