1)

ukl nerwowy - koordynuje wszystkie procesy zachodzace w organizmie.

funkcje:

- odbior i analiza bodzcow

- reakcja na bodzce

- regulacja i koordynacja czynnosci wszystkich narzadow

Budowa ukl nerwowego (ukl osrodkowy i ukl obwodowy)

neuron - komorka nerwowa (przeplyw info w postaci impulsow nerwowych)

cialo komorki nerwowej (perykarion), dendryty, aksony

w cytozolu kom nerwowej - rozbudowany aparat Golgiego, duza liczba mitochondriow, dobrze rozwinieta siateczka srodplazmatyczna szorstka(tigroid), bialkowe wlokienka(neurofibryle)

rodzaje neuronow:

- czuciowe

- ruchowe

- pośredniczące (interneurony)

komorki glejowe (funkcje podporowe i odzywcze)

funkcja podporowa, odzywcza, izloujaca, regeneracyjna

lemocyty - tworza oslonki wokol wlokien nerwowych

astrocyty - najwieksze komorki glejowe, transport subst, funkcja podporowa, pourazowa naprawa tkanki nerwowej

komorki nerwowe sa pobudliwe - dochodzi w nich do powstawania i przewodzenia impulsu nerwowego

niepobudzona -> potencjal spoczynkowy - roznica ladunkow miedzy wnetrzem komorki a srodowiskiem zewn

polaryzacja wynika z istnienia:

- duze stezenie jonow sodu i chloru na zewn blony

- duze stezenie jonow potasu i wieloczasteczkowych bialek wewn blony

pompa sodowo-potasowa (utrzymuje blone w stanie polaryzacji)

przy udziale en z ATP, transport sodu na zewn a potasu do wewn komorki

potencjal czynnosciowy - zmiana ladunkow miedzy powierzchnia wlokna a jej wnetrzem. Powstaje gdy zadziala bodziec progowy, rozprzestrzenia sie, przewodzony od miejsca powst w strone zakonczenia aksonu.

impuls nerwowy - przesuwajaca sie fala depolaryzacji

okres niepobudliwosci (refrakcji) komorki - czas potrzebny do ponownego spolaryzowania komorki (okres niewrazliwosci na bodziec lub bodziec progowy)

synapsa - wyspecjalizowane polaczenie, w ktorym zakonczenie aksonu kontaktuje sie z inna komorka

> elektryczne - scisle stykanie sie aksonu jednej komorki z dendrytem drugiej; bardzo szybki sygnal pobudzenia

> chemiczne - przekazywanie impulsow w jednym kierunku

neuroprzekaźniki (wytwarzane w ciele komorki nerwowej)

- pobudzajace (np. acetylocholina) - depolaryzjacja blony postsynaptycznej

- hamujące (np. kwas gamma-aminomasłowy) - potas na zewn neuronu, chlor do wewn

2)

OUN = mozgowie + rdzen kregowy

mózgowie:

> kresomozgowie - najwieksze, postac dwoch polkul(sklad - istota szara(kora mozgu), istota biala(drogi nerwowe)) polaczonych ze soba za pomoca wlokien. Platy - czolowy, ciemieniowy, skroniowy, potyliczny

> miedzymozgowie - ukryte pod polkulami kresomozgowia; podwzgorze (f. wydzielnicza - hormony wplywajace na prace przysadki, nerek, skurcze miesni gladkich, zenskich narzadow rozrodczych) - sa tam osrodki czynnosci wegetatywnych

> srodmozgowie - czesc pnia mozgu, osrodki reakcji wzrokowych i sluchowych, miejsce koordynacji ruchow mimowolnych i szybkich

> tylomozgowie wtorne (mozdzek i most) -

mozdzek - dwie polkule polaczone robakiem, istota szara i istota biala, osrodki nerw odpowiedzialne za utrzym odpowiedniego stanu napiecia miesni oraz koordynacje ruchow. Uszkodzenie powoduje - utrata napiecia miesniowego, zaburzenia koordynacji ruchow, oczoplas, drzenie miesni

most - fragment pnia mozgu, polozony miedzy srodmozgowiem a rdzeniem przedluzonym, zbudowany z wlokien nerowwych i cial neuronow, posredniczy w przeplywie sygnalow miedzy mozgiem, mozdzkiem i rdzeniem przedluzonym

> rdzen przedluzony - laczy sie z rdzeniem kregowym, skupienia istoty szarej, osrodki nerwowe czynnosci odruchowych, osrodek oddechowy, osrodek naczynioruchowy, osrodek regulacji czynnosci serca.

rdzen kregowy (czesc szyjna, piersiowa, ledzwiowa, krzyzowa, guziczna)

zbudowany z istoty szarej (wewn) i istoty bialej (zewn)

przewodzi impulsy z mozgowia do narzadow wykonawczych i spowrotem oraz uczestniczy w odruchcach bezwarunkowych

plyn mozgowo-rdzeniowy

powstaje w komorach mozgu, zawiera niewielkie ilosci bialka, gluzkowy jony potasowe oraz duze ilosci jonow chlorkowych i sodowych oraz sladowe ilosci limfocytow i monocytow

krazy w komorach mozgu, przestrzeni podpajeczynkowej oraz kanale centralnym rdzenia kregowego

funkcja - ochrona osrodkowego ukl nerw, rownomierny rozklad cisn w jamie czaszki, odzywia neurony i usuwa produkty ich metabolizmu

bariera krew-mozg(naczynia wlosowate, komorki glejowe) - zabezpieczenie przed przenikaniem z krwi subst mogacych zaklocic funkcjonowanie neuronow

3)

obwodowy ukl nerwowy - 12 par nerwow czaszkowych, 31 par nerwow rdzeniowych, zwoje nerwowe, zakonczenia nerwowe odbierajace bodzce (receptory)

nerwy (peczki wlokien nerwowych)

- czuciowe - wlokna czuciowe, przewodza impulsy od receptorow do osrodkowego ukl nerw

- ruchowe - wlokna ruchowe, impulsy z osrodkowego ukl nerw do narzadow wykonawczych

- mieszane - wlokna czuciowe i ruchowe

zwój - skupienie cial komorek poza osrodkowym ukl nerw

nerwy czaszkowe - unerwiaja glownie glowe i jej opkolice, maja poczartek w mozgowiu, opuszczaja czaszke przez otwory w jej podstawie

nerwy rdzeniowe - unerwiaja m.in. skore, miesnie, narzady wewn; opuszczaja kanal kregowy przez otwory miedzykregowe

odruch - szybka, automatyczna, powtarzalna reakcja organizmu na bodziec

luk odruchowy - droga jaka pobudzenie przebywa od receptora do efektora (receptor, droga nerwowa dosrodkowa, osrodek nerwowy, droga nerwowa osrodkowa, efektor)

receptor - struktury w ktorych na skutek dzialania bodzca powstaje pobudzenie (moga byc nimi rozgalezione zakonczenia dendrytow neuronow)

efektor - narzad wykonawczy (moga nimi byc miesien szkieletowy, miesnie gladkie, gruczoly)

odruchy:

- bezwarunkowe (wrodzone, gatunkowe)

zaangazowanie osrodkow rdzenia kregowego oraz osrodkow mozgowia, bez udzialu kory mozgowej, dziedziczone z pokolenia na pokolenie (odruchy obronne, zwiazane z utrzymaniem postawy ciala i lokomocja, odruch podeszwowy, odruch ssania, wydzielania sliny)

- warunkowe (nabyte, osobnicze)

wyksztalca sie w wyniku indywid doswiadczenia, zaangazowanie osrodkow kory mozgowej, nie jest dziedziczony, powstaje na podstawie odruchu bezwarunkowego

- obronne

dzialanie czynnikow szkodliwych

- zachowawcze

niezbedne do utrzymania zycia

pamiec:

- sensoryczna (zmyslowa, ultrakrotka)

- krotkotrwala (operacyjna)

- dlugotrwala

4) i 5)

somatyczny ukl nerwowy - odbiera bodzce ze srodowiska zewn i kieruje wykonywaniem ruchow swiadomych, 12 par nerwow czaszkowych, 31 par nerwow rdzeniowych

autonomiczny ukl nerwowy (AUN) - odbiera bodzce z wnetrza ciala, reguluje prace narzadow wewn, umozliwa przystosowanie organizmu do zmiennych warunkow srodowiska

> ukl wspolczulny (czesc osrodkowa, pnie wspolczulne, czesc obwodowa) - dziala pobudzajaco, mobilizuje organizm do dzialania (dominuje w dzien)

czesc osrodkowa - osrodki nerwowe umieszczone w rogach bocznych istoty szarej w rdzeniu kregowym, na wysokosci 8 kregu piersiowego do 3 kregu ledzwiowego; przedzwojowe wlokna nerwowe koncza sie w zwojach pnia wspolczulnego; osrodek naczynioworuchowy, osrodek wydzielania potu

pnie wspolczulne - zwoje nerwowe, leza wzdluz kregoslupa po obu jego stronach

czesc obwodowa - wlokna zazwojowe (dlugie) docierajace do unerwianych narzadow, towarzyszac nerwom rdzeniowym

> ukl przywspolczulny (czesc mozgowa, czesc rdzeniowa) - hamuje aktywnosc narzadow (dominuje podczas snu)

czesc mozgowa - osrodki nerwowe umieszczone w srodmozgowiu, mozdzku, rdzeniu przedluzonym; wypustki tworza dlugie wlokna przedzwojowe

czesc rdzeniowa - osrodki nerwowe umieszczone w rogach bocznych istoty szarej rdzenia kregowego; tu biora poczatek dlugie przedzwojowe wlokna nerowe (koncza bieg w zwojach), wlokna przywspolczulne stanowia elem nerwow rdzeniowych

choroby neurologiczne

- stwardnienie rozsiane

- choroba Parkinsona

- choroba Alzheimera

- Padaczka