'Konwencja ONZ wprowadza do polskiego prawa nową definicję niepełnosprawności'

mm, PAP2012-09-24

• Fot. Jakub Ociepa / Agencja Gazeta

- To nie indywidualne ograniczenia, ale zewnętrzne bariery utrudniające uczestniczenie w życiu czynią człowieka niepełnosprawnym - stanowi Konwencja ONZ. Wprowadza ona do polskiego prawa zupełnie nową definicję, za którą - zdaniem ekspertów - powinna pójść zmiana podejścia.

W myśl ratyfikowanej na początku września przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych do tej grupy zalicza się osoby, które "mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów, co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami".

<a href="http://ad.adview.pl/ad/reloadwww?dir=/wiadomosci/&jsp=23&dx=117915&typ=104&nr=1&mb=1&t=1359204018452"><img src="http://ad.adview.pl/ad/GetBanMb?dir=/wiadomosci/&jsp=23&dx=117915&typ=104&cre=img&nr=1&t=1359204018452" border="0" alt="" /></a>

Zdaniem ekspertek uczestniczących w warsztatach zorganizowanych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich jest to zupełnie nowe podejście do tematu; dotychczas w polskim prawie nie było jednolitej definicji niepełnosprawności, jednak w myśl przepisów musi być ona potwierdzona odpowiednim orzeczeniem.

"Zupełnie inne spojrzenie"

- Konwencja wprowadza do polskiego prawa zupełnie inne spojrzenie na niepełnosprawność. Osoba na wózku inwalidzkim stojąca przed budynkiem, do którego prowadzą schody, będzie osobą niepełnosprawną. Ale jeśli w budynku będzie odpowiedni podjazd, będzie miała do niego dostęp na równi z innymi. Osoba z niepełnosprawnością intelektualną może nie być w stanie przeczytać artykułu w gazecie. Jednak gdyby obok była ramka z prostym streszczeniem, miałaby taki sam dostęp do informacji jak inni - mówiła Monika Zima-Parjaszewska, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.

Zaznaczyła, że Konwencja definiuje niepełnosprawność jako problem społeczny, a nie sprawę osoby nią dotkniętej. Zwróciła uwagę, że osoby z niepełnosprawnościami są grupą różnorodną, dlatego - mówiąc o ich potrzebach - nie należy generalizować. Justyna Kucińska z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego podkreśliła, że jako osoba niewidoma ma zupełnie inne potrzeby niż np. ktoś jeżdżący na wózku inwalidzkim. - Dla mnie krawężnik jest istotną informacją, dla osoby poruszającej się na wózku - przeszkodą - mówiła.

"Nikt nie zwraca się bezpośrednio do mnie"

Ekspertki mówiły również o częstych błędach, które są popełniane w kontaktach z osobami z niepełnosprawnościami. - Często, gdy przychodzę z kimś np. do urzędu, nikt nie zwraca się bezpośrednio do mnie, ale do osoby, która mi towarzyszy, choć często jest to ktoś, kto pomaga mi tylko w wypełnieniu formularza - mówiła Kucińska. Zima-Parjaszewska dodała, że takie zachowanie jest bardzo częste w stosunku do osób z różnymi niepełnosprawnościami - jeżdżących na wózku, z niepełnosprawnością intelektualną itp. Wynika to - jej zdaniem - z niewiedzy oraz pokutujących wciąż stereotypów i tego, że osób z niepełnosprawnościami nie traktujemy podmiotowo.

Podkreśliła, że z osobą z każdym rodzajem niepełnosprawności można się porozumieć, a na pewno zawsze należy próbować, pamiętając jednak, że nie każda osoba niewidoma musi znać alfabet Braille'a, nie każda osoba niesłysząca potrafi czytać z ruchu warg, osoba poruszająca się na wózku nie potrzebuje takich samych informacji jak osoba z niepełnosprawnością intelektualną itd.

Ekspertki odniosły się również do wątpliwości, czy w kontaktach z osobami z niepełnosprawnościami należy unikać utartych zwrotów, takich jak "do zobaczenia", "popatrz", "posłuchaj", "chodźmy" itp. - Rozmawiajmy normalnie, używając tych samych zwrotów co zwykle, nie tworząc wrażenia sztuczności - radziła Kucińska. Zarówno ona, jak i Zima-Parjaszewska zachęcały, aby w razie wątpliwości, jak się zachować, zapytać.