PŁAZIŃCE - ROBAKI PŁASKIE

Cechy płazińców:

• Trójwarstwowe (najbardziej pierwotne);

• Ciało wydłużone, dwubocznie symetryczne, grzbietowo-brzusznie spłaszczone;

• Ciało pokryte worem powłokowo-mięśniowym;

• Jama ciała wypełniona parenchymą;

• Przewód pokarmowy ślepy;

• Formy obojnacze;

• Brak układu oddechowego i krwionośnego;

Za pomocą rzęsek pływają tylko formy drobne, u większych funkcje tą przejmuje umięśnienie, u pasożytów zanik nabłonka migawkowego... (nie wiem do czego to podczepić, więc jest tu)

Wirkokształtne

• Głównie wolnożyjące, formy słodkowodne i morskie;

• Tył ciała zwężony;

• Obecność wyrostków (papilae) ułatwiających przyczepianie się do podłoża;

• Obecność organów zmysłowych - oczy, włoski czuciowe, receptory chemiczne (... rzęskowe);

• Liczba znanych gatunków - 1,6 tys;

• Do kilku mm;

• Kształt ciała listkowaty, przód szerszy;

• Wór powłokowo-mięśniowy:

• Nabłonek rzęskowy – po stronie brzusznej (jednowarstwowy);

• Komórki gruczołowe – produkujące śluz;

• Komórki zmysłów;

• Komórki rabditowe – funkcje obronne i obezwładniające;

• Błona podstawna;

• 2 warstwy mięśni (okrężne i wzdłużne);

Motylica wątrobowa

• Posiada kolce;

• Nabłonek pogłębiony (cytony zapadnięte w głąb jamy ciała);

• Larwy mocno orzęsione;

• Forma dojrzała pasożytuje w przewodach żółciowych wątroby roślinożerców;

Rola tegumentu:

• Pokryty glikokaliksem ;

• Udział w oddychaniu – dużo mitochondriów;

• Pobieranie pokarmu (funkcja uzupełniająca u przywr lub zastępująca układ pokarmowy u tasiemców);

Cechy charakterystyczne przywr:

• 2 przyssawki: gębowa i brzuszna;

• Ciało listkowate, spłaszczone, ok 0,5 do 10 cm długości;

• Otwór gębowy wewnątrz przyssawki gębowej z przodu ciała;

• Przewód pokarmowy ze ślepo zakończonym jelitem;

• Układ rozrodczy obojnaczy:

  • Część męska:

    • Rozwidlone parzyste jądra;

    • Drogi wyprowadzające;

    • Nasieniowód;

    • Zatoka płciowa z torebką prąciową;

  • Część żeńska:

    • 1 rozwidlony jajnik;

    • 1 jajowód rozwidla się w ootypl

    • Macica w zatoce płciowej;

    • Gruczoły żółtnikowe – odżywianie;

• Układ pokarmowy:

  • Otwór gębowy;

  • Gardziel;

  • Przełyk;

  • 2 pnie jelitowe z rozgałęzieniami;

Typy narządów czepnych:

• Kolce i haki;

• Bruzdy czepne;

• Przyssawki gębowe i brzuszne;

Tasiemce:

• Pasożyty wewnętrzne;

• Długie ciało członowane:

  • Główka;

  • Szyjka;

  • Łańcuch;

• Narządy czepne;

• Brak układu wydalniczego;

Soliter - tasiemiec uzbrojony:

• Obupłciowy;

• W każdym członie z osobna rozwijają się narządy rozrodcze męskie i żeńskie;

• Narządy męskie rozwijają się szybciej (zapobiega to samozapłodnieniu);

• Złożony rozwój;

Tasiemiec nieuzbrojony:

• Tasiemiec człowieka i bydła;

• W członach macicznych silnie rozgałęziona macica, nawet do 52 odgałęzień;

Tegument - naskórek syncytialny u niektórych bezkręgowców lub ogólna nazwa powłoki ciała u bezkręgowców.

Komórki rhabditowe – gruczołowe komórki ciała wirków zawierające Rabity

Nicienie

• 2bocznie symetryczne, cylindryczne, wydłużone, nieczłonowane ciało, przód zaokrąglony, tył zwężony

• Pierwotna jama ciała – pseudocel/schizocel wypełniona płynem o ciśnieniu wyższym niżte panujące na zewnątrz – szkielet hydrostatyczny

• Obecność wora powłokowo-mięśniowego (tylko mięśnie wzdłużne – 1 warstwa)

• Oskórek złożony z kolegaeno i keratyno podobnych białek

• Układ pokarmowy zakończony odbytem

• Brak układu krwionośnego i oddechowego

• Organizmy rozdzielnopłciowe z zaznaczonym dymorfizmem płciowym, u samców kloaka

• Rozwój prosty – jajo, 4 stadia larwalne (linienie) i postać dorosła

• Eutelia – występowanie stałej liczny komórek somatycznych w organizmie. Liczba komórek eutelitycznych ustala się już w rozwoju

Ascaris suis (glista świńska)

• Samce 15-25cm, tylny odcinek ciała zawinięty

• Samica 30-35cm, samice zapłodnione posiadają przewężenie

Budowa wora powłokowo-mięśniowego

• Oskórek z kolagenowo- i keratyno podobnych białek (stawonogi chityna)

• Grubość oskórka i jego struktura zależna od trybu życia

• Hipoderma – może być komórkowa lub syncytialna. Jej rola to:

  • Wytwarza oskórek

  • Kumuluje lipidy i węglowodany jako materiały energetyczne

  • Utrzymuje panujące we wnętrzu ciała nicienia nadciśnienie

Pozytywna i negatywna rola nicieni w ekosystemach

• Nicienie owadobójcze jako biologiczny czynnik redukcji owadów – szkodników

  • Wysoka skuteczność owadobójcza

  • Zdolność aktywnego odszukiwania i infekowania owada

  • Wytwarzanie forma inwazyjnych (larwy L3 jedyne stadium żyjące poza organizmem owada)

  • Wysoki potencjał reprodukcyjny

• Mechanizm porażania:

  • Larwa inwazyjna posiada wyspecjalizowany system chemoreptorów reagujących na emitowane przez owada substancje chemiczne

  • Sygnały wysyłane przez uszkodzone przez szkodnika korzenie

Główne wrota penetracji nicieni:

• Aktywna penetracja larw inwazyjnych do jelita przez naturalne otwory – odbyt, otwór gębowy

• Kilka godzin po wniknięciu larwy linieją i przechodzą w stadium pasożytnicze, wędrują do hemocelu owada i tam powtórnie linieją

• Ścisły mutualistyczny związek bakterii z nicieniami (nicienie przenoszą bakterie, które są zwracane przez nie – bakterie- patogen; to one powodują śmierć owada)

• Po śmierci owada następuje rozwój I generacji nicieni, tzw generacji form olbrzymich. Samice olbrzymi składają jaja do hemolimfy

• Następna generacja nicieni wytwarza osobniki dojrzałe zwane ‘małymi’ o mniejszej płodności odżywiające się martwymi tkankami owada lub martwymi bakteriami

• Po wyczerpaniu pokarmu larwa przechodzi w stadium L3

Ektopasożyty – ryzosfera – pasożyty na korzeniach wędrują w glebie

Endopasożyty - żyją i rozwijają się w tkankach roślinnych

• Endopasożyty wędrowne – przemieszczają się wewnątrz rośliny np. niszczyk ziemniaczak, niszczyk zjadliwy

• Endopasożyty osiadłe zgrubiałe – wnikają do korzeni, przemieszczają się na niewielką odległość i tracą zdolność ruchu. Dalszy rozwój nicienia przebiega wewnątrz korzeni(mątwiki, guzaki). Zmiany w komórkach rośliny w miarę nieruchomienia nicienia: w okolice żeru podwyższanie RNA i białek, powstawanie komórek olbrzymich.