MARCZAKOWA STRATEGIA

„Strategia jest dobrodziejstwem bogów, bowiem stanowi dla kraju środek zapewniający wolność i szczęście.” – Sokrates

1. Co to jest strategia?

   1. Strategia to wybór środków i sposobu ich użycia, w celu uzyskania przewagi.

   2. Wg Clausewitza to umiejętność wykorzystania bitwy do celów wojny.

   3. Jej zadaniem jest osiąganie celów ustalonych przez politykę.

Stratos – wojsko w polu

Agei – prowadzić na czele

1. Co to jest taktyka?

Nauka użycia siły militarnej w bitwie

1. Co to jest siła militarna?

„Ultima ratio regum” („Ostateczny, decydujący argument królów”)

Quasi wzór walki zbrojnej (siły militarnej):

Natarcie = ogień + ruch

Obrona = zabezp. przed ogniem +zatrzymanie ruchu + manewr + natarcie

1. Co to jest bezp. narodowe?

Jest to naczelna, egzystencjalna wartość i potrzeba oraz priorytetowy cel działalności państwa dla zapewnienia dobrych warunków bytu i rozwoju.

1. Dlaczego strategia jest darem bogów?

   1. Decyduje o skuteczności lub nieskuteczności siły militarnej – ultima ratio regum (ostatecznego, decydującego argumentu) dla przetrwania i rozwoju państw.

   2. Bo o skuteczności siły militarnej (odstraszanie, obronie zwycięstwie) nie przesądza przewaga liczebna czy jakościowa – żołnierzy, broni – lecz przewaga w wyborze sposobów (taktyki), środków (struktury wojska, uzbrojenia, terenu) walki zbrojnej.

   3. Bo to geniusze lub niedołęgi (analfabeci) strategii tworzą historię potęgi lub upadków narodów, państw, cywilizacji.

   4. Mapa świata z ponad 200 państwami (początek XXw. – 30 państw) i historia ludzkości świadczy, że super – mocarstwa i mocarstwa militarne nie były i nie są w stanie zdominować czy pokonać walczących o wolność narodów.

2. Działać strategicznie to:

„Strategia jest przeniesieniem wiedzy na praktykę życia.” - von Moltke

1. Myśleć (rozumować) kategoriami strategicznymi (przyszłość, przestrzeń, przewaga, zwycięstwo, cele polityczne…)

2. Stosować dyrektywy strategiczne (np. zwyciężaj strategią (swoją J.M.) strategię (przeciwnika – J.M.) uczyń siebie, niepokonalnym – Sun Tzu.

3. Dokonywać wyboru środków (z posiadanego zasobu) właściwych i koniecznych dla realizacji celu politycznego poprzez uzyskanie przewagi strategicznej warunkującej niepokonalność i ewentualne zwycięstwo.

1. Najwyższe osiągnięcia – sztuka strategii:

   1. „Najwyższą sztuka jest zwyciężać armię wroga bez wydania bitwy.”- Sun Tzu

   2. „Przygotowanie na wszelkie ewentualności jest powodem do dumy.” - Sun Tzu

   3. „Wojenna doktryna radzi polegać raczej na swojej gotowości do obrony nie skupiać się na przewidywaniu ataku wroga tylko uczynić siebie niezwyciężonym.” - Sun Tzu

   4. „Najwyższym osiągnięciem jest pokonać wroga bez walki.” - Sun Tzu

   5. „Najpełniejsze i najszczęśliwsze zwycięstwo to zmuszenie nieprzyjaciela do zrezygnowania z jego celów, nie ponosząc przy tym żadnych strat.” – Belizariusz

2. Zadanie strategii:

Osiągnięcie celów ustalonych przez politykę, przy jak najlepszym wykorzystaniu środków, które posiadamy.

1. Dlaczego istotą strategii jest wybór?

   1. Różnorodne są siły zbrojne, różnorodne ich formy i sposoby ich użycia w wojnie. – Ludendorff

   2. Walka zbrojna jest aktem dwustronnym, a strony walczące wybierają nie dowolne sposoby walki, lecz takie, które umożliwiają zwycięstwo nad przeciwnikiem… nie za wszelką cenę, ale przy najmniejszych stratach… każda ze stron dąży do przeciwstawienia silnym stronom taktyki nieprzyjaciela własnych przeciw – środków, wykorzystując jednocześnie słabe strony jego taktyki.

2. Kolejność wyboru środków wojskowych (obrony):

   1. Sposobów zapewnienia przewagi strategicznej (odstraszanie, zwycięstwa)

   2. Charakteru struktury uzbrojenia sił zbrojnych

   3. Operacyjnego przygotowania terytorium do obrony

   4. Sposobów współdziałania cywilno – wojskowego w obronie państwa

   5. Sposobów wykorzystania

3. Naczelne dyrektywy strategii:

   1. „Zniweczyć strategię przeciwnika.” - Sun Tzu

   2. „Przygotować doskonałą samoobronę i zdolność do ataku.” Sun Tzu, napoleon, Liddell Hart

   3. „Wygryźć i uderzyć w piętę achillesową przeciwnika”. Liddell Hart

   4. „Zachować zdolność własnego manewru i paraliżować zdolności manewru przeciwnika.” Beaufre

   5. „Walczyć tak aby ponosząc samemu jak najmniejsze straty, zadać przeciwnikowi jak największe.” Skibiński

   6. „Dbać o jak najwyższe morale wojsk i społeczeństwa.” Napoleon, Piłsudski

   7. „Poznać, wykorzystać urządzić i kontrolować przestrzeń.” Piłsudski, Sikorski

   8. „Wyprzedzić (zapobiec) działania przeciwnika.” Sun Tzu, Beaufre, Kotarbiński

4. Dyrektywy wyboru środków strategii:

   1. Zadaniem strategii jest osiągnięcie celów ustalonych przez politykę przy jak najlepszym wykorzystaniu posiadanych środków.

   2. Nie obierać za punkt wyjścia tego co jest możliwe, ale szukać tego co jest konieczne i starać się to osiągnąć.

   3. Geografia i historia – fundamentalne postawy wyboru strategii.

   4. Zdolność i równowaga celów., warunków, środków.

   5. Przyszłość traktować jako zmienną, nieprzewidywalną.

   6. Przygotować strategię na najgorszą ewentualność.

   7. Nie skupiać się na przewidywaniu ataku przeciwnika a uczynić państwo niepokonalnym.

   8. Zapewnić uzyskanie przewagi strategicznej.

   9. Jak najpełniej wykorzystać posiadane zasoby.

   10. Maksymalnie wykorzystać zdolności do działania.

5. Strategia Polski klasycznej:

Okres VI – XVw.

1. Budowa narodu i państwa

2. Przyjęcie chrztu od Czechów

- włączenie do cywilizacji zachodu

- uniknięcie ekspansji niemieckiej

- danie narodowi ideologii, pielęgnacja wartości narodowej

- budowa administracji, napływ duchowieństwa

1. Potęga militarna

- budowa umocnień, przygotowanie terenu

- włączenie całego narodu do obrony terytorialnej (organizacja potencjału ludzkiego)

- działania nieregularne w masowej skali (wojna podjazdowa – „ja nie walczę, tak jak ty chcesz”)

1. Bogactwo materialne i duchowe

1. Sukces roku 1920:

   1. Przygotowanie ludności, Piłsudski tworzy:

- organizacje strzeleckie

- legiony

- POW (Polska Organizacja Wojskowa)

1. Wysokie morale

2. Wysoki poziom patriotyzmu

3. Obrona miast

- Lwów

- Zamość

- Warszawa

- Płock

1. Wysokiej klasy przywódcy

2. Sprawny manewr i skuteczny odwrót (skuteczne wykorzystanie przestrzeni)

1. Błędy roku 1939:

   1. Brak planów

   2. Zbyt duże zaufanie do sojuszników

   3. Przygotowanie jedynie wojsk operacyjnych

   4. Brak przygotowania terytorium (brak osłon strategicznych, obrona rozciągnięta na wiele kilometrów)

   5. Brak przygotowania ludności

   6. Brak broni przeciwpancernej (zły dobór środków)

2. Współczesna obrona Polski:

   1. Mała regularna armia

   2. Powszechny pobór (powszechna obrona terytorialna), przygotowanie ludności

   3. Obrona miejscowości

   4. Działania nieregularne

   5. Przygotowanie przestrzeni

3. Przełom strategiczny XVIII/XIX wieku:

   1. Rewolucja francuska i rewolucja w USA

   2. Ludzie stają się wolni

   3. Powstanie armii narodowej (zamiast armii najemnej lub niewolniczej)

- wysokie morale (mają się do siły militarnej jak 3:1)

- „Gdy cały lud jest pod bronią i chce walczyć w imię wolności, to jest niezwyciężony” - Napoleon

1. Morale:

   1. Najważniejszy środek strategiczny

- duch, wola walki

- pragnienie zwycięstwa

- narażanie zdrowia i życia dla dobra wyższej sprawy

- daje o sobie znać w trudnych chwilach

1. Podstawa zwycięstw Napoleona

2. Morale do siły ma się jak 3:1 – Napoleon

1. Przestrzeń:

   1. „Przestrzeń – Wielki Pan” – Piłsudski chyba

   2. Napoleona pokonała przestrzeń

   3. Hitlera pokonała przestrzeń

   4. Należy ją poznać, wykorzystać urządzić i kontrolować

2. Czyngis chan:

   1. Strategia mongolska:

- zaskoczenie

- wywiad

- unikanie frontalnego, czołowego ataku („Pierwszym krokiem w walce powinno być pokazanie przeciwnikowi wała” – Józef Marczak; nie walcz tak, jak chce tego przeciwnik.)

- szybkość

1. Charakterystyka:

- Okrucieństwo

- Bezwzględność

- Dyscyplina

- Konsekwencja

- Nie pobłażał wiarołomstwu

- Za skrzywdzenie swoich posłów torturował i zabijał

- Nie pozawalał na kradzieże

- Cenił prawo (patrz: jedwabny szlak)

1. Sun Tzu:

   1. Autor „Sztuki Wojny”

   2. Główne tezy:

- „Zadaniem wielkiej strategii jest wykrycie pięty achillesowej przeciwnika i uderzenie w nią”

- „Najważniejsze jest zniweczyć strategię przeciwnika.”

- „Najwyższą sztuka jest zwyciężyć armię wroga bez wydania bitwy.”

- „Najwyższym osiągnięciem jest pokonać wroga bez walki.”

- „Przygotowanie na wszelkie ewentualności jest powodem do dumy.”

- „Wojenna doktryna radzi polegać raczej na swojej gotowości do obrony nie skupiać się na przewidywaniu ataku wroga tylko uczynić siebie niezwyciężonym.”

1. Machiavelli:

   1. Autor „Księcia”.

   2. Machiavelizm – nie liczą się środki, liczą się cele.

   3. Racja stanu – nadrzędność interesu narodowego nad normami prawnymi i moralnymi

   4. Główne tezy:

- Dobre państwo to: dobre prawo, dobre wojsko, dobra religia

- „Ludzie są z natury źli, dopiero instytucje sprawiają, że ludzie stają się dobrzy – religia, dobre prawo i wojsko.”

- „Gdzie stawką jest dobro ojczyzny, nie można się zastanawiać nad tym, czy coś jest sprawiedliwe, czy nie.”

1. Napoleon:

   1. Dlaczego jest wielki? Bo dał ludziom wolność!

   2. Środki strategii wg Napoleona: morale ---> naród ---> przestrzeń

   3. Główne tezy:

- „Tylko armia narodowa zapewni republice wolność i poszanowanie z zewnątrz.”

- „Gdy cały lud jest pod bronią i chce walczyć w imię wolności, to jest niezwyciężony.”

- „Nie ma taktyki najlepszej samej w sobie.”

1. Carl von Clausewitz:

   1. XVIII/XIX w.

   2. Autor „O wojnie”.

   3. Środki nowoczesnej strategii obrony wg Clausewitza:

- Teren

- Ludność, obrona terytorialna

- Działania nieregularne

- Wojska operacyjne

- Dobra strategia

- Twierdze

- Powstania narodowe

- Sprzymierzeńcy

1. Odniesienie do Polski w „O wojnie”: księga VI, rozdział 6.

2. „Polska bezbronny step”.

3. Polityka to osiąganie celów państwa.

4. Wojna to zmuszenie przeciwnika do wykonania naszej woli, bądź zniszczenie go.

5. Rodzaje działań bojowych:

- Natarcie

- Obrona

- Wycofanie

1. Sposoby walki:

- Uderzenie

- Odpieranie uderzenia

- Manewr

1. Tezy:

- „Si vis pace, para bellum” („chcesz pokoju, szykuj się do wojny.”)

- „Sztuka wojenna radzi, aby właśnie słabi, skazani na obronę byli zawsze uzbrojeni, aby nie ulec napadowi.”

- „Obrona jest formą silniejszą, o celu negatywnym. Natarcie zaś formą słabszą, ale za to przynoszącą wyniki pozytywne.”

- „Teren… posiada decydujący wpływ na bitwę i to zarówno na jej przebieg, jak i jej przygotowanie i wykorzystanie.”

- OSTATNIE ZDANIE W „O WOJNIE”:

„Ten kto przeoczył możliwość, zapatrzywszy się na niemożliwość, jest głupcem.”

1. von Moltke:

   1. twórca nowoczesnej operacji wojskowej

   2. trzy zasadnicze czynniki operacyjne: siła, czas i obszar

   3. inteligentne dowodzenie (twórca sztabu wojskowego)

   4. tezy:

- „Maszerować osobno, atakować razem.”

- „Podstawą sprawności armii jest jej trwałość i stabilność.”

1. Jan Nowak – Jeziorański:

„Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obrony połączony z układami sojuszniczymi.”

„Polska po raz pierwszy w swej tysiąc letniej historii nie ma konfliktów terytorialnych z żadnym ze swoich sąsiadów.”

„Obrona terytorialna jest formą powszechnego udziału ludności cywilnej w obronie własnego rejonu.”