Położenie

Gmina Chrząstowice położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie Opola, pomiędzy dwoma ważnymi szlakami komunikacji drogowej: w kierunku Częstochowy (Warszawy) - droga nr 46 oraz w kierunku Katowic - droga A-4. Przez obszar gminy przebiega linia kolejowa Opole - Częstochowa. Administracyjnie gmina należy do powiatu opolskiego. Poza Opolem graniczy z gminami: Turawa, Ozimek, Izbicko oraz Tarnów Opolski.

Sołectwo	Pow. w km ^2
Chrząstowice	8,68
Daniec	22,04
Dąbrowice	2,82
Dębie	7,89
Dębska Kuźnia	9,73
Falmirowice	9,48
Lędziny	10,72
Niwki	7,43
Suchy Bór	3,25

W skład gminy wchodzi 9 sołectw:

 

Gminę Chrząstowice zamieszkuje około 6 500 mieszkańców. Gęstość zaludnienia szacuje się na 81 m/km². Powierzchnia gminy wynosi 8213 ha, w tym: tereny rolne zajmują 3940 ha, a tereny leśne 3470 ha.

CHARAKTERYSTYKA GMINY CHRZASTOWICE

Ogólna charakterystyka. Poło_enie administracyjne i geograficzne Gminy

Gmina Chrzastowice poło_ona jest w centralnej czesci województwa opolskiego, na wschód

od stolicy regionu w bezposrednim sasiedztwie miasta Opola. Administracyjnie gmina nale_y

do powiatu opolskiego. Poza Opolem Gmina Chrzastowice graniczy z gminami:

 Turawa – gmina wiejska (powiat opolski),

 Ozimek – gmina miejsko-wiejska (powiat opolski),

 Izbicko – gmina wiejska (powiat strzelecki),

 Tarnów Opolski – gmina wiejska (powiat opolski).

W skład gminy wchodzi 9 sołectw:

 Chrzastowice – 8,68 km2,

 Daniec – 22,04 km2,

 Dabrowice – 2,82 km2,

 Debie – 7,89 km2,

 Debska Kuznia – 9,73 km2,

 Falmirowice – 9,48 km2,

 Ledziny – 10,72 km2,

 Niwki – 7,43 km2,

 Suchy Bór – 3,25 km2.

Pod wzgledem podziału fizyczno-geograficznego Polski gmina Chrzastowice poło_ona jest

w makroregionie Niziny Slaskiej i jej mezoregionie Równina Opolska. Mezoregion obejmuje

w znacznym stopniu zalesione obszary zalegania utworów wodnolodowcowych, na

znacznych obszarach wtórnie zwydmionych, poprzecinane równolegle przebiegajacymi

dolinami rzek. Lokalnie, w szczególnosci w granicznych obszarach mezoregionu z innymi

jednostkami, wystepuja ostancowe formy trzeciorzedowe i triasowe. Od zachodu do

analizowanego obszaru przylega mikroregion Garbu Opolskiego zbudowany ze skał

weglanowych górnej kredy. Powierzchnia gminy wynosi 8 231 ha, w tym: tereny rolne

zajmuja 3 940 ha, a tereny lesne 3 470 ha. Gmina Chrzastowice poło_ona jest pomiedzy

dwoma wa_nymi szlakami komunikacji drogowej: w kierunku Czestochowy (Warszawy) -

droga nr 46 oraz w kierunku Katowic - droga A-4. Długosc dróg krajowych na terenie gminy

wynosi 10,5 km, siec 9 dróg powiatowych wynosi 47 km, natomiast siec 105 dróg gminnych

stanowi odcinek o łacznej długosci 72 km.

Gmine zamieszkuje 6 641 osób (według stanu na 31.12.2007 r.). Gestosc zaludnienia gminy

Chrzastowice w 2007 roku wynosiła 81 osoby/km2. To wartosc około 31% mniejsza od

wartosci gestosci zaludnienia dla województwa opolskiego - 112 osób/km2. Gestosc

zaludnienia gminy Chrzastowice jest dosc wysoka jak na gminy wiejskiej ze wzgledu na

znaczny wpływ bezposredniego sasiedztwa aglomeracji opolskiej.

Według Banku Danych Regionalnych Głównego Urzedu Statystycznego, mieszkanców

gminy Chrzastowice zakwalifikowano do mieszkanców terenów wiejskich.

Budowa geologiczna i hydrogeologiczna

W wyniku wystepowania licznych procesów geologicznych gmina charakteryzuje sie

znacznym zró_nicowaniem budowy litologicznej. W powierzchniowych utworach wystepuja

zarówno formacje kenozoiczne jak i mezozoiczne. Mezozoik reprezentowany jest przez

skały górnotriasowe (południowa czesc gminy), natomiast na kenozoik składaja sie skały

wulkaniczne (trzeciorzed – bardzo niewielkie izolowane obszary w obrebie intruzji _yłowych

skał magmowych) oraz liczna grupa utworów glacjalnych, fluwioglacjalnych, eolicznych

i fluwialnych czwartorzedu (najistotniejszy, dominuje na terenie gminy).

Siec hydrograficzna

Gmina Chrzastowice le_y w dorzeczu rzek Odry. Przez jej teren przepływa rzeka

Jemielnica z dopływami: Sucha, Swornica zwiazana z Jemielnica – Ptaszkówka (Cienka),

oraz szereg mniejszych cieków, kanałów i rowów melioracyjnych. Na terenie gminy

wystepuja nieliczne, małe zbiorniki wodne zwiazane sa z wyrobiskami poeksploatacyjnymi,

torfowiskami, namuliskami i nieckami bezodpływowymi. Obszar gminy nale_y do Bytomsko-

Olkuskiego Regionu Hydrogeologicznego z poziomami wodonosnymi w srodkowym i dolnym

triasie (poziom główny) oraz czwartorzedzie. Na zachodnich krancach gminy wystepuje

strefa graniczna tego regionu z Regionem Opolskim, dla którego w analizowanej czesci

charakterystyczny jest dodatkowy górnokredowy poziom wodonosny. Pod obszarami gminy

zalegaja 4 Główne Zbiorniki Wód Podziemnych, w tym 2 objete sa najwy_sza ochrona

(ONO) (Kleczkowski red. 1990):

ı GZWP 333 - obejmuje południowa czesc gminy,

ı GZWP 336 - graniczy z zachodnia czescia gminy w zasiegu skał górnej kredy,

ı GZWP 335 - obejmuje cała gmine,

ı GZWP 334 - obejmuje cała gmine.

Herb i flaga

Redaktor: Anna Kurc
11.11.2006.
Herb Herb Gminy Chrząstowice nawiązuje do najszczytniejszych tradycji ziemi - zarówno swym układem, jak i formą tarczy. Tarcza herbu nawiązuje do tarcz stosowanych u końca wieku trzynastego i w wieku czternastym - zwanych tarczami starofrancuskimi. W błękitnym polu tarczy znajduje się czarny trzon drzewa lipy o mocnym i szerokim ukorzenieniu, z rozgałęzioną górą tarczy i ulicionymi konarami. Trzon drzewa, korzenie, konary i liście mają złote kontury, liście jednakże są w barwie ciemnej zieleni. Pień drzewa jest otwarty w środku (pionowo - w słup) - złotą dziuplą - swym otworem - także ku górze - czołu tarczy. W otwartym wewnątrz złotem - trzonie drzewa lipy - znajduje się czerwona bryła kościoła o gotyckim charakterze, ze srebrnymi dachami i otworami okiennymi i bramnym w barwie złota, w czarnej oprawie. Wrota wnętrza kościoła otwarte są na zewnątrz i mają barwę srebra. U szczytu wieży kościoła znajduje się czarny krzyż. Tarcza z herbem Gminy Chrząstowice jest od góry, ujęta poprzez postać w szatach biskupich. Szaty są barwy czerwieni ze złotym wykończeniem elementów liturgicznych i wnętrza rękawa. W lewej ręce biskup posiada złoty pastorał. Wewnątrz pastorału -czarny ornament. Twarz i dłoń uniesione są ku błogosławieniu - barwy cielistej. Postać tą nazywamy trzymaczem. Dołem obiega tarczę czerwona wstęga - wywijając się ponad nią dekoracyjnym rozcięciem (strefami), na której - dołem jest umieszczony napis "Gmina + Chrząstowice + Gmina" - czcionką literniczą zbliżoną do typu pisma zwanego antykwą. Napis jest w barwie złota. Na wstędze znajdują się złote patery, po pięć z każdego boku tarczy. Na paterach są znaki miejscowoci, znajdujących się w obrębie Gminy Chrząstowice. Są one odtworzone w czarnym rysunku (na złotym polu patery). Herb Gminy Chrząstowice - tarcza wraz z trzymaczem i wstęgą - jest umieszczony na prostokątnej, pionowej planszy barwy szarej - o wymiarach 112 x 82 cm i jest to wzorzec herbu gminy. Drzewo lipowe u Słowian i u Germanów było czczone jako święte drzewo - często stanowiące centrum w zabudowie lub w świętym gaju. Drzewo lipy było drzewem sądu, w centrum cmentarza, przy głównej studni, w centrum zabudowy osady. Lipa była symbolem ładu, stabilizacji, porządku i trwałości. Delikatnoć drewna lipy (dla rzeźby), pokrój drzewa, delikatność liści - utożsamiano z elementem żeńskim w świecie, dlatego też lipa oznacza wdzięk, uznanie, polot. Poeci układali i układają pod nią wiersze. Muzycy tworzą melodie. Lipy - jak dęby, trwają przez wiele setek lat. Drzewo lipy było ulubionym drzewem św. Wojciecha. Trzymaczem dla herbu Gminy Chrząstowice jest własnie postać św. Wojciecha - w uroczystym stroju biskupim. Zarówno Chrząstowice jak i parę wsi opodal należały duszpastersko do opolskiego kościoła św. Wojciecha, który (jak wieść niesie) - stał w miejscu, gdzie kiedyś w Opolu gościł i mszę odprawiał św. Wojciech. Jego obecnoć jako trzymacza do herbu gminy jest znakiem pamięci o tych czasach oraz ludziach, którzy opierają wizerunek herbu o najpiękniejsze tradycje i historię. W godle herbu Gminy Chrząstowice zaistniała lipa ze złotą dziuplą, której wnętrze wypełnia czerwona bryła kościoła z wieżą - o srebrnym dachu wieży. Ta bryła jest podobna do - ciekawie uformowanemu projektowo i w realizacji w czerwonej cegle - neogotyckiemu budynkowi kościoła w Chrząstowiceach. Jego wieża góruje nad okolicą. Znaki miejscowoci w obrębie Gminy Chrząstowice są wykonane na podstawie starych wzorów napieczętnych i drukowanych. Są dowodem pamięci składającym się na historię Gminy, której herb winien być wartością wspólną dla wszystkich miejscowoci z obszaru gminy. Flaga Gminy Chrząstowice Flaga Gminy Chrząstowice składa się z trzech stref: - od góry strefa w barwie czerwieni - w środku strefa barwy złota - dołem strefa barwy błękitu Te trzy pasy są jednakowej wysokości i ułożone są poziomo. Barwy flagi wywodzą się z barw w tarczy (herbu).

Sieć wodociągowa i kanalizacyjna

Gmina jest całkowicie zwodociągowana. Zaopatrywana jest w wodę z użytkowego poziomu wodonośnego zbiornika wód podziemnych GZWP 333. W roku 2003 w celu uzyskania optymalnych norm jakości wody pitnej połączono wodociąg zbiorowy zasilany z ujęcia Chrząstowice z wodociągiem zasilanym z ujęcia Daniec.
Budową grupowej kanalizacji sanitarnej z transportem ścieków rurociągiem tranzytowym do Opola został objęty teren całej gminy. Uruchomiono punkt zlewczy, do którego dowożone są ścieki ze wszystkich sołectw. W ostatnich latach zbudowano kanalizację sanitarną w Lędzinach, Chrząstowicach, Dębskiej Kuźni i w Suchym Borze. W trakcie realizacji jest budowa kanalizacji w Niwkach. Kolejne inwestycje w tym zakresie realizowane będą w następnych latach.

Wodociagi

Gmina zaopatrywana jest w wode z u_ytkowego poziomu wodonosnego zbiornika wód

podziemnych Grotowice – Krupski Młyn. Woda rozprowadzana jest wodociagami zbiorczymi

w całej gminie. Wodociagi wystepuja w ka_dej wsi. Wszystkie sołectwa zwodociagowano

w latach 1976-1992. 6 sołectw zasilanych jest ze stacji w Debskiej Kuzni, 1 sołectwo (Niwki)

ze stacji lokalnej i 2 sołectwa (Daniec i Dabrowice) z ujecie wody znajdujacego sie na terenie

przepompowni w Dancu.

- długosc sieci wodociagowej wynosi 73 km, wykonana z rur PCV;

- długosc przyłaczy wynosi 43 km

- odbiorców wody jest ok. 2000

Kanalizacja

Miejscowosci Ledziny, Suchy Bór, Chrzastowice oraz Debska Kuznia sa

skanalizowane. Scieki komunale z terenu gminy wywo_one sa do punktu zlewnego

w Chrzastowicach

Oczyszczalnie scieków

Scieki z terenu gminy kierowane sa na oczyszczalnie w Opolu rurociagiem tłocznym.

Nie istnieje potrzeba budowania oczyszczalni na terenie gminy. Zlokalizowana jest tylko

jedna oczyszczalnia oczyszczalnie działajaca dla potrzeb Osrodka Resocjalizacji Monar

w Zbicku. Na terenach nie skanalizowanych proponuje sie propagowanie budowy

przydomowych oczyszczalni scieków komunalnych.

Odpady i składowiska odpadów

 Gospodarka odpadami stałymi

Teren gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi obsługują firrmy:

 Remondis Sp. z o.o., Al. Przyjaźni, 45-573 Opole, tel. [phone]

 ELKOM Sp. z o.o, ul. Norweska 11, 46-021 Brzezie k/Opola, tel. [phone]

 "Strach i Synowie" Sp. z o.o, ul. Bór 137, 42-202 Częstochowa, tel. [phone]

W zakresie gospodarki ciekłymi odpadami komuynalnymi teren gminy obsługują firmy:

- Firma Usługowa SOCHOR Antoni Sochor, ul. klasztorna 4, 46-042 Szczedrzyk, tel. [phone]

- R.J.K. Sp. z o.o Barut Jemielnica, ul. Żędowicka 49, 47-133 Jemielnica, tel. [phone]

- Przedsiębiorstwo gospodarki komunalnej i mieszkaniowej Sp. z o.o, ul. Powstańców Śl. 54, 46-040 Antoniów, tel. [phone]

- Przejazd Sokalski Szczepan, ul. Długa 2, 49-120 Dąbrowa, te. 77 464 10 13

- WC Serwis Beata Bańska, ul Szybowa 2, 41-808 Zabrze, tel. [phone]

- Remondis Sp. z o.o., Al. Przyjaźni, 45-573 Opole, tel. [phone]

Realizując plan gospodarki odpadami na terenie naszej gminy wprowadzono selektywną zbiórkę odpadów w systemie workowym, polegającą na dostarczeniu worków do gospodarstw domowych na poszczególne sortymenty surowców. Odbiór segregowanych odpadów następuje zgodnie z harmonogramem.Zgodnie z harmonogramem przeprowadzana jest również zbiórka odpadów wielkogabarytowych.
Pocieszający jest fakt, że wzrasta świadomość mieszkańców gminy i ilości zebranych surowców wtórnych systematycznie rosną.
W lutym 2004 r. jako uzupełnienie kompleksowej gospodarki odpadami została wprowadzona zbiórka odpadów niebezpiecznych, czyli takich, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny i inne właściwości stanowią zagrożenie dla środowiska oraz życia i zdrowia ludzi. Zbiórka takich odpadów organizowana jest raz w roku w wybranych punktach naszejn gminy.

Turystyka i rekreacja

Atrakcje turystyczne gminy Chrzastowice zwiazane sa głównie z walorami

krajobrazowymi północnej i wschodniej czesci województwa opolskiego, to jest rozległych

kompleksów lesnych, objetych ochrona w postaci Obszaru Chronionego Krajobrazu „Lasy

Stobrawsko – Turawskie”. Naturalny krajobraz powinien przyciagac coraz wieksze rzesze

turystów. Znajda oni tutaj piekne krajobrazy, czysta wode, kompleksy lesne, u_ytki

ekologiczne, pomniki przyrody oraz inne urokliwe zakatki. Ponadto atrakcje turystyczne

uzupełnia bogaty zasób zabytków z zespołem pałacowym oraz parkami podworskimi na

czele. Na terenie gminy Chrzastowice wytyczono 5 tras rowerowych, w tym 2 o charakterze

tranzytowym. Powstały na podstawie porozumienia komunalnego gmin Chrzastowice,

Dobrodzien, Jemielnica, Kolonowskie, Ozimek, Turawa i Zawadzkie w celu oznakowania

i utrzymania systemu rowerowych scie_ek turystycznych w dolinie rzeki Mała Panew. Trasy

zostały wytyczone w ramach projektu „Rowerem po Slasku”, który ma stworzyc oferte

turystyczna dla mieszkanców województw slaskiego, opolskiego

i dolnośląskiego

II.1. Wody powierzchniowe i podziemne

Wystepujace na terenie gminy cieki powierzchniowe były ostatnio badane

w ramach monitoringu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Srodowiska w Opolu,

w roku 2006. Celem wykonywania badan było stworzenie podstaw do podejmowania działan

na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony

przed eutrofizacja powodowana wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz

ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

13

szczególnie szkodliwymi dla srodowiska wodnego. Oceny stanu wód powierzchniowych

beda wykorzystywane do zintegrowanego zarzadzania wodami w układzie dorzeczy.

W poni_szej tablicy zestawiono wyniki klasyfikacji wód powierzchniowych

przepływajacych przez gmine Chrzastowice, wg badan przeprowadzonych w 2007 r.

Tabela 3.1.1: Wyniki klasyfikacji wód powierzchniowych przepływajacych przez teren gminy

Chrzastowice w 2007 r.

Wyniki klasyfikacji

Lp. NAZWA CIEKU – przekrój

klasa

wskazniki decydujace

o klasie

1. Sucha – powy_ej Chrzastowic IV

BZT5, Azot, bakterie

fekalne

2. Swornica IV

Substancje

rozpuszczalne

Na terenie gminy nie zostały przeprowadzone badania wód podziemnych.

Powietrze atmosferyczne

Jakosc powietrza atmosferycznego na terenie gminy Chrzastowice kształtowana jest

przez emisje pyłów i gazów, których zródłem sa:

- procesy energetyczne i przemysłowe,

- emisja niska,

- komunikacja samochodowa,

- emisja niezorganizowana.

Dla celów oceny jakosci powietrza w gminie Chrzastowice zało_ono, _e stopien

zanieczyszczenia powietrza kształtuje sie na poziomie odniesionym do powiatu opolskiego.

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

14

Według wyników rocznej oceny jakosci powietrza za 2007 rok, powiat opolski został

zaliczony do klasy A (najwy_szej, najbardziej po_adanej), co oznacza, _e nie sa wymagane

_adne działania zwiazane z poprawa stanu powietrza.

Zródła zanieczyszczen powietrza atmosferycznego

Procesy energetyczne i przemysłowe

Głównymi zanieczyszczeniami z procesów energetycznych i procesów przemysłowych

na terenie gminy Chrzastowice sa zanieczyszczenia pyłowe

i gazowe ze spalania paliw, pyły mechaniczne, zwiazki organiczne z procesów obróbki

metali, procesów spawalniczych, pochodzace ze stosowania farb i lakierów itp. Na terenie

gminy Chrzastowice sa nieliczne zakłady emitujacych ww. zanieczyszczenia do powietrza:

 Zakład Stolarski w Debie przy ul. Wiejskiej 21; zakład ten emituje tylko pył,

a zródłem tej małej emisji sa maszyny stolarskie do szlifowania, frezowania

i ciecia drewna.

 „Rolnik” Sp. z o.o. - Przetwórnia w Dancu przy ul. Dabrowickiej 50; zródłem emisji jest

kotłownia posiadajaca dwa kotły typu KMR 350 z rusztem stałym

o mocy sumarycznej poni_ej 0,5 MW.

Emisja niska

Zródła tzw. „emisji niskiej” stanowia w gminie indywidualne domowe systemy grzewcze

oraz niewielkie kotłownie pracujace na potrzeby zakładów produkcyjnych

i budynków u_ytecznosci publicznej, opalanych paliwami stałymi (koks, wegiel kamienny).

Charakterystyczna cecha indywidualnych palenisk weglowych jest ich niska sprawnosc oraz

niepełny proces spalania powodujacy nadmierna emisje zanieczyszczen. Ponadto niewielka

wysokosc emitorów powoduje koncentracje zanieczyszczen w bezposrednim otoczeniu

miejsc przebywania ludzi.

Zanieczyszczenia z komunikacji samochodowej

Trasy komunikacyjne stanowia liniowe zródła emisji zanieczyszczen powietrza

atmosferycznego. Zanieczyszczenia powietrza tworza produkty spalania benzyn, olejów

napedowych oraz w znacznie mniejszym stopniu gazu LPG. Do zanieczyszczen atmosfery

pochodzacych z komunikacji samochodowej zalicza sie równie_ pyły powstajace podczas

zu_ywania sie nawierzchni jezdni oraz podzespołów pojazdów (opony, klocki hamulcowe) –

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

15

maja one jednak marginalny udział w ogólnym bilansie zanieczyszczen powietrza

pochodzacych z transportu samochodowego.

Wpływ na wielkosc emisji z transportu powierzchniowego maja stan jezdni, konstrukcja

i stan techniczny pojazdów, rodzaj spalanego paliwa, płynnosc ruchu.

Toksycznymi produktami spalania paliw sa: tlenek wegla, tlenki azotu, dwutlenek siarki, pył

PM10 (zawierajacy sadze oraz sladowe ilosci zwiazków ołowiu) oraz lotne zwiazki

organiczne (głównie weglowodory alifatyczne).

Emisja niezorganizowana

Zródłami emisji niezorganizowanej o minimalnej ucia_liwosci jest znajdujaca sie

w gminie lokalna oczyszczalnie scieków przy Osrodku Resocjalizacji MONAR w Ledzinach-

Zbicku, oraz nieczynne, zrekultywowane składowisko odpadów komunalnych.

Głównym zródłem ucia_liwych zapachów na terenie gminy jest natomiast rolnictwo,

z którego utrzymuje sie znaczna czesc mieszkanców. Rolnictwo mo_e stanowic zagro_enie

dla srodowiska zwłaszcza hodowla bydła oraz zabiegi agrotechniczne, które maja znaczny

udział w zanieczyszczeniu powietrza amoniakiem, podtlenkiem azotu i metanem. Zródła

zanieczyszczen powietrza pochodzace z tej czesci gospodarki to:

 zapylenie wynikajace głównie z erozji wietrznej, ruchu maszyn i narzedzi rolniczych

po powierzchni suchej gleby oraz transportu i stosowania niektórych nawozów,

szczególnie wapna nawozowego i superfosfatu pylistego

Klimat akustyczny

Na klimat akustyczny gminy Chrzastowice decydujacy wpływ ma hałas pochodzacy

z transportu powierzchniowego oraz obiektów przemysłowych, z czego decydujacy wpływ

ma emisja hałasu z transportu samochodowego. Przez teren gminy przebiegaja

uczeszczane szlaki komunikacyjne. Poziom hałasu komunikacyjnego, szczególnie

odczuwalnego w tych miejscach wia_e sie z kilkoma czynnikami, wsród których

najwa_niejsze to stan i sposób eksploatacji pojazdów oraz nawierzchni jezdni. Stan

techniczny dróg, który w pojedynczych miejscach nie jest doskonały, powoduje dodatkowe

wstrzasy oraz zmniejsza płynnosc poruszajacych sie pojazdów, co posrednio wpływa na

klimat akustyczny gminy.

Zródła hałasu wystepujacego w srodowisku podzielic mo_na na dwie podstawowe

kategorie: hałas komunikacyjny oraz hałas przemysłowy. Zródłem hałasu komunikacyjnego

sa drogowe i kolejowe korytarze transportowe. Z kolei do zródeł hałasu przemysłowego

mo_na zaliczyc wiele drobnych zródeł, których oddziaływanie jest odczuwalne jedynie

w postaci skumulowanej (same w sobie zródła nie stanowia ucia_liwosci, ale sytuacja ta

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

16

mo_e wygladac inaczej w sytuacji pokrywania sie oddziaływan od kilku indywidualnych

zródeł).

Pełna ocena stopnia zagro_enia srodowiska hałasem nie jest mo_liwa ze wzgledu na

brak prowadzonego monitoringu hałasu komunikacyjnego na terenie gminy.

Promieniowanie elektromagnetyczne

Zródłami promieniowania elektromagnetycznego (PEM) na terenie gminy Chrzastowice

jest infrastruktura elektroenergetyczna, a tak_e przebiegajace przez teren gminy linie

przesyłowe wysokich i niskich napiec. Zródłem promieniowania elektromagnetycznego sa

równie_ anteny nadawczo-odbiorcze telefonii komórkowej (zlokalizowane na terenie Gminy)

oraz anteny nadawcze sygnału radiowego.

W 2007 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Srodowiska w Opolu przeprowadził

pomiary nate_enia promieniowania elektromagnetycznego w 11 punktach monitoringowych

biorac pod uwage tereny o wysokiej gestosci zaludnienia w rejonie oddziaływania zródeł

emisji PEM. Po przeprowadzeniu pomiarów w badanych punktach, nie stwierdzono

przekroczen dopuszczalnych wartosci nate_enia pól elektromagnetycznych. Lokalizacja

punktów pomiarowych nie objeła Gminy Chrzastowice.

Obecnie WIOS w Opolu nie posiada wykazu terenów, na których stwierdzono

przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w srodowisku.

Ochrona przyrody

Szata roslinna

Obszar gminy Chrzastowice w zwiazku z dosc znacznym zró_nicowaniem siedlisk,

obfituje w chronione i rzadkie gatunki roslin. Bogactwo roslinnosci gminy Chrzastowice jest

odzwierciedleniem du_ej ilosci siedlisk, jakie wykształciły sie tu w wyniku zró_nicowanej

rzezby terenu, ró_nego typu gleb, warunków klimatycznych i wilgotnosciowych.

Zró_nicowanie ww. warunków umo_liwiło rozwój wielu zbiorowiskom roslinnym, takim jak:

zbiorowiska wodne i szuwarowe, łaki, zbiorowiska lesne, zbiorowiska polne, zbiorowiska

antropogeniczne zwiazane z terenami zabudowanymi, okrajkami, zrebami lesnymi,

miejscami wydeptywanymi.

Obszar Chronionego Krajobrazu Lasy Stobrawsko-Turawskie o powierzchni 179305

ha został powołany w 1988 roku w centralnej i zachodniej czesci województwa opolskiego.

W 1999 roku w jego zachodniej i centralnej czesci utworzono Stobrawski Park Krajobrazowy.

W granicach tego obszaru znajduje sie północna i wschodnia czesc gminy Chrzastowice.

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

17

W granicach Lasów Stobrawsko-Turawskich znalazło sie kilka zespołów przyrodniczokrajobrazowych

oraz kilkadziesiat u_ytków ekologicznych i pomników przyrody. Niezliczona

ilosc cieków, stawy hodowlane, zródła, polodowcowe moreny i wydmy stanowia o wysokich

walorach krajobrazowych i przyrodniczych tego terenu. Na obszarze Lasów Stobrawsko-

Turawskich stwierdzono wystepowanie wielu chronionych gatunków roslin i zwierzat. Jednym

z najciekawszych obiektów poło_onych na tym terenie jest Jezioro Turawskie. Jego

najbli_sze otoczenie jest miejscem gniazdowania wielu ciekawych gatunków ptaków.

Zbiornik stanowi te_ wa_ne miejsce odpoczynku i _erowania dla ptaków migrujacych. Z tego

wzgledu został zaliczony do ostoi ptactwa wodnego o randze europejskiej. W mysl

postanowien ustawy o ochronie przyrody obszar chronionego krajobrazu to obiekt pełniacy

poza funkcja przyrodniczo-krajobrazowa funkcje turystyczno-rekreacyjna. Lasy Stobrawsko-

Turawskie, ze wzgledu na przewage borów sosnowych majacych du_e walory

bioterapeutyczne (działaja kojaco, przeciwastmatycznie i odka_ajaco), posiadaja du_e

znaczenie dla turystyki i wypoczynku mieszkanców okolicznych miast.

Indywidualne formy ochrony przyrody

Torfowisko Debska Kuznia - u_ytek ekologiczny o powierzchni 5,19 ha uznany

Rozporzadzeniem nr P/2/97 Wojewody Opolskiego z dnia 3 lutego 1997 roku. Jest to

podmokły nieu_ytek z interesujacymi zbiorowiskami rolsinnymi w trakcie naturalnej sukcesji.

Miejsce bytowania i _erowania bociana czarnego Ciconia nigra.

Pomniki przyrody

Na terenie gminy Chrzastowice znajduje sie obecnie 12 pomników przyrody. Sa to:

1. Dab szypułkowy Quercus robur rosnacy w oddziale 15 d Nadlesnictwa Opole, obreb

Grudzice w sasiedztwie Tartaku w Suchym Borze (nr rej. woj. 44). Obwód pnia na

wysokosci 1, 3 m: 470 cm; wysokosc: 24 m; wiek: około 270 lat.

2. Buk zwyczajny Fagus sylvatica rosnacy w oddziale 178 f Nadlesnictwa Krasiejów,

obreb Zbicko (nr rej. woj. 175). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m: 480 cm; wysokosc:

31 m; wiek: około 220 lat.

3. Sosna zwyczajna Pinus sylvestris rosnaca w oddziale 180 d Nadlesnictwa Krasiejów,

obreb Zbicko (nr rej. woj. 176). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m: 268 cm; wysokosc:

26 m; wiek: około 180 lat.

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

18

4. Sosna zwyczajna Pinus sylvestris rosnaca w oddziale 212 c Nadlesnictwa Krasiejów,

obreb Zbicko na skraju lasu koło Danca (nr rej. woj. 193). Obwód pnia na wysokosci

1, 3 m: 260 cm; wysokosc: 23 m; wiek: około 220 lat.

5. Dab szypułkowy Quercus robur rosnacy w oddziale 91 c Nadlesnictwa Krasiejów,

obreb Zbicko (nr rej. woj. 194). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m.: 550 cm;

wysokosc: 27 m; wiek: około 220 lat.

6. Sosna zwyczajna Pinus sylvestris rosnaca w oddziale 238 h Nadlesnictwa Krasiejów,

obreb Zbicko (nr rej. woj. 333). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m.: 260 cm;

wysokosc: 23 m; wiek: około 180 lat.

7. Dab szypułkowy Quercus robur rosnacy w oddziale 7 c Nadlesnictwa Opole, obreb

Grudzice na skraju lasu, w odległosci około 50 m od drogi Opole - Chrzastowice (nr

rej. woj. 440). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m.: 425 cm; wysokosc: 25 m; wiek:

około 320 lat.

8. Dab szypułkowy Quercus robur rosnacy w oddziale 15 g Nadlesnictwa Opole, obreb

Grudzice (nr rej. woj. 503). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m: 490 cm; wysokosc: 31

m; wiek: około 250 lat.

9. Dab szypułkowy Quercus robur rosnacy w oddziale 15 b Nadlesnictwa Opole, obreb

Grudzice (nr rej. woj. 504). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m: 433 cm; wysokosc: 28

m; wiek: około 250 lat.

10. Dab szypułkowy Quercus robur rosnacy w oddziale 7 b Nadlesnictwa Opole, obreb

Grudzice (nr rej. woj. 505). Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m: 442 cm; wysokosc: 24

m; wiek: około 250 lat.

11. Sosna wejmutka Pinus strobus rosnaca w oddziale 239 b Nadlesnictwa Krasiejów,

obreb Zbicko, objeta ochrona uchwała nr XXXII/178/2001 Rady Gminy w

Chrzastowicach z dnia 27 lutego 2001 roku (Dz. Urz. Woj. Op. nr 26 z 2001 r.).

Obwód pnia na wysokosci 1, 3 m.: 320 cm; wysokosc: 25 m; wiek: około 120 lat.

12. Aleja debów szypułkowych pomiedzy miejscowosciami Debie i Daniec.

Rezerwaty przyrody

Srebrne Zródło

Rezerwat lesny o powierzchni około 23 ha. Obszar ten ma bardzo du_e walory przyrodnicze

zwiazane zarówno z biotopem jak i biocenozami. Do najwiekszych walorów przyrody

nieo_ywionej nale_y wystepowanie rozległej strefy zródliskowej niewielkiego dopływu

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

19

Jemielnicy. Strefa obejmuje bardzo liczne wysieki i skoncentrowane wypływy wód

podziemnych o łacznej bardzo wysokiej wydajnosci. Wypływy wód podziemnych pochodza

z naturalnego drena_u rozległego pasa pagórów wodnomorenowych, wodnolodowcowych

i eolicznych zlokalizowanych miedzy Ozimkiem i Debska Kuznia. Wody opadowe na tym

zalesionym terenie zazwyczaj szybko przedostaja sie przez łatwo przepuszczalne warstwy

skalne, by w spagu gromadzic sie na nieprzepuszczalnych iłach i iłowcach górnego triasu.

W zwiazku z wystepowaniem w spagu nieprzepuszczalnego podło_a płyna nastepnie

równolegle, by w sposób skoncentrowany przedostac sie na powierzchnie. Silnie

zaznaczona erozja wodna, która towarzyszy wypływom doprowadziła do wykształcenia sie

płaskiej w dnie zawodnionej niecki.

Rezerwat obejmuje fragment masywu lesnego porosnietego łegiem wiazowojesionowym

Ficario-Ulmetum campestris, łegiem jesionowo-olszowym Circaeo-Alnetum

i gradem subkontynentalnym Tilio-Carpinetum. Na jego obszarze znajduje sie znacznych

rozmiarów zródło, na którego brzegach wykształciły sie płaty zespołu z dominacja lepie_nika

białego Petasitetum albi. Znajduje sie tu jedyne na Równinie Opolskiej stanowisko cisa

pospolitego Taxus baccata w naturalnym siedlisku. Wystepuja tu równie_ dosyc licznie inne

rzadkie gatunki, np. _ywiec dziewieciolistny Dentaria enneaphyllos, _ywiec cebulkowy

D. bulbifera, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum, przylaszczka pospolita Hepatica

nobilis, porzeczka czarna Ribes nigrum, kwitnace okazy bluszczu pospolitego Hedera helix,

kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine. Obszar ten nale_y objac ochrona czesciowa

Projektowane formy ochrony przyrody

Łeg w Debiu

Niewielki powierzchniowo fragment łegu jesionowo-olszowego Circaeo-Alnetum. Miejsce

masowego wystepowania bardzo rzadkiej w województwie opolskim chronionej paproci -

pióropusznika strusiego Matteucia struthiopteris.

Łaki koło Debskiej Kuzni

Pas podmokłych łak w dolinie Jemielnicy na południowy-wschód od Debskiej Kuzni

z wieloma dobrze wykształconymi zbiorowiskami łakowymi i turzycowymi. Miejsce

wystepowania kukułki szerokolistnej Dactylorhiza majalis, bobrka trójliskowego Menyanthes

trifoliata, siedmiopalecznika błotnego Comarum palustre, sitowia lenego Scirpus sylvaticus,

ostro_enia łakowego Cirsium rivulare, wełnianki waskolistnej Eriophorum angustifolium

i innych

Zagrozenia

W gminie Chrzastowice, rozpatrujac potencjalne zagro_enia dla srodowiska nale_y

wziac pod uwage zagro_enia po_arowe, zagro_enia zwiazane ze skutkami innych klesk

_ywiołowych takich jak powódz, huragany, snie_yce itp. oraz zagro_enia zwiazane

z magazynowaniem i transportem niebezpiecznych srodków chemicznych

i toksycznych srodków przemysłowych.

Lasy znajdujace sie na terenie gminy Chrzastowice, zaliczaja sie do I kategorii

zagro_enia po_arowego. Zlokalizowane na terenie Nadlesnictwa punkty czerpania wody sa

wystarczajace do celów po_arowych. W pieciu wsiach gminy: Chrzastowice, Kadłub Wolny,

Radawie, Knieja, Łaka znajduja sie jednostki Ochotniczej Stra_y Po_arnej.

Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla gminy Chrzastowice (projekt)

22

Obiekty budowlane na terenie gminy Chrzastowice w wiekszosci wykonane sa

z materiałów niepalnych. W budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, wielorodzinnych lub

gospodarstwach rolnych korzystajacych z gazu (butle gazowe) mo_e wystapic zagro_enie

zwiazane z wybuchem gazu.

Na terenie gminy Chrzastowice nie ma zakładów zaklasyfikowanych do kategorii

zakładów o zwiekszonym ryzyku wystapienia powa_nej awarii przemysłowej. Ryzyko

wystapienia awarii dotyczy równie_ obiektów i terenów stacji z etylina, olejem napedowym

i gazem propan-butan.

Ze wzgledu na przebieg przez teren gminy dróg komunikacyjnych i linii kolejowych,

trasami tymi prowadzony mo_e byc równie_ transport toksycznych srodków przemysłowych,

niebezpiecznych substancji chemicznych oraz materiałów szczególnie niebezpiecznych.

Zagro_enie stanowi tak_e tzw. „transport dziki”, czyli prowadzony nieprzystosowanymi

srodkami transportu, bez odpowiednich zabezpieczen, w ilosciach ponad normatywnych,

przez kierowców nie posiadajacych stosownych uprawnien.

Ochrona gleb i powierzchni ziemi

W gminie Chrzastowice dominuja gleby piaszczyste oraz gliniaste i pylaste. Na tym

podło_u wykształciły sie gleby bielicowe i pseudobielicowe, gleby brunatne, czarne ziemie

i gleby bagienne.

Gleby na terenie gminy sa wra_liwe na wpływ czynników zewnetrznych (np. woda, wiatr,

zanieczyszczenia), które moga wywierac negatywny wpływ na stan tych gleb. Poprawe

jakosci gleby w warunkach produkcji rolniczej mo_na uzyskac poprzez zwiekszenie ilosci

masy organicznej lub ekstensywne u_ytkowanie. Negatywny wpływ czynników erozyjnych

mo_na ograniczyc przez zwiekszenie ilosci zadrzewien sródpolnych oraz przez

przekształcenie gruntów ornych w trwałe u_ytki zielone. Koniecznoscia jest równie_

przeprowadzenie waloryzacji rolniczej w celu wyeliminowania zagro_en zwiazanych

z zanieczyszczeniem produktów rolniczych z przeznaczeniem na cele spo_ywcze. Tereny,

które nie moga stanowic bazy do produkcji rolniczej na cele konsumpcyjne, mo_na

przeznaczyc pod uprawe roslin energetycznych, które beda zródłem biomasy na cele

opałowe.

Eksploatacja złó_ surowców naturalnych powinna odbywac sie zgodnie

z wymogami ochrony srodowiska, obowiazujacymi przepisami i zasadami zrównowa_onego

rozwoju. Istnieje potrzeba monitorowania obiektów, w których prowadzona jest eksploatacja

surowców naturalnych pod katem ochrony powierzchni ziemi i gleb.

Gospodarka wodno- sciekowa

Z analizy aktualnego stanu gospodarki wodno-sciekowej w gminie Chrzastowice wynika,

_e potencjalne zródło zagro_enia jakosci wód powierzchniowych

i podziemnych stanowia przede wszystkim:

- scieki bytowo-gospodarcze z zabudowy mieszkaniowej na obszarach

nieskanalizowanych,

- scieki deszczowe spływajace z dróg, placów i stacji paliw, brak urzadzen

podczyszczajacych,

- zanieczyszczenia spływajace z pól, szczególnie w okresach po nawo_eniu gruntów

rolnych,

Ochrona przed skutkami powa_nych awarii oraz bezpieczenstwo chemiczne

i biologiczne

Na terenie gminy Chrzastowice nie ma zakładu zakwalifikowanego do kategorii

zakładów o zwiekszonym ryzyku wystapienia powa_nej awarii przemysłowej. Ryzyko

wystapienia awarii dotyczy równie_ obiektów i terenów stacji z etylina, olejem napedowym

i gazem propan-butan oraz gazociagiem. Przez teren gminy przebiegaja wa_ne arterie

komunikacyjne, którymi prowadzony jest transport toksycznych srodków przemysłowych,

niebezpiecznych substancji chemicznych oraz materiałów szczególnie niebezpiecznych.

W zwiazku z powy_szym najwa_niejszym zadaniem i potrzeba w przedmiotowym zakresie

jest zapewnienie bezpieczenstwa przewozu, przechowywania i wykorzystania substancji

niebezpiecznych, w sposób zapewniajacy bezpieczenstwo ludzi i srodowiska. Nowo

opracowywane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego powinny uwzgledniac

potencjalne strefy zagro_enia zwiazane z ryzykiem wystapienia powa_nych awarii wokół

obiektów i tras komunikacyjnych.