królestwo - zwierzęta - Animalia
typ - strunowce - Chordata
podtyp - kręgowce - Vertebrata
gromada - ptaki - Aves
Dobrze rozwinięte skrzydła;
stosunkowo mała i lekka głowa;
giętka szyja;
wrzecionowaty kształt ciała;
mocna i sztywna budowa klatki piersiowej z dobrze rozwiniętym grzebieniem mostka, do którego przyczepione są silne mięśnie piersiowe poruszające skrzydłami;
układ oddechowy - podczas wdechu i wydechu przez płuca przepływa świeże powietrze;
worki powietrzne i kości pneumatyczne, zmniejszające ciężar ptaka;
szczęki przekształcone w dziób;
lekkie, dachówkowato ułożone pióra, pokrywające ciało;
jajorodność - wszystkie ptaki są jajorodne; jaja otoczone są twardą, wapienną skorupą.
U ptaków, w dolnej części tchawicy, w miejscu podziału na 2 oskrzela, występuje aparat głosowy (tzw. krtań dolna), służący do wytwarzania dźwięków. Ptaki nie mają strun głosowych takich jak u ssaków. U ptaków śpiewających narząd ten jest szczególnie dobrze rozwinięty. Na liście Avifauny Krajowej z dnia 30 czerwca 2006 r. znajduje się 445 gatunków ptaków.
Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
gęste i zbite, nieprzemakalne upierzenie z dobrze rozwiniętą warstwą puchową pełni rolę doskonałej izolacji termicznej. Zwiększa ją jeszcze natłuszczanie dziobami piór wydzieliną gruczołu kuprowego
dobrze rozwinięty gruczoł kuprowy
bardzo dobrze pływają, większość gatunków również nurkuje
otwarte nozdrza
dziób szeroki, spłaszczony, pokryty wrażliwą skórą, opatrzony na brzegach zachodzącymi na siebie blaszkowatymi wyrostkami. Poszukując pożywienia w wodzie, ptaki te przepuszczają wodę między blaszkami, na blaszkach zaś zatrzymują się bezkręgowce i rośliny, które stanowią ich pożywienie. Dziób ten działa więc jak sito. Na jego końcu znajduje się płytka rogowa zwana paznokciem.
skrzydła z reguły dobrze rozwinięte. W locie silne i wytrwałe, ale nie potrafią szybować. Lecąc wydają charakterystyczny świst.
ogon przeważnie krótki
długość szyi zależy od sposobu pobierania pokarmu - łabędzie żerują na największej głębokości, mają 25 kręgów szyjnych, gęsi 18, a tracze łowiące ryby na powierzchni zaledwie 16
nogi zwykle krótkie lub średniej długości; osadzone w tyle tułowia (u kaczek nurkujących – słabo chodzą po ziemi) lub w jego połowie
nogi są mocne i przystosowane do pływania - trzy przednie palce są połączone błoną pławną, a palec tylny znajduje się nieco wyżej niż reszta
latają szybko i wytrwale np. cyraneczka leci z prędkością 120 km/h
kaczki i tracze wykazują silny dymorfizm płciowy - samce są barwnie upierzone w przeciwieństwie do samic, którym takie upierzenie mogłoby przeszkadzać w czasie spokojnego wysiadywania jaj. Natomiast u gęsi i łabędzi dymorfizm nie jest widoczny, samce są tylko trochę bardziej masywne
kaczki pierzą się dwa razy w roku (podobnie jak łabędzie) - jesienią częściowa zmiana piór pokrywowych nadaje kaczorom barwy godowe. Latem pierzenie jest całkowite przez co samce przez 3 miesiące są skromniej upierzone. Gęsi pierzą się tylko raz, ale całkowicie. Mimo różnic wszystkie europejskie blaszkodziobe w tym czasie nie mogą latać, dlatego w tym okresie trudno je zauważyć, bo kryją się w trzcinach
samice wysiadują zwykle dużą ilość jaj. Samce łabędzi i gęsi opiekują się potomstwem. Młode są zagniazdownikami - po wykluciu są dobrze rozwinięte i umieją żerować. W pierwszym okresie życia pokryte puchem, gdy wyschnie wychodzą z gniazd na żerowanie
Niektóre gatunki zostały udomowione przez człowieka (kaczka domowa – pochodzi od kaczki krzyżówki, gęś domowa – od gęsi gęgawy, bernikli kanadyjskiej lub gęsi łabędzionosej) i są cenione ze względu na pióra, puch, jaja, mięso. Najmniejszym gatunkiem rzędu jest cyraneczka o rozpiętości skrzydeł samca do 0,6 metra, a największym łabędź niemy - 2,5 m
Podrząd: Anseres
Rodzina: kaczkowate:
Rodzina ta (należąca do rzędu blaszkodziobych Anseriformes) obejmuje trzy podrodziny: bezpłetwce (Anseranatinae), gęsiowate (Anserinae) i kaczki (Anatinae), łącznie ok. 147 gatunków. Zamieszkują wszystkie środowiska wodne z wyjątkiem kontynentu Antarktydy.
płaski, szeroki dziób z blaszkowatymi wyrostkami wewnątrz - sito do odcedzania pokarmu z wody
błona pławna między trzema palcami - narząd służący do pływania
stosunkowo długa szyja i krótki ogon
stosunkowo wąskie, ostro zakończone skrzydła
nogi krótkie, przesunięte ku tyłowi (zwłaszcza u gatunków nurkujących)
Kaczkowate osiągają następujące wielkości: długość ciała 28-170 cm, rozpiętość skrzydeł 60-250 cm. U większości gatunków występuje wyraźny dymorfizm płciowy w wielkości i ubarwieniu. Samiec jest większy od samicy i bardziej kontrastowo ubarwiony. Samica ubarwiona jest znacznie skromniej. Ptaki z tej rodziny są bardzo dobrymi lotnikami, chociaż niektóre gatunki są nielotne. Niektóre gatunki sezonowo podejmują dalekie wędrówki. Niektóre gatunki, lecąc w stadzie, tworzą charakterystyczny klucz w kształcie litery V. Kaczkowate żywią się roślinnością wodną, lądową i drobnymi bezkręgowcami wodnymi. Żerują zbiorowo lub parami. Niektóre gatunki zostały udomowione, a niektóre chodowane są w stanie półdzikim.
Gnieżdżą się kolonijnie lub parami na pływającej roślinności, w dziuplach lub norach. Pisklęta są zagniazdownikami.
Bernikla białolica - Zimuje w Europie zachodniej, w Polsce tylko przeloty. Samiec różni się od samicy jedynie rozmiarem. Nie gniazdują w Polsce. Jedzą liście traw i innych roślin, owady i drobne ślimaki.
Bernikla kanadyjska – Pochodzi z Am. Pd., hodowana w parkach usamodzielniła się i zaczęła rozmnażać w stanie dzikim. Wyst. Na północy kraju i na Śląsku.
Cyraneczka – samiec: kasztanowa głowa i górna część szyi. Bok głowy zielonoczarny z połyskiem, od koloru kasztanowego oddzielają tę plamę białe pasy, które następnie łączą się u nasady dzioba. Pierś kremowa z ciemnymi cętkami. Grzbiet i boki sinoszare z drobnym poprzecznym prążkowaniem. Tył grzbietu szarobrązowy. Na skrzydle lusterko w kolorze zielonkawej plamy na głowie. Samica z wierzchu brązowa z ciemnym deseniem. Spód biały. Podobnie wyglądają młodociane i samiec w okresie spoczynkowym. dł. ciała: ok. 30 - 38 cm, rozpiętość skrzydeł: ok. 58 cm, waga: ok. 200 - 450 g. Preferuje niewielkie, gęsto zarośnięte oczka. Gniazdo na lądzie, w pobliżu wody, ukryte w gęstej roślinności.
Gągoł – związany ze środowiskiem leśnym. Gniazduje w dziuplach. Mniejszy od krzyżówki. Dorosły samiec w szacie godowej jest czarno-biały a oko ma świecąco żółte. Samica jest szara z brązową głową, ma białe oko. Często przebywa na otwartej tafli wody. Na wodzie wypoczywa i śpi. Poza okresem lęgowym tworzy niewielkie stada albo miesza się w stada innych gatunków kaczek. Siedliskiem w okresie lęgowym są zbiorniki wodne i rzeki w bezpośrednim sąsiedztwie lasu ze starymi, dziuplastymi drzewami (chętnie zajmuje dziuple po dzięciole czarnym). Tworzy pary monogamiczne. Pokarm – denne bezkręgowce.
Gęś biało czelna - Mniejsza od gęgawy. Dorosły ptak ma przy nasadzie dzioba i na czole podłużną, białą plamę. Samiec i samica nie różnią się wyglądem. Płochliwa i skryta. Na wodzie wypoczywa i nocuje. Do lotu wzbija się z energicznego wyskoku. Wędruje w kluczach. W czasie przelotów i zimą często tworzy duże stada, także z innymi gatunkami gęsi. Gatunek wędrowny, zimuje w Europie, także w Polsce. W Polsce lęgów nie odbywa. Trwałe pary monogamiczne. Zjadają zielone części roślin (liście traw i zbóż ozimych), nasiona, owoce (jagody), kłącza, bulwy, korzonki. Żerują prawie wyłącznie na lądzie, chodząc szybciej niż gęgawy i gęsi zbożowe.
Gęś gęgawa - Ten gatunek gęsi występuje niemal w całym kraju z wyjątkiem terenów podgórskich. Gniazduje na jeziorach i stawach hodowlanych z dobrze rozwiniętymi szuwarami, a także na starorzeczach i torfiankach w dolinach rzecznych. Jej pożywienie stanowią wyskubywane zielone części roślin oraz nasiona.
Gęś zbożowa - Duża gęś, niewiele mniejsza od gęgawy i ciemniej od niej ubarwiona. Samiec i samica nie różnią się wyglądem. Płochliwa i skryta. Przebywa przeważnie na ladzie, na wodzie spędza mało czasu.
Głowienka - Występująca nielicznie, ale łatwa do zauważenia i rozpoznania kaczka. Stosunkowo najczęściej można ją spotkać na stawach rybnych. Mniejsza od krzyżówki. Samiec ma pierś i tył tułowia czarne, bok, wierzch skrzydeł i grzbiet jasnoszare, a głowę i szyję rdzawobrązowe. Samica jest brunatna, pióra jej boku, wierzchu skrzydeł i grzbietu mają szerokie jasnoszare obwódki, tworzące efekt łuskowania. Często przebywa na otwartej tafli wody. Na wodzie wypoczywa i śpi. Do lotu wzbija się z rozbiegu po wodzie. Poza okresem lęgowym tworzy niewielkie stada albo miesza się w stada innych gatunków kaczek (najczęściej czernic). Gatunek wędrowny, zimuje w Europie (także w Polsce) oraz w Afryce Wschodniej. Głowienka czasem podrzuca jaja do znajdujących się w sąsiedztwie gniazd innych kaczek – swojego lub obcego gatunku. (Podobnie postępuje także wiele innych gatunków kaczek.) Głowienka znosi zwykle 7 do 10 jaj, rzadko do 12. Jednak w gnieździe głowienki może być znacznie więcej jaj, bo wraz z podrzuconymi, ponad 20. Największa zanotowana liczba jaj głowienki w jednym gnieździe to 35. Kaczych piskląt matka nie musi karmić, bo niedługo po wykluciu one same zbierają pokarm. Dlatego nawet tak duża liczba kacząt ma szansę przeżyć pod opieką jednej samicy.
Kaczka czernica - Samiec w szacie godowej i poszynkowej ma czarne ciało, z metalicznym, foletowym połyskiem na głowie, szyi i piersi. Boki, brzuch i lusterko białe. Samica ciemnobrązowabrązowa z jasnym brzuchem i jasną plamą wokół nasady dzioba. Zarówno samiec jak i samica ma z tyłu głowy czub, który jest dłuższy u samca. Młodociane podobne do samicy. Słodkowodne zbiorniki wodne o gęsto zarośniętych brzegach i otwartym lustrze wody. Drobne zwierzęta, głównie mięczaki uzupełnione przez rośliny, głównie nasiona.
Kaczka krakwa - Kaczka niewiele mniejsza od krzyżówki. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest lusterko widoczne na tylnym brzegu rozpostartego skrzydła, wygląda ono jak dwa stykające się kwadraty: biały i czarny. Ostrożna i płochliwa, często kryje się w szuwarach. Nie nurkuje. Na wodzie wypoczywa i śpi. Do lotu wzbija się bez rozbiegu. Podczas wędrówki tworzy małe grupy albo miesza się w stada innych gatunków kaczek. Gatunek wędrowny, zimuje w Europie. Gniazduje w całej Polsce ale bardzo nieregularnie, przede wszystkim w dolinach większych rzek. Przelatuje liczniej w zachodniej części kraju. Siedliskiem krakwy są płytsze zbiorniki wodne zarośnięte roślinnością wynurzoną i podwodną, stawy, jeziora, starorzecza, rzadko zbiorniki zaporowe.
Kaczka krzyżówka - Jest najpospolitszą kaczką w Polsce. Występuje też powszechnie w Europie, Ameryce Północnej i w Azji. Można ją spotkać na prawie wszystkich płytkich zbiornikach wodnych, najczęściej tam, gdzie występuje też odpowiednio bujna roślinnność przybrzeżna. W miastach zamieszkuje nawet małe stawy w parkach. Urozmaicone pożywienie stanowią głownie drobne zwierzęta wodne i delikatne kawałki roślin. Jest to jeden z powszechniej występujących ptaków łownych a zarazem największa z kaczek pływających. Kaczka krzyżówka jest zagniazdownikiem.
Lodówka - Samiec większy od samicy, z charakterystycznym długim ogonem. W szacie godowej ma głowę, szyję i pierś ciemnobrązową, wierzch ciała czarny z brązowymi brzegami. Dookoła oka duża, biała plama. Samica w szacie godowej podobna do samca, lecz zamiast czerni i ciemnego brązu kolorami dominującymi są różne odcienie szarości. Biaława plama na głowie większa, zachodząca na szyję, lecz z domieszką szarości. Brak jej również długiego ogona. W zimie samiec biały z czarnymi skrzydłami, czarną plamą w kształcie litery "Y" na grzbiecie, czarną przepaską na piersi i czarną plamą na boku głowy i szyi przechodzącą w kolor szary wokół oka. Również w tej szacie ma długi ogon. Samica zimą jasnoszara, z brązowym grzbiete, czarnymi skrzydłami i białą plamą na przodzie i bokach głowy i szyi. Niezależnie od pory roku samiec ma jasną przepaskę na dziobie. Jeziora i wolnopłynące reki w strefie tundry. Stanowi tam najliczniejszy gatunek kaczek. Zimuje na niezamarzniętych wybrzeżach mórz i dużych jeziorach. Drobne zwierzęta wodne z małą domieszką roślin. W poszukiwaniu pokarmu nurkuje nawet do 60 m. Podlega ochronie gatunkowej, największe zagrożenie dla gatunku stanowi choroba olejowa.
Łabędź czarnodzioby - Wyraźnie mniejszy od łabędzia niemego i krzykliwego, ale większy od dzikich gęsi. Jego całe upierzenie jest białe. Często odzywa się wysokim trąbieniem. Samiec jest większy od samicy, obie płcie ubarwione tak samo. Młody przez pierwszy rok życia ubarwiony jednolicie szaro; w miarę upływu czasu w upierzeniu pojawia się coraz więcej białych piór. Ostrożny, w Polsce nie daje się dokarmiać. Nie kryje się, wiele czasu spędza na wodzie (także wypoczywa i śpi). Do lotu wzbija się z rozbiegu na wodzie lub na lądzie. Podczas wędrówki tworzy małe grupy. Gatunek wędrowny, na zimowiska w Europie Zachodniej przybywa z arktycznej tundry. W Polsce lęgów nie odbywa. Pojawia się prawie wyłącznie podczas wędrówek, częściej na północy kraju. Pokarmem łabędzia czarnodziobego jest przede wszystkim wodna roślinność zanurzona, inne rośliny wodne, a zimą także rośliny lądowe (trawy, zboża, rzepak, buraki cukrowe). Żeruje pływając, pod wodę sięga głębiej wyciągając maksymalnie szyję i zanurzając przednią część tułowia, a tylna jego część sterczy pionowo nad powierzchnią wody. Nie może nurkować. W czasie przelotów i zimą często żeruje na lądzie. Młode łabędzie czarnodziobe przebywają ze swymi rodzicami do dwóch lat.
Łabędź krzykliwy - W Polsce corocznie gniazduje tylko kilka par łabędzi krzykliwych. W porze jesiennej wędrówki przez nasz kraj przelatuje ich kilka tysięcy – zmierzają głównie do Danii i Niemiec. U nas zimę spędza kilkaset do tysiąca tych ptaków.
Skrzydła łabędzia krzykliwego nie wydają świszczącego odgłosu podczas lotu, tak jak to jest w przypadku łabędzia niemego. Gdy ptak ten leci słychać najwyżej cichszy zwykły szum. Jednak krzykliwy rzeczywiście krzyczy, robi to często, a jego głos przypomina donośne trąbienie. Zdarzają się krzyżówki z łabędziem niemym, mogą nawet zgodnie odchować potomstwo.
Łabędź niemy - Łabędź niemy jest powszechnie znanym, dużym, ptakiem wodnym. Charakteryzuje go czerwony dziób z czarną naroślą u nasady, większą u samców. Samiec osiąga ciężar do 11 kg będąc jednym najcięższych ptaków latających.
Łabędzie tworzą pary na wiele lat. Rodzice wspólnie budują gniazdo i razem wysiadują jaja, choć samica poświęca temu więcej czasu. Zadaniem samca jest natomiast obrona rodziny. Wodzeniem i karmieniem piskląt też zajmują się oboje rodzice. Łabędź nie może zanurzyć się cały pod wodę, bo ma zbyt dużą wyporność. Żeby zerwać rośliny z dna, sięga w dół wyciągając wyprostowaną szyję i podnosząc w górę tył tułowia. W ten sposób może wydobyć pokarm z głębokości do jednego metra. Łabędzie żywią się prawie wyłącznie podwodnymi roślinami, nimi też karmią swe pisklęta. Łabędź niemy nie jest niemową, ale odzywa się rzadko, raczej dyskretnym pochrząkiwaniem. Za to gdy leci, słychać go z daleka, bo pióra jego skrzydeł wydają głośny, melodyjny, pulsujący świst.
Markaczka - Markaczka jest kaczką morską, bo większą część życia spędza na morzu. Na lądzie przebywa tylko po to by odbyć legi. Trochę mniejsza od krzyżówki. Samiec jest cały czarny, ma tylko żółtą plamę na dziobie, a samica jest brunatna, z jaśniejszym policzkiem i górną częścią szyi, ma ciemny dziób. Markaczka prawie zawsze przebywa na otwartej tafli wody. Na wodzie wypoczywa i śpi. Do lotu wzbija się z rozbiegu po wodzie. Poza okresem lęgowym tworzy stada albo miesza się w stada innych gatunków kaczek.
Ohar - Duża kaczka, większa od krzyżówki. Samiec ubarwiony jest bardziej intensywnie niż samica, ma nad dziobem wydatny, czerwony guz. Częściej niż inne kaczki przebywa na lądzie. Poza okresem lęgowym towarzyski. Gatunek wędrowny, zimuje w Europie. W Polsce występuje na wybrzeżu, nad Dolną Odrą oraz na nielicznych stanowiskach w głębi kraju. Podczas wędrówek jest spotykany przy brzegu Bałtyku i na zbiornikach wodnych w całym kraju. Siedliskiem ohara są brzegi morskie oraz brzegi jezior (zwłaszcza przymorskich), rzek, stawów i zbiorników zaporowych. Pokarm ohara stanowią przede wszystkim wodne bezkręgowce (małże, ślimaki, owady, skorupiaki), zimą także rośliny wodne, glony, nasiona. Ptak żeruje brodząc i pływając w płytkiej wodzie oraz chodząc po brzegu i odsłoniętym po spłynięciu wody mule. Nie nurkuje, pod wodę sięga głębiej wyciągając maksymalnie szyję i zanurzając przednią część tułowia, a tylna jego część sterczy pionowo nad powierzchnią wody. Ohary gniazdują w norach wygrzebanych w ziemi przez ssaki (lisa, borsuka, królika) albo w osłoniętych od góry miejscach i korytarzach stworzonych przez człowieka - w stogach, pod budynkami (np. domkami letniskowymi) i w umocnieniach brzegowych.
Rożeniec - Kaczka dorównująca wielkością krzyżówce, ale smuklejsza. Samiec jest większy od samicy i kontrastowo ubarwiony z ciemnobrązową głową i białą piersią. Rożeniec jest ostrożny i płochliwy. Na wodzie wypoczywa i śpi. Do lotu wzbija się bez rozbiegu. Podczas wędrówek tworzy stada nawet do 200 osobników lub miesza się w stada innych kaczek. W Polsce gniazduje na niewielu rozproszonych stanowiskach, trochę liczniej nad Biebrzą i Narwią. Siedliskiem w Polsce są zalewane wiosną łąki w dolinach rzek, starorzecza, czasem też stawy i inne płytkie zbiorniki wodne. U rożeńców samice zwracają przede wszystkim na biel piersi i kontrast barw na długich, wąskich ozdobnych piórach zwisających z grzbietu kaczora. Na swojego partnera w danym sezonie kaczka wybiera samca o czysto białej piersi oraz najintensywniej i najbardziej kontrastowo ubarwionych ozdobnych piórach na grzbiecie.
Tracz bielaczek - Mały tracz o kaczej sylwetce, większy od łyski, mniejszy od krzyżówki. Samiec jest biały z czarnymi wzorami na upierzeniu, a samica ma brązowoszary tułów i skrzydła, biały policzek i brązowy wierzch głowy. Towarzyski, gromadzi się w stada (rzadko do kilku tysięcy osobników) często przebywa w mieszanych stadach z innymi ptakami wodnymi. Gatunek wędrowny, zimuje w Europie, także w Polsce. Pokarmem bielaczka wiosną i latem są przede wszystkim wodne owady, a w czasie migracji i zimą przeważnie małe ryby i (o długości do 6 cm). Ptak żeruje w wodzie, sprawnie nurkując do głębokości 4 m.
Tracz nurogęś - Duży tracz, niewiele większy od krzyżówki. Samiec ubarwiony biało-czarno-szaro, samica szara z brązową głową. Tracze odżywiają się przede wszystkim małymi rybami i dlatego nie mają kaczych, szerokich dziobów, a długie, wąskie i zaopatrzone w dziesiątki małych, ostrych ząbków na krawędziach szczęk. Ząbki te służą do przytrzymywania śliskiej zdobyczy. Nie są to prawdziwe zęby, bo takich żaden ptak nie ma, lecz ostro i głęboko piłkowane brzegi rogowego dzioba.
Rodzina: bezpłetwce – Australia i Nowa Gwinea
Podrząd: Anhimae
Rodzina: Skrzydłoszpony – występują jedynie w Ameryce Pd.
Rząd: Sowy
Rodzina: Puszczykowate:
Pójdźka - mała sowa z krótkim ogonem, wielkości sierpówki. Charakterystyczna jest zwarta i zaokrą-glona sylwetka oraz brak piór usznych. Głowa proporcjonalnie duża, płaska, z charakterysty-cznymi szerokimi, białymi brwiami. Szlara mało wyraźna, tęczówka jaskrawożółta, dziób zie-lonkawo-żółty. Wierzch ciała ciemny, szaro-brą-zowy lub czekoladowo-brązowy, z licznymi, bia-łymi plamami o zmiennej wielkości. Nogi jasne, długie, palce skąpo opierzone. Na ogonie słabo zaznaczone, ciemniejsze pręgi. Brak dymorfizmu płciowego.
Puchacz - największa sowa europejska, nieco większa od orlika (ok. 60-70 cm). Waga 2-4 kg, przy czym samica jest o ok. 15% większa od samca. Upierzenie w tonacji ciemnobrązowej z licznymi kreskami i plamami czyni tą sowę, pomimo dużych rozmiarów, słabo widoczną w terenie. Charakterystyczne duże, pomarańczowe oczy (żółte u podgatunku - a wg nowej taksonomii - gatunku Bubo ascalaphus z Bliskiego Wschodu i pn. Afryki) oraz długie 8 cm pióra uszne, które trzyma w pozycji horyzontalnej, a w momentach niepokoju - unosi. Szlara słabo zaznaczona. Skok mocno opierzony, pazury długości ok. 4 cm.
Sowa śnieżna - Duża sowa, w większości biała, o stosunkowo małej głowie. Długość ciała ok 60 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 180 cm. Wyraźna biała szlara, wokół dzioba długie miękkie pióra. Nogi i palce obficie opierzone. Dymorfizm płciowy: samiec - nieomal czysto biały, niewiele brązowych plamek, najliczniejszych na lotkach i sterówkach oraz barkach i pokrywach skrzydłowych. Samica większa, a plamki zlewają się w poprzeczne pręgi. Oczy stosunkowo małe, z żółtymi tęczówkami.
Puszczyk mszarny - sowa nieco większa od jastrzębia: samiec średnio 64 cm, samica 67 cm. Rozpiętość skrzydeł 140 cm (jak u dużej mewy). Samica jest 10% większa od samca i 25% cięższa, co jest praktycznie niezauwa-żalne u pojedynczego ptaka. Samiec waży śre-dnio 900 g, większa samica ok. 1200 g, choć małe samice (min. 900 g) mogą być mniejsze od dużych samców (max. 1150 g). Postrze-ganie barwy upierzenia p. mszarnego zależy od oświetlenia i zmienia się od szarej do czarnej a nawet jasnobrązowej, gdy słońce jest nisko nad horyzontem. Głowa okrągła i duża. Szlara wyraźna z licznymi, wąskimi, koncentrycznymi prążkami. Między dziobem i oczami szaro-biały półksiężyc, pod dziobem dodatkowo białe wąsy. Proporcjonalnie małe oczy oraz dziób - żółte.
Puszczyk uralski - wielkości myszołowa (długość ciała 60 cm, rozpiętość skrzydeł 130 cm). Sylwetka wydłużona, głowa zaokrąglona, charakterystyczny długi ogon z 5 szerokimi, poprzecznymi pręgami. Ubarwienie jasne, szaro-białe z wyraźnym podłużnym kres-kowaniem o barwie ciemnobrązowej, cza-sem prawie czarnej. Szlara jasna, w zasadzie jednobarwna, z wąskim ciemnobrązowym obrzeżeniem. Oczy stosunkowo małe, czarno-brązowe, brzegi powiek czerwona-we. Stopy i palce gęsto opierzone. W popu-lacji karpackiej dość często spotyka się oso-bniki melanistyczne o ciemnobrązowym upierzeniu. Dymorfizm płciowy najwy-raźniej widoczny w ciężarze (samica - 900 g, samiec - 700 g), pozostałe parametry jak długość skrzydła czy ogona silnie zachodzą na siebie.
Puszczyk - sowa wielkości wrony (ok. 42 cm). Samica większa od samca, co wyraża się m.in. w długości skoku (48 mm v. 46 mm) i zło-żonego skrzydła (ok. 278 mm v. 267 mm). Jest też o ok. 100 g od niego cięższa. Choć wszystkie te parametry mogą na siebie nachodzić (np. najmniejsze samice ważą 420 g, największe samce 500 g), to raczej nie dotyczy to lokalnych populacji. Sylwetka krępa, z dużą zaokrągloną głową. Brak ?uszu?. Oczy duże, jednolicie czarnobrązowe. Szlara wyraźna ze słabym prążkowa-niem lub bez. W dolnych partiach piersi i na brzuchu występuje charakterystyczne kreskowanie w formie ?odwróconych jodełek?. U dorosłych puszczyków na lotkach I i II-rzędowych brak szczytowego prążka. Występują dwie odmiany barwne: jasnoszara do rudej i ich formy przejściowe. W Polsce dominuje odmiana bladoszara.
Uszatka - Wielkości sójki (ok. 35 cm). Dymorfizm płciowy słabo wyrażony. Szczupła sylwetka, wąska głowa. Charakterystyczne długie pióra uszne długości ok. 4,5 cm, które wyjątkowo mogą być słabo widoczne. Oczy pomarańczowe. U siedzącego ptaka długie skrzydła sięgają poza ogon. Szlara dobrze zaznaczona, od strony dzioba pasy jasnych piór, oczy jaskrawo pomarańczowe. Ubarwienie stanowi świetnie maskująca mieszanina barwy brązowej w różnych odcieniach oraz czerni i szarości.
Uszatka błotna - wielkości sójki (38 cm). Rozpiętość skrzydeł 95-110 cm. Występuje dymorfizm płciowy, zauważalny przy pewnej wprawie nawet u pojedynczych ptaków, wyrażony jaśniejszym ubarwie-niem spodu skrzydeł u samców. Samce cięższe od samic o ok. 50 g Charakterystyczna, czarna maska wokół cytrynowożółtych oczu, niewielkie uszka dł. ok. 2 cm, które unosi jedynie w momentach niepokoju i mała głowa. Sylwetka pochylona do przodu silniej niż u reszty sów.
Sowa jarzębata - Średniej wielkości sowa o długości ciała ok 40 cm i rozpiętości skrzydeł ok. 80 cm. Wyglądem przypomina nieco dzienne drapieżniki. Samiec i samica nie różnię się od siebie upierzeniem, ale samica jest większa. Szlara duża i wyraźna, w pobliżu dzioba szara,dalej biała z ciemnobrązowym obramowaniem. Skok i palce bogato upierzone. Oczy niewielkie, z żółtą tęczówką. Upierzenie mało puszyste, poprzecznie pręgowane.
Włochatka - wielkości małego gołę-bia (długość ciała ok. 25 cm). Głowa duża i kanciasta. Żółte oczy otoczone biało-szarą szlarą czarno obrzeżoną. ?Brwi? silnie uniesione. Na wierzchu ciała jasnobrązowa z licznymi, rozmy-tymi plamami. Skok i palce opie-rzone. Dymorfizm płciowy naj-silniej wyrażony w masie ciała, która u samic jest zmienna sezo-nowo: samice w okresie lęgowym nawet o 30% cięższe od samców, w pozostałym okresie ta różnica jest mniejsza. Pozostałe parametry silnie zachodzą na siebie.
Syczek - wielkości szpaka (19-20 cm). Rozpiętość skrzydeł 53-63 cm. Głowa mała. Charakterystyczne ?uszy? ukazuje jedynie w chwilach ekscytacji, zwykle niewidoczne. Upierzenie raczej jednolite z czarno-brązowymi strychami, pasami i prążkami, większość ptaków brązowo-szarych, niektóre rudo-brązowe. Biały, wyraźny pas wzdłuż barkówek, jasne pasy na lotkach 1-rzędu i ciemno obwiedzione oczy. Tęczówki jasno-żółte. Dziób niebiesko-czarny, szare palce nóg. Brak dymorfizmu i zmienności sezonowej.
Sóweczka - wielkości skowronka (ok. 17 cm), waga 50-83 g (samiec do 65 g, samica powyżej). Głowa mała, ?wciśnięta? w tułów, wierzchem nieco spłaszczone (u samca bardziej zaokrąglona, mniej-sza). Żółte oczy biało obwiedzione, z wyraźnymi brwiami i pasem od strony żółtego dzioba. Szlara niewyraźna: kilka koncentrycznych, białych pasów. Wierzchem ciemnobrązowa, czasem ziemista z li-cznymi małymi, białymi, rozproszonymi plamka-mi, które na głowie są zwykle bardziej gęste. Brzuch i pierś białe w długie, wąskie, brązowe pasy, boki brązowe w białe pręgi. Krótkie nogi praktycznie niewidoczne, ukryte w długich piórach nogawek. Skok i palce opierzone. Pazury szare. Na ogonie 5 wąskich, białych pasów. Dymorfizm słaby, widoczny dobrze dopiero u siedzących obok siebie ptaków.
Rodzina: Płomykówki
Plomykówka – Sowa średniej wielkości, smukła, jasna sowa o długich nogach, wielkość dużego gołębia (33-40 cm). Rozpiętość skrzydeł 85-98 cm. Charakte-rystyczna biała, sercowata szlara, czarne oczy oraz cielisty dziób otoczone rdzawymi piórami. Dymorfizm płciowy wyrażony nieznacznie w upierzeniu, jednak trudny do zauważenia w terenie: samica jest ciemniejsza i posiada silniejsze kropkowanie spodu ciała. Samiec podgatunku guttata (gniazdujący w Polsce) ma spód ciała płowożółty, samica natomiast rdzawo-płowożółty. Na tym tle występują czarne lub biało-czarne kropki. Wierzch ciała ciemnopopielaty z biało-czarnymi kreskami na pokrywach skrzydłowych.
Samiec nominatywnego podgatunku alba (Europa zach. i pd.) jest jednolicie biały od spodu. Małe plamki ograniczone są tylko do boków ciała. Wierzch ciała jaśniejszy od ptaków z podgatunku guttata. Samica od spodu jest kremowa, intensywnie plamkowana. Różnica pomiędzy samcem a samicą wyrażona jest dodatkowo w masie ciała, szczególnie w okresie lęgowym, choć generalnie wymiary te nachodzą na siebie.
Rząd: Dzięciołowe
Rodzina: Dzięciołowate
Dzięcioł biało szyi - Gatunek osiadły, nie odbywa wędrówek. W Polsce gniazduje dopiero od 1979 roku, od tego czasu zasiedlił już południowo-wschodnią część kraju. Jest wielkości kosa i tej samej wielkości co dzięcioł duży. Dorosły samiec ma czerwony pasek z tyłu głowy, zaś młody posiada dużą, czerwoną czapeczkę. U samicy cały wierzch głowy jest czarny. Ponieważ żyje przede wszystkim w pobliżu ludzkich siedzib nie jest płochliwy, ale ostrożny. Zamieszkuje zadrzewione obszary zieleni miejskiej, skraje lasów liściastych, zadrzewienia śródpolne, stare sady, cmentarze i parki w pobliżu zabudowań. Najliczniej występuje w Warszawie, Lublinie, Zamościu i Przemyślu. Tworzy pary monogamiczne. Gniazdo ma w samodzielnie wykutej dziupli, wysłanej okruchami drewna. Pisklęta karmi para rodziców, po wylocie z gniazda są jeszcze przez jakiś czas dokarmiane. Pokarm tego dzięcioła to przede wszystkim różne owady i ich larwy (w tym gąsienice motyli, chrząszcze, mszyce, mrówki), rzadziej inne bezkręgowce, owoce i nasiona roślin uprawianych w sadach i ogrodach. Żeruje zarówno na drzewach, jak i na ziemi. Kuje rzadziej niż dzięcioł duży, więcej czasu poświęca na penetrowanie zakamarków kory, poszukiwanie pokarmu na ziemi oraz zbieranie nasion i owoców. Duże chrząszcze, nasiona i owoce rozkuwa po wciśnięciu ich w szczelinę kory.
Dzięcioł czarny - Dzięcioł czarny to największy europejski dzięcioł, jeden z największych gatunków dzięciołów na świecie. Jest wielkości gołębia, rozpiętością skrzydeł niemal dorównuje gawronowi. Samiec ma czerwoną czapeczkę na całym wierzchu głowy, samica - tylko czerwony „prostokąt" z tyłu głowy. Dzięcioł czarny jest płochliwy. Trudno go obserwować, łatwiej go dostrzec, gdy lata ponad drzewami lub wylatuje nad otwartą przestrzeń. Po ziemi porusza się niezdarnymi skokami. W Polsce występuje na całym obszarze kraju. Zamieszkuje stare lasy różnego typu z licznymi drzewami w wieku ponad 100 lat, rzadko przebywa w większych zadrzewieniach śródpolnych i dużych parkach, także miejskich. Pokarmem dzięcioła czarnego są przede wszystkim żerujące w drewnie larwy dużych chrząszczy i mrówki, rzadziej inne owady, rzadko ślimaki i nasiona drzew. Żeruje przede wszystkim na pniach drzew oraz na ziemi u podstawy pnia. Rozkopuje mrowiska. Kuje rzadziej niż dzięcioł duży, w martwym drewnie wyrywa duże i głębokie, prostokątne dziury.
Dzięcioł duży - Jest wielkości kosa, tej samej wielkości co dzięcioł białoszyi. Dorosły samiec posiada czerwony pasek z tyłu głowy, u samicy cały wierzch głowy jest czarny, zaś młody ma dużą, czerwoną czapeczkę. Ptak należy do mało płochliwych, ale jest ostrożny. W Polsce znaleźć go można na całym obszarze kraju. Jego siedliskiem są wszelkie lasy, zadrzewienia śródpolne oraz parki miejskie. Dzięcioł duży żeruje przede wszystkim w koronach drzew, lecz także na ziemi. Kuje bardzo często, zwykle w żywym, twardym drewnie. Potrafi zwisać grzbietem w dół na cienkich gałązkach.
Dzięcioł średni - Ptak wielkości szpaka, mniejszy niż dzięcioł duży. Samca i samicę trudno rozróżnić. Bardziej skryty i płochliwy niż dzięcioł duży. W Polsce występuje nierównomiernie na całym obszarze, nie ma go w górach. Siedliskiem dzięcioła średniego są stare lasy liściaste z drzewami o grubej, spękanej korze (zwłaszcza z dębami), a także z drzewami martwymi i zamierającymi. Ten dzięcioł zjada bardzo niewiele pokarmu roślinnego (nasiona, owoce). Żeruje przede wszystkim na drzewach, rzadko na ziemi. Kuje rzadko, dużo czasu poświęca na penetrowanie zakamarków kory. Może ścigać owady w powietrzu. Zimą przyłącza się do mieszanych stad tworzonych przez sikory z różnych gatunków, pełzacze, kowaliki i mysikróliki, by wspólnie szukać pokarmu i nawzajem ostrzegać się przed drapieżnikami. Odwiedza karmniki. Dzięcioł średni wczesną wiosną nakłuwa dziobem korę brzóz, osik i rzadziej innych drzew, by zlizywać wypływający z otworów sok. Zwykle nakłuć w korze jest wiele, ułożonych w poziome linie, a nawet okalające pień pierścienie. Sok drzewa zawiera dużo cukrów, których dzięcioł, jak widać, potrzebuje. Nadto, do płynącego po korze słodkiego soku zlatują się owady, które ptak, korzystając z okazji, również chętnie zbiera.
Dzięcioł zielony - Spośród naszych dzięciołów, co do wielkości jest drugi po czarnym. Zamieszkuje niemal całą Europę. Występuje w lasach liściastych i większych parkach całej Polski. Natomiast na niżu omija zwarte kompleksy leśne. Niegdyś gatunek związany z lasami łęgowymi dziś wybiera tereny półotwarte łączące obszary łąkowe z zadrzewieniami.
Dziuplę wykuwa w miękkim drewnie, zazwyczaj w połowie wysokości drzewa liściastego. Często żeruje na ziemi, zbierając owady, głównie mrówki. Zimą rozkopuje mrowiska nawet do 1m głębokości.
Krętogłów - Krętogłów jest bliskim krewnym dzięciołów ale z wyglądu podobny jest raczej do ptaków wróblowych. Z kolei maskujący wzór na jego upierzeniu przypomina ubarwienie lelka i syczka. Większy od wróbla, mniejszy od szpaka. Samiec i samica nie różnią się wyglądem. Skryty i mało ruchliwy. Trudno go zauważyć, nawet jeśli siedzi w nieosłoniętym miejscu. Porusza się wolno, brak mu zwinności właściwej ptakom wróblowym podobnej wielkości. Po ziemi skacze. Nie wspina się pionowo po pniu. Ptak zaskoczony w dziupli lub schwytany, rozkłada i unosi ogon, wyciąga długą szyję i stroszy pióra na głowie. Wyginając łukowato szyję, powoli kręci nią w lewo i w prawo, zarazem obracając i przekrzywiając głowę, wydaje przy tym syczące dźwięki. Jest to zachowanie obronne odstraszające drapieżniki. Lata nisko pod osłoną roślinności i drzew. Gatunek wędrowny, zimuje w Afryce. Zamieszkuje skraje lasów i zadrzewienia ze starymi, dziuplastymi drzewami sąsiadujące z terenami otwartymi. Przede wszystkim mrówki, rzadziej inne licznie występujące owady (np. chrząszcze, mszyce), wyjątkowo inne bezkręgowce. Żeruje na ziemi, na pniach i grubszych gałęziach drzew zbierając mrówki. Chwyta je pojedynczo dziobem lub wyciąga lepkim, niebywale długim językiem ze szczelin, otworów i korytarzy. Krętogłów jest właścicielem najdłuższego języka wśród wszystkich ptaków Europy.
Różnorodność dzięciołów w Polsce jest wcale niemała. Niektórych może zaskoczyć fakt, że żyje u nas 10 gatunków tych ptaków! Największy to dzięcioł czarny (rozpiętość skrzydeł: 72-80 cm, waga: 250-300 g), a najmniejszy - dzięciołek (rozpiętość skrzydeł: 27-30 cm, waga: 17-26 g). Gatunki te różnią się między sobą nie tylko wielkością, ale także kolorami upierzenia. Jest wśród nich dzięcioł czarny, jest dzięcioł zielony, jest też zielonosiwy. Spora grupa to dzięcioły w kolorze czarno-białym, kiedyś nazwane wspólną nazwą dzięciołów pstrych. Wśród nich najpospolitszy jest dzięcioł duży i to jego najczęściej możemy zobaczyć w parku czy podmiejskim lasku. Inne dzięcioły to białogrzbiety, białoszyi, średni i dzięciołek. Różnią się między innymi układem białych pręg i plam na czarnym wierzchu tułowia i skrzydłach oraz wielkością i ułożeniem czarnego wąsa. Występuje też u nas rzadki dzięcioł trójpalczasty, który żyje w Karpatach i w północno-wschodniej Polsce, np. w Puszczy Białowieskiej. Dzięcioł trójpalczasty nie ma na przykład ani skrawka czerwieni na głowie, wręcz przeciwnie - samiec ma żółtą plamkę. Krętogłów to nasz najdziwniejszy dzięcioł. Różni się od pozostałych sylwetką, barwą – jest szary z masą brązowych ciemniejszych lub jaśniejszych plamek i prążków na piórach - i dość szczególnym zachowaniem. Kiedy jest zdenerwowany i broni gniazda, rozkłada ogon, wyciąga szyję, stroszy pióra na głowie, kręci nią raz w prawo, raz w lewo i syczy, próbując przestraszyć napastnika. Dzioby dzięciołów to szczególny „instrument” w świecie ptaków - do swoich zadań są znakomicie przystosowane. Nic dziwnego, że wśród dziuplaków to właśnie dzięcioły wykuwają osobiście dziuple, które potem wykorzystują inne ptaki. Tu w swojej pracowitości prym wiedzie dzięcioł czarny. Za pomocą dziobów ptaki te wyszukują i wyciągają larwy i dorosłe owady (na przykład korniki) spod kory i z głębokich korytarzy w pniu drzew. To jest ich pokarm. Jak wygląda i pracuje dziób dzięcioła? Przede wszystkim jest bardzo mocny i może uderzać silnie. Pomaga mu tym specjalny „aparat” mięśni i chrząstek wewnątrz czaszki, który jak poduszka wytłumia wstrząsy. Bez tego urządzenia głowa dzięcioła nie wytrzymałaby długiego kucia i bębnienia w pień drzewa. Ulubione miejsce życia dzięciołów to stare lasy. Dzięcioły lubią drzewa stare, o próchniejących pniach, w których łatwo jest wykuć dziuplę. Chętnie też żyją w parkach miejskich i starych sadach. Musimy zachować jak największą liczbę takich miejsc, żeby cieszyć się widokiem dzięciołów.
Rząd: Pełnopłetwe
Rodzina: Kormorany
Kormoran czarny - nasz jedyny duży, czarny ptak wodny. Najłatwiej go dostrzec, gdy stoi wyprostowany na brzegu, na wystających z wody gałęziach lub na nadbrzeżnych konstrukcjach, często przy tym długo trzyma rozpostarte skrzydła, by wysuszyć przemoczone pióra. Siedliskiem kormoranów jest las na wyspie lub brzegu dużego zbiornika wodnego, także nad rzeką lub morzem. Zimą różne, rozległe zbiorniki wodne. Gniazduje kolonijnie. Gniazdo na drzewie, buduje z gałęzi i wyściela liśćmi trzciny i tataraku. Oboje rodzice wysiadują jaja i karmią pisklęta. Wyłącznie ryby (do 0,5 kg), chwytane przede wszystkim podczas nurkowania – większość pokarmu stanowią gatunki najliczniej występujące, najłatwiejsze do znalezienia i schwytania. Po pokarm lata daleko od gniazda, czasem nawet 50 km. W wodzie przebywa w miarę krótko, tylko po to, by żerować. Pływa z dość głęboko zanurzonym tułowiem i skośnie w górę podniesionym dziobem, czasem z wody wystaje tylko głowa. Nurkuje przez kilkanaście sekund, zwykle na głębokość 2-3 m. Pióra skrzydeł i ogona są tak zbudowane, że po zanurzeniu natychmiast przemakają, czyli całe powietrze spomiędzy ich promieni i promyków zastępuje woda. Jest to przystosowanie do nurkowania. By się pogrążyć w wodzie ptak musi być cięższy, a przemoczenie piór zmniejsza wyporność.
Rząd: perkozy
Rodzina: perkozy
Perkoz dwuczuby - Upierzenie godowe: długa biała szyja, na głowie dwa ciemnobrązowe czuby i rdzawo - czarne bokobrody. Wierzch ciała ciemnobrązowy, biki brązowo - rdzawe. Biała pierś. W upierzeniu spoczynkowym brak bokobrodów, czuby ledwo zaznaczone. Jeziora i stawy, rzadziej wolnopłynące rzeki, z pasem przybrzeżnych trzcin. Jednak unika zbiorników całkowicie zarośniętych, a częściej od innych perkozów widywany na otwartej wodzie. Zazwyczaj na wodzie w strefie rzadkich trzcin, lub innych roślin wodnych wystających ponad powierzchnię. Gniazdo stanowi pływająca, jednak zazwyczaj zakotwiczona za pomocą wbudowanych w nie roślin, sterta roślin wodnych i błotnych. Zazwyczaj gniazduje pojedynczo, ale odnotowywano kolonie liczące 100 par. Małe ryby, owady, skorupiaki, mięczaki, kijanki i żaby uzupełnione pokarmem roślinnym. Pokarm zdobywa nurkując. Zjada własne pióra, karmi nimi młode.
Perkozek - Najmniejszy perkoz, mniejszy od najmniejszej kaczki i od łyski, porównywalny z wielkością kosa. Samiec i samica nie różnią się wyglądem. Podczas okresu lęgowego zwykle kryje się w szuwarach, niemal stale przebywa na wodzie, ale rzadko na otwartej tafli. Jesienią i zimą tworzy grupy, a nawet stada do kilkudziesięciu osobników, nie ukrywa się wówczas i wypływa na otwartą przestrzeń. Na wodzie wypoczywa i śpi. Do lotu wzbija się z rozbiegu po wodzie. Lata niechętnie, przed drapieżnikiem zwykle kryje się pod wodę. Na ląd właściwie nie wychodzi. Może zrobić zaledwie parę kroków (na gnieździe). Gatunek wędrowny, zimuje w Europie, także w Polsce.
Perkoz rdzawo szyi - Mniejszy od krzyżówki i od perkoza dwuczubego. Samiec i samica nie różnią się wyglądem. Jest bardziej skryty niż perkoz dwuczuby. Niemal stale przebywa na wodzie, także na otwartej tafli. Na wodzie wypoczywa i śpi. Jego typowym siedliskiem są niewielkie, płytkie (do 2 m), zarośnięte szuwarami zbiorniki wodne, zwłaszcza stawy rybne. Wiosną i latem perkoz rdzawoszyi zjada więcej bezkręgowców wodnych (przede wszystkim larw owadów), a jesienią i zimą więcej małych ryb, rzadko pokarm roślinny. Żeruje przeważnie pod wodą, nurkując do głębokości 4 m. Perkozy w których diecie przeważają ryby (wśród nich perkoz rdzawoszyi i dwuczuby) regularnie zjadają drobne pióra, najczęściej własne. Pióra składają się z keratyny, której nie jest w stanie trawić żaden kręgowiec, więc ptaki nie połykają ich dla jakichś wartości odżywczych, ale po to, by chronić ścianki przewodu pokarmowego przed ukłuciami ości strawionych ryb. Liczne ości zaplątane i opakowane w pióra, są formowane w perkozim żołądku w podłużne bryłki i co pewien czas wypluwane. Rodzice karmiący potomstwo małymi rybkami, podają już jednodniowym pisklętom swoje pióra.
Perkoz zausznik - Mały perkoz, mniejszy od najmniejszej kaczki, porównywalny z wielkością gołębia. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest wachlarz złotożółtych piór na boku głowy za okiem. Samiec i samica nie różnią się wyglądem. Nie kryje się. Niemal stale przebywa na wodzie, często na otwartej tafli. Na wodzie wypoczywa i śpi. Do lotu wzbija się z długiego rozbiegu po wodzie. Lata niechętnie, przed drapieżnikiem zwykle kryje się pod wodę. Perkozy nie budują gniazd na lądzie, ale na płytkiej wodzie w postaci pływającej tratwy, zaczepionej o wystające rośliny, by nie odpłynęła. Gniazdo jest bezładnie ułożoną, grubą i prawie płaską platformą z trzciny, tataraku, pałki i innych, w większości obumarłych i gnijących części roślin wodnych, górna warstwa składa się z drobniejszych roślin pływających i podwodnych. Gdy ptak siada na gnieździe zanurza się ono i niewiele wystaje ponad wodę, dlatego w większości przypadków całe gniazdo jest stale mokre, a jaja często leżą w wodzie. Jednak taki sposób inkubacji i wilgoć nie przeszkadza w normalnym rozwoju pisklęcia.