Układ Słoneczny powstał około 4,6 miliarda lat temu z zagęszczenia obłoku molekularnego. Owa stosunkowo rzadka chmura gazu (przede wszystkim wodoru i helu) i pyłu kosmicznego o średnicy kilku lat świetlnych zapadła się grawitacyjnie – prawdopodobnie pod wpływem jakiegoś zaburzenia zewnętrznego, związanego na przykład z niedalekim wybuchem supernowej. Kurczeniu się obłoku odpowiadało zwiększanie się gęstości, szczególnie w centrum, oraz formowanie się wirującego coraz szybciej dysku protoplanetarnego o średnicy około 200 j.a. Centralny obiekt dysku – protogwiazda – w końcu przekształcił się w Słońce, a w otaczającym je dysku powstały poszczególne ciała niebieskie: przede wszystkim w planety, ale także i pozostałe składniki Układu Słonecznego. Pierwotny Układ Słoneczny różnił się od obecnego, planety krążyły po innych orbitach i było w nim znacznie więcej małych ciał, pyłu międzyplanetarnego oraz resztki gazu. Promieniowanie świetlne i wiatr słoneczny wyczyściły Układ z gazu i pyłu. Wiele małych ciał Układu zderzyło się z dużymi ciałami lub zostało z niego wyrzuconych. Zderzenia, jak i wzajemne oddziaływania ciał, zmieniały parametry orbit. Proces ten, choć znacznie ograniczony, trwa w dalszym ciągu.

Budowa Układu Słonecznego:

1. PLANETY WEWNĘTRZNE (SKALISTE):

A). Merkury

B). Wenus
C). Ziemia
D). Mars

Cztery wewnętrzne planety Układu Słonecznego są planetami skalistymi, mają dużą gęstość, są zbudowane ze skał, posiadają najwyżej kilka księżyców lub nie mają ich w ogóle i nie posiadają pierścieni. Składają się w znacznej części z minerałów o wysokiej temperaturze topnienia, takich jak krzemiany, które tworzą ich skorupę oraz płaszcz, a także metali takich jak żelazo i nikiel, które tworzą ich jądra. Trzy z czterech planet wewnętrznych (Wenus, Ziemia i Mars) mają atmosferę. Na ich powierzchni występują kratery uderzeniowe oraz tektoniczne cechy ukształtowania powierzchni takie jak rowy tektoniczne i wulkany.

1. PAS PLANETOID:

Planetoidy to w większości małe ciała Układu Słonecznego, składające się głównie ze skalistych i metalicznych minerałów.

1. PLANETY ZEWNĘTRZNE (GAZOWE):

a). Jowisz

b).Saturn

c). Uran
d). Neptun

Jowisz i Saturn składają się w większości z wodoru i helu, zaś Uran i Neptun – z zamarzniętej wody, zamarzniętego amoniaku i metanu. Według niektórych klasyfikacji Uran i Neptun należą do oddzielnej kategorii - "lodowych olbrzymów". Wszystkie cztery planety gazowe posiadają pierścienie, jednak jedynie pierścienie Saturna są łatwo widzialne z Ziemi. Mają duże rozmiary i dużą gęstość. Mają od kilku do kilkudziesięciu księżyców.

1. PAS KUIPERA:

Zasadnicza część pasa Kuipera to ogromny pierścień planetoid zbudowanych głównie z lodu.

1. DYSK ROZPROSZONY

Planeta karłowata:
Rodzaj obiektu astronomicznego, pośredni między planetami a małymi ciałami niebieskimi.

znajduje się na orbicie wokół Słońca,

• posiada wystarczającą masę, by własną grawitacją pokonać siły ciała sztywnego tak, aby wytworzyć kształt odpowiadający równowadze hydrostatycznej (prawie kulisty),

• nie oczyścił sąsiedztwa swojej orbity z innych względnie dużych obiektów,

• nie jest satelitą planety lub innego obiektu niegwiazdowego.

Ceres (pas planetoid), Pluton, Haumea, Make make ( pas Kuipera), Eris (dysk rozproszony)

Planeta:
obiekt astronomiczny okrążający gwiazdę lub pozostałości gwiezdne, w którego wnętrzu nie zachodzą reakcje termojądrowe, wystarczająco duży, aby uzyskać prawie okrągły kształt oraz osiągnąć dominację w przestrzeni wokół swojej orbity. W odróżnieniu od gwiazd świecących światłem własnym, planety świecą światłem odbitym.

1. Jednostka astronomiczna (odl Ziemi od Słońca):
   1 AU =150 mln km

2. Rok świetlny (droga jaką przebywa światło w ciągu roku):

1 ly=9,5 biliona km

1. Parsek:

1pc= 3,262ly = 31 bilionów km

I prawo Kepplera:
Każda planeta Układu Słonecznego porusza się wokół Słońca po elipsie, w której w jednym z ognisk jest Słońce

II prawo Kepplera:

W równych odstępach czasu, promień wodzący planety poprowadzony od Słońca zakreśla równe pola.

III prawo Kepplera:
Stosunek kwadratu okresu obiegu planety wokół Słońca do sześcianu wielkiej półosi jej orbity (czyli średniej odległości od Słońca) jest stały dla wszystkich planet w Układzie Słonecznym.

$$\frac{T_{1}^{2}}{d_{1}^{3}} = \frac{T_{2}^{2}}{d_{2}^{3}} = \frac{T_{3}^{2}}{d_{3}^{3}} = \frac{{4\pi}^{2}}{\text{GM}}$$

GWIAZDA:
kuliste ciało niebieskie stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii w stanie plazmy bądź zdegenerowanej.

Ewolucja gwiazd:
- czas życia zależy od jej masy

Ostatni etap życia gwiazdy to: biały karzeł, gwiazda neutronowa, czarna dziura, wybuch supernowej.

Diagram HR:

Pas ciągnący się po przekątnej diagramu od lewego górnego rogu do prawego dolnego nazywamy ciągiem głównym gwiazd. (gwiazdy stosunkowo młode, także wieku zerowego) Bardzo masywne o typie widmowym 0 i dużą jasnością absolutną są w lewym rogu, w środku jest Słońce i gwiazdy średnio masywne. Mało masywne są w dolnej części pasa.
W prawym głównym rogu diagramu znajdują się dwie grupy gwiazd – nadolbrzymy i czerwone olbrzymy.( duża jasność absolutna, niska temp powierzchni, gwiazdy stare o dużych rozmiarach).

W lewym dolnym rogu są białe karły (gwiazdy stare, bardzo małe o dużej gęstości).

Prawo Hubble’a:
Prędkość ucieczki galaktyk jest wprost proporcjonalna do odległości w jakiej się one znajdują:

v = H₀ • d

gdzie: v- prędkość galaktyki
H- stała Hubble’a H=$\frac{75\ \frac{\text{km}}{s}}{1\ Mpc}$
d- odległość między galaktykami

Prawo Newtona:

$F = G\frac{m_{1}m_{2}}{r^{2}}$

Galaktyka :
duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii.

Typy:
- spiralna: bez poprzeczki, z poprzeczką

- soczewkowata
- eliptyczna
- nieregularna

Droga Mleczna- galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny. 4 główne ramiona to: Kil, Orion (układ Słoneczny), Strzelec, Perseusz.
Obiekty galaktyki: gwiazdy, mgławice (planetarne, emisyjne, refleksyjne, ciemne), gromady kuliste czyli skupiska gwiazd.