Przykładowe pytania egzaminacyjne

1. Czym różni się urbanistyka od planowania przestrzennego?

Urbanistyka zajmuje się planowaniem i budową miast, osiedli oraz różnego rodzaju zespołów budowli, natomiast planowanie przestrzenne dotyczy co najmniej trzech poziomów integracji zjawisk społecznych - miasta (gminy), regionu i kraju.

1. Czym różni się urbanistyka od architektury?

Przedmiotem architek­tury są poszczególne budynki i ich zespoły, służące zazwyczaj jednej funkcji, jak np. osiedla mieszkaniowe, zakłady przemysłowe, ośrodki usługowe i handlowe, wyższe uczelnie, zespoły sportowe. Przedmiotem urbanistyki zaś są w zasadzie jednostki osadnicze, przede wszystkim miasta oraz zespoły miast i osad tworzących aglomeracje miejskie.

1. Czym różni się budynek od budowli?

budynek - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

budowla - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

1. Co to jest mała architektura?

Mała architektura (obiekt małej architektury) – zespół niewielkich obiektów budowlanych, wznoszonych w ramach zagospodarowania terenu (działki budowlanej pod budownictwo jednorodzinne, wielorodzinne, miast, osiedli, zakładów pracy, parków, ogrodów itp.).

Podstawowe typy obiektów małej architektury:

• obiekty kultu religijnego, takie jak: kapliczka, krzyż przydrożny, figura,

• obiekty architektury ogrodowej, takie jak: altana, posąg, wodotrysk,

• obiekty użytkowe - służące rekreacji codziennej, takie jak: piaskownica, huśtawka, drabinka, ławki oraz utrzymaniu porządku, takie jak: śmietnik.

1. Co to jest urbanizacja?

Urbanizacja

(z łac. urbanus – miejski) jest to proces rozwoju socjalno – ekonomicznego społeczeństwa, przejawiający się poprzez:

• powiększanie się terytorialne miast,

• wzrost liczby mieszkańców (szczególnie dotyczy to większych miast),

- rozpowszechnianie się wielkomiejskiego trybu życia na mniejsze miejscowości

1. Na czym polega strategia zrównoważonego rozwoju?

Podstawowe idee Strategii

1. Ludzie mają prawo do zdrowego życia i owocnej pracy w harmonii z przyrodą

2. Współczesny rozwój (społeczeństwa) nie powinien wyrządzać szkód w środowisku naturalnym. Powinien też być ukierunkowany na realizacje aktualnych potrzeb społeczeństwa, przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń

3. Poszczególne państwa mają prawo eksploatować swoje surowce mineralne, lecz bez uszczerbku dla środowiska poza ich granicami. Rządy państw zobligowane są, w porozumieniu ze sobą, do wypracowania międzynarodowych przepisów prawnych, określających rekompensatę za ewentualne szkody dla środowiska, wyrządzone poza granicami.

4. Poszczególne państwa powinny stosować wszelkie możliwe środki w celu ochrony środowiska.

5. W celu osiągnięcia stabilnego rozwoju społeczeństwa, ochrona przyrody powinna być integralną częścią procesu tego rozwoju.

Cele podstawowe

• godne miejsce zamieszkania dla wszystkich ludzi

• zdrowie i zachowanie długoletniej aktywności życiowej ludzi

• satysfakcjonująca i godnie płatna praca

• czyste i bezpieczne środowisko, życie w harmonii z przyrodą

• bezpieczeństwo osobiste i majątkowe jednostki

• stabilność socjalna, życie w otoczeniu przyjaciół i sąsiadów

• dostępność infrastruktury miejskiej

• ochrona zabytków, architektury krajobrazu

• wysoki poziom estetyczny zabudowy miejskiej

• zabezpieczenie ekonomiczne miejscowości

1. Co to jest teren zurbanizowany?

2. Co to jest teren niezurbanizowany?

3. Co to jest teren zurbanizowany niezabudowany?

Zurbanizowane tereny niezabudowane są to grunty niezabudowane, przeznaczone w planach zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę, wyłączone z produkcji rolniczej lub leśnej

1. Jakie rozróżniamy rodzaje terenów w mieście?

2. Co to są osie kompozycyjne?

Osie kompozycyjne – podstawowe kierunki wizualnego odbioru przestrzeni miejskiej, zorientowane w stronę węzłów kompozycyjnych

Osie kompozycyjne mogą być utworzone poprzez elementy urbanistyczne (trasy i osie komunikacyjne, „przerwa” w zabudowie ciągłej) lub przez elementy środowiska przyrodniczego (rzeka, brzeg, „zielony korytarz”).

Kompozycyjne centra i osie zazwyczaj tworzą hierarchicznie zorganizowany system.

1. Co to są osie widokowe?

Osie widokowe - kierowanie widoków na konkretne obiekty stanowiące dominantę, czy to wysokościową czy też bryłową na zamknięciu ulicy. Czasem są to nawet małe obiekty, dające tylko akcent.

1. Co to jest dominanta?

W celu zapewnienia orientacji szczególną rolę odgrywają dominanty – szczególnie zaakcentowane w przestrzeni obiekty architektoniczne, czasem kontrastowo wręcz różniące się od otaczającej zabudowy swoimi rozmiarami, formą, kolorystyką.

Dominanty tworzą swego rodzaju system znaków w przestrzeni. Są obiektami charakterystycznymi, przez co łatwo je zapamiętujemy , kojarzymy, przez co łatwiej nam się zorientować, gdzie się znajdujemy.

Rozmieszczenie dominant architektonicznych w krajobrazie miejskim pozwala bądź powiększyć bądź pomniejszyć ich znaczenie kompozycyjne. Stąd w procesie projektowym tworzenia kompozycji przestrzennej obiektu urbanistycznego ważne jest odpowiednie wykorzystanie przyrodniczo – krajobrazowych właściwości miejsca.

Dość często stosowanym zabiegiem kompozycyjnym jest lokowanie dominant architektonicznych na wzniesieniach, skarpach itp. Taki zabieg powoduje, że obiekt jest postrzegany z dalszej odległości, przez co zyskuje na większym znaczeniu kompozycyjnym.

Najefektowniejsze dominanty zazwyczaj ulokowane są na wzniesieniach przy zbiornikach lub ciekach wodnych – na wysokich skarpach rzek, jezior. Są one doskonale widoczne na dużym obszarze

1. Jak należy rozumieć pojęcie „system” w urbanistyce?

System (z gr. – rzecz złożona) – jakikolwiek obiekt fizyczny lub abstrakcyjny, w którym można wyróżnić jakieś wzajemnie powiązane dla obserwatora elementy. W tym sensie podział czegoś na systemy jest względny i zależy od tego kto, przy pomocy czego i do czego poklasyfikował jakiś zbiór na systemy. Dlatego też elementy jednego systemu mogą stanowić składniki innych systemów.

System w urbanistyce

W sferze urbanistyki i planowania przestrzennego system należy rozumieć jako wzajemne powiązanie materialnych elementów przestrzeni (elementów systemu), poprzez właściwości i wzajemne relacje tych elementów.

Utworzona wskutek współoddziaływania elementów struktura charakteryzuje się nowymi właściwościami, różniącymi się od cech poszczególnych elementów składowych systemu.

System (w urbanistyce i planowaniu przestrzennym) charakteryzuje się:

• otwartością (występowaniem powiązań zewnętrznych)

• względną niezależnością

• trwałością i rozwojem (zachowanie i rozbudowywanie relacji wewnątrz systemu, zapewniających spełnianie głównych funkcji systemu)

• hierarchicznością

• złożonością (wielość elementów składowych, różnorodność powiązań pomiędzy nimi)

• integralnością

1. Co to jest struktura w urbanistyce i architekturze?

Rozmieszczenie elementów składowych danego układu i zespół relacji (wzajemnych powiązań) między tymi elementami, charakterystyczny dla tego układu; sposób w jaki części jakiejkolwiek całości są powiązane ze sobą. Struktura jest tym, co nadaje całości jedność, jest stałym elementem zorganizowanej całości

1. Jaki program funkcjonalny powinna posiadać przestrzeń publiczna w mieście?

2. Co to jest „przestrzeń publiczna”?

1. Co to jest „przestrzeń prywatna”?

Domek?

1. Co to są osie komunikacyjne?

2. Co to jest zespół urbanistyczny?

grupa zabudowań wraz z określonym rozplanowaniem, która z otaczającym krajobrazem tworzy kompozycyjną całość na danym obszarze. Najczęściej dotyczy rozplanowania miast.

1. Jakie funkcje powinny znaleźć się w obrębie placu miejskiego?

2. Co to jest rewitalizacja?

Rewitalizacja - ( re+vita – dosłownie: przywrócenie do życia, ożywienie) – działanie skupione na ożywieniu zdegradowanych obszarów miast, np. poprzemysłowych, którego celem jest znalezienie dla nich nowego zastosowania i doprowadzenie do stanu, w którym obszary zmieniają swoją funkcję.

Rewitalizacja jest pojęciem stosowanym najczęściej w odniesieniu do części miast lub zespołu obiektów budowlanych, które w wyniku przemian gospodarczych, społecznych, ekonomicznych i innych, utraciły częściowo swoją pierwotną funkcję i przeznaczenie. Rewitalizacja jest w tym znaczeniu zespołem działań z zakresu budownictwa, planowania przestrzennego, ekonomii i polityki społecznej, których celem jest doprowadzenie do ożywienia, poprawy funkcjonalności, estetyki, wygody użytkowania i jakości życia w rewitalizowanym zespole.

Istnieje kilka grup problemów, na których skupia się rewitalizacja miast we współczesnej Polsce:

Ożywienie opustoszałych śródmieść, które utraciły swoją rolę jako centra handlowe miast.

Poprawa jakości życia i odtworzenie więzi społecznych w wielkich osiedlach - "blokowiskach".

Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych lub opuszczonych przez wojsko.

1. Co to jest rekonstrukcja?

Rekonstrukcja - odtworzenie zniszczonego zabytku na podstawie zachowanych planów, projektów, fotografii lub szkiców. Rekonstrukcji poddawane są dzieła o dużej wartości historycznej i kulturowej.

1. Co to jest rewaloryzacja?

Rewaloryzacja - przywrócenie rzeczywistej wartości zniszczonym obiektom, przedmiotom, dziełom sztuki, które z jakichś powodów straciły na wartości

1. Jak należy rozumieć pojęcie „tereny rekreacyjne”?

W miejscowościach (na terenach zurbanizowanych) wyróżniamy:

1. Tereny rekreacyjne w urządzonym krajobrazie (zieleni) – tereny, których zasadniczym przeznaczeniem jest zorganizowany wypoczynek mieszkańców – parki miejskie, tereny zielone w dzielnicach mieszkaniowych lub centrum

2. Zurbanizowane tereny rekreacyjne – centra rozrywki, lunaparki lub inne obiekty, przeznaczone do celów rekreacyjnych, lecz nie zawsze posiadające urządzoną zieleń.

Kryterium, które pozwala zaliczyć tereny rekreacyjne do pierwszej grupy jest procentowy udział przestrzeni zazielenionych tzn. pow. 50% ogólnej powierzchni terenów.

Ze względu na program funkcjonalny rozróżniamy wielofunkcyjne oraz specjalistyczne tereny rekreacyjne. Do wielofunkcyjnych należą parki wielofunkcyjne, ośrodki rekreacyjno – rozrywkowe itp. Do specjalistycznych zaliczane są tereny rekreacyjne przeznaczone np. dla dzieci i młodzieży, ośrodki sportu, obiekty wystawiennicze, zoologiczne, parki botaniczne, Aquaparki itp.

Można również wyróżnić tereny rekreacyjne w zależności od warunków krajobrazowych

Na obszarach pozamiejskich wyróżniamy zorganizowane strefy rekreacyjne, które wyposażone są w obiekty rekreacyjne różnego typu i infrastrukturę niezbędną do funkcjonowania tych obiektów oraz pozamiejskie parki, tereny zalesione, jeziora.

1. Jakie obiekty posiadają funkcje centrotwórcze?

Podstawowe strefy funkcjonalne centrum miasta:

• Strefa administracyjno – biurowa

• Strefa obiektów kultury i oświaty

• Strefa obiektów rekreacyjno-komercyjnych

• Strefa handlu i usług

Każda z wymienionych stref funkcjonalnych pomimo podstawowych obiektów posiada również obiekty towarzyszące:

• Gastronomiczne

• Małego handlu

• Informacyjne

• Urządzone miejsca odpoczynku

1. Jakie obiekty posiadają funkcje kulturotwórcze?

2. Jakie są rodzaje rekreacji?

Rekreacja – (łac. Recreatio – odbudowanie, odtworzenie) – forma działalności człowieka w wolnym czasie, w celu odbudowy fizycznej i psychicznej, jak również w celu wszechstronnego rozwoju jednostki. Działalność nie związana z pracą ani z zaspokojeniem codziennych podstawowych potrzeb.

Podstawowe formy działalności rekreacyjnej:

• Odpoczynek – kontakt z przyrodą

• Rozrywka

• Sport amatorski

• Leczenie sanatoryjne

• Turystyka – podróże, zwiedzanie zabytków historycznych, obiektów kultury, miejsc przyrodniczo cennych

1. Co to jest kompozycja urbanistyczna?

• uporządkowane rozmieszczenie komponentów (będących zarówno wynikiem działalności człowieka, jak i wytworami natury) formowanego środowiska przestrzennego, posiadające walory wizualno – estetyczne
  W przypadku kompozycji urbanistycznej rozpatrujemy dwa aspekty, tzn. kompozycję planu oraz kompozycję przestrzenną, wizualnie postrzeganą kompozycję zabudowy miejskiej i otwartych przestrzeni.

1. Co to jest percepcja?

Percepcja, proces poznawczy polegający na subiektywnym odzwierciedleniu przez człowieka przedmiotów, zjawisk i procesów. Proces spostrzegania przebiega dwupoziomowo:
1) poziom sensoryczno-motoryczny - ma charakter automatyczny i dokonywany jest przez narządy zmysłowe, najważniejsze z nich (wzrok, słuch, dotyk) odbierają bodźce, dzięki czemu rozpoznawane są np. dźwięki, kolory, szorstkość, gładkość.
2) poziom znaczeniowo-czynnościowy - występuje jako prostszy i bardziej złożony. Na prostszym poziomie odbieranym bodźcom nadawane jest znaczenie, np. można spostrzec człowieka, jego uśmiech. Na najbardziej złożonym poziomie percepcji możliwe jest nadawanie spostrzeżeniu pogłębionego znaczenia, tj. dostrzeganie tego, co przeżywa człowiek - jego uczuć, pragnień, postaw w stosunku do zjawisk itp.

1. Co zawiera plan miejscowy?

• Przeznaczenie terenu oraz linie rozgraniczające tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania

• Tereny przeznaczone na cele publiczne oraz linie rozgraniczające te tereny

• Zasady obsługi w zakresie infrastruktury technicznej (układ sieci uzbrojenia terenu) oraz linie rozgraniczające tereny tej infrastruktury

• Lokalne warunki i zasady kształtowania zabudowy (linie zabudowy, gabaryty obiektów)

• Zasady i warunki podziału terenu na działki budowlane